Nghiên cứu _ hành trình vô thần của Marx (4)

Hành-trình vô-thần của Karl Marx

khi còn thanh-niên qua những sách 
đọc tham-khảo về tôn-giáo (tt)

Marx đọc các triết gia thời cận đại

Đạo Thiên-Chúa từ Tiểu-Á truyền vào đế-quốc Rôma vào lúc mà các triết-gia trong mấy thế-kỷ đã phê-bình và phi-bác tôn-giáo của quần-chúng, và cũng vào lúc mà hoàng-đế Rôma cho mình là thần-linh Ạ. Như đã nói trên đây, Marx đã tìm thấy trong sách vở các triết-gia đó nhiều chứng-lý biện-hộ cho lập-trường vô-thần, phủ nhận các thần-linh của hệ-thống đa thần.

Nhưng vấn-đề là đạo Do-thái và đạo Thiên-Chúa cũng chống lại tôn-giáo cổ-truyền ở mấy điểm quan-trọng: trước hết, các sự-vật và các mãnh-lực trong thiên-nhiên đều không phải là thần-thiêng, sau đó thì các vua chúa cũng không phải là thần-linh, không phải là thiên-tử, và sau cùng thì các sinh-lực phồn-thực cũng không phải là thần-linh. Cho nên quan-niệm về Đức Chúa của hai tôn-giáo đó khác hẳn quan-niệm thông-thường về thần-linh.