Marx và con gái, 1866
Tình
yêu mà lại mặc cả như món hàng ngoài chợ thì không còn gọi là tình yêu được nữa.
Yêu là không so tính thiệt hơn, con ạ!
Con ơi! Dù con sợ Tình yêu, Tình yêu vẫn cứ
đến. Nếu là nguồn vui thì con phải nâng niu nó như một người mẹ âu yếm đứa con
nhỏ. Nếu đấy là một vết thương lòng thì cũng có thể làm con vương vấn, nhưng rồi
tình yêu sẽ lại băng bó cho con.
Con đừng bao giờ tự hỏi rằng người yêu con
có xứng với con không? Cái thứ Tình yêu mà lại mặc cả như món hàng ngoài chợ
thì không còn gọi là tình yêu được nữa. Yêu là không so tính thiệt hơn, con ạ!
Nếu người con yêu là một người nghèo khổ
thì con sẽ cùng người ấy chung sức lao động để xây đắp tô thắm cho Tình yêu. Nếu
người yêu của con già hơn con thì con làm cho người đó trẻ lại với con. Nếu người
yêu con bị cụt chân thì con sẽ là cái nạng vững chắc nhất đời họ. Tình yêu đẹp
nhất sẽ đến với con nếu con nghĩ và làm đúng lời cha dạy.
Nhưng con cũng phải luôn tự hỏi xem người
đó yêu con vì lẽ gì. Nếu người đó yêu con vì sắc đẹp, con nên nhớ sắc rồi sẽ
tàn. Nếu người đó yêu con vì có chức tước cao thì khẳng định người đó không yêu
con, con hãy từ chối và bảo họ rằng địa vị không bao giờ làm sung sướng cho con
người, chỉ có sự làm việc chân chính mới thoả mãn lòng người chân chính.
Con phải độ lượng, phải giàu lòng vị tha nếu
có sự hối hận thực sự. Con phải chung thuỷ với người con yêu. Nếu con làm mất
hai chữ quý báu ấy, con sẽ hổ thẹn không lấy gì mà mua lại được. Con sẽ không
được quyền tự hào với chồng, với con, với xã hội. Nếu con dễ dàng để cho một kẻ
xa lạ nào đó đặt cái hôn gian manh bẩn thỉu lên môi con, thì trước khi hôn họ
đã khinh con, đang khi hôn họ cũng khinh con và sau khi hôn họ càng khinh con
hơn nhất.
Ai sẽ vì con mà chăm sóc đời con, vui khi
con có tin mừng, buồn khi con không may, nhất định đó là chồng con.
Con hãy yêu đi, tha thiết yêu đi, yêu như
trước kia mẹ con đã yêu cha.
Cha của con
Karl Marx.