SUY NIỆM LỜI CHÚA CN 2 MÙA VỌNG A
Is 11,1-10; Rm 15,4-9; Mt 3,1-12
MỤC LỤC
MỤC LỤC
1. Sám hối
2. Đấng sẽ đến
3. Trở về cùng Chúa
4. Suy niệm của ĐTGM Giuse Ngô Quang Kiệt
5. Thời Hoang Dã – Lm Vũ Đình Tường
6. Anh em hãy hối cải
7. Nước Thiên Chúa đã đến gần
8. Sứ mạng Tiền Hô
9. Hãy thống hối vì Nước Trời đã đến gần
10. Mở đường Chúa đến
11. Chúa chỉ cần tôi một tấm lòng
12. Nước Trời đã gần bên
13. Mùa loan báo – Lm. Giuse Nguyễn Hữu An
14. Hãy sám hối ăn năn – Lm. Phêrô Trần Minh Đức
15. Lời công bố của Gioan Tẩy Giả
16. Dọn cho Chúa một con đường
17. Dọn đường Tình Yêu -ĐGM Antôn Vũ Huy Chương
18. Mùa Vọng: Mùa màu tím – ĐGM Vũ Duy Thống
19. Món “ăn năn” – ĐGM Giuse Vũ Duy Thống
20. Thế giới luôn cần những con đường đầy hoa
21. Hướng lòng về ngày Con Người sẽ đến
22. Kinh nghiệm trở về – Achille Degeest
23. Hãy dọn đường Chúa – R. Veritas
24. Hãy sám hối
25. Hãy sám hối
26. Làm việc
27. Tương lai
28. Chiếc rìu sát gốc cây
29. Sứ giả của Thiên Chúa
30. Ăn năn sám hối
31. Gioan Tiền Hô
32. Đường nào
33. Hoà bình
34. Dọn đường cho Chúa- Lm. Bùi Công Huy
35. Chuẩn bị đón nhận Nước Trời- Lm. Bùi Mạnh Tín
36. Xin cho con biết lắng nghe- Lm. Bùi Quang Tuấn
37. Thống hối- Lm. Cao Vũ Nghi
38. Lời khuyên duy nhất- Lm Phạm Quốc Hưng
39. Hãy ăn năn thống hối - Trần Minh Đức
40. Xác quyết Thiên Chúa đang sống
41. Suy niệm của Lm. Nguyễn Hữu An
42. Chú giải của Noel Quesson
Hãy sám hối Lm Giuse Đinh tất Quý
Hãy sám hối Lm Giuse Đinh tất Quý
Thánh Vịnh & Đáp Ca Nhóm Thánh Vịnh Nauy
Hãy dọn đường cho Chúa Catholic.org.tw
Xây dựng nước Thiên Chúa L. M. Carôlô Hồ Bặc Xái
Hãy dọn đường cho Chúa Lm Giuse Đinh lập Liễm
Lời cảnh tỉnh khẩn thiết PM. Cao Huy Hoàng
Dùng việc tốt đẩy lùi thói xấu Linh Mục Inhaxiô Trần Ngà
Mong chờ Lm. Mark Link, S.J.
Sự xuất hiện của Gioan tầy giả William Barclay
Một lối sống Lm. Nguyễn Hữu An
Đến trong tâm hồn Suy niệm của JKN
Hãy dọn đường cho Chúa Fiches Dominicales
Hãy hoán cải và sinh hoa trái Lm. Phêrô Lê văn Chính
Dọn đường nội tâm Lm Gioan M. Thiên Khải, CMC
1. Sám hối
2. Đấng sẽ đến
3. Trở về cùng Chúa
4. Suy niệm của ĐTGM Giuse Ngô Quang Kiệt
5. Thời Hoang Dã – Lm Vũ Đình Tường
6. Anh em hãy hối cải
7. Nước Thiên Chúa đã đến gần
8. Sứ mạng Tiền Hô
9. Hãy thống hối vì Nước Trời đã đến gần
10. Mở đường Chúa đến
11. Chúa chỉ cần tôi một tấm lòng
12. Nước Trời đã gần bên
13. Mùa loan báo – Lm. Giuse Nguyễn Hữu An
14. Hãy sám hối ăn năn – Lm. Phêrô Trần Minh Đức
15. Lời công bố của Gioan Tẩy Giả
16. Dọn cho Chúa một con đường
17. Dọn đường Tình Yêu -ĐGM Antôn Vũ Huy Chương
18. Mùa Vọng: Mùa màu tím – ĐGM Vũ Duy Thống
19. Món “ăn năn” – ĐGM Giuse Vũ Duy Thống
20. Thế giới luôn cần những con đường đầy hoa
21. Hướng lòng về ngày Con Người sẽ đến
22. Kinh nghiệm trở về – Achille Degeest
23. Hãy dọn đường Chúa – R. Veritas
24. Hãy sám hối
25. Hãy sám hối
26. Làm việc
27. Tương lai
28. Chiếc rìu sát gốc cây
29. Sứ giả của Thiên Chúa
30. Ăn năn sám hối
31. Gioan Tiền Hô
32. Đường nào
33. Hoà bình
34. Dọn đường cho Chúa- Lm. Bùi Công Huy
35. Chuẩn bị đón nhận Nước Trời- Lm. Bùi Mạnh Tín
36. Xin cho con biết lắng nghe- Lm. Bùi Quang Tuấn
37. Thống hối- Lm. Cao Vũ Nghi
38. Lời khuyên duy nhất- Lm Phạm Quốc Hưng
39. Hãy ăn năn thống hối - Trần Minh Đức
40. Xác quyết Thiên Chúa đang sống
41. Suy niệm của Lm. Nguyễn Hữu An
42. Chú giải của Noel Quesson
Hãy sám hối Lm Giuse Đinh tất Quý
Hãy sám hối Lm Giuse Đinh tất Quý
Thánh Vịnh & Đáp Ca Nhóm Thánh Vịnh Nauy
Hãy dọn đường cho Chúa Catholic.org.tw
Xây dựng nước Thiên Chúa L. M. Carôlô Hồ Bặc Xái
Hãy dọn đường cho Chúa Lm Giuse Đinh lập Liễm
Lời cảnh tỉnh khẩn thiết PM. Cao Huy Hoàng
Dùng việc tốt đẩy lùi thói xấu Linh Mục Inhaxiô Trần Ngà
Mong chờ Lm. Mark Link, S.J.
Sự xuất hiện của Gioan tầy giả William Barclay
Một lối sống Lm. Nguyễn Hữu An
Đến trong tâm hồn Suy niệm của JKN
Hãy dọn đường cho Chúa Fiches Dominicales
Hãy hoán cải và sinh hoa trái Lm. Phêrô Lê văn Chính
Dọn đường nội tâm Lm Gioan M. Thiên Khải, CMC
1. Sám hối
Tất cả các lời kinh và
các bài đọc của thánh lễ hôm nay đều nói lên tâm tình chuẩn bị đón Chúa cứu
thế. Chuẩn bị cách nào thì Phúc Âm trả lời rõ ràng.
Qua bài Phúc Âm ta
thấy thánh Gioan Tẩy giả đã giới thiệu với ta một cách chuẩn bị tốt nhất mà
chính ngài đã rao giảng. Cách chuẩn bị đó là ăn năn sám hối. Ai cũng hiểu ăn
năn sám hối là gì. Đó là vấn đề quen, nhưng thực hiện vấn đề quen chưa chắc đã
là quen. Vì thế tôi xin chia sẻ vài nhận xét vắn tắt của tôi mong góp phần giúp
thực hiện sự ăn năn sám hối một cách chu đáo hơn.
Nhận xét thứ nhất của
tôi là khi ăn năn sám hối, ta thường rất chú trọng đến việc nhìn vào chính
mình. Đó là việc làm đúng. Nhưng trong tôn giáo của ta, nếu quá nhấn mạnh đến
việc nhìn vào chính mình thì sự ăn năn sám hối sẽ rất thiếu sót. Theo tinh thần
thánh Gioan Tẩy giả thì trong ăn năn sám hối rất cần nhìn lên Chúa, rất cần gặp
gỡ Chúa. Thánh Gioan Tẩy giả chỉ vào Đức Kitô mà nói: Đây Chiên Thiên Chúa. Với
lời đó, thánh Gioan Tẩy giả muốn ta nhìn vào Chúa Giêsu, lấy đức tin gặp gỡ Chúa
Giêsu, xin Chúa thương xót, ban ơn giúp ta thấy được sự xấu xa độc hại của tội
lỗi, giúp ta biết gớm ghét tội lỗi, giúp ta biết chọn lựa đàng lành.
Nhận xét thứ hai của
tôi là khi ăn năn sám hối ta thường rất chú trọng đến những bổn phận đối với
Chúa, như đi lễ, đọc kinh tin cậy mến, đó là việc làm đúng. Nhưng trong tôn
giáo của ta, nếu hầu như chỉ chú trọng đến việc đó, thì ăn năn sám hối rất
thiếu sót. Theo tinh thần thánh Gioan Tẩy giả thì trong ăn năn sám hối, rất cần
nghĩ tới những bổn phận đối với gia đình, bạn bè, đồng bào, xã hội, tổ quốc, cứ
xem lại những lời thánh Gioan Tẩy giả trả lời từng giới người đến hỏi ý kiến
ngài, ta sẽ thấy ngài luôn khuyên mọi người giữ đức công bằng. Đừng làm hại
đồng bào, dù là của cải, dù là tính mạng, dù là thanh danh, dù là thời giờ. Hơn
nữa, hãy đối xử tốt theo đức công bằng với mọi người mình có liên hệ.
Nhận xét thứ ba của
tôi là khi ăn năn sám hối, ta thường rất chú trọng đến “tư tưởng, lời nói, việc
làm và những điều thiếu sót”, đó là việc làm đúng nhưng trong tôn giáo của ta,
nếu hầu như chỉ chú trọng đến những sự đó, thì việc ăn năn sám hối vẫn còn
thiếu sót lắm. Theo tinh thần thánh Gioan Tẩy giả thì trong ăn năn sám hối còn
cần để ý đến những nguồn, người gốc, đã gây nên những tội tư tưởng, tội lời
nói, tội việc làm, và tội do thiếu sót. Một trong những nguồn gốc đó là tính hư
nết xấu. Thánh Gioan Tẩy giả đã nói tới những núi đồi cần phải bạt đi, những
con đường cong queo đều phải uốn ngay lại. Tôi hiểu ngài cố ý nói về tính hư
nết xấu tự nó chưa phải là tội, nhưng nó là đầu mối đưa tới tội lỗi. Tính hư
nết xấu, chẳng hạn như tính tự cao tự đại, tính tham lam, tính nhỏ nhen. Đó là
những cong queo, đó là những đồi núi cần phải sửa lại.
2. Đấng sẽ
đến
Mùa vọng là mùa trông đợi. Chúng ta trông đợi
Chúa đến trong đêm giáng sinh. Đó là một sự trông đợi có tính cách nghi lễ nhằm
kỷ niệm sinh nhật Chúa Giêsu tại Bêlem. Nhưng đồng thời mùa vọng còn là trông
đợi Chúa lại đến vào ngày sau hết như lời Ngài đã hứa. Và lời rao giảng của
Gioan được coi như là một lời kêu mời chúng ta tích cực chuẩn bị để bước vào
thời đại mới ấy. Vậy thì đâu là sứ điệp của Gioan?
Trước hết ông đã rao giảng sự ăn năn
hối cải vì Nước Trời đã gần đến. Những hình ảnh ông sử dụng gợi lên một cảnh tượng tiêu điều
của sa mạc cát nóng, của hoang địa khô chồi cằn cỗi. Thế nhưng, người Do Thái
và nhất là giai cấp lãnh đạo đã coi thường lời kêu gọi ấy. Họ nghĩ rằng mình là
dân riêng của Chúa, nhưng thực ra họ chỉ là một loài rắn độc. Con rắn của ma
quỷ, đối nghịch với Thiên Chúa. Vì thế Gioan đòi buộc họ phải sám hối ăn năn,
đừng nại vào dòng dõi xác thịt. Dân riêng của Chúa trong thời đại mới được tạo
nên nhờ sám hối khi lãnh nận dòng nước thanh tẩy.
Trong phần thứ hai của
đoạn Tin Mừng, Gioan giới thiệu Đấng đến sau ông nhưng lại quan trọng hơn ông
gấp bội. Gioan tự nhận không xứng đáng làm một kẻ nô lệ hèn hạ nhất của
Ngài.
Theo tục lệ Do Thái,
thì một kẻ nô lệ không buộc phải cởi giày hay xách dép cho chủ. Người môn đệ có
thể giúp việc thầy như một nô lệ, trừ việc xách dép hay cởi giày. Trong việc tế
tự, trước khi tư tế hành lễ thì một trong các nô lệ phục dịch tại đền thờ, sẽ
cởi giày dép để tư tế đi chân không. Hạng người này bị loại vĩnh viễn khỏi mọi
đặc quyền Do Thái. Người Do Thái không bao giờ được cưới hỏi với loại người
này.
Nếu có ám chỉ đến tục
lệ này thì Gioan cũng vạch rõ sự khác biệt giữa ông và Đấng Cứu Thế sẽ đến.
Đấng sẽ đến có quyền phán xét, thiêu huỷ kẻ dữ và thánh hoá người lành. Trong
khi đó, thanh tẩy của Gioan được hiểu như là một nghi thức áp dụng cho đoàn
người hối cải, trông nhờ vào thanh tẩy của thời cứu chuộc để thoát khỏi sự phán
xét sắp đến.
Trông chờ Chúa đến,
cũng có nghĩa là chuẩn bị đón mừng Chúa trong đêm giáng sinh
cũng như trong những biến cố cuộc đời. Và lời kêu gọi của Gioan vẫn có giá trị
đối với chúng ta ngày hôm nay: Hãy sám hối, hãy trở nên người mới, trong cách
suy nghĩ, trong cách cư xử đối với Chúa và đối với anh em. Bởi vì đón nhận Chúa
là đi vào một cuộc sống mới, một thời đại mới.
Nói đến hối cải chúng
ta thường chỉ dừng lại ở việc xét mình xưng tội, nhưng lại không mấy nghĩ rằng
mình phải trở thành một con người mới, sống trong một thời đại mới, thời đại
cứu chuộc, thời đại ân sủng và tình thương của Chúa.
3. Trở về cùng
Chúa
Trong khi thực hiện
bức hoạ nổi tiếng “Bữa tiệc ly” Leonard de Vinci đã cãi vã với một người bạn.
Ông nhiếc mắng bạn ấy bằng những lời gay gắt và những cử chỉ doạ nạt. Khi cuộc
cãi vã đã qua, ông trở lại công việc đang làm là vẽ khuôn mặt Chúa Giêsu. Nhưng
ông không thể phác hoạ được một nét. Cuối cùng ông nhận ra sự lo lắng phiền
lòng. Ông liền bỏ bút vẽ, đi tìm người bạn mà ông đã xúc phạm và xin người bạn
ấy tha thứ cho mình. Thế rồi ông trở về và bình tĩnh vẽ khuôn mặt Chúa Giêsu.
Như nhà hoạ sĩ, chúng
ta đang cố gắng đặt Chúa Giêsu vào tác phẩm của mình là lễ Giáng sinh. Chúng ta
muốn Chúa Giêsu là trung tâm của việc chúng ta cử hành. Và chúng ta nghe tiếng
Gioan Tiền hô khuyên nhủ: Hãy ăn năn sám hối vì Nước Trời đã gần đến. Vậy đâu
là sự liên kết giữa tâm tình sám hối và việc chuẩn bị đón mừng Chúa đến?
Như chúng ta đã biết
trở ngại lớn nhất cho việc đón mừng Chúa đến chính là tội lỗi. Vì thế để dọn đường
cho Chúa, chúng ta phải từ bỏ tội lỗi, phải sống tinh thần sám hối. Léonard de
Vinci đã không thể vẽ được khuôn mặt Chúa Giêsu khi ông cảm thấy mình còn tội
lỗi, mình còn xúc phạm đến người khác. Chúng ta cũng không thể đặt Chúa Giêsu
vào bức hoạ giáng sinh bao lâu chúng ta chưa sám hối. Vậy sám hối là gì?
Tôi xin thưa sám hối
là lo buồn về điều đã vấp phạm hay hối hận vì điều mình đã không
làm. Thực
vậy, tâm tình sám hối không phải chỉ là việc quay trở về dĩ vãng, bằng cách ăn
năn những gì đã lỗi phạm, mà hơn thế nữa còn phải hướng tới tương lai, bằng
cách dốc quyết uốn nắn sửa đổi lại những sai lỗi vấp phạm ấy, để
thăng tiến bản thân, đổi mới cuộc đời. Và như vậy, sám hối đòi hỏi phải có một cái
nhìn mới, một thái độ mới, một cuộc sống mới, và cốt lõi của nó bao gồm sự trở
về cùng Chúa.
Trong cuộc sống, rất
nhiều lần chúng ta đã không thực hiện những điều làm vui lòng Chúa chẳng hạn
như: cầu nguyện, học hỏi giáo lý, cảm thông và giúp đỡ những người chung quanh.
Trái lại, chúng ta thường hay làm những điều Chúa không muốn, và chẳng bao giờ
làm điều Chúa muốn cã. Đó chính là hàng rào cản ngăn Chúa đến với chúng ta, và
chúng ta đến với Chúa, nhất là trong mùa Giáng sinh này.
Chính vì thế, trong
những ngày nay chúng ta hãy chạy đến nơi toà giải tội để được tha thứ. Việc
xưng tội không chỉ để tẩy xoá những vết nhơ tội lỗi mà hơn thế nữa còn giúp
chúng ta xa tránh tội lỗi, nhờ đó mà phục vụ Chúa một cách chân thành hơn.
Hãy ra sức khử trừ tội
lỗi, Hãy cố gắng phá huỷ cho bằng được những chướng ngại vật trên con đường
Chúa sẽ đến viếng thăm. Khử trừ tội lỗi sẽ giúp chúng ta nhìn thấy Đức Kitô một
cách rõ ràng hơn. Khử trừ tội lỗi sẽ làm cho con đường Chúa đến với chúng ta và
chúng ta đến với Chúa được trở nên bằng phẳng và dễ dàng hơn. Khử trừ tội lỗi
sẽ biến tâm hồn chúng ta trở thành một hang đá, máng cỏ sống động cho Chúa. Thế
nhưng, chúng ta đã làm được những gì để dọn đường Chúa đến?
4. Suy niệm của
ĐTGM Giuse Ngô Quang Kiệt
CÁC SỨ ĐIỆP CỦA GIOAN
TIỀN HÔ
Các nước đang phát
triển có hướng đô thị hóa rất mạnh. Dân quê bỏ đồng ruộng ra thành thị. Chính
phủ lo đô thị hóa nông thôn. Càng phát triển, người ta càng có khuynh hướng
tiêu thụ rất mạnh: ăn sang, mặc đẹp. Vậy mà Phúc Âm hôm nay đưa ra hình ảnh
thánh Gioan Tiền Hô, một người sống trong sa mạc, ăn châu chấu, uống mật ong
rừng, mặc áo da thú. Phải chăng là Phúc Âm đã lỗi thời, đi ngược với đà tiến
hóa của nhân loại?
Để trả lời cho vấn nạn
này, trước hết ta hãy cùng nhau đào sâu những sứ điệp Phúc Âm được nhắn gửi qua
đời sống của thánh Gioan Tiền Hô. Thánh Gioan Tiền Hô tự nhận mình chỉ là tiếng
kêu trong sa mạc. Đây không phải là một tiếng kêu vô hồn vô nghĩa. Nhưng là
tiếng kêu có nội dung, là những sứ điệp gửi đến loài người.
1) Sứ điệp thứ nhất mà
thánh Gioan Tiền Hô muốn nhắn gửi ta, đó là: hãy vào sa mạc.
Vào sa mạc là sống với
thiên nhiên, sống hòa hợp với đất trời, bảo vệ cây cỏ, dã thú. Trong nền văn
minh tiêu thụ hiện nay, người ta khai thác tối đa nguồn tài nguyên thiên nhiên
mà không nghĩ đến tái tạo. Thiên nhiên đang bị hủy diệt, rừng xanh đang lâm
nguy, súc vật đang kêu cứu. Trong bối cảnh ấy, sứ điệp của thánh Gioan Tiền Hô
có giá trị như một thức tỉnh con người trước sức tàn phá của nền văn minh tiêu
thụ.
Vào sa mạc là tìm nơi
yên tĩnh mà nghỉ ngơi. Vì các đô thị lớn đã hoàn toàn bị ô nhiễm: ô nhiễm vì
tiếng động, ô nhiễm vì khói xăng, ô nhiễm vì rác rưởi, ô nhiễm vì bụi bặm.
Thế nhưng sứ điệp của
thánh Gioan Tiền Hô vượt lên trên những nhu cầu của xã hội, của sức khỏe để
nhắm vào đời sống tâm linh con người. Nhịp sinh hoạt trong xã hội công nghiệp
càng ngày càng tăng tốc độ. Con người luôn luôn vội vã đuổi theo công việc. Vì
thế dễ rơi vào tình trạng sống hời hợt bề mặt. Không có thời giờ lắng xuống bề
sâu. Vào sa mạc tâm linh, tức là tạo cho mình một thời gian và một không gian
yên tĩnh. Dứt lìa những bận bịu lo toan trong cuộc sống để trở về với mình, đối
diện với lòng mình.
Sa mạc không có đường
đi. Nên người đi vào sa mạc sẽ đi theo con đường Chúa chỉ dẫn. Như xưa dân Do
Thái lang thang 40 năm trong sa mạc, không biết đường đi, chỉ biết đi theo áng
mây cột lửa nên đã tìm thấy đường đi về với Chúa, đã gặp được Chúa, đã thành
dân của Chúa. Như tiên tri Êlia chạy trốn trong sa mạc đã chẳng tìm được đường
thoát thân. Nhưng đã được Chúa chỉ cho con đường hy vọng. Như Chúa Giêsu ăn
chay cầu nguyện 40 đêm ngày, nên đã tìm thấy con đường của Chúa Cha là hy sinh,
khiêm nhường, sống trọn tình con thảo.
Cũng vậy, người vào sa
mạc tâm linh sẽ gặp mình và trong sâu thẳm lòng mình sẽ gặp được Chúa. Vì Chúa
còn thân thiết với ta hơn chính bản thân ta. Vì Chúa còn sâu xa hơn chính nội
tâm ta.
2) Sứ điệp thứ hai mà
thánh Gioan Tiền Hô muốn nhắn gửi ta, đó là: hãy sống khổ hạnh.
Ta tưởng sống khổ hạnh
đã đi vào quá khứ. Thực ra các nước văn minh đang đi vào con đường của thánh
Gioan Tiền Hô. Một trong các vấn đề lớn của người phương tây hiện nay là giữ
sao cho khỏi lên cân, để khỏi bị cholesterol, để khỏi bị chứng bệnh xơ cứng động
mạch, để ngăn chặn bệnh tiểu đường, để khỏi bị mỡ bao tim, người ta đã phải
kiêng ăn, bớt uống.
Ăn uống đơn sơ đạm bạc
không những có lợi cho sức khỏe mà còn giúp ta tiết kiệm để chia sớt với những
vùng thiếu ăn, thiếu mặc. Nhưng vượt lên trên tất cả sức khỏe thân xác lẫn đạo
đức liên đới xã hội, nếp sống khổ hạnh trước hết và trên hết nhắm phục vụ đời
sống tâm linh. Ăn uống là nhu cầu căn bản của con người. Nó thuộc về bản năng
sinh tồn. Ăn uống đứng đầu các khoái lạc. Khi làm chủ được ăn uống, người khổ
hạnh cũng dễ tiến tới làm chủ được bản thân. Chế ngự được bản năng ăn uống, ta
sẽ dễ chế ngự được tham, sân, si khác trong con người. Đó là bước khởi đầu trên
con đường đức hạnh dẫn ta đến gặp Chúa và trở nên thân thiết với Chúa.
3) Sứ điệp thứ ba mà
thánh Gioan Tiền Hô muốn nhắn gửi ta, đó là: hãy sám hối.
Phải sám hối vì con
người là lầm lỗi, là xa lạc. Các thánh chính là những vị không ngừng sám hối để
đổi mới bản thân cho phù hợp với những đòi hỏi của Tin Mừng.
Phải sám hối vì đó là
điều kiện tiên quyết để đón nhận Tin Mừng, để được vào Nước Trời.
Có hai đặc tính giúp
xác định một sám hối đúng nghĩa:
Đặc tính thứ nhất là triệt để. Sám hối không phải
là ngồi đó mà than khóc. Nhưng là thay đổi đời sống. Không phải thay đổi một
phần mà thay đổi trọn vẹn. Là đổi mới hoàn toàn. Sám hối phải triệt để như dân
thành Ninivê, bỏ hết việc ăn chơi, bỏ đàn hát, đọc kinh cầu nguyện, xức tro,
mặc áo nhặm. Sám hối phải triệt để như Phaolô, bỏ hẳn ngựa, gươm, bỏ hẳn nếp
sống cũ, bỏ hẳn con đường cũ, để tin nhận Đức Kitô, sống một nếp sống hoàn toàn
mới. Sám hối phải triệt để như Giakêu, bán hết gia tài, đền bồi gấp bốn, chia
sẻ với người nghèo…
Đặc tính thứ hai là cấp bách. Không từ từ do dự vì
thời giờ đã tới hồi cấp bách. Cái rìu đã đặt sẵn ở gốc cây. Cái sàng đã đặt sẵn
ở sân lúa. Cây không sinh trái sẽ bị đốn ngay. Trấu sẽ bị sàng lọc ra ngoài.
Như vậy, con người và
sứ điệp của thánh Gioan Tiền Hô không hề lỗi thời. Những sứ điệp sa mạc, sứ
điệp khổ hạnh và sứ điệp sám hối vẫn luôn hiện thực. Những sứ điệp ấy soi sáng
con đường ta đi, phải tu sửa để gặp được Thiên Chúa Cứu Độ. Cuộc đời gương mẫu của
thánh nhân là sức nóng vừa lôi cuốn vừa thúc giục ta. Vì thế Chúa Giêsu đã khen
Ngài là “ngọn đèn chiếu sáng và tỏa nóng”. Ánh sáng của Ngài báo hiệu một bình
minh chói lọi huy hoàng. Sức nóng của Ngài dẫn ta đến tận nguồn lò lửa. Lò lửa
ấy sẽ chiếu sáng, sẽ đốt cháy mọi trái tim trong tình yêu và sẽ thanh luyện ta
nên tinh tuyền. Bình minh ấy, lò lửa ấy chính là Mặt Trời Công Chính, là Chúa
Giêsu mà chúng ta đang chờ mong trong đêm tối cuộc đời này. Amen.
GỢI Ý SUY NIỆM
1) Thánh Gioan Tiền Hô
chuyển đến ta những sứ điệp nào?
2) Đối với bạn, sứ
điệp nào cấp bách hơn cả?
3) Cấp bách và triệt
để là hai đặc tính của sám hối Phúc Âm. Bạn có quyết tâm làm lại cuộc đời của
mình hoàn toàn và ngay hôm nay không?
4) Bạn đã bao giờ cảm
nghiệm niềm vui thiêng liêng do cầu nguyện, sám hối và tự chế chưa?
5. Thời Hoang
Dã – Lm Vũ Đình Tường
Những tuần sắp tới
Kinh Thánh nhắc nhiều về thánh Gioan Tẩy Giả vì thế chúng ta đi tìm hiểu về con
người đặc biệt này.
Là người đặc biệt với
sứ vụ đặc biệt. Sứ vụ đó nghe có vẻ đơn giản nhưng là nguyên nhân dẫn đến việc
đầu Gioan lìa cổ. Một là do giằng co giữa hai thế lực giữa sự công chính và sự
gian ác. Hai là do quyết định hồ đồ, quyết định lúc cao hứng của người lãnh đạo
trong dân chúng. Ba là do con người quan trọng hóa danh tiếng, địa vị cá nhân
hơn mạng sống người khác. Điểm này cho thấy việc quí sự sống cách hẹp hòi, ích
kỉ dẫn đến tình trạng sự sống cá nhân mình, thân nhân mình thì trọng còn sự
sống thiên hạ thì coi thường. Bắt người khác hi sinh để mình sống hạnh phúc đồng
nghĩa tội sát nhân.
Thánh Gioan Tẩy Giả
kêu gọi thay đổi quan niệm sai lầm phò sự sống một cách hẹp hòi, ích kỉ. Sự
sống con người quí trọng giống nhau, dù lớn hay nhỏ, dù khôn hay khờ sự sống
của họ đều quí vì đều do Thiên Chúa ban cho. Trước khi xuất hiện trước công
chúng, rao giảng về thống hối và kêu gọi mọi người hãy tỉnh thức, đừng ngủ mê
nhưng tỉnh thức chuẩn bị tấm lòng đón mừng Chúa Cứu Thế, thánh Gioan Tẩy Giả
sống một cuộc sống hoang dã thời xưa. Mình mặc áo lông lạc đà, đai lưng bằng da
thú và sống nơi xa mạc. Nuôi thân bằng châu chấu và mật ong rừng nhưng ngài
nuôi đời sống tâm linh bằng một tình yêu cao vời. Tình yêu cao vời đó thấm
nhuần cuộc đời Gioan. Nhờ cha mẹ sống trung tín, thánh thiện của ông Zacaria và
bà Elizabeth. Chính lối sống cao trọng đó thấm nhập vào tâm hồn con trẻ Gioan.
Ông lớn lên trong một gia đình hết lòng yêu mến Thiên Chúa. Tình yêu chân chính
uốn nắn tâm hồn Gioan biến ông thành người khiêm nhường.
Thánh Luca 3,16 thuật
lại lời của Gioan
Tôi làm phép rửa cho
anh em trong nước, nhưng có Đấng mạnh thế hơn tôi đang đến, tôi không đáng cởi
quai dép cho người.
Ơn gọi làm nhân chứng
cho Đức Kitô là kêu gọi mọi người thống hối, ăn năn, thay đổi cách sống theo xã
hội để trở về với đường lối Chúa. Gioan không mang một chức vị nào trong xã hội
thế nhưng lời kêu gọi của Gioan đánh động tâm não hàng nhiều ngàn người. Phúc
âm thuật lại khắp mọi ngành nghề tìm đến hỏi Gioan về cách hoán cải tâm hồn.
Gioan trở nên nổi tiếng giữa muôn người nhưng danh tiếng vang lừng không mê
hoặc lòng ông, không rơi vào cạm bẫy của vinh quang giả tạo, không lạc vào mê
hồn của phồn hoa. Gioan đứng vững, không lung lay trước cám dỗ, tán tụng, tung
hô của đại chúng mong ông làm lãnh đạo họ. Ông biết rõ nhiệm vụ của mình là mở
đường cho Chúa. Ông luôn vững vàng trong ơn gọi chứng nhân. Đời sống chứng nhân
được an bài nơi Thiên Chúa. Kinh thánh thuật lại,
Cậu bé càng lớn thì
tinh thần càng vững mạnh. Cậu sống trong hoang địa cho đến ngày ra mắt Israel.
Lc 1,80.
Kinh thánh không ghi
chép về cuộc đời của phân phụ ông là Zacaria nhưng truyền thống thuật lại là
ông bị hoàng đế Hêrôđê cha giết chết nên bà Elizabeth phải bồng con chạy trốn
trong hoang địa, trở thành dân tị nạn chính tại quê hương mình.
Dù là dân tị nạn, dù
bị bách hại, dù phải sống nơi hoang địa nhưng sứ mạng của Gioan là đi trước dọn
đường cho Đấng Cứu Thế vẫn được thực hiện một cách trọn hảo. Điều này cho thấy
quyền hành, thế lực thế gian không đủ khả năng ngăn cản điều Thiên Chúa muốn
thực hiện để cứu dân Người. Thiên Chúa có cách riêng của Ngài và cách đó thường
vượt quá trí hiểu, vượt trên suy đoán, vượt qua mọi tính toán của cả ma quỉ lẫn
con người. Lời Gioan rao giảng không mới lạ gì. Nếu có mới là cách rao giảng
mới mẻ. Cái mới trong con người Gioan chính là ông rao giảng với tất cả tâm hồn
và thực hiện điều mình rao giảng và cuối cùng là sẵn sàng đổ máu đào làm chứng
điều ông tin và rao giảng. Chính lối sống chứng nhân nhiệt thành làm rung động
bao tâm hồn, chuyển hoá bao con tim.
Nhiệm vụ của Gioan
được tiên tri Isaiah 40,3 tiên báo trước đó bảy thế kỉ
Có tiếng hô trong sa
mạc, hãy mở một con đường cho Đức Chúa, giữa đồng hoang hãy vạch một con lộ
thẳng băng cho Thiên Chúa chúng ta. Mọi thung lũng sẽ được lấp đầy, mọi núi đồi
sẽ phải bạt xuống, nơi lồi lõm sẽ hoá thành đồng bằng, chống gồ ghề nên vùng
đất phẳng phiu.
Tiên tri Malachi cũng
tiên đoán về ơn gọi của Gioan khi ông thông báo,
Này Ta sai sứ giả của
Ta đến dọn đường trước mặt Ta. 3,1
Sứ giả đây chính là
Gioan và Ta chính là nói về Đấng Cứu Thế.
6. Anh em hãy hối cải
(Suy niệm của Lm. JB.
Hoàng Văn Khanh)
Suốt tuần I Mùa Vọng
đã vang lên lời loan báo đầy hứa hẹn của ngôn sứ Isaia về một Đấng Thiên sai
cứu độ thuộc vương triều Đavít, mang tên gọi Emmanuel (Is 7,14), sẽ xuất hiện
như vị Thủ lãnh để giải cứu dân Chúa khỏi vùng bóng tối (Is 9,1-5) và phục hưng
dân Chúa trong trật tự công lý và hoà bình (Is 11,1-9); bấy giờ toàn nhân loại
sẽ hành hương về Giêrusalem để phụng thờ Giavê (Is 2,2-5). Vào những lúc bi
thảm của lịch sử, những sấm ngôn ấy đã nung nấu nơi tâm hồn con người niềm hy
vọng tha thiết: “Trời cao hãy đổ sương mai và ngàn mây hãy mưa vị Cứu tinh”.
Chúa nhật II Mùa Vọng hôm nay nói cho ta vị Cứu tinh mà nhân loại ngàn năm chờ
mong ấy đang đến qua sự dọn đường của Gioan Tẩy giả, vị ngôn sứ cuối cùng của
thời chuẩn bị, đồng thời là vị Tiền hô loan báo và chỉ cho thấy khi Đấng Cứu
thế xuất hiện.
1. Gioan Tẩy giả là vị
Tiền hô
Gioan Tiền hô, cũng
gọi là Tẩy giả, xuất hiện trên sân khấu cứu độ cách đặc biệt. Đặc biệt vì ông
được cưu mang và sinh hạ cách lạ thường khi cha mẹ là Giacaria và Elisabeth đã
hết thời sinh nở (Lc 1,7). Điều đó nói lên tình yêu vô cùng của Thiên Chúa đúng
với tên mà thiên thần đã đặt cho ông ngày truyền tin: Gioan nghĩa là “Thiên
Chúa thương”. Đặc biệt vì ông đã được thánh hoá từ trong lòng thân mẫu nhờ cuộc
viếng thăm của Đức Maria đang cưu mang Ngôi Lời (Lc 1,15.44). Ngày ông sinh ra,
phụ thân hết câm và mở miệng tiên báo về sứ mệnh cao cả và định mạng của con
mình (Lc 1,64.67), đến nỗi mọi người đều sửng sốt và tự hỏi: “Rồi đây con trẻ này
sẽ thế nào ?” (Lc 1,66). Ông rút vào hoang địa tĩnh lặng, sống đời khổ chế, ăn
châu chấu và uống mật ong rừng (Mt 3,1-4), để trầm tư mặc tưởng về sứ vụ
sắp thi hành. Ông xuất hiện bên bờ sông Giođan, rao giảng và làm phép rửa sám
hối chuẩn bị cho phép Rửa của Chúa Giêsu bằng Thánh Thần để ban ơn tha tội (Mt
3,11) Ông khiêm tốn nhận mình chỉ là tiếng kêu trong hoang địa (Mt 3,3), là
người tôi tớ không xứng đáng cởi quai dép cho Đấng sắp đến, Đấng có trọn quyền
phán xét (Mt 3,11), là tiền hô dọn đường cho Đấng Thiên sai cứu độ đang đến là
chính Chúa Giêsu (Ga 1,15). Ông đã làm chứng Chúa Giêsu chính là Đấng Thiên
Chúa tuyển chọn (Ga 1,34) và chỉ cho mọi người biết Ngài là Chiên Thiên Chúa
(Ga 1,35). Thế mà khi ngồi trong tù vì đã thẳng thắn vạch tội nhà vua, ông đã
băn khoăn sai các môn đồ đến hỏi Chúa Giêsu là đấng phải đến hay còn phải đợi
một ai khác (Lc 7,18). Cái chết của ông vì chân lý cũng loan báo trước cái chết
vô tội của Đấng mà ông có sứ vụ dọn đường. Cả cuộc đời của Gioan là một chuẩn
bị và dọn đường cho Đấng Thiên sai Giêsu xuất hiện để cứu độ.
Giáo hội tiếp tục bước
đi trên con đường của Gioan để thực thi sứ vụ truyền giáo mà Giáo hội xác tín
là lý do hiện hữu của mình: “Giáo hội lữ hành, tự bản chất, là truyền giáo”(AG
2). Kitô hữu luôn noi theo gương Gioan để sống ơn gọi của mình là làm chứng
nhân cho Đức Kitô, giới thiệu Ngài cho mọi người và dọn đường để Ngài đến với
mọi tâm hồn.
2. Hãy sám hối
Lời rao giảng của
Gioan gồm tóm trong câu:Hãy sám hối. Các ngôn sứ thời Cựu ước luôn mời gọi mọi
người hãy trở về với Thiên Chúa để được tha thứ. Khi bắt đầu sứ vụ, Chúa Giêsu
cũng tha thiết mời gọi hãy sám hối (Mc 1,15). Ngài truyền cho các Tông đồ hãy
đi rao giảng để mọi người sám hối mà nhận lãnh ơn tha tội (Lc 24,47).
Hoán cải là sự thay
đổi tận căn và toàn diện: từ não trạng, tư tưởng đến bản thân, hành động và
cuộc sống. Cuộc trở lại nào cũng đòi phải chiến đấu cam go, cho đến lúc được
Chúa chiếm hữu qua những thanh luyện. Chướng ngại lớn nhất của hoán cải là tính
kiêu căng, sự tự mãn cho mình là công chính không cần ơn cứu độ, là mãi mê với
sự đời và hưởng thụ vật chất. Gioan đã tuyên bố cách đanh thép: “Hãy làm việc
lành chứng tỏ lòng sám hối. Lưỡi rìu đã kề sẵn gốc cây. Cây nào không sinh quả
tốt, sẽ bị chặt đi và quăng vào lửa” (Mt 3,7-10). Ông Giakêu đã thật sự hoán
cải khi sẵn sàng đền bù gấp bốn cho những ai bị ông làm thiệt hại, bố thí phân
nữa tài sản cho kẻ nghèo và từ bỏ tất cả để theo Chúa Giêsu (Lc 19,8). Hoán cải
theo sấm ngôn Isaia là lấp đầy những hố sâu của lòng ích kỷ, tham vọng và hưởng
thụ, là bạt đi những đồi cao của kiêu căng tự mãn, là uốn cho ngay những quanh
co lươn lẹo trong tư tưởng và hành động dối trá, để có thể đón nhận Đấng Cứu
thế và sống tình liên đới huynh đệ với mọi người.
Kết luận
Hãy hoán cải. Hãy
thành tâm trở về với Chúa, nổ lực tìm kiếm Người, nhiệt thành đáp ứng lời mời
gọi sám hối bằng việc thực thi đức bác ái là giềng mối trọn lành (Cl 3,14) và
là sự chu toàn mọi lề luật (Rm 13,10). Đó là điều kiện tiên quyết để dọn đường
Chúa đến trong tâm hồn và đời sống của mình và của mọi người.
7. Nước Thiên
Chúa đã đến gần
(Suy niệm của Lm.
Giuse Nguyễn Thể Hiện)
Bài Tin Mừng hôm nay
(Mt 3,1-12) bắt đầu bằng sự kiện ông Gioan “đến”. “Hồi ấy, ông Gioan Tẩy Giả
đến rao giảng trong hoang địa miền Giuđê” (c.1). Tác giả Tin Mừng không cung
cấp các thông tin chính xác về thời điểm ông Gioan xuất hiện, nhưng cẩn thận
cung cấp thông tin về nơi chốn: “trong hoang địa miền Giuđê”. Đây không chỉ là
một ghi chú địa dư, mà chính yếu là một ghi nhận thần học. Quả thực, trong
truyền thống Thánh Kinh, “hoang địa” là nơi chốn lý tưởng của những cuộc gặp gỡ
với Thiên Chúa, và chính trong hoang địa, Thiên Chúa đã nói lời của Ngài với
ông Môsê, với ông Êlia và với Israel (Xh 3; 1V19; Xh 19).
Vậy, trong nơi chốn
đặc biệt như thế, ông Gioan rao giảng. Động từ “rao giảng” là một thuật ngữ của
Tân Ước để chỉ việc công bố Tin Mừng. Chủ từ của động từ này là ông Gioan
(3,1), Chúa Giêsu (4,17) và các tông đồ (10,7). Nội dung lời rao giảng của ông
Gioan là: "Anh em hãy hối cải, vì Nước Trời đã đến gần" (c.2). “Nước
Trời đã đến gần” là thông tin được công bố, và điều kiện để có thể “đi vào”
Nước đó chính là sự hoán cải đời sống (metanoia). “Nước Trời” là một kiểu nói
sêmít để tránh đọc tên Thiên Chúa, vì thế, có ý nghĩa như kiểu nói “Nước Thiên
Chúa” trong các Tin Mừng khác. Để gia nhập Nước Trời, người ta phải hoán cải
(metanoeô), tức là thực hiện một sự thay đổi con người mình, từ nội tâm bên
trong đến thái độ bên ngoài, hoàn toàn quy hướng về Thiên Chúa. Sự hoán cải đời
sống hay cuộc metanoia đó có nền tảng trong lời giảng dạy ngôn sứ, như được
trình bày trong Is 1,16-17: “Hãy rửa cho sạch, tẩy cho hết, và vứt bỏ tội ác
của các ngươi cho khỏi chướng mắt Ta. Đừng làm điều ác nữa. Hãy tập làm điều
thiện, tìm kiếm lẽ công bình, sửa phạt người áp bức, xử công minh cho cô nhi,
biện hộ cho quả phụ”.
Trong niềm trông chờ
Nước Thiên Chúa, vốn rất mãnh liệt suốt lịch sử Israel, dân chúng nói chung
nghĩ rằng Nước ấy sẽ được thực hiện nhờ Đấng Mêsia, vị Vua thuộc dòng dõi
Đavít, Đấng sẽ chiến thắng muôn dân và đem lại vinh quang vĩ đại cho Israel.
Tuy nhiên, khi rao giảng về sự hoán cải đời sống như là một điều kiện để được
gia nhập Nước Thiên Chúa, ông Gioan đã cho thấy rằng Nước Thiên Chúa không chỉ
là kết quả can thiệp của Thiên Chúa, mà còn đòi hỏi sự cộng tác của con người.
Tác giả Mt quy chiếu
lời rao giảng của ông Gioan về một bản văn ngôn sứ Isaia. Ông viết: “Ông
[Gioan] chính là người đã được ngôn sứ Isaia nói tới: Có tiếng người hô trong
hoang địa: Hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi”
(c.3). Đây là lời trích từ Is 40,3tt theo bản LXX, khác biệt một chút với bản
văn Hípri. Bản văn Hípri viết: “Có tiếng người hô: ‘Trong hoang địa hãy dọn sẵn
một con đường cho Đức YHWH; trong hoang giao, hãy san bằng một lối đi cho Thiên
Chúa chúng ta”. Lời ngôn sứ này nói đến cuộc giải thoát và hồi hương từ chốn
lưu đày của dân Do Thái. Tác giả Tin Mừng áp dụng lời này vào sự kiện ông Gioan
rao giảng và công cuộc Đức Giêsu sắp khởi sự. Ngoài ra, cả bản Hípri lẫn bản
LXX đều không xác định ai là người cất tiếng hô, nhưng Mt gán vai trò đó cho
ông Gioan, và thay thế hạn từ “Thiên Chúa” trong bản văn Is bằng đại từ “Người”
để áp dụng cho Chúa Giêsu. Kiểu nói “hô trong hoang địa” không có nghĩa là
tiếng hô vô vọng trong nơi hoang vắng không người, mà là tiếng hô từ hoang địa,
nhưng vọng vang ra bên ngoài hoang địa, vang đến tận Giêrusalem và khắp miền
Giuđê (c.5).
Thần học của các rabbi
Do Thái, dựa trên Ml 3,23 (“Này Ta sai ngôn sứ Êlia đến với các ngươi, trước
khi Ngày của ĐỨC CHÚA đến, ngày trọng đại và kinh hoàng”), đã khai triển sâu
rộng một quan điểm, theo đó, ngôn sứ Êlia sẽ đến như người tiền hô của Đấng
Mêsia, để thanh luyện Israel và chuẩn bị cho dân đi vào Vương quốc Mêsia. Chính
với hậu cảnh thần học đó mà ông Gioan được miêu tả trong hình dung của chính
ngôn sứ Êlia: “Ông Gioan mặc áo lông lạc đà, thắt lưng bằng dây da, lấy châu
chấu và mật ong rừng làm thức ăn” (c.4). Quả thực, hình ảnh ông Gioan mặc áo
dệt bằng lông lạc đà và nhất là thắt lưng bằng dây da, khiến người đọc nhớ đến
ngôn sứ Êlia (x. 2V 1,8; chú ý: chỉ Êlia và Gioan mới được Kinh Thánh mô tả là
thắt lưng bằng dây da). Có thể nói, trong ý hướng của mình, tác giả Mt có ý
khẳng định ông Gioan chính là ngôn sứ Êlia. Mà nếu như thế, thì có nghĩa là
biến cố sắp xảy đến chính là “Ngày của ĐỨC CHÚA đến, ngày trọng đại và kinh
hoàng”, vì nhiệm vụ của ngôn sứ Êlia quy chiếu về chính Thiên Chúa, và ông
không chuẩn bị cho biến cố “đến” của bất cứ ai khác.
Đáp lại lời rao giảng
của ông Gioan là một sự kiện đặc biệt.“Bấy giờ, người ta từ Giêrusalem và khắp
miền Giuđê, cùng khắp vùng ven sông Giođan, kéo đến với ông Gioan” (c.5). Rõ
ràng đám đông kéo đến bao gồm hai “cánh” khác nhau: một bên là những người đến
từ trung tâm quyền lực tôn giáo – chính trị (Giêrusalem) và bên kia là từ khắp
vùng xung quanh “hoang địa miền Giuđê”. Đám đông dân chúng, như vậy, đã tỏ rõ
thái độ không hài lòng đối với các thiết chế tôn giáo – chính trị đương thời và
đối với những nhà lãnh đạo thuộc về các thiết chế đó.
Đám đông đó kéo đến
với ông Gioan, đoạn “họ thú tội, và ông làm phép rửa cho họ trong sông Giođan”
(c.6). Đương thời, người Do Thái rất quen với những nghi thức thanh đẩy theo
luật lệ và thói tục. Nhưng phép rửa của ông Gioan ở đây có những yếu tố khác
thường. Thay vì cử hành nghi thức thanh tẩy cho chính mình tại một nơi do Luật
ấn định và nước phải được giữ sạch theo quy định, ông Gioan lại làm phép rửa
cho những người khác và là trong dòng nước sông Giođan. Đàng khác, phép rửa này
được ban với dấu chỉ của một sự hoán cải luân lý, và có ý nghĩa đánh dấu sự
thay đổi đã hoặc sắp xảy đến nơi người lãnh nhận.
Trong số những người
kéo đến với ông Gioan, có nhiều người thuộc phái Pharisêu và phái Xađốc. Những
người Pharisêu thường tự hào về sự trung thành của họ đối với Luật được giải
thích theo các truyền thống rabbi. Họ có ảnh hưởng trên dân chúng và đại diện cho
một thứ quyền bính thiêng liêng. Những người Xađốc thì thuộc về tầng lớp lãnh
đạo, gồm phần đông là những nhà quý tộc hoặc giới tăng lữ quý tộc giàu có. Họ
là những đại diện cho quyền lực kinh tế, chính trị và tôn giáo. Họ kéo đến với
ông Gioan để chịu phép rửa, nhưng lại không ý thức đầy đủ về tình trạng bất
chính của mình, trái lại, hình như còn có thể làm cho dân chúng tưởng rằng
những hệ thống áp bức bất chính đó không đối nghịch với hình ảnh ngôn sứ của
ông Gioan và biến cố mà ông công bố rằng sắp xảy đến.
Vậy, “thấy nhiều người
thuộc phái Pharisêu và phái Xađốc đến chịu phép rửa, ông nói với họ rằng:
"Nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho các anh cách trốn cơn thịnh nộ sắp giáng
xuống? Các anh hãy sinh hoa quả xứng với lòng hối cải” (cc.7-8). Ông Gioan không
chấp nhận họ, trái lại, còn thẳng thắn và gay gắt khiển trách họ. Ông gọi họ là
“nòi rắn độc”, tức là ông xác định bản chất gian ác của quyền bính chính trị -
tôn giáo mà họ có trong tương quan với dân chúng. Sau này, chính Đức Giêsu cũng
nặng lời như thế đối với những người Pharisêu và các kinh sư (12,32; 23,33).
Ông khẳng định rằng điều họ cần phải làm là “sinh hoa quả xứng với lòng hối
cải”.
Rồi ông Gioan tiếp tục
nói với họ: “Đừng tưởng có thể tự nhủ rằng: "Chúng ta có tổ phụ là ông
Abraham." Quả thật, tôi bảo các anh: Thiên Chúa có thể làm cho những hòn
đá này trở nên con cháu ông Abraham” (c.9). Họ tưởng rằng để được cứ, chỉ cần
là con cháu ông Abraham là đủ. Ông Gioan cho họ biết rằng không phải dòng dõi
mà chính hành động của người ta mới là yếu tố quan trọng. Ông chơi chữ khi cho
biết có là con cháu (benayyâ’) của ông Abraham hay chỉ là những hòn đá
(abenyyâ’) thì cũng chẳng khác gì. Hơn nữa, “cái rìu đã đặt sát gốc cây: bất cứ
cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa” (c.10).
Như thế, không phải sự
tinh tuyền về di truyền (là người Do Thái chính hiệu), không phải sự thực hiện
các nghi lễ phụng tự tại đền thờ (phái Xađốc), cũng chẳng phải sự trung thành
giữ những quy định chi li của Luật (phái Pharisêu), mà chính thái độ sống với những
người khác trong thực tế, mới là yếu tố làm cho người ta không “bị chặt đi và
quăng vào lửa”.
Cuối cùng, ông Gioan
so sánh mình với Đấng sắp đến. Ông nói: “Phần tôi, tôi làm phép rửa cho các anh
trong nước để giục lòng các anh hối cải. Còn Đấng đang đến sau tôi thì quyền
thế hơn (ischyroteros) tôi, tôi không đáng xách dép cho Người. Người sẽ làm
phép rửa cho các anh trong Thánh Thần và lửa. Tay Người cầm nia, Người sẽ rê
sạch lúa trong sân: thóc mẩy thì sẽ thu vào kho lẫm, còn thóc lép thì bỏ vào lửa
không hề tắt mà đốt đi” (cc.11-12). Ông Gioan tự nhận mình không đáng xách dép
cho Đấng đang đến, tức là không đáng làm một công việc bình thường mà người đầy
tớ vẫn làm cho chủ mình. Đồng thời, ông cũng cho thấy Đấng đang đến có ba đặc
điểm quan trọng: (1) có “quyền thế”, (2) “làm phép rửa trong Thánh Thần và
lửa”, và (3) là thẩm phán cánh chung rất nghiêm khắc “sẽ rê sạch lúa trong
sân”.
Việc gắn tính từ
“thánh” vào hạn từ “Thần Khí”, trước hết, có nghĩa là phép rửa trong Thần Khí
mà Đấng đang đến sẽ thực hiện chính là thực tại thuộc về cảnh vực thần linh của
Thiên Chúa. Thứ hai, điều đó có nghĩa là hoạt động của Đấng đang đến sẽ là hoạt
động thánh hóa, tức là đưa con người vào cảnh vực thần linh của Thiên Chúa. Sự
thông ban sự sống thần linh từ bên trong sẽ biến đổi con người, làm cho con
người gắn kết với Thiên Chúa và trung thành với Người (Ed 36,26t).
Gợi ý suy niệm và chia
sẻ:
Đọc bài Tin Mừng hôm
nay trong khung cảnh Mùa Vọng, chúng ta có thể suy niệm về ba điểm quan trọng:
1. Đấng đang đến chính
là Đức Chúa.
Một trong những điểm
nhấn quan trọng của bài Tin Mừng hôm nay là việc giới thiệu Đấng đang đến trong
dung mạo Đức Chúa. Sứ điệp của ông Gioan (“Anh em hãy hối cải, vì Nước Trời đã
đến gần”: c.2) liên quan đến chính Đức Chúa. Việc giới thiệu ông Gioan là ngôn
sứ Êlia cho thấy Đấng sắp đến sau ông sẽ chính là Đức Chúa, vì ngôn sứ Êlia có
nhiệm vụ chuẩn bị cho Đức Chúa ngự đến chứ không phải chuẩn bị cho một ngôn sứ
khác xuất hiện. Bằng việc cử hành phép rửa, ông Gioan nhấn mạnh sự cần thiết
phải thanh luyện để đến gần Đức Chúa đang đến. Khi so sánh mình với Đấng đang
đến, ông Gioan nhấn mạnh quyền thế hơn hẳn của Đấng ấy, và nhất là ông khẳng
định rằng Thánh Thần (vốn là sự sống và sức mạnh của chính Thiên Chúa) sẽ hiện
diện với Đấng đang đến; Đấng ấy sẽ hành động trong quyền năng của Đức Chúa và
sẽ ban cho người ta sự sống của Thiên Chúa. Với Đấng ấy, chính Thiên Chúa đến
để ban sự sống và đồng thời để phán xét.
Đó chính là Đấng mà
chúng ta đang đợi chờ trong suốt Mùa Vọng này. Mùa Vọng không phải là sự chuẩn
bị và chờ đợi một lễ hội lớn lao, hoành tráng và vui tươi sẽ được cửa hành vào
cuối tháng 12! Mùa Vọng là thời gian đón chờ chính Đức Chúa, Đấng đang đến.
2. Hoán cải là đòi hỏi
khẩn thiết.
Nội dung căn bản trong
lời rao giảng của ông Gioan là: "Anh em hãy hối cải, vì Nước Trời đã đến
gần" (c.2). Hơn nữa, “cái rìu đã đặt sát gốc cây: bất cứ cây nào không
sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa” (c.10). Đấng đang đến là Thẩm
Phán cánh chung, “tay Người cầm nia, Người sẽ rê sạch lúa trong sân: thóc mẩy
thì sẽ thu vào kho lẫm, còn thóc lép thì bỏ vào lửa không hề tắt mà đốt đi””
(c.12).
3. Những nghi thức và
hoạt động bề ngoài không phải là điều chính yếu trong khi chuẩn bị đón Chúa
đến.
Những người thuộc phái
Pharisêu và phái Xađốc muốn tránh cơn thịnh nộ sắp giáng xuống bằng cách đặt
mình vào một nghi thức bề ngoài nhưng không thực hiện đòi hỏi nghiêm túc là
phải hoán cải đời sống, tức là không thay đổi hệ thống bất chính đang kềm tỏa
mình. Theo ông Gioan, những nghi thức bề ngoài không đủ để người ta được bước
vào Nước Thiên Chúa; cần phải thay đổi đời sống thật sự.
Đó cũng có thể là vấn
đề của chúng ta trong Mùa Vọng này. Tất nhiên những hành động bề ngoài là cần
thiết: trong bài Tin Mừng hôm nay, việc hoán cải được thể hiện qua việc để cho
mình được dìm trong một phép rửa tỏ lòng sám hối, tức là qua một hành động bề
ngoài. Nhưng chỉ những hoạt động bề ngoài thấy được thôi, thì chưa đủ. Điều
chính yếu cần phải làm là “sinh hoa quả xứng với lòng hối cải”. Đó chính là điều
quan trọng nhất trong Mùa Vọng này.
8. Sứ mạng
Tiền Hô
(Suy niệm của P. Trần
Đình Phan Tiến)
Vâng, người ta thường
nói: “Tiền hô, hậu ủng”. Đó là cụm từ dùng để cổ vũ một nhân vật có thế giá nào
đó. Từ bậc quan đến bậc vua chúa, hoặc như quan trạng về làng, hay là “võng anh
đi trước, kiệu nàng theo sau”.
Quả thật, một nhân vật
trần thế được đón rước một cách trịnh trọng, thì người ta nói: “Tiền hô, hậu
ủng”. Nhưng hôm nay, theo lịch phụng vụ Công giáo, Giáo Hội trình bày cho chúng
ta một nhân vật đảm nhận vai trò “ Tiền Hô”, đó là Gioan Tiền Hô. Vâng, Gioan
Tiền Hô thực thi sứ mạng Tiền Hô của mình đối với ai? Thưa đối với “ Vua Hòa
Bình”, vâng, Vị Vua Hòa Bình đến.
Vị Vua Hòa Bình, mà
Thiên Chúa đã Hứa từ ngàn xưa qua các tiên tri sẽ đến. Giữa loài người, không
có vị vua nào xừng đáng để thay mặt Thiên Chúa chăn dắt muôn dân, thì Thiên
Chúa ban Con Một của Ngài cho thế gian, nhưng Vị Vua ấy rất nhân từ, xứng với
tước hiệu của Người, đó là “ Vua Hòa Bình” hay là” Vua Bình An”.
Khởi đi từ bài đọc I
hôm nay ( Is 11,1-10), chúng ta thấy, Đấng Cứu Thế chính là Vị Vua nhân ái. Sự
nhân từ của Người mang đến sự bình an đích thực. Sự bình an đến độ mọi thứ, mọi
vật hung ác đều phải hiền hòa. Mọi sự vật phải thay đổi hoàn toàn180 độ. Vì Người
là Thần khôn ngoan duệ trí, thần mưu sự can trường, thần thông minh hiếu thảo (
Is11,2).
Vì thế, sự hòa bình và
an lạc sẽ ngự trị giữa chúng dân đến độ chiên con chơi đùa với sư tử và trẻ
con. Vâng, ngày nay Vị Vua ấy sắp đến, tất nhiên sẽ có một người làm sứ mạng
Tiền Hô cho Người, đó là Gioan Tiền Hô, mà Isaia đã nói: “ Có tiếng người hô
trong hoang địa: Hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người
đi” ( Mt 3,3)
Qua đoạn Tin Mừng hôm
nay, chúng ta thấy, nhân vật Gioan rất thành công trong sứ vụ Tiền Hô của mình.
Ông nói: “ Anh em hãy sám hối vì Nước Trời đã đến gần” ( c 2). Và cách thức sám
hối là chịu phép rửa, vì vậy Gioan Tiền Hô được gọi là Tẩy Giả. Nhưng phép rửa
được thực hiện bởi Gioan là phép rửa bằng nước, chỉ có giá trị để giục lòng sám
hối. ( c11). Nhưng Đấng mà Gioan rao giảng sẽ làm phép rửa trong”Thánh Thần và
Lửa”. Thánh Thần và Lửa chính là Thiên Chúa.
Thiên Chúa sẽ dùng
Thánh Thần để Thánh Hóa và dùng Lửa để thiêu đốt. Có nghĩa là sự thanh tẩy trọn
vẹn, chính là tình yêu của Thiên Chúa, là sự cứu chuộc của Đấng Cứu Thế. Thánh
Thần và Lửa là một tình yêu bao la, một sự tha thứ vô cùng, vô hạn. Phép Rửa ấy
chính là cuộc Tử Nạn và Phục Sinh của Đức Kitô. Nhưng Gioan Tiền Hô cũng cho
thấy sự công minh, lý đoán của Người bằng một câu nói theo nghĩa đen: “ Tay
Người cầm nia, Người sẽ rê sạch lúa trong sân: Thóc mẩy thì thu vào kho lẫm,
còn thóc lép thì bỏ vào lửa không hề tắt mà đốt đi”. ( c 12).
Như vậy, Vị Vua Hòa
Bình đồng thời cũng chính là Vị Thẩm Phán chí công, Người nhân từ nhưng không
nhu nhược. Điều nầy cho thấy, từ khi Người đến lần thứ I cho đến khi Người lại
đến, là một hành trình cứu chuộc duy nhất kế tiếp, không đứt quãng. Dựa vào ý
tưởng nầy, Giáo Hội mong đợi Đức Kitô lại đến lần Thứ II. Đây cũng là ý nghĩa đích
thực của mùa vọng, vì không phải chỉ đón mừng Người đến bằng hình thức bên
ngoài là Lễ Giáng Sinh, nhưng quan trọng không kém là chuẩn bị tâm hồn sẵn sàng
đón Chúa đến với từng tâm hồn của mỗi người trong bất cứ giây phút nào. Đón
mừng Lễ Giáng Sinh là Đón Mừng một Mầu Nhiệm Nhập Thể của Đấng Cứu Thế, để suy
tôn, thờ là, cảm tạ Người. Nhưng để đón Người đến với chính tâm hồn của từng
người trong chúng ta là một điều quan trọng, đó là giờ chết, một sự thật không
thể chối cải được.
Nên chi, khi Chúa đến
với từng tâm hồn của mỗi người mà chúng ta tỉnh thức thì thật là diễm phúc.
Vậy chúng ta là dân
ngoại được kêu mời bởi lòng thương xót của Người, để tôn vinh Thiên Chúa là
Đấng Cứu Độ mọi người, chúng ta hãy cùng với thánh Phaolô cất lên lời ca: “ Vì
thế giữa muôn dân, con cất lời cảm tạ, dâng điệu hát cung đàn, ca mừng Danh
Thánh Chúạ” ( c 9).
Lạy Chúa Giêsu, Chúa
đã đến trần gian để cư ngụ giữa loài người, dù phàm nhân bất xứng. Nhưng để ban
ơn cứu độ, Chúa đã trở nên Hy Tế. Khởi sự là Máng Cỏ Bêlem, ôi! Mầu nhiệm thật
cao vời, xin cho chúng con biết nhận ra và đền đáp muôn một tình Chúa yêu
thương chúng con. Amen.
9. Hãy thống hối vì
Nước Trời đã đến gần
(Suy niệm của Lm.
Antôn Nguyễn Văn Độ)
Bước vào Chúa nhật II
Mùa Vọng với chủ đề: Populus Sion... (Này hỡi Dân Sion...) làm cho tâm hồn
chúng ta rạo rực chuẩn bị đón Chúa đến. Sự kiện này đã được ghi khắc từ lâu
trong lịch sử. Một lịch sử của sự tha thứ và khám phá ra lòng trắc ẩn của Thiên
Chúa đối với con người. Lịch sử ấy có những đòi hỏi như Gioan Baotixita mách
bảo chúng ta: « Hãy sửa đường Chúa », nghĩa là: hãy hoán cải tâm hồn. Thiên
Chúa đến với chúng ta dưới hình hài một trẻ thơ, Ngài mời chúng ta đến gặp gỡ
Ngài trong khiêm hạ: "Này dân Sion hỡi, Chúa sắp ngự đến cứu độ muôn dân.
Người sẽ lên tiếng thật oai hùng, khiến tâm hồn anh em hoan hủy... " (Ca
nhập lễ).
Bài đọc I vang lên làm
chúng ta nhớ đến sự mong chờ Đấng Cứu Thế đến của Dân Do Thái, Đấng mà ngôn sứ
đã loan báo: "Từ gốc Giêsê sẽ đâm ra một chồi và cũng từ gốc ấy sẽ đơm lên
một bông hoa. Trên bông hoa ấy, thần linh của Thiên Chúa sẽ ngự xuống, tức thần
khôn ngoan và thông suốt, thần chỉ dẫn và sức mạnh, thần hiểu biết và đạo đức,
và thần ấy sẽ làm cho Ngài biết kính sợ Thiên Chúa. Ngài không xét đoán theo
như mắt thấy, cũng không lên án theo điều tai nghe, nhưng Ngài sẽ lấy đức công
minh mà xét xử những người nghèo khó, và lấy lòng chính trực mà bênh đỡ kẻ hiền
lành trong xứ sở... " (x. Is 11, 1-10).
Tin Mừng theo Thánh
Matthêu (3, 1-12) trình bày cho chúng ta nhân vật Gioan Tẩy Giả, là nhân vật đã
được tiền báo trong một lời tiên tri nổi tiếng của sách ngôn sứ Isaia (Is
42,3). Gioan Tẩy giả lui vào sa mạc của vùng Giuđêa, dùng lời rao giảng của
mình kêu gọi toàn dân hoán cải để sẵn sàng đón Đấng Mesia quang lâm. Lời kêu
gọi của Thánh Gioan, vị tiên tri được Thiên Chúa sai đến như là vị tiền hô của
Đấng Thiên Sai, vang lên trong tuần thứ II của Mùa Vọng, vạch ra cho chúng ta
thái độ cần phải có để sẵn sàng đón chờ Chúa đến: "Hãy ăn năn thống hối,
vì nước trời gần đến". Nếu như xưa kia Gioan rao giảng và kêu gọi người ta
ăn năn thống hối, kết quả là: "Dân thành Giêrusalem, khắp xứ Giuđêa và các
miền lân cận sông Giođan tuôn đến với ông, thú tội và chịu phép rửa do tay ông
trong sông Giođan"; thì ngày nay sứ điệp này vẫn vang dội qua các thời đại
và gửi đến với chúng ta ngày nay với tính cách thật cấp bách.
Với giới biệt phái và
văn nhân, Gioan Tẩy Giả bảo họ: "Hãy làm việc lành cho xứng với sự thống
hối". Thánh Grêgôriô Cả, Giáo hoàng (540 – 610) đã bình giải rằng:
"Gioan Tẩy Giả rao giảng kêu gọi một Đức Tin chân thật và những việc làm
tốt lành, để nhờ đó sức mạnh của ân sủng được thấm nhập, ánh sáng của chân lý
được chiếu giãi, và những nẻo đường hướng về Thiên Chúa được sinh ra trong
những tư tưởng thành tâm thiện chí, sau khi đã lắng nghe Lời Chúa, là Lời dẫn
đến mọi sự tốt lành".
"Hãy ăn năn thống
hối, vì nước trời gần đến". Công Đồng Va-ti-ca-nô II dạy rằng: Chúng ta
không biết được thời gian hoàn tất của trái đất và nhân loại, chúng ta cũng
chẳng biết cách thức biến đổi vũ trụ. Chắc chắn hình ảnh của một thế gian lệch
lạc vì tội lỗi sẽ qua đi, nhưng chúng ta được biết Thiên Chúa đã dọn sẵn một
chỗ ở mới và một đất mới, nơi công bằng ngự trị. Hạnh phúc nơi ấy sẽ thỏa mãn
và đắp đầy mọi ước vọng hòa bình trào dâng trong lòng con người. Khi ấy, sự
chết sẽ bị đánh bại, con cái Thiên Chúa sẽ phục sinh trong Chúa Kitô và những
gì được gieo vãi trong yếu hèn, mục nát, sẽ mặc lấy sự không hư nát; tình yêu
và các hoạt động bác ái sẽ tồn tại và toàn thể tạo vật mà Thiên Chúa đã dựng
nên cho con người sẽ được giải thoát khỏi ách nô lệ phù vân.
Chúng ta đã được cảnh
giác là lời lãi cả thế gian mà chính mình hư mất nào ích lợi gì. Nhưng sự trông
đợi đất mới không được làm suy giảm, trái lại phải kích thích nỗ lực phát triển
trái đất này, nơi mà Thân Thể gia đình nhân loại mới đang tăng trưởng và tiên
báo một vài hình ảnh của thời đại mới. Bởi vậy, tuy phải phân biệt rõ rệt những
tiến bộ trần thế với sự bành trướng Vương Quyền Chúa Kitô, nhưng những tiến bộ
này trở thành quan trọng đối với Nước Thiên Chúa tùy theo mức độ chúng có thể
góp phần vào việc tổ chức xã hội loài người cho tốt đẹp hơn.
Thực vậy, sau khi đã
theo mệnh lệnh Chúa và nhờ Chúa Thánh Thần phổ biến trên trái đất các giá trị
về nhân phẩm, về hiệp thông huynh đệ và tự do, nghĩa là mọi thành quả tốt đẹp
do bản tính và hoạt động con người đem lại, chúng ta sẽ gặp lại chúng, nhưng là
gặp lại sau khi chúng được thanh tẩy khỏi mọi tì ố, được chiếu sáng và biến
đổi, nghĩa là khi Chúa Kitô giao hoàn lại Chúa Cha vương quốc vĩnh cửu và đại
đồng: "Vương quốc của chân lý và sự sống, vương quốc thánh thiện và diễm
phúc, vương quốc công bình, yêu thương và bình an". Vương quốc ấy đã hiện
diện cách mầu nhiệm ở trần gian này và sẽ được kiện toàn khi Chúa đến. Trích
"Hiến Chế Vui Mừng và Hy Vọng", 39, 1-3.
Có thể nói bốn tuần
Mùa Vọng là như "tiền đường" dẫn chúng ta chuẩn bị tinh thần sẳn sàng
tiếp đón Đấng Cứu Thế ngự đến! "Hãy ăn năn thống hối". Để gặp được
Đấng cứu thế, con người cần phải hoán cải chính mình, nghĩa là tiến đến cùng
Chúa Kitô với đức tin tươi vui, bỏ đi những cách thức suy tưởng và nếp sống
ngăn cản chúng ta sống theo Chúa cách trọn hảo.
Trước Tin Mừng của một
Vị Thiên Chúa vì yêu thương chúng ta đã tự hạ chính mình và mặc lấy thân phận
con người, chúng ta không thể nào không mở rộng tâm hồn ăn năn hối cải. Để gặp
được Hoàng Tử Bình An, chúng ta phải mở rộng lòng mình, khiêm tốn và ngay
thẳng.
Đó là lý do tại sao
Mùa Vọng là thời gian chờ đợi và hy vọng. Giáo Hội lấy lại vào chúa nhật II Mùa
Vọng lời tiên tri đầy an ủi của ngôn sứ Isaisa như sau: "Mọi người sẽ nhìn
thấy ơn cứu rỗi của Thiên Chúa". Chúng ta hãy đặt tay chúng ta vào tay Mẹ
Maria, Nữ Vương của niềm hy vọng để Mẹ giúp chúng ta sống Mùa Vọng này cho
xứng. Amen.
10. Mở đường
Chúa đến
(Suy niệm của Lm.
Giuse Tạ Duy Tuyền)
Có câu chuyện vui kể
rằng: Một lần, để phát động phong trào An Toàn Giao Thông, một tổ chức thuộc
Liên hiệp quốc đã tổ chức cuộc thi xã luận quốc tế với chủ đề “Con đường với
cuộc sống”. Sau đây là một số bài thi được ban giám khảo đánh giá cao:
- Nước Pháp (2 bài):
“Con đường tình yêu”, “Nên tỏ tình trên đoạn đường như thế nào?”.
- Nước Mỹ: “Con đường
nào có thể rút lui sau khi phát động cuộc chiến tranh?”.
- Nước ý: Những con
đường trong tranh trừu tượng!
- Nước Anh: “Đường đến
các trường Đại học và câu lạc bộ bóng đá”!
- Nước Đức: “Luận về
con đường trong triết học”!
- Nước Singapor: “Cần
phải làm gì để các con đường luôn sạch sẽ?”.
- Nước Trung Quốc:
“Người ta có thể làm những con đường… giả, đường nhái được không?”.
- Và… Việt Nam (3
bài): “Tại sao cần đào lấp?”, “Khi đường trở thành dòng sông”, “Những con đường
cát bụi”!
Con đường thật muôn
màu muôn vẻ. Có con đường vật chất để đi và cũng có con đường là hướng đi của
cả một dân tộc, một đất nước. Con đường được làm tốt sẽ phục vụ tốt cho cuộc
sống. Ngược lại sẽ là bất hạnh cho những ai đi trên con đường ấy.
Việt Nam đang đi trên
con đường hướng tới xã hội chủ nghĩa. Có người bảo sẽ không bao giờ tới. Có
người cho rằng tới mà rất chậm. Dù ai nói ngã nói nghiêng thì dân tộc Việt Nam
đã đi trên con đường này suốt mấy chục năm dù vẫn xây chưa xong hạ tầng cơ sở,
vẫn là bài toán nan giải để hoàn thành.
Người ta nói đường và
chân là đôi bạn. Đường không có dấu chân người, sẽ không còn là con đường, chỉ
là cỏ dại hoang vu phủ kín lối đi. Người không có đường sẽ không đi về đâu cả.
Có khi còn mất cả hường đi. Con người và con đường. Đôi bạn làm nên cuộc đời
nhau. Con người làm thành lối mòn cho con đường và con đường thành một kỷ niệm
đẹp cho con người một khi đã đi qua.
Nhà văn Lộ Tấn khi 20
tuổi được cha mẹ gửi sang du học tại Nhật. Ông theo học ngành Y. Tình cờ ông
được xem một đoạn phim thời sự, trong đó có cảnh một người Trung quốc bị người
Nhật hành hình, điều đáng buồn là rất nhiều người Trung quốc khỏe mạnh đứng xem
với vẻ mặt đần độn, không phản ứng gì. Ông lập tức bỏ học ngành Y năm thứ 2 và
chuyển sang viết văn. Bởi ông nhận thấy học chữa bệnh trong lúc này không quan
trọng, bởi dân mà con ngu muội, hèn nhát, thì dù thân thể có khỏe mạnh cũng chỉ
là nô lệ mà thôi. Từ đó ông muốn dùng ngòi bút để chữa bệnh tật trong tính cách
dân tộc. Chính chàng trai này là tác giả của câu nói nổi tiếng để khích lệ
những người mở đường: “Kỳ thực trên mặt đất vốn làm gì có đường, người ta đi
mãi rồi thành đường mà thôi”.
Hôm nay giữa sa mạc
hoang vu, Gioan mời gọi mọi người hãy làm thành một con đường. Một con đường
thẳng ngay thay cho đường quanh co. Một con đường bằng phẳng thay cho đồi núi
gồ ghề. Con đường vốn đã không có ở hoang địa, vì hoang địa đâu có người qua lại,
nhưng Gioan mời gọi mọi người hãy đi vào hoang địa để tạo thành một con đường
sám hối ăn năn cho Con Chúa Trời ngự đến. Hãy mở lối trong hoang địa bằng lối
mòn của tình người liên đới và cảm thông. Hãy mở lối cho con người đến với nhau
trong hòa bình và thân ái. Đường của yêu thương xóa bỏ ngăn cách hận thù. Đường
của thứ tha để xây dựng tình bằng hữu của anh em bốn bể một nhà. Đường của bác
ái để xây dựng hạnh phúc cho tha nhân. Con đường của Nước Trời còn hướng cho
mọi người biết nhìn về trời cao để sống thanh thoát với những bon chen trần
gian, sống vượt lên trên những tham sân si để sống vui tươi và hạnh phúc.
Vâng thưa anh chị em,
cuộc đời rất cần những con đường, nhưng đừng bao giờ mở đường để gây đau khổ
cho nhau bằng chiến tranh, bằng hận thù. Và cũng đừng mở đường để tìm tư lợi
riêng, nhưng mở đường để tạo tình liên đới giữa con người với nhau được gần gũi
hơn. Và mở đường phải nhắm đến phục vụ cho nhu cầu con người chứ không phải cho
một nhóm người hay một giai cấp nào.
Lời ngôn sứ Gioan vẫn
đang mời gọi chúng ta mở lối đường cho Chúa ngự trị. Gioan vẫn thiết tha mời
gọi chúng ta hãn san bằng núi đồi của kiêu căng. Hãy lấp đầy thung lũng của đam
mê tật xấu. Hãy nắn cho ngay thẳng tính gian dối hại người. Hãy sống một cuộc
đời cho xứng với lòng sám hối ăn năn để cho Con Chúa Trời giáng trần nơi cung
lòng mỗi người chúng ta. Amen.
11. Chúa chỉ cần tôi
một tấm lòng
(Suy niệm của Lm.
Giuse Lê Quan Trung)
Một trong những điều
tôi cảm thấy thấm buồn khi màu tím mùa vọng ngày càng đậm nét trong mùa Phụng
vụ đón mừng kỷ niệm Con Thiên Chúa Giáng trần là: “Rất nhiều người không đủ can
đảm tha thứ cho chính mình vì những lầm lỗi đã vô tình hay cố ý mắc phải trong
đạo làm chủ quản lý đối với tâm hồn và thân xác mình; trong đạo làm người đối
với ông bà cha mẹ và tha nhân; và đặc biệt là đạo làm con đối với Đấng đã yêu
thương tạo tác nên mình!”
Đâu phải mỗi lần đối
diện với thử thách của cuộc sống, là ai cũng thắng được hết đâu? Không ai muốn
mình xấu bao giờ! Không ai muốn mình thất bại bao giờ! Và cũng chẳng ai muốn
mình sai lầm bao giờ! Nhưng không ai có thể lường trước được hết những gì sẽ sắp
xảy tới cho mình! Những “biển báo giao thông tâm linh” vẫn có đó nhưng đâu phải
lúc nào mình cũng chú tâm nhìn chúng để đừng vấp ngã, đừng lỡ chân, đừng trật
bước trên vạn nẻo đường đời mà ngày ngày mình dấn bước đâu? Chủ quan luôn là
một thói tật không hay, không tốt, không đẹp! Nhưng mấy ai trong đời không từng
thất bại, không từng đau đớn, không từng cay đắng ngập lòng bởi cá tính này
đâu? Và điều này đã từng được Đức Giêsu thốt lên trong đau khổ nhưng với trọn
tấm lòng đầy cảm thông cùng ba môn đệ thân tín trong vườn cây dầu năm xưa: “các
con hãy canh thức cầu nguyện kẻo sa chước cám dỗ. Vì tinh thần thì hăng hái,
nhưng thể xác lại yếu đuối”(Mt 26,41; Mc 14,38). Một sự thương cảm đầy tình
người, bởi ngoài Đấng tối cao, còn có ai hoàn hảo?
Mặc cảm lỗi lầm kéo
dần ta ra xa nguồn ân phúc; né tránh mối tình tự hiến mà Con Chúa Trời đang
mong mõi ban tặng cho đời, cơn cám dỗ “mình không xứng đáng vì đã xúc phạm quá
nặng nề đến Đấng Cao Xanh” nên “ làm sao Chúa có thể tha cho tôi được!” đã đẩy
ta vào mạng nhện của sự dữ, làm ta quên hay cố tình quên Đấng Cứu Tinh đã từng
khẳng định: “Tôi không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội
lỗi sám hối ăn năn”(Mt 9, 13; Mc 2, 17; Lc 5, 32) bởi vì “người khỏe mạnh không
cần thầy thuốc, người đau ốm mới cần”(Mc 2,17; Lc 5,32). Biết thụ tạo mạnh sức
- yếu hồn, Chúa đã tự nguyện bước tới đưa tay ra trước để chờ đợi ôm ta vào
lòng, để Người có cơ hội vỗ về an ủi, để Người có điều kiện thể hiện chức năng
của một lương y tâm linh đầy nhiệt huyết, sao ta cứ xa tránh Người?
Khi mở quyển “Vượt Lên
Nghịch Cảnh” của loạt sách Chicken Soup for the Surviving Soul” do nhà xuất bản
Văn Hóa Sài Gòn in ấn, trong câu chuyện đầu tiên “Cậu bé và nhà tỷ phú”, tôi
gặp ngay câu tiêu đề cho cả cốt truyện: “Không có cái gọi là tuyệt vọng” (Henry
Ford) làm tôi rộn lên trong lòng một niềm vui khó tả vì hiểu rằng, tình đồng
loại không thể thiếu cho tôi, nếu tôi biết vượt lên mặc cảm của đời mình. Cậu
bé Craig Shergold là niềm vui không những cho gia đình, mà còn cho cả chòm xóm,
láng giềng, bạn bè và cả thầy cô nữa. Vậy mà một khối u trong não đã làm cho
mọi người thân của cậu bé vùng Carohalton, ngoại ô London hốt hoảng bởi biết
rằng sinh mạng của cậu khó được bảo toàn. Nhưng rồi cậu bé đã dũng cảm chấp
nhận hoàn cảnh hiện tại để đi vào phòng mổ với lời khuyên của người mẹ thân
yêu: “Mẹ muốn con phải thật dũng cảm!” Với khối u ác tính, một dạng ung thư não
hoạt tính, mấy ai thoát chết đâu? Nhưng rồi những cánh thiệp khắp nơi đổ về
động viên, khuyến khích đã làm cậu bé phấn chấn hơn. Với 1.000.266 thiệp, trong
đó có cả những tấm thiệp của một số vị lãnh tụ trên thế giới như Magaret
Thatcher, Thái tử Charles, George Bush, Ronald Reagan, Mikhail Gorbachev và cả
hai thần tượng của Craig là Michael Jackson và Sylvester Stallone, Craig đã phá
vỡ kỷ lục Guinness về người nhận được nhiều thiệp nhất mà trước đây một cậu bé
người Anh khác nắm giữ (1.000.265 thiệp). Niềm vui nối tiếp niềm vui, cách đó
6000km nhà tỷ phú 77 tuổi- John Kluge ở Charlottesville, bang Virginia đã nhận
được một lá thư từ những người bạn về tình trạng quá hiểm nghèo của cậu bé. Ông
đã từng quyên góp hàng triệu đô la cho những người xứng đáng, nhưng chưa bao
giờ ông tặng tiền trực tiếp cho một cá nhân nào. Và cũng không muốn tạo thành
một tiền lệ hay khơi dậy những hy vọng hư ảo cho gia đình Craig. Nhưng rồi, khi
tiếp xúc với gia đình, qua câu nói dũng cảm của cậu bé bởi gia đình không muốn
cậu đau đớn nữa vì đã chịu phẫu thuật nhiều lần: “Mẹ ơi, không có thắng lợi nào
mà không phải trả giá mà mẹ!” chính ý chí phấn đấu của cậu bé đã làm nhà tỷ phú
quyết tâm nổ lực bằng mọi giá giành lại mạng sống cho em.Và rồi nụ cười đã tỏa
rạng trên mọi khuôn mặt: Ca phẫu thuật đã thành công vượt quá mong đợi của nền
y học hiện đại. Mùa xuân đã trở về trên khắp nước Anh với lời tạ ơn của Manon
khi nói với chồng là Ernie lúc nhận được tin nhà tỷ phú John Kluge đã tài trợ
trọn vẹn cho ca phẫu thuật của con mình: “Em nghĩ Chúa đã ban cho chúng ta một
phép mầu!”.
Nhìn lại đời mình, tôi
cũng đã từng chán nản, đã từng thất vọng, đã từng không ít lần mặc cảm với
Chúa, tránh né Chúa, xa lìa Chúa vì phải đối diện, phải đối đầu, phải chứng
kiến với quá nhiều nghịch cảnh mà sức mình không kham nỗi bởi chẳng ai đỡ nâng,
chẳng ai trợ giúp, chẳng ai đồng hành! Nhưng rồi, trong thanh vắng, trong trầm
lặng, trong những đêm hôm khuya khoắt, bỗng nghe như có tiếng thủ thỉ bên tai
tôi những lời thánh thi trong kinh sáng ngày thường của mùa vọng vọng về:
“Đừng mê ngủ đứng lên
hồn ta hỡi,
Dẫu thấy mình còn hôi
hám bùn nhơ,
Vì hào quang chói lọi
của kim ô
Làm tiêu tan hết những
gì nguy hại.
Chiên Thiên Chúa đã từ
nơi thượng giới
Xuống cõi trần đền tội
vạ chúng ta.
Nào cùng nhau chạy đến
lượng hãi hà,
Xin tha thứ bằng lời
kinh thắm lệ"
Rồi lời thánh vịnh 26,
10 lại tiếp tục trấn tĩnh tôi:
“Dầu cha mẹ có bỏ con
đi nữa,
Thì hãy còn có Chúa
đón nhận con”
Và thúc giục tôi hãy
xóa đi mặc cảm: mặc cảm thật! bởi thấy mình bất xứng với tình yêu vời vợi từ
Trời. Mặc cảm giả! Bởi mình chỉ muốn sống theo ý mình,đạt ý mình mà vẫn biết rõ
điều mình đang muốn không phải là ý Chúa! Cũng chẳng đi đúng nền đạo đức nhân
gian!
“Hãy cậy trông vào
Chúa,
Mạnh bạo lên can đảm
lên nào!
Hãy cậy trông vào
Chúa.” (Tv 26, 14)
Cậu thiếu niên Craig
đã phấn đấu hết mình, cố vượt qua những giây phút chán nản, suy sụp để vươn lên
tìm nguồn sống với sự trợ lực của tình người và sự can thiệp thần thiêng của
Đấng Tạo Thành. Và cậu đã chiến thắng! Còn tôi? Còn chúng ta? Lời mời gọi từ vị
Tiền Hô của Đấng Cứu Tinh thúc giục: “Hãy dọn đường Chúa, hãy sửa đường Chúa
cho ngay thẳng” (Mt 3, 3), không lẽ nào không động lòng ta? Nếu thực lòng ta
quay về với NGUỒN BÌNH AN ĐÍCH THỰC, với tâm tình khiêm tốn như thánh Gioan
Tiền Hô: “còn Đấng quyền năng hơn tôi sẽ đến sau tôi, quyền năng hơn tôi và tôi
không đáng xách dép cho Người” (Mt 3, 12), chắc chắn cơn cám dỗ với mặc cảm TA KHÔNG
XỨNG ĐÁNG sẽ không còn là chướng ngại, không còn là rào chắn, không còn là e dè
sợ hãi cản bước ta mở rộng lòng mình, để Đấng Cứu Tinh có thể đến cư ngụ nơi
mái nhà đổ nát của ta! Chúa chỉ cần nơi ta tấm lòng chân thành, còn mọi sự,
Chúa sẽ tính cho! Ta có tin điều đó không?
12. Nước Trời
đã gần bên
(Suy niệm của Lm Louis
Gonzaga Đặng Quang Tiến)
Matthêô bắt đầu nói về
Chúa Giêsu từ chương 3 trong tương quan với Gioan Tẩy Giả (3,1-12). Theo sau
đoạn nầy là hai biến cố quan trọng: Chúa Giêsu chịu phép rửa (3,13-17), và chịu
cám dỗ (4,1-11). Sau đó, sứ vụ của Chúa Giêsu bắt đầu cách chính thức (4,12-17)
với lời rao giảng: “Hãy sám hối vì Nước Trời đã gần đến” (4,17).
Đoạn nầy có thể chia
thành ba phần: - Sứ vụ và con người của Gioan Tẩy Giả (3,1-6); - Gioan ngỏ với
nhóm Pharisêô và Sađucêô (3,7-10); - Gioan loan báo Đấng sẽ đến và sứ vụ trổi
vượt của Người (3,11-12). Chủ đề chính của đoạn nầy là “sám hối”, metanoeò (3,2.8 ) và “phép rửa”
baptizò (3,1.7.11[2x]). Gioan rao giảng sự sám hối vì “Nước Trời đã gần đến”
(3,2), và ông thanh tẩy bằng nước cho những ai tỏ lòng sám hối (c.11). Chúa
Giêsu sẽ xuất hiện ở câu 3,13. Gioan Tẩy Giả xuất hiện trước khi Người đến để
chuẩn bị lòng dân đón tiếp Người.
Sứ vụ và con người của
Gioan Tẩy Giả (3,1-6): - Gioan xuất hiện và lời rao giảng của ông (3,1-2); -
Những đặc tính nơi Gioan (3,3-4); - Dân chúng đến với ông (3,5-7).
Trong hai câu đầu tiên
Matthêô giới thiệu ngay khung cảnh, thời gian và lời rao giảng của
Gioan(c.1).
Gioan xuất hiện (c.1), paraginomai, “đến”, động từ nầy cũng được dùng cho Chúa
Giêsu (3,13). Matthêô muốn gắn liền sứ vụ của Gioan vào sứ vụ của Chúa Giêsu
(4,17). Chỉ dẫn thời gian “trong những ngày ấy” ám chỉ lúc Gioan xuất hiện Chúa
Giêsu đang còn ở Giuđêa (x. 2,1). Khung cảnh “trong sa mạc xứ Giuđêa” đặt con
người Gioan và lời loan báo của ông liên hệ đến Isaia người loan báo kế hoạch
cứu độ mới của Thiên Chúa cho dân Israel (x. Is 40,1-11).
Lời kêu gọi của Gioan
là “Hãy sám hối, vì Nước Trời đã gần đến” (3,2; 4,17; 10,7)
Đặc điểm của Matthêô
là đặt việc sám hối liên hệ với Nước Trời, chứ không trực tiếp với việc tha tội
(x. Mc 1,4; Lc 3,3). Động từ metanoeò theo nguyên tự có nghĩa là “thay đổi tâm
trí” “thay đổi cách hiểu/cách suy nghĩ”; trong meta-noeò có “meta” có nghĩa là
“thay đổi”, “chuyển sang”, “biến đổi” (x. 21,29.32; 17,2); và “noeò” có nghĩa
là nhận thức bằng tâm trí, là hiểu biết. Matthêô dùng động từ noeò nầy ở thể
phủ định trong lời Chúa Giêsu khiển trách hoặc người Pharisêô hoặc các môn đệ
của Người, vì họ không hiểu đúng theo cách của Chúa (x. 15,17; 16,9.11). Liên
quan đến động từ metanoeò, trong 11,20-21 Chúa Giêsu trách dân thành Kôrazin và
Bêthsaiđa vì họ đã thấy những việc kỳ diệu Người thực hiện, nhưng họ không “sám
hối”, vì họ đã không hiểu/nhận ra Người là ai dù đã thấy những việc kỳ diệu
Người thực hiện (x. 11,20.21; 12,41). Cũng thế, trong 12,41 Chúa Giêsu lại
khiển trách “thế hệ nầy” vì họ đã không “sám hối” khi nghe lời Người rao giảng.
Lý do duy nhất là vì họ không nhận Người là “cao trọng hơn Giôna”.
Cách nói “Nước Trời”
là theo cách dùng của người Do thái để tránh gọi tên “Thiên Chúa”. Matthêô dùng
nó đến 24 lần, trong khi “Nước Thiên Chúa” chỉ bốn lần (12,28; 19,24;
21,31.43). Ý nghĩa của hai cách nói nầy giống nhau (x. 19,23-24). Động từ “gần
đến”, egizò, chỉ một sự kiện tới giai đoạn cuối cùng và sắp hoàn tất. Khi Chúa
Giêsu đến gần Giêrusalem là lúc Người sắp kết thúc của sứ vụ cứu chuộc (21,1;
26,45-46); cũng thế về mùa gặt (21,34). Như thế, “Nước Trời đến gần” là giai
đoạn cuối cùng trong chương trình cứu chuộc và không còn một nước nào khác nữa.
Nước Trời nầy chính là Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa. Vậy, sám hối là thay đổi
cách suy nghĩ để nhận ra Nước Trời đang đến và có điều kiện đi vào Nước Trời.
Đó cũng chính là nhận ra và tin vào Chúa Giêsu.
Những đặc tính nơi
Gioan (3,3-4)
Câu 3,3 trích dẫn từ
phần mở đầu của sách Isaia 40,1-11. Đoạn mở đầu nầy loan báo thời kỳ cứu độ mới
cho dân Israel. Tiếng kêu “dọn đường cho Chúa” ngỏ đến một tập thể. Hình ảnh
“bạt lối Người đi” nói đến việc tiến vào khải hoàn của một vị vua. Theo sau lời
kêu gọi dọn lối sửa đường, Isaia loan báo việc Thiên Chúa đến để cứu độ dân
Người (Is 40,4). Matthêô mô tả Gioan Tẩy Giả theo hình tượng của Isaia là thắt
lưng bằng da thú vật (3,4; 2 V 1,8) để xác nhận ông là chính là Isaia mà các
ngôn sứ loan báo là phải đến trước để dọn đường cho Đấng Kitô (x. 11,14). Như
thế sự cứu độ mà Isaia đã loan báo, nay sắp được thực hiện. Như Isaia đã chỉ
chuẩn bị đường cho Thiên Chúa, Gioan Tẩy Giả cũng thế. Đấng sắp đến không phải
là một ngôn sứ, mà là Thiên Chúa. Tuy nhiên, Gioan còn hơn mọi ngôn sứ thời Cựu
ước, khi ông loan báo cùng một sứ điệp Chúa Giêsu và các tông đồ sẽ làm là
“Nước Trời đang đến gần” (3,2; 4,17; 10,7). Làm như thế ông được thông phần vào
sứ vụ của Chúa Giêsu thời Tân ước, và được nhận là “còn hơn một ngôn sứ nữa!”
(x. 11,9).
Dân chúng đến với ông (3,5-6)
“Tote” “bấy giờ”, mở
đầu câu 5, liên kết đoạn nầy lại với câu 3,2. Nghe lời Gioan rao giảng dân
chúng kéo đến với ông. Matthêô kể tên Giêrusalem, Giuđêa và vùng dọc theo sông
Giorđan (c. 5); nghĩa là cả miền Giuđêa. Khi Chúa Giêsu đến rao giảng, dân
chúng sẽ kéo đến với Người, không chỉ từ các vùng nầy mà cả Galilêa và
Đêcapolis nữa (4,25). Chú ý ở đây là Matthêô phân biệt “dân chúng từ Giêrusalem”
ở đây với “tất cả Giêrusalem với vua Hêrôđê” (x. 2,3). “Tất cả” bấy giờ có cả nhóm
Pharisêô và Sađucêô nữa (c. 7). Họ đến để chịu phép rửa tại sông Giorđan trong
khi xưng thú tội lỗi (c. 6). Tên Gioan “Tẩy Giả” liên kết với việc
thanh tẩy ông làm và sông Giorđan. Việc xưng thú tội của dân chúng được xem là
kết quả của lời rao giảng “hãy sám hối” của ông (c. 2; 3,11). Trong Cựu ước
sông Giorđan gợi lại giai đoạn sau cùng của thời gian 40 năm lưu lạc trong sa
mạc: vượt qua sông để vào đất hứa, theo sự chỉ huy của Giôsuê (Giôsua 3-4).
Giôsuê là tên bằng tiếng hipri của cùng tên Giêsu bằng tiếng aramaic. Tên nầy
có nghĩa là “Chúa cứu độ” (x. 1,21). Như thế, sông Giorđan có ý nghĩa đặc biệt trong kế đồ
cứu chuộc của Thiên Chúa. Chúa Giêsu cũng sẽ bước xuống sông Giorđan để dẫn đầu
cuộc xuất hành mới nầy (3,13-17).
Chúa Giêsu đến để dẫn
dân Người vào Nước Trời, chứ không vào bất cứ một đất nước nào. Chỉ ai biết sám
hối, nghĩa là thay đổi tâm và trí theo ý Thiên Chúa, mới có thể nhập vào cuộc
xuất hành nầy.
13. Mùa loan báo – Lm.
Giuse Nguyễn Hữu An
Mùa vọng là mùa của
những lời loan báo. Loan báo Chúa Giêsu sinh ra, loan báo thời gian cứu độ,
loan báo ngày trở lại của Chúa Kitô. Những lời loan báo này được công bố rõ
ràng trong các bài đọc Sách Thánh ngày Chúa Nhật.
Bài đọc 1, trích trong
sách Isaia, đó là những lời tiên tri về Đấng Cứu Thế mà đỉnh cao là Chúa nhật
IV, loan báo một trinh nữ sẽ sinh hạ tại Bêlem một Hài Nhi thuộc chi tộc Đavit
và Ngài sẽ được gọi là Emmanuel.
Bài Phúc Âm: Chúa nhật
I Mùa Vọng nói lên niềm mong đợi ngày Chúa Kitô trở lại với lời nhắn nhủ: Hãy
tỉnh thức; Chúa nhật II, III dành cho Gioan tiền Hô với lời mời gọi: Dọn đường
cho Chúa; Chúa nhật IV là Chúa nhật Truyền tin cho Đức Mẹ và Thánh Giuse.
Các bài đọc 2 là các
bài Thánh thư Phaolô, Giacôbê, Phêrô, đặc biệt làm cho Mùa Vọng trở thành một
mùa loan báo việc Chúa Kitô trở lại lần thứ hai.
Với Chúa Nhật II,
chúng ta bước vào lịch sử: những loan báo trong Cựu Ước bắt đầu thực hiện và
giấc mơ của nhân loại trở thành hiện thực. Người loan báo Tin Vui này là Gioan
Tẩy Giả, một ngôn sứ đầy tràn ơn Thánh Linh. Gioan mời gọi: "Hãy hối cải
vì nước trời đã cận kề". Giống như các Ngôn sứ tiền bối, Gioan tố giác một
nếp sống đạo giả hình, chỉ hoàn toàn ở bên ngoài (x. Am 5,21-27; Is 1,10-20; Gr
7,1–8,3...), dần dần đưa tới một tình trạng cứng cỏi. Ba bài Tin Mừng từ Nhất
Lãm (Mt 3, 1-12; Mc 1, 1-8; Lc 3, 1-6), thuật lại niềm hăng say rao giảng của
Đấng Tiền Hô, kêu mời hối cải và loan báo sẽ có một đấng quyền năng hơn, Ngài
sẽ rửa tội trong Chúa Thánh Thần.
Gioan Tiền Hô, một
ngôn sứ luôn gắn bó với Thiên Chúa và cũng rất gần gũi với con người. Lời Chúa,
Gioan chiêm niệm trong hoang địa qua nhiều năm tháng đã giúp ông tiếp xúc, gặp
gỡ với nhiều hạng người qua những vùng ven sông Giođan. Lời Chúa, Gioan nghe đã
trở thành Lời Chúa ông công bố. Tiếng Chúa gọi Gioan đã trở thành tiếng ông mời
gọi mọi người.Gioan trở nên trung gian làm người dọn con đường tâm hồn cho anh
chị em mình đến với Chúa Cứu Thế.
Gioan là vị ngôn sứ
cuối cùng của Cựu ước. Sau 5 thế kỷ vắng bóng ngôn sứ, nay Gioan xuất hiện với
sứ mạng Tiền hô. Ông đáp lại tiếng Chúa gọi, ra đi rao giảng về Nước Trời, dọn
đường cho Chúa Giêsu, Đấng Cứu Tinh nhân loại đến trần gian. Ông đã chu toàn ơn
gọi cách nhiệt thành và đã chết anh hùng cho sứ vụ. (x. Mt 14,3-12; Mc
6,17-19). Cuộc đời Gioan là một thiên anh hùng ca, bất khuất trước cường quyền,
bao dung với tội nhân.
Gioan có một cuộc sinh
ra kỳ lạ, một lối sống khác thường. Gioan chọn con đường tu khổ chế: ăn châu
chấu và mật ong rừng, uống nước lã và mặc áo da thú. Sống trong hoang địa trơ
trụi, vắng người, thiếu sự sống. Nhưng chính ở đó mà Gioan đã lớn lên và trưởng
thành trong sự gặp gỡ thâm trầm với thiên Chúa.
Gioan nhắc lại lời
tiên tri Isaia: "Mọi thung lũng phải lấp cho đầy, khúc quanh co phải uốn
cho ngay, đường lồi lõm phải san cho phẳng" (Lc 3,5). Gioan mời dân chúng
sám hối. Không thể tiếp tục sống như xưa nữa. Đã đến lúc phải đổi đời, đổi lối
nhìn, đổi lối nghĩ. Như thế, Gioan kêu gọi hãy dọn đường cho Đấng Cứu Thế đến.
Phải lấp cho đầy những hố sâu tham lam ích kỷ hẹp hòi. Phải uốn cho ngay những
lối nghĩ quanh co, những tính toán lệch lạc. Phải san cho phẳng những đồi núi
kiêu căng tự mãn. Phải bạt cho thấp những gồ ghề của bất công bất chính.
Đạo là con đường dẫn
đến Thiên Chúa. Đạo là ngón tay chỉ mặt trăng. Nếu không có đường thì không đi
đến đâu cả. Một đất nước có văn minh hay không là do hệ thống đường sá.
Đạo từ nguyên thuỷ
luôn mang ý nghĩa trong sáng, ngay thẳng, công minh. Đạo dẫn đưa con người đến
chân thiện mỹ.
Đạo là đường nên có
thể nói sống đạo là sống ngoài đường, sống với người khác, sống với cuộc đời.
Abraham khởi đầu cuộc sống thật bằng việc lên đường từ giã thành Ur để sang đất
hứa. Và lịch sử Do thái là những chuyến xuất hành di cư, lang thang trong sa
mạc, lưu đầy và mất quê hương trong một thời gian dài. Gioan rao giảng và làm
phép rửa khắp mọi nẻo đường. Chúa Giêsu sống ở thế gian bằng những cuộc lên
đường sang Ai cập, về Nazareth, lên sa mạc, vào đền thánh và trở lại Galilêa.
Cuộc sống công khai của Chúa ít là có ba cuộc hành trình lên Giêrusalem. Và sau
cùng Ngài lên đường về nhà cha.
Vì là đường nên nên
đạo luôn mở ra nối kết và đón nhận cuộc sống, đón nhận mọi người, không phân
biệt ai với tinh thần yêu thương của Thiên Chúa. Tin mừng chính là đạo, là con
đường mà Chúa Giêsu vạch ra cho chúng ta đi theo ngài.
Đường quan trọng nhất
là đường vào cõi lòng. Gioan đã chỉ cho thấy rằng, mỗi con người đều có ít
nhiều đồi núi kiêu ngạo, thung lũng ích kỷ, ghồ ghề khúc khuỷu trong các mối
quan hệ. Có bao lối nghĩ quanh co, có bao tính toán lệch lạc, có những lũng sâu
tăm tối thiếu vằng ánh sáng tình yêu. Sửa đường theo Gioan là sám hối. Nhìn lại
con đường mình đã đi qua, sửa lại những sai lệch nếu có. Những gì cong queo san
cho thẳng. Những gì cao cần bạt xuống. Lúc đó mới nhìn thấy ơn cứu độ của Chúa.
Sửa cho thẳng, lấp cho đầy, uốn cho ngay, san cho phẳng, bạt cho thấp. Đó là sứ
điệp Gioan gởi tới chúng ta trong Mùa Vọng này, để chúng ta dọn lòng mình thành
đại lộ thênh thang mở ra với Chúa Cứu Thế.
Con đường mà Gioan nói
tới đây chính là đường vào cõi lòng. Con đường nội tâm của mọi người. Sửa con
đường nội tâm là thay đổi cõi lòng, thay đổi cuộc sống để xứng đáng đón tiếp
Chúa Cứu Thế. Sửa đường cho Chúa đến là cần thiết và hợp lý. Khi đón tiếp một
vị khách quý, người ta thường sửa sang đường sá, làm sạch đẹp nơi vị khách sẽ
đến. Như thế là biểu lộ lòng kính trọng đối với vị khách. Thiên Chúa là vị
khách cao trọng nhất. Người hạ mình đến thăm và ở lại cùng sống với thân dân
của Người. Đó là hạnh phúc tuyệt vời nên cần phải dọn tâm hồn xứng đáng. Như
con đường cho Chúa đi qua. Như căn nhà cho Chúa ngự tới. Chúa đứng ngoài cửa
lòng và gõ cửa, ai mở thì Ngài đi vào. Con đường có thể có chông gai tội lỗi,
có nổi đam mê tiền lợi danh, có những tính hư nết xấu. Cho nên trong cõi lòng
đó phải có im lặng như cõi lòng Mẹ Maria ghi nhớ, suy niệm và không nói gì. Chỉ
nói những lời để giúp đỡ người khác. Và tâm hồn ấy bình an nên nghe rõ tiếng
Chúa và chỉ nghe được tiếng Chúa mà thôi. Như thế dọn đường chính là tạo im
lặng cho tâm hồn để nghe được tiếng Chúa và chỉ nghe được tiếng Chúa mà thôi.
Dọn đường còn là tỉnh
thức đợi chờ Chúa đi xa trở về. Như năm cô khôn ngoan có sẵn dầu đèn. Như những
đầy tớ làm lợi những nén vàng cho chủ. Như tên lính canh thành luôn chú ý những
biến chuyển chung quanh. Mỗi cá nhân, ai cũng có những tật xấu, những khuyết
điểm, vị kỷ kiêu căng tham lam đố kỵ ghen ghét lười biếng hèn nhát... Xã hội
nào cũng có bất công, những lạm dụng quyền bính, những hủ tục, những tệ đoan,
những điều ấy làm cho con người đau khổ, trì trệ, không phát triển.
Dọn đường căn bản là ở
trong nội tâm, sám hối để canh tân, sửa đổi để trở nên tốt lành thánh thiện
hơn. Những con đường thường được làm bằng đất đá nhựa bê tông. Những con đường
trên mặt đất, trên sông trên biển trên bầu trời là những con đường vật lý.
Những con đường tâm lý, con đường tinh thần, con đuờng lòng người mới quan
trọng hơn. Nguyễn Bá Học đã nói: đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi
mà chỉ vì lòng người ngại núi e sông.
Sống đạo luôn là một
thách đố đầy quyết liệt và phong phú. Hiểu đạo, tin đạo, giữ đạo xem ra khá dễ
dàng vì thuộc lãnh vực cá nhân. Còn sống đạo thường khó khăn hơn vì liên quan
đến tha nhân, đòi hỏi một sự quên mình, vượt thắng bản thân. Cũng như thực hiện
việc dọn đường qua nghi thức sám hối bên ngoài như rửa tội, xưng tội khá dễ
dàng, nhưng nếu mà trong lòng không thật tâm sám hối đưa đến canh tân bản thân,
thì hành vi sám hối chỉ là việc làm lấy lệ hình thức mà thôi.
Sống đạo bao giờ cũng
đòi hỏi nhiều cố gắng và tỉnh thức. Mùa Vọng, Giáo hội cho chúng ta chiêm ngắm
mẫu gương của Gioan. Sống gắn bó với Thiên Chúa và gần gũi với con người. Như
thế mỗi người sẽ sống đạo hôm nay với tất cả niềm vui hạnh phúc cho bản thân và
cho tha nhân.
14. Hãy sám hối ăn năn
– Lm. Phêrô Trần Minh Đức
Thế giới đang chuẩn bị
một trang sử mới. Mọi công sở đều lo tính sổ sách. Nhiều người đưa ra những dự
đoán cho năm mới. Báo chí, truyền hình làm thống kê, thường đề cập tới những
chuyện không may trong thời gian qua: nơi này phong ba bão tố; nơi kia hạn hán
mất mùa, chiến tranh. Ngoài những tai nạn xe cộ, còn có tai nạn máy bay, thậm
chí còn đụng nhau trên bầu trời bao la nữa! Sắp tận thế chăng? Khắp nơi đều cho
thấy những dấu hiệu bất ổn về mọi phương diện, nhất là về an ninh và kinh tế.
Nhưng nhiệm vụ của chúng ta không phải là ngồi cắt nghĩa điềm thiêng dấu lạ, mà
là giữa một thế giới hỗn độn chúng ta sáng suốt nhận ra dấu chỉ của thời đại và
lời kêu gọi sám hối ăn năn. Tất cả đều tuỳ thuộc vào đó.
Năm xưa, Gioan Tẩy giả
đã xuất hiện trong một hoàn cảnh cụ thể. Ông được kêu gọi và sai đến với dân Do
thái. Sứ mạng của ông luôn gắn liền với khởi điểm của cuộc đời công khai của
Đức Giêsu. Điều này được tất cả bốn tác giả Phúc âm nói đến. Sứ mạng của Gioan
được thánh Mátthêu trình bày tóm tắt qua bài Phúc âm Chúa nhật hôm nay. Ngài
nhấn mạnh tới lời kêu gọi sám hối ăn năn hơn là phép Rửa. Có thể nói, phép Rửa
của Gioan Tẩy giả là dấu chỉ dành cho những người đã nhận biết lỗi lầm của
mình, đồng thời sẵn sàng sám hối ăn năn.
Sám hối trước hết là
từ bỏ nếp sống giả hình, nếp sống ‘khẩu phật tâm xà’: môi miệng đọc hết
kinh này sang kinh khác nhưng lòng dạ đầy những toan tính xấu xa; ngoài xã hội
thì khuyên người khác ăn ngay ở lành còn riêng mình thì lại sống bê tha, khuyên
mọi người hãy thương mến nhau nhưng sau lưng thì toàn đi nói xấu kẻ khác!
Sám hối có nghĩa là từ
bỏ những hình thức suy tôn tạo vật, những hình thức ỷ lại vào danh vọng, tiền
tài. Đừng
nghĩ rằng đậu được bằng bác sĩ kỹ sư thì tự cho rằng mình là bậc thông thái,
biết hết mọi chuyện. Đừng nghĩ rằng mình sinh ra trong một gia đình giầu có,
muốn gì cũng được. Đừng nghĩ rằng mình là con nhà gia giáo, là con ông cháu
cha, có quyền ngồi xét đoán kẻ khác. Giống như thái độ kiêu căng tư phụ của dân
Do thái xưa: Họ nhìn đời bằng nửa con mắt, vênh vang tự đắc, khinh khi người
khác vì nghĩ rằng mình là con cháu Ápraham.
Sám hối không có nghĩa
chỉ là nhìn nhận lỗi lầm của mình nhưng còn phải đi xa hơn một bước nữa. Sám
hối phải dẫn tới việc sửa đổi đời sống như Gioan đã nói: ‘Hãy
làm việc lành cho xứng với lòng sám hối’, và cụ thể như thánh Phaolô khuyên:
‘Anh em hãy tiếp rước nhau như chính Đức Giêsu đã tiếp nhận anh em’.
Sám hối ăn năn chính
là ngưỡng cửa bước vào ‘trời mới đất mới’ mà tiên tri Isaia đã
diễn tả: sói sống chung với chiên con, beo nằm chung với dê, trẻ con măng sữa
sẽ vui đùa kề hang rắn lục, … Khi vợ chồng con cái yêu thương hoà thuận với
nhau, khi con người sẵn sàng trở về làm lành với Thiên Chúa thì cuộc sống sẽ
trở thành một mảnh thiên đường. Chúng ta không cần phải đợi sau khi chết mới
được hưởng phúc thiên đàng, nhưng ngay trong lúc này nếu như chúng ta muốn,
chúng ta có thể biến cuộc sống thành thiên đường. Hạnh phúc thiên đàng có nghĩa
là sự hiệp thông của con người với Thiên Chúa và giữa con cái loài người với
nhau.
Để có thể sám hối ăn
năn, chúng ta phải nhận ra lời mời gọi của Thiên Chúa. Một tấm lòng hỗn độn,
đầy những lo âu và tham vọng chắc chắn không thể nào nhận ra. Lời kêu gọi của
Gioan Tẩy giả phát xuất từ sa mạc. Cũng vậy, chỉ khi trong tâm hồn có một chỗ
trống, có nghĩa là sẵn sàng dẹp bỏ mọi lo âu bận rộn qua một bên, trở về với
lòng mình trong thinh lặng, chúng ta mới nhận ra tiếng Chúa. Chính lúc đó Thánh
Thần của Thiên Chúa sẽ làm việc trong chúng ta. Ngài sẽ ban cho chúng ta sự
khôn ngoan và thông suốt để phận biệt đâu là công minh chính trực, đâu là gian
tà, phận biệt đâu là lúa, đâu là rơm. Ngài sẽ tăng sức giúp chúng ta đạt tới
đích điểm.
15. Lời công bố
của Gioan Tẩy Giả
(Suy niệm của Lm.
Giuse Nguyễn An Khang)
Gioan, có biệt danh là
Tẩy giả. Mátthêu trích dẫn Isaia 40,3 để giới thiệu: Gioan Tẩy giả chính là
tiếng kêu trong hoang địa mà ngôn sứ Isaia tiên báo, có nhiệm vụ dọn đường cho
Đấng Cứu Thế. Sống trong hoang địa từ thời niên thiếu (Lc 1, 80), Gioan xa lánh
mọi tiện nghi (Mt 11,8; Lc 7,25), xa lánh những khuôn khổ đạo đức Dothái, đặc
biệt của đền thờ và hội đường. Ông gần những người Esseniens ở Qumrân. Mátthêu
khi phục sức cho Gioan Tẩy giả giống Êlia, mang một bộ áo da lông, ngang lưng
thắt dây da (2V 1,8). Mátthêu mặc nhiên bảo, Gioan Tẩy giả chính là Êlia. Theo
truyền thống, ÊLia đã được đưa lên trời, không chết, sẽ trở lại làm Tiền hô cho
ngày cánh chung, ngày Đấng Messia đến (Mt 3,23).
Trong hoang địa, Gioan
lấy châu chấu và mật ong làm thức ăn. Mátthêu không quả quyết Gioan chỉ sống
bằng hai thức ăn đó. Châu chấu chẳng phải thức ăn lạ thường. Người Bédouins
hiện thời thường ăn châu chấu chiên hoặc ướp muối. Tài liệu Damas ở Qumrân có
bảo phải chiên hoặc luộc chúng mà ăn. Còn mật hoặc mật ong tìm trong các hốc
đá, hoặc nước rỉ của cây Tây hà liễu.
Bởi cuộc sống đơn sơ
đạm bạc, Gioan không có vấn đề béo phì, nhồi máu cơ tim, tiểu đường hay dư
cholesterone. Gioan, một con người với thân hình khoẻ mạnh và khắc khổ, nhưng
nơi ông toát ra một tâm hồn thánh thiện. Hữu xạ tự nhiên hương, người ta từ
Giêrusalem và khắp miền Giuđêa, cùng khắp vùng ven sông Giođan kéo đến với ông.
Thi hành sứ vụ trong
hoang địa, có lẽ Gioan muốn gắn liền với truyền thống khá phổ biến trong
Israel. Theo truyền thống, thời Israel lang thang trong hoang địa, từ Ai cập
vào đất hứa, được xem như một thời kỳ chứa chan ân sủng, tuyển dân sống thân
tình với Thiên Chúa, được Ngài đối xử nhân hậu (Đnl 2,7). Vì thế, người ta tin,
thời cánh chung, nước Thiên Chúa sẽ khởi đầu trong hoang địa và Đấng Messia sẽ
xuất hiện tại đấy (Mt 24,26). Do đó, một vài thủ lãnh các phong trào thiên sai
thường dẫn đồng đảng của mình vào hoang địa (Cv 21,38).
Ở hoang địa Gioan rao
giảng gì? Gioan kêu gọi: "Anh em hãy sám hối, vì Nước trời đã gần
đến". Sám hối hay hối cải, tiếng Latinh "conversio", tiếng hy
lạp "metanoia", có nghĩa thay đổi não trạng, ăn năn trở lại, canh tân
đổi mới. Trong Cựu ước, từ này có nghĩa bỏ tà thần trở về với Đức Giavê. Trong
Tân ước, nó giả thiết một sự thay đổi toàn diện bao hàm cả về phương diện tiêu
cực bỏ đàng tội lỗi, lẫn phương diện tích cực hướng con người về Thiên Chúa.
Với Gioan, chốn hoang
địa không còn là nơi cô tịch, nó đã trở thành trung tâm khơi động một phong
trào sám hối, đầy nghịt những người. Thấy nhiều người thuộc phái Pharisiêu và
Sađốc đến chịu phép rửa, Gioan nói với họ: "Nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho
các anh cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống vậy?" Tại
sao Gioan gọi họ như thế? Có lẽ Gioan thấy nơi họ có sự gian dối, giống con rắn
trong sách Sáng thế. Họ đến chịu phép rửa không để được tha tội, nhưng để dò
xét ông (Ga 1,19-28).
Tuy gọi là "nòi
rắn độc", nhưng Gioan vẫn cho họ một lời khuyên: "Các anh hãy sinh
hoa quả xứng với lòng sám hối, đừng nghĩ: Chúng ta đã có tổ phụ Abraham."
Người Dothái thường tự hào là con cháu Abraham. Họ quan niệm: Ngày cánh chung,
ngày Giavê sẽ biểu lộ cơn thịnh nộ của Người. Cơn thịnh nộ ấy sẽ giáng trên
lương dân, những kẻ tội lỗi. Còn toàn thể con cái Israel được tham dự vào thế
giới tương lai, bởi lời Thiên Chúa hứa cho Abraham và các tổ phụ vẫn có giá trị
cho hậu duệ. Theo lối cắt nghĩa của các giáo sĩ, hậu duệ ấy là những người con
xác thịt của Abraham. Bởi đấy, trong Dothái có câu châm ngôn quả quyết, ai
thuộc dòng máu Dothái, chắc chắn sẽ được cứu rỗi. Một châm ngôn kiểu đó dễ làm
cho một số người Dothái sống phóng túng về mặt luân lý và làm cho những người
Pharisiêu và Sađốc tự mãn kiêu căng. Đối với Thiên Chúa là con cháu Abraham hay
không, điều đó không quan trọng. Điều quan trọng là có giữ giao ước, có yêu mến
và thực thi ý Người hay không. Nếu Israel không trung thành với Thiên Chúa,
không tin vào Đấng Người sai đến, Người sẽ làm cho những hòn đá trở nên con
cháu Abraham, nghĩa là loại trừ Israel và kêu gọi lương dân làm thành một
Israel mới phát sinh hoa trái (Mt 8,11-12).
Bởi thế, Gioan đã kêu
gọi họ sám hối. Nếu họ không sinh quả phúc đức để chứng tỏ lòng sám hối, họ
không thoát khỏi cơn thịnh nộ của Thiên Chúa. Theo Gioan điều đó cần thiết và
cấp bách, không trì hoãn được, vì Nước trời đã đến: "Cái rìu đã đặt sát gốc
cây, bất cứ cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa".
Cũng như không gì có thể cứu cây khô khỏi lửa đốt, cũng chẳng có gì cứu nổi
Israel chai đá khỏi cơn oán phạt.
Đấng sáng lập đến sau
ông, quyền thế hơn ông. Sánh với Người ông chẳng là gì. Phép rửa ư? Phép rửa
của Gioan là phép rửa tạm thời, phép rửa bằng nước, giục lòng sám hối. Phép rửa
của Người là phép rửa bằng Thánh Thần và lửa, là sự thanh tẩy tuyệt đỉnh, ban
ơn tha tội và sự sống mới. Con người ư? Ông chỉ là Tiền hô, là người dọn đường
không đáng xách dép cho Người. Người là Đấng Messia, là Đấng thẩm phán đầy
quyền năng: tay Người cầm nia, Người sẽ rê sạch lúa trong sân, thóc mẩy thu vào
kho lẫm, thóc lép bỏ vào lửa không hề tắt mà đốt đi.
Thật tuyệt vời, Gioan
Tẩy giả đã khiêm nhường tự xóa mình đi trước Đấng mà ông đã nhận nhiệm vụ dọn
đường. Đức Giêsu phải lớn lên, ông phải nhỏ đi. Đức Giêsu bắt đầu sứ vụ là lúc
ông vào nhà tù Macheronte, ở đó ông đã bị chém đầu. Với cái chết, Gioan đã hoàn
thành sứ vụ Tiền hô dọn đường. Ông là người vĩ đại. Jean Perron viết: "Thu
tóm trong chính mình tất cả những ngôn sứ từ thời Êlia, đấng Tiền hô rõ ràng là
ngôn sứ sau cùng đồng thời cũng là người thứ nhất trong các tông đồ Kitô giáo,
kết thúc ngôn sứ và mở đầu Phúc âm, ông là bản lề nối Cựu ước và Tân ước".
Đức Giêsu quả quyết: "Trong các người nam không ai trọng hơn Gioan Tiền
hô".
16. Dọn cho
Chúa một con đường
(Suy niệm của Lm Antôn
Nguyễn Văn Tiếng)
TỪ TIẾNG KÊU SA MẠC...
Thành tâm đón nhận:
Nói đến “hoang địa”,
“sa mạc”, ta nghĩ ngay đến nơi vắng vẻ, hiu quạnh. Đó là những vùng đồi núi
chập chùng cằn khô sỏi đá, hoặc là những vùng đất cát thênh thang trải dài như
bất tận. Điều kiện sống ở đây khắc nghiệt quanh năm, nên hầu như không có ai
lai vãng đến đây. Sự sống ở đây là một cuộc chiến đấu cam go. Cuộc chiến đấu
thanh luyện để tồn tại.
“Ông Gioan mặc áo lông
lạc đà, thắc lưng bằng dây da, lấy châu chấu và mật ong rừng làm thức ăn” (Mt.3,4).
“Lạc đà” là biểu tượng
của sa mạc. Hầu như đó là phương tiện duy nhất để di chuyển trên sa mạc. Người
ta gọi con lạc đà là “con thuyền sa mạc, con thuyền trên biển cát”. “da”, “châu
chấu”, “mật ong rừng” là những thứ hoang dã. Gioan đã tự nguyện thành “người sa
mạc” để thanh luyện mình. Tiếng “người hô trong sa mạc” không phải là người
thành phố sang trọng vào sa mạc để réo gọi, Nhưng đó chính là người thật sự
đang sống với cung cách sống ở sa mạc, đã kêu lên bằng chính tiếng nói và đời
sống của mình. Đời sống được thanh luyện để lời nói được trong sáng, đủ sức
chuyên chở thông điệp của Thiên Chúa về ngày Thiên Chúa đến. Như hình ảnh các
ngôn sứ xưa, mang sứ mạng chuyển tải Lời Chúa đến với dân riêng Ngài. (2V.1,8).
Tiếng người hô trong
sa mạc: Hãy dọn đường Chúa. Hãy bạt lối người đi. (Mt.3,3). (Bản dịch của
Cha Thuấn).
Tiếng vọng từ sa mạc,
chỉ có ai biết tìm về sa mạc mới nghe thấy được. Tìm về nơi thanh vắng, tìm về
cõi tĩnh lặng để lắng nghe tiếng gọi vang vọng trong chính tâm hồn mình.
“Bấy giờ, người ta từ
Giê-ru-sa-lem và khắp miền Giu-dê, cùng khắp vùng ven sông Gio-đan kéo đến với
ông. Họ thú tội, và ông làm phép rửa cho họ trong sông Giođan”. (Mt. 3,5-6).
Đón nhận cách giả
hình:
“Có tiếng người hô
trong sa mạc…” (Mc.1,3).
Sao không là tiếng hô
trong thành phố? Sao không là tiếng hô ở Giêrusalem? Vì con người cần phải vào
sa mạc. Sa mạc ở đâu? - Sa mạc ngay tại lòng mình.
Đó là cõi nội tâm
thênh thang với những buồn vui, những yếu đuối, những khát vọng của kiếp người.
Trong thinh lặng nội tâm, ta dễ dàng nhận ra tiếng lòng mình. Tiếng Chúa hướng
dẫn đời ta. Đó là giây phút gặp gỡ Chúa một cách thân tình. Đó là giây phút cầu
nguyện, ta biết ta yếu đuối và ta biết Chúa yêu thương ta. Ta dọn đường Chúa
đến với niềm tin yêu vững vàng. Ta loại trừ những chướng ngại đang vây quanh
ta, làm cản bước Chúa đến với ta. Những chướng ngại mà từ lâu ta tưởng chúng
bảo vệ ta, hóa ra chúng cô lập ta, chúng làm ta mất liên lạc với Chúa. Chúng ta
được vây bọc bởi những tham vọng và thụ hưởng trần tục, và chính ta biết những
điều ấy không phải là những điều thuộc về Thiên Chúa, trong sâu xa cõi lòng
mình, ta biết mình đang ở vị trí nào trên nấc thang đạo đức, trên nấc thang
vươn lên Thiên Chúa ta còn ở vị trí là đà trên mặt đất, nhưng lòng ta vẫn muốn
mọi người tin rằng ta cao cả, ta đang ở trên cao, và, thế là, ta sống giả hình.
Ta khoát lên mình chiếc áo đạo đức giả hình đề che dấu một tâm hồn kiêu căng và
gian dối.
“Khốn cho các ngươi,
hỡi các kinh sư và người Pharisêu giả hình! Các người giống mồ mả tô vôi, bên
ngoài có vẻ đẹp, nhưng bên trong thì đầy xương người chết và đủ mọi thứ ô uế.
Các người cũng vậy, bên ngoài thì có vẻ công chính trước mặt thiên hạ, nhưng
bên trong toàn là giả hình và gian ác!” (Mt.23,27).
Thế nên, phải dọn cho
Chúa một con đường nội tâm chân chính. Con đường ấy là một cuộc hành trình sa
mạc đầy thử thách gian nan, như dân It-ra-en trải qua 40 năm sa mạc để về miền
Đất Hứa. Con đường ấy, trong ánh sáng mạc khải Tin Mừng của Chúa Giêsu Kitô, đó
là Con Đường Thập Giá.
“Thấy nhiều người
thuộc phái Pharisêu và phái Xa-đốc đến chịu phép rửa, ông nói với họ rằng:
"Nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho các anh cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên
Chúa sắp giáng xuống vậy? Các anh hãy sinh hoa quả để chứng tỏ lòng sám hối.” (Mt.3,7-8)
... ĐẾN TIẾNG GỌI
TRONG LÒNG
Tình Yêu và Chân Lý có
tiếng nói mạnh mẽ trong con tim mỗi người, khó mà chối bỏ được. Nhiều khi vì
danh vọng, bạc tiền, tư lợi nào đó, người ta tìm cách chối bỏ Thiên Chúa. Người
ta khóa chặt cửa lòng từ chối đón Chúa vào căn nhà tâm hồn mình. Nhưng tiếng
gọi trong lòng vẫn không hề tắt lịm. Tiếng gọi thiêng liêng vẫn mãi mãi còn đó
như Tình Yêu của Thiên Chúa đối với con người mãi mãi còn đó. Con người chối bỏ
là sự chọn lựa của chính mình. Là do con tim nguội lạnh. Ngọn lửa tình yêu
không còn bùng cháy trong trái tim nữa.
“Thầy đã đến ném lửa
trên thế gian và Thầy mong biết bao nhìn thấy nó bùng lên” (Lc.12,49).
Con người chối bỏ
Thiên Chúa, vì con người không đón nhận Thánh Thần. Không lớn lên trong Thánh
Thần. Không có Thánh Thần con người không thể được nâng lên khỏi lãnh vực xác
thịt, không thể trở nên con Thiên Chúa, không có khả năng công nhận Thiên Chúa
là Cha.
“Thiên Chúa là thần
khí, và những kẻ thờ phượng Người phải thờ phượng trong thần khí và sự thật” (Ga.4,24).
Chính vì thế, chúng ta
phải dọn cho Chúa một con đường để Ngài đến với ta. Để Ngài thật sự thuộc về
ta, ta thuộc về Ngài. Chỉ có Ngài - Đấng Cứu Thế - mới có thể ban phát cho ta
hồng ân vô biên đó, vì được làm con Thiên Chúa, được gọi Thiên Chúa là Cha, là
hạnh phúc lớn nhất mà con người tìm kiếm.
“Tôi, tôi làm phép rửa
cho các anh trong nước để giục lòng các anh sám hối. Còn Đấng đến sau tôi thì
quyền thế hơn tôi, tôi không đáng xách dép cho Người. Người sẽ làm phép rửa cho
các anh trong Thánh Thần và lửa.” (Mt.3,11).
Khi ấy, lòng ta trải
rộng, Ta nhận ra Thiên Chúa, Đấng yêu thương ta một cách trọn vẹn. Hình ảnh
Thiên Chúa không còn đóng khung trong trí tưởng tượng hẹp hòi của con người.
Con tim ta sẽ mở ra, để đón nhận và cho đi suối nguồn tình yêu mà nhờ Chúa
Giêsu Kitô ta được ban phát dồi dào đến vô tận. Khi ta khát khao tìm Chúa, ta
mới được Chúa soi sáng tâm trí để nhận ra chân dung đích thực của Chúa. Có nhận
ra được chân dung đích thực của Chúa, ta mới cảm nhận được sự cao cả và ngọt
ngào của Thiên Chúa Tình Yêu. Và đó là niềm tin yêu và hy vọng mà ta hằng luôn
ấp ủ trong tận cùng khối óc và con tim ta trong suốt cả đời. Và đó cũng là Mùa
Vọng của một đời người.
Có một câu chuyện kể
về một bé trai sống trong viện mồ côi: Một đêm nọ, nó giật mình thức giấc. Trời
vẫn tối đen, nhưng nó biết rằng hừng đông chẳng mấy chốc nữa sẽ tới. Nó cảm
thấy rất nóng lòng muốn thấy cảnh bình minh bên bờ hồ, nhưng các quy định trong
viện thật khắt khe: không có lý do chính đáng thì không một em nào được thức
dậy trước chuông và cấm ngặt không được ra khỏi phòng ngủ tập thể cho đến khi
được phép. Nhưng nó quyết định liều một phen. Nó vội vàng mặc quần áo, cầm giày
trên tay và bò ra ngoài để khỏi đánh thức ai. Nó bò một hồi đến hành lang dài
và không muốn bắt gặp những cái nhìn không tán thành của các hình ảnh trên
tường.
Sau cùng cũng đến được
bờ hồ, trong bóng tối, nó ngồi đợi hừng đông. Và kìa! Ngày mới đang bắt đầu,
ánh dương ngả từ màu cam sang màu đỏ. Nó mải mê ngắm những tia sáng phản chiếu
trên mặt hồ, say sưa với vẻ đẹp tinh khôi. Thình lình nó chợt nhớ đã hết giờ.
Lúc này mọi người hẳn đã thức dậy. Nó sẽ trễ mất. Nhất định gặp rầy rà rồi.
Nghĩ vậy, nó đứng lên và nói những lời sau cùng với hồ nước: “Bây giờ mình phải
về đây. Cám ơn bạn. Mình không lo nếu có bị phạt, bởi vì mình đã hiểu ra rồi.
Bây giờ mình biết rằng Thiên Chúa của hồ nước vĩ đại hơn Thiên Chúa của viện mồ
côi (Gallagher).
Lạy Chúa,
Xin soi sáng lòng trí
con,
Để con nhận ra những
lỗi lầm.
Sửa đổi cuộc đời con,
Để nên một con đường,
Ngài đoái thương thăm
viếng. Amen.
17. Dọn đường
Tình Yêu -ĐGM Antôn Vũ Huy Chương
(Suy niệm của ĐGM.
Antôn Vũ Huy Chương)
Giáo hội bước vào Mùa
Vọng, 4 tuần lễ chuẩn bị cử hành mầu nhiệm Giáng Sinh của Ngôi Lời Nhập Thể.
Ngôi Lời đã làm người bởi quyền năng Chúa Thánh Thần và đã được Đức Trinh Nữ
Maria sinh hạ cách đây hơn 20 thế kỷ. Cử hành Mầu nhiệm Chúa Giáng Sinh là cử hành
việc Chúa ĐÃ ĐẾN để khởi đầu công trình cứu độ trần gian, mà cao điểm là sự
kiện CHẾT và SỐNG LẠI của Người, một lần là đủ cho tất cả mọi thời và mọi nơi,
nhưng mầu nhiệm trung tâm của đức tin Kitô giáo này được cử hành trong Thánh Lễ
mà chúng ta cử hành mỗi ngày nhằm “loan truyền việc Chúa
chịu chết và tuyên xưng việc Chúa sống lại cho tới khi Chúa lại đến”. Chính vì thế, Mùa Vọng
còn hướng về việc Chúa SẼ ĐẾN.
Khi cá nhân và tập thể
định hướng cho THỜI GIAN thì con người và thời gian đó làm nên LỊCH SỬ. Khi cá
nhân người Kitô hữu và tập thể Giáo hội định hướng cho lịch sử theo ý định của
Thiên Chúa là cộng tác với Chúa Thánh Thần để làm cho lịch sử đó trở thành LỊCH
SỬ CỨU ĐỘ. Như thế, lịch sử mỗi người và lịch sử nhân loại nằm giữa RỒI và
CHƯA: Chúa đã đến rồi (Giáng Sinh) để định hướng cho Lịch Sử Cứu Độ,
nhưng chưa hoàn tất, nghĩa là chưa đạt tới cứu cánh chung cuộc (Cánh Chung). Mùa Vọng vừa cử hành
việc Chúa đã đến RỒI, vừa hướng về việc Chúa CHƯA đến. Do đó, nhiệm vụ của mỗi
người Kitô hữu cũng như của tập thể Giáo hội, trong thời gian này của Lịch Sử
Cứu Độ, là cộng tác với Chúa Thánh Thần để làm cho Lịch Sử Cứu Độ của Thiên
Chúa nhờ Chúa Giêsu Kitô sớm tới ngày hoàn tất, ngày đó Chúa Kitô sẽ đến lần
thứ hai để khánh thành công trình cứu độ mà Người đã khởi sự.
Theo bài Tin Mừng,
sống tinh thần Mùa Vọng là sống tinh thần SÁM HỐI theo lời mời gọi của ông
Gioan Tẩy Giả: “Anh em hãy sám hối, vì Nước Trời đã đến gần… Hãy dọn sẵn con
đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi… Hãy sinh hoa quả để chứng tỏ
lòng sám hối”. Dọn đường là tuyên xưng Đức Tin và Đức Cậy vào Tình yêu Nhập Thể
của Thiên Chúa nơi Đức Giêsu, là sống Đức Ái một cách cụ thể và thiết thực theo
gương Người, để đem lại niềm tin và hy vọng cho những người chung quanh. Đặc
biệt khi làm việc bác ái từ thiện, mọi người nhớ lời nhắn nhủ của Đức Thánh Cha
Phanxicô tại Cagliari: “Chúng ta phải thực thi các công việc từ bi bác ái với lòng từ
bi, dịu dàng, và luôn luôn với lòng khiêm tốn! Anh chị em biết không: Đôi khi
người ta cũng thấy sự kiêu hãnh trong việc phục vụ người nghèo! Một số
người làm đẹp, sống bằng người nghèo; một số người lợi dụng người nghèo để phục
vụ cho tư lợi hoặc cho phe nhóm của họ. Tôi biết đó là chuyện phàm nhân, nhưng
điều ấy không tốt! Và tôi muốn nói hơn nữa, đó là tội lỗi! Tốt hơn những người
ấy nên ở nhà”.
Thánh Gioan Tông Đồ
viết: “Tình yêu của Thiên Chúa đối với chúng ta được biểu lộ như thế
này: Thiên Chúa đã sai Con Một đến thế gian để nhờ Con Một của Người mà chúng
ta được sống. Tình yêu cốt ở điều này: không phải chúng ta đã yêu mến Thiên
Chúa, nhưng chính Người đã yêu thương chúng ta, và sai Con của Người đến làm
của lễ đền tội cho chúng ta. Anh em thân mến, nếu Thiên Chúa đã yêu thương
chúng ta như thế, chúng ta cũng phải yêu thương nhau” (1Ga 4, 9-11). Chúa
Giêsu đã không nói “chúng ta cũng phải yêu thương Thiên Chúa”, mà nói “chúng ta cũng phải
yêu thương nhau”. Rõ ràng yêu người và mến Chúa là một giới răn duy nhất!
Trong Cựu Ước, Thiên
Chúa mạc khải cho Môsê biết Ngài là “Thiên Chúa thương xót
và nhân hậu, nhẫn nại và đầy lòng trắc ẩn” với những ai cậy trông
vào Ngài (Xh 34,6). Trong Tân Ước, lòng thương xót của Chúa Cha trở nên hữu
hình và sống động nơi Đức Giêsu, vì ai thấy Đức Giêsu là thấy Chúa Cha
(x. Ga 14,9). Qua những dụ ngôn nói về lòng thương xót, dụ ngôn về con chiên
lạc, dụ ngôn về đồng bạc được tìm thấy và dụ ngôn về người cha với hai người
con (x. Lc 15,1-32), Chúa Giêsu đã mạc khải bản tính Thiên Chúa như một người
Cha luôn đi bước trước cảm thương và tha thứ.
Chúng ta cùng nhau DỌN
ĐƯỜNG TÌNH YÊU để đón Chúa đến trong Mùa Giáng Sinh, đến trong cuộc đời mỗi
người và đến trong ngày Chúa quang lâm.
18. Mùa Vọng: Mùa
màu tím – ĐGM Vũ Duy Thống
(Trích từ ‘Nút Vòng
Xoay’)
Nếu Chúa Nhật thứ nhất
Mùa Vọng, với lối nhìn viễn cảnh, người ta thấy sáng lên dung mạo của Thiên
Chúa, Đấng hằng hy vọng vào con người, đồng thời cũng nhận ra dáng đứng của tín
hữu là biết hy vọng vào Thiên Chúa bằng lòng tỉnh thức, để Mùa Vọng được gọi là
mùa xanh lên niềm hy vọng thì Chúa Nhật thứ hai Mùa Vọng, với lối nhìn cận
cảnh, người ta lại thấy Phụng Vụ được diễn tả bằng một màu khác, không còn êm ả
mướt xanh nữa mà đã đi vào lắng đọng tím màu để Mùa Vọng cũng gọi được là mùa
màu tím.
Tím không ở chân trời
nắng xế; tím không ở dòng sông Giođan chiều về nơi Gioan Tẩy Giả làm phép Rửa;
tím cũng không ở sắc phục linh mục bước ra dâng lễ, mà tím ở tâm can những tín
hữu biết chân thành ăn năn lầm lỗi bao ngày qua để thấy trong lệ sa màu tím của
lòng mình. Mùa Vọng đích thực là mùa của màu tím sám hối.
Nhưng làm sao để lòng
sám hối diễn tả được nỗi lòng Mùa Vọng, hay nói lên được sắc màu hy vọng? Trả
lời câu hỏi này tức là cùng lúc phải xét đến những đặc tính sám hối của Mùa
Vọng.
1) Sám hối mang màu hy
vọng không cúi gập trên những lầm lỗi của mình mà hướng mở về tình thương Thiên
Chúa.
Đối với nhiều người,
sám hối cũng đồng nghĩa với lòng hối hận, tức là nhận thức về thân phận tội lỗi
của mình, ý thức về những lỗi lầm mình đã phạm và buồn vì mình đã làm xấu cuộc
đời mình đi. Tất nhiên, lòng hối hận như thế tự nó có một ý nghĩa nhất định,
nhưng nếu chỉ có thế và chấp nhận dừng lại như thế, rõ ràng là có khuynh hướng
co cụm lại và cúi gập trên những lầm lỗi của mình. Hối lỗi thì ít mà xem ra hận
mình lại nhiều, để rồi khi tự mình vùng vẫy trong tình huống mất thăng bằng ấy,
người ta dễ bị rơi xuống vực sâu thất vọng, giống như con muỗi sa vào lưới nhện
càng vùng vẫy càng bị xiết chặt, và giống như những kẻ sa vào vũng lầy càng
ngoi ngóp càng bị lún sâu.
Thực ra, hối hận chỉ
là một thành phần trong hành vi sám hối, hay đúng hơn là khởi điểm của cả một
tiến trình trở về mà Thiên Chúa chính là cao điểm và kết điểm. Chính vì đối
diện với Thiên Chúa mà tôi biết mình có tội và cũng vì hướng đến Thiên Chúa mà
tôi hối hận tìm về. Người ta vẫn bảo sám hối là hai mắt nhìn của con người nội
tâm: một mắt nhìn vào mình để nhận ra những tội lụy của một đời xa vắng đã dẫn
tới sa ngã rồi xa lìa tình thương Thiên Chúa và mắt khác nhìn vào Thiên Chúa để
thấy nơi Ngài một tình yêu như tấm lòng người cha, như trái tim người mẹ bao
dung thương xót mà xin ơn làm lại cuộc đời.
Hai con mắt, hai hướng
nhìn nhưng vẫn chỉ là một lòng sám hối mang màu hy vọng. Thiếu một trong hai,
sắc màu hy vọng đều bị nhạt nhòa. Sẽ là thất vọng nếu chỉ nhìn tội mình mà quên
nhìn tình Chúa và sẽ là vô cùng ảo vọng nếu chỉ nhìn tình Chúa mà quên nhìn tội
mình; nhưng sẽ là hy vọng dâng đầy cho những ai vươn lên tình yêu Thiên Chúa
khởi đi từ lòng sám hối tội lỗi của mình. Hình như trong lời kêu gọi “Hãy
sám hối” đã có tiếng giục giã “Hãy hy vọng”, và sở dĩ
Gioan Tẩy Giả kêu gọi sám hối hôm nay là bởi vì đã có niềm hy vọng dọn đường
chờ mong Chúa đến.
2) Sám hối mang màu hy
vọng không dừng lại trong nội vi tâm thức mà biết tỏa rộng lên cả cuộc đời.
Đối với một số người
khác, sám hối là một cách nói ám chỉ một chuyển biến từ một tình trạng cũ và
xấu đến một tình trạng mới và tốt hơn, nhưng hối lỗi chỉ là một chuyển biến xảy
ra trong nội vi ý thức của cuộc sống tâm hồn, cùng lắm cũng chỉ được diễn ra
bằng những nghi thức đã được quy định. Thế thôi. Rõ ràng cách nhìn như thế quả
là không ổn. Không ổn ở chỗ nó quá máy móc, làm như cứ tham dự một số nghi thức
sám hối là đương nhiên mình được thanh tẩy bất kể đời sống của mình ra sao; và
không ổn ở chỗ nó quá nội giới, làm như sám hối chỉ là một thứ tâm lý liệu pháp
nào đó theo kiểu kể tội trong gió, gió thổi bay đi là xong.
Sám hối Mùa Vọng đâu
phải là thứ sám hối như thế, mà thật ra phải là thứ sám hối toàn diện đúng mức
với lòng hối cải, vốn bao gồm hai động tác cơ bản đan xen: “hối”
có nghĩa là hối lỗi và “cải” là kiểu nói tắt của chữ cải thiện.
Nếu hối lỗi là lời đoạn tuyệt với quá khứ tội lụy, thì cải thiện là lời quyết
tâm dấn bước vào một tương lai tươi mới. Và đến khi sám hối trở thành một thói
quen ăn sâu vào trong nhịp sống để nỗ lực chuyển đổi không ngừng lên những tình
trạng tốt hơn thì đó chính là một cuộc lột xác đổi đời; không giống như đổi đời
xe đời máy mà là đổi đời sống cách sống với những hệ lụy cụ thể không thể lần
lữa chần chừ được.
Không phải vô tình mà
Gioan Tẩy Giả bảo những kẻ đến với ông là “Hãy làm việc lành cho xứng với
lòng sám hối” nhưng qua đó ngài cho thấy lòng sám hối đích thực của Mùa
Vọng chính là tích cực đổi mới ngay trong đời sống cụ thể của mình.
3) Sám hối mang màu hy
vọng biết vượt qua những động tác để trở thành một thái độ sống.
Đối với một số người
khác nữa, sám hối thường được quan niệm như một cao trào chỉ bùng lên một năm
vài lần vào những dịp lễ đặc biệt như cách phân bổ Lịch Công Giáo hiện nay, tức
là xuân thu nhị kỳ: một lần vào Mùa Vọng để dọn lòng mừng lễ Giáng Sinh cho sốt
sắng và lần nữa vào Mùa Chay để tỏ bày sự thông công vào lễ Phục Sinh cho phải
đạo, “Xưng tội một năm ít là một lần và chịu Mình Thánh Đức Chúa
Giêsu trong Mùa Phục Sinh”.
Xem ra cách thực hành
sám hối như vậy cũng có những nét cụ thể nhất định, nhất là lại phù hợp với đại
đa số giáo dân vốn đầu tắt mặt tối chạy vạy với cuộc sống kinh tế gia đình hoặc
xã hội. Nhưng từ căn bản có cái gì đó chưa ổn. Một mặt quá gắn liền động tác
sám hối với việc đón nhận Bí tích Hòa Giải sẽ dẫn tới ý nghĩ rằng khi mình
không nhận Bí tích Hòa Giải thì mình cũng chẳng cần đến sám hối nữa; và mặt
khác coi sám hối chỉ như một động tác diễn ra trong khoảnh khắc sẽ tới lúc nghĩ
rằng sám hối chỉ là điều kiện ắt có và đủ cho việc xưng tội chứ không như một
thái độ thường xuyên phải có trong đời Kitô hữu.
Thực ra sám hối mang
màu hy vọng không đơn thuần là một động tác cho bằng là một thái độ. Sám hối là
một thành phần của đời sống đức tin, nhưng lại gói ghém và len lỏi vào mọi ngõ
ngách của toàn bộ cuộc sống đức tin ấy. Chả thế mà Gioan Tẩy Giả khi trả lời
cho đám đông về việc thực thi sám hối đã mở ra cho họ một nhãn giới thật rộng
bao gồm cả việc thực thi công bình và sống tình bác ái. “Quanh co uốn cho
ngay, gồ ghề san cho phẳng, hố sâu lấp cho đầy, nơi cao phải bạt thấp”
đâu phải chỉ là chuyện dọn dẹp đường xá, mà đã trở thành chuyện khai quang tâm
hồn để nhìn thấy ơn Thiên Chúa cứu độ. Cũng thế, việc chia cơm sẻ áo đâu phải
chỉ là chuyện cứu trợ, mà đích thực đã là cách diễn tả cụ thể của lòng sám hối
chờ mong Chúa đến.
Tóm lại, sám hối mang
màu hy vọng là sám hối tìm về tình thương Thiên Chúa, chấp nhận thay đổi cuộc
đời và biết để cho ơn tha thứ thấm đẫm vào mọi ngõ ngách của cuộc sống đức tin.
Đó là sám hối Mùa Vọng chuẩn bị đón lễ Noel, nhưng đó cũng là thái độ thường
xuyên của đời tín hữu. Và cũng vì có sám hối như vậy, Mùa Vọng đúng nghĩa chính
là mùa màu tím từ bên trong ra bên ngoài và từ ngôn ngữ tới hành vi. Chúc mọi
người những ngày Mùa Vọng thật sốt sắng.
19. Món “ăn năn” –
ĐGM Giuse Vũ Duy Thống
(Trích từ ‘Làm Nụ Hoa
Trắng’)
Có một món ăn các nhà
hàng nhiều sao không quen thết đãi, nhưng những quán ăn tôn giáo lại xem như
đặc sản của mình. Món ăn ấy người đời không quen thưởng thức, nhưng kẻ có đạo
lại tìm đến ăn như một thứ lương thực sớm tối. Món ăn ấy không có trong thực đơn
của những đầu bếp trứ danh nhưng luôn gặp thấy trên bàn ăn của Giáo Hội lữ
hành. Món ăn ấy đơn giản lắm nhưng lại là món ăn có đầy đủ mọi hương vị chua
cay mặn chát ngọt bùi của quá khứ hiện tại tương lai. Món ăn chữa bệnh nhưng
đồng thời cũng là món ăn bổ dưỡng tâm linh. Món ấy là món gì?
Thưa đó là món “ăn
năn sám hối”, một món ăn màu tím truyền thống của Chúa Nhật thứ hai Mùa
Vọng, cũng là món ăn hữu ý được nhìn qua trang Tin Mừng hôm nay. Nhưng để tránh
dị ứng hoặc phản ứng phụ, đồng thời để tận hưởng những hiệu quả bổ dưỡng, trang
Tin Mừng đề nghị ta những động tác quan trọng để hưởng dùng món “ăn năn
sám hối”.
1) Động tác thứ nhất
là chân thành nhìn nhận tội lỗi của mình.
Đây là động tác mở đầu
trong tiến trình ăn năn sám hối, cũng là động tác mở đầu cho bất cứ một sinh
hoạt phượng tự nào khi con người tiếp cận với Thiên Chúa: ta vừa mở đầu Thánh
Lễ với tâm tình thú tội ăn năn. Chính Chúa Giêsu ngày trước cũng đã mở đầu sứ
vụ công khai của Người bằng lời kêu gọi không quên “Hãy sám hối và tin
vào Phúc Âm”. Và ngay Gioan Tẩy Giả cho dẫu trong hoang địa nắng cháy
khô cằn chẳng có gì ăn, cũng hô vang đồi núi: Hãy ăn năn sám hối vì Nước Trời
đã đến gầntrong không gian và cũng vì Nước Trời đã gần đến trong thời gian.
Động tác “nhìn
nhận tội lỗi” trong mắt nhìn của những kẻ xa lạ với Tin Mừng có thể là
một thứ tâm lý xa rời thực tế theo kiểu “không ai bắt lỗi ngu gì mà thú nhận”;
nhưng đối với những kẻ tin vào Phúc Âm đó lại là hai mắt nhìn của một tấm lòng
chân thành: một mắt nhìn vào mình để nhận ra thân phận mình tội lụy và một mắt
nhìn lên Chúa để nhận lấy lòng thương bao dung tha thứ của Ngài. Ta nhận mình
có tội bởi ta đã nhìn vào tình thương của Chúa từ hồi nào. Ta nhận ra Chúa yêu
ta bởi ta đã nhìn thấy từng ngày lỗi tội của mình.
Như vậy, “nhìn nhận tội
lỗi” chính là động tác mở đầu của món “ăn năn sám hối”, cũng là động tác mở về
tình thương của Thiên Chúa và mở vào kho tàng thiêng liêng chất chứa ơn tha thứ
do Thiên Chúa thết đãi con người. Tự căn bản, xưng thú tội lỗi của mình cũng là
tuyên xưng vào lòng thương xót của Thiên Chúa.
2) Động tác thứ hai
được gặp thấy trong lời kêu gọi của Gioan Tẩy Giả: “Hãy làm việc lành cho xứng
với lòng sám hối”.
Có thể có ai đó ngẩn
ngơ thầm nghĩ: “Ơ hay, cái ông Gioan Tẩy Giả này mới thật là ngớ ngẩn, sám hối
như trong động tác thứ nhất tự nó đã là một việc lành rồi, cần phải làm thêm
việc lành khác nữa sao? Vẽ chuyện!”. Xin thưa rằng ông Gioan Tẩy Giả không ngớ
ngẩn đâu, ngược lại, trong lời kêu gọi đơn giản của ông đã hàm chứa những ý
nghĩa đẹp đến độ ngẩn ngơ cho một lòng ăn năn tích cực và đích thực.
Lòng ăn năn tích cực
không dừng lại trong ý thức nhìn nhận tội lỗi của mình, bởi nếu chỉ có thế nó
có nguy cơ biến dạng thành một thứ dày vò lương tâm bất bình bất ổn bất an bất
toàn; hay thành một thứ hối hận theo tự điển tra ngược, là “hối thì ít mà xem
ra hận lại nhiều!”. Không phải thế, lòng ăn năn tích cực là cả một tâm tình
sống ơn tha thứ, sống do ơn tha thứ và cũng sống cho ơn tha thứ, có nghĩa là một sức
sống được chuyển dịch một cách cụ thể qua những việc lành mọi lúc mọi nơi cho
Chúa và cho anh chị em mình.
Đó cũng là lòng ăn năn
đích thực không đồng hóa với một thứ tình cảm chợt đến chợt đi, bởi nếu chỉ có
thế nó có nguy cơ biến dạng thành một thứ cảm tình vị kỷ theo kiểu làm việc
lành cho “sướng”, thế thôi, trong khi lòng ăn năn đích thực gọi đến một
phẩm cách, một trách nhiệm. Gioan Tẩy Giả không bảo làm việc lành cho “sướng”
mà hãy làm việc lành cho “xứng” với lòng sám hối.
3) Động tác thứ ba để
thưởng thức món “ăn năn”, đó là khiêm tốn đợi chờ Đấng đang đến.
Đấng ấy không phải là
người xa lạ, mà là một THỰC KHÁCH viết hoa viết đậm của mọi Kitô hữu quanh bàn
“ăn năn”. Đấng ấy là Đức Kitô đã đến lần thứ nhất trong lịch sử với ngả nghiêng
cây Thập Tự, sẽ đến lần thứ hai ngày cánh chung với sự công chính và nền hòa
bình viên mãn, và Người đến từng ngày cho tất cả những ai khiêm tốn đợi chờ với
lòng sám hối.
Thảo nào trang Tin
Mừng hôm nay nói nhiều đến từ ngữ “dọn đường và sửa đường”. Dọn
đường bởi vì Đấng ấy đang trên đường đến với ta và sửa đường “quanh co uốn
cho ngay, gồ ghề san cho phẳng, hố sâu lấp cho đầy, nơi cao phải bạt xuống”
là bởi vì Người chỉ thích đến với ta trên đường công chính.
Hiểu như thế, ăn năn
không phải là ăn điều gì khác hơn là ăn chính Đấng đang đến: Chúa Kitô. Chính Người là đích
điểm của việc sám hối. Vắng Người là thiếu tất cả: việc sám hối có thể co cụm
lại như một thứ nghi thức thực hiện cho yên lương tâm; nhưng có Người là có tất
cả: việc sám hối bấy giờ sẽ trở nên một mạch nguồn sức sống mới trong Thánh Thần.
Nói cách khác, lòng người sám hối Mùa Vọng ví tựa những căn phòng, quá ngổn
ngang chật hẹp, Chúa Kitô sẽ không thể chen chân bước đến; nhưng ngược lại biết
dọn dẹp sạch sẽ thẳng ngay, Người sẽ ung dung tìm vào như vào trong căn hộ của
mình.
Tóm lại, dẫu chẳng
phải là “người có tâm hồn ăn uống” mà chỉ vì cái phong phú và lắt léo của tiếng
Việt, nên đã xin chia sẻ Phúc Âm hôm nay qua dạng thức của một món ăn: món “ăn
năn sám hối” với ba động tác: nhìn nhận tội lỗi, thực hiện việc lành và chờ
đợi Chúa đến; một cách trực tiếp là họa lại lời Gioan Tẩy Giả vang lên trong
trang Tin Mừng, một cách gián tiếp là lòng hẹn lòng hãy tìm đến món “ăn năn”
qua việc sống Bí tích Hòa Giải.
Đó không phải là món
ăn mới nhưng luôn có diệu cảm mới dành cho những ai biết ăn đúng cách. Đó không
phải là món ăn lạ, nhưng luôn là những phép lạ tâm linh dành cho những ai biết
ăn đúng liều lượng. Đó không phải là món ăn đặc sản chỉ thết đãi trong thời
gian cao điểm như Mùa Vọng Mùa Chay, mà là món quanh năm ngày tháng mở cửa cho
hết mọi người bất kể giàu nghèo lớn bé. Đó không phải là món ăn cầu kỳ trong
các nhà hàng quý tộc, mà thực ra là một nhịp cầu vô cùng kỳ diệu dẫn ta ra khỏi
tình trạng tối tăm và dẫn ta bước tới đời sống thánh ân.
Mười năm trước khi
kinh tế còn khó khăn, trên đường đi hằng ngày thấy xuất hiện những tấm bảng
hiệu nhận phục hồi những cơ phận máy móc, tôi đã có ý nghĩ nên ghi trên tòa Hòa
Giải một tấm bảng hiệu nhận “phục hồi sự sống các tâm hồn”. Hôm nay, thời kinh
tế mở cửa, trên đường từ chợ Bến Thành về đây thấy nhan nhản những bảng hiệu
của các quán ăn đặc sản, từ Hương phố tới Hương đồng, từ Hương xưa tới Hương
rừng lao xao. Tôi nghĩ có lẽ phải ghi trên tòa Hòa Giải tấm bảng khác thôi:
Hương thiêng đặc sản tâm hồn, món “ăn năn” dẫn đến nguồn thánh ân.
20. Thế giới
luôn cần những con đường đầy hoa
(Chút suy tư và cảm
nhận về sứ điệp Lời Chúa của Chúa Nhật II Mùa Vọng năm A – Lm. Giuse Trương
Đình Hiền)
Mùa Vọng thường gợi
lên hình ảnh những con đường: con đường về Núi Thánh Sion, con đường hồi hương
tái thiết lại Sa Lem, con đường trong hoang mạc, con đường gồ ghề, con đường
cong queo…cùng với những nỗ lực để có những con đường đẹp, con đường thẳng như
“bạt thấp nổng đồi”, “lấp đầy hố sâu”, “uốn thẳng con quẹo…”.
Và tất cả những cuộc
hành trình đó, những con đường đó chỉ là hình ảnh, biểu trưng để dẫn dắt chúng
ta biến thời gian cử hành Mùa Vọng thành một cuộc “lên đường”, một cuộc tiến
bước trên “lộ trình” hướng đến và gặp gỡ Thiên Chúa. Và trong cuộc lên đường để
gặp gỡ Thiên Chúa không chỉ phải “bạt xuống nhưng đồi núi của kiêu căng, hợm
hĩnh, của tham vọng ngông cuồng”, mà còn phải “lấp đi những hố sâu của hận thù
chia rẽ, ghen ghét giận hờn, đố kỵ, cách ngăn”. Có nghĩa là để đón nhận Đức
Kitô và sứ điệp Tin Mừng Nước Thiên Chúa, phải sửa dọn con đường thích hợp, con
đường ăn năn sám hối (metanoia), con đường từ bỏ hy sinh, con đường yêu thương
thuận hòa…. Chúng ta cần sửa dọn “con đường tâm hồn” ta, “con đường cuộc sống”
ta. Chúng ta cần sửa dọn những con đường đến với anh em, những con đường là các
tương quan người với người trong gia đình, trong cộng đoàn, trong môi trường xã
hội quanh ta…
Câu chuyện “con đường
giữa hai cái hang” sau đây có thể là một minh họa rõ nét cho câu chuyện “dọn
đường, sửa đường đón Chúa” mà chúng ta chia sẻ với nhau hôm nay:
Tại một vùng núi nọ,
người ta truyền tụng cho nhau câu chuyện nầy: Ngày xưa, có hai thầy dòng quyết
tâm nên thánh bằng cách chọn con đường ẩn tu. Để thực hiện việc nầy, cả hai
thầy lên núi, tìm hai hang động cách xa nhau làm chỗ dung thân để qua hết cuôc
đời trong thinh lặng và kết hợp với Chúa. Để cuôc sống ẩn tu đạt kết quả cao,
và để khỏi bận tâm, chia trí về những "sự thế gian", cả hai quyết
định, hang ai nấy ở, mỗi người môt không gian riêng, một thế giới riêng, không
liên hệ, không giao tiếp với nhau và với mọi người… Rồi năm tháng qua đi. Cả
hai chết lúc nào không ai biết. Hai hang động trở thành hoang phế, như nhai
chiếc mồ hoang lạnh giữa rừng sâu. Thời gian sau đó, có hai tên cướp bị săn
đuổi, đã thay tên, đổi họ, lần mò trốn lên núi nầy để ẩn danh tìm chút bình an
cho cuộc sống thừa. Gặp được hai cái hang hoang lạnh của người xưa, cả hai nẩy
sinh sáng kiến: chọn nơi đây làm chốn dừng chân để sám hối và làm lại cuộc đời.
Thế là cả hai dọn sạch hang cũ và bắt đầu cuộc sống mới của những người "ẩn
tu bất đắc dĩ." Chỉ khác với hai thầy dòng trước một điều là cả hai quyết
định làm một con đường nối liền hai hang để thường xuyên qua lại, thăm viếng,
giúp đỡ, ủi an …Dần dà, dọc theo con đường nối hai hang đã mọc đầy hoa, xung
quanh hang động cảnh trí phô đầy sức sống và vẻ đẹp. Hai tên cướp năm nào giờ
đây đã trở thành hai vị ẩn tu hiền lành, thánh thiện, đến nổi hương thơm thánh
đức lan toả khắp vùng khiến nhiều người cất công lên núi để xin "Hai
Thầy" cầu nguyện và hưóng dẫn đạo đức. Từ đó, phát xuất phát từ hai cái
hang đó, đã có nhiều lối đi, nhiều con đường dẫn đến các khu dân cư, và trên
các lối đi đó cùng mọc đầy hoa tươi thắm… Và rồi, hai "thầy tướng cướp ẩn
tu" đó qua đời. Vì đời sống thánh thiện và vì có những phép lạ xảy ra cho
một số người lên núi cầu xin, nên dân chúng vùng đó "tự động" phong
thánh cho hai "thầy cướp ẩn tu" nầy…
Con đường đến với
Thiên Chúa và đến với anh em của mỗi người chúng ta trong Mùa Vọng nầy cũng
phải được phát quang và trồng đầy hoa như thế. Và chỉ có những con đường “hiệp
thông, chia sẻ, bác ái, khoan dung, quảng đại, tha thứ…như thế mới có thể biến
những “hang đá tâm hồn” lạnh lẽo hiu quạnh của những tên cướp trở thành thánh
nhân, mới biến chúng ta trở nên những Kitô hữu đích thực, mới biến thế giới
quanh ta trở thành an vui hòa bình, và đặc biệt, biến Mùa Vọng, Mùa Giáng sinh
năm nay trở thành một “Tin Vui đích thực” cho chính chúng ta và cho mọi người
quanh ta. Quả thật trong thế giới nầy, trong cuộc đời nầy, cần thiết biết bao
những con đường đầy hoa như thế. Amen.
21. Hướng lòng
về ngày Con Người sẽ đến
Các bài Kinh thánh hôm
nay cho chúng ta hiểu rõ hơn về Đấng sẽ đến và khuyên chúng ta có thái độ thích
hợp với Người.
1) Đấng sẽ đến
Bài sách Isaia tiếp
nối tư tưởng Chúa nhật 1 Mùa Vọng: khi Đấng Thiên Sai đến, Ngài sẽ phân xử mọi
nước và thiết lập thời đại thái bình. Hai tư tưởng này sẽ được khai triển thêm.
Khi xét xử, Đấng Thiên Sai tỏ ra nhân ái một cách đặc biệt với những người
nghèo khó. Còn đối với hạng bất nhân vô đạo, thì hơi thở của Ngài sẽ làm họ tiêu
tan. Đang khi ấy, những nét tả về thời đại thái bình thật là thi vị. Người ta
quên sao được hình ảnh: chó sói sống chung với chiên non, sư tử gặm cỏ như bò
và trẻ em giỡn với rắn lửa mà chẳng hề chi?
Tuy nhiên chủ yếu của
bài sách Isaia hôm nay không nhằm quảng diễn những tư tưởng của Chúa nhật
trước. Nhà Tiên tri còn muốn đi xa hơn và nói một cách cụ thể hơn. Ngay những
hàng chữ đầu tiên đã đề cập tới “chồi sẽ xuất từ gốc Giê-sê”; và câu kết còn
nhắc lại danh hiệu ấy. Tức là với bài sách Isaia hôm nay, Phụng vụ muốn cho
chúng ta hiểu hơn về Đấng sẽ đến sau này. Ngài thuộc tộc Yêssê, thân phụ của
Đavít. Ngài sẽ là “Con Vua Đa-vít”. Ngài sẽ đến đầy Thánh Linh, đến nỗi không
nơi nào trong Kinh thánh nói đến bảy ơn Chúa Thánh thần như trong đoạn Isaia
này. Ngài sẽ xét xử mọi người, và rộng rãi cách đặc biệt với người nghèo khó.
Ngài sẽ lập thời đại thái bình và muôn dân sẽ đến thỉnh ý Ngài.
Nhưng người nào trong
tộc Đa-vít sẽ là Đấng Thiên Sai? Gioan Tẩy Giả trong bài Tin Mừng hôm nay đã
trả lời cho dân It-ra-en. Họ tuốn đến với ông. Họ xin ông làm phép rửa cho họ.
Họ chấp nhận cả những lời khiển trách nặng nề. Nhưng Gioan vẫn chưa bằng lòng.
Ông bảo mọi người phải thống hối thêm, để chịu được phép Rửa bởi Thánh Thần và
bằng lửa. Chịu rửa bằng nước chưa phải là khó. Chịu rửa bằng lửa sẽ đau đớn hơn
vì lửa mới làm cho những dơ bẩn ở trong chảy ra, đang khi nước chỉ rửa được
những bụi bặm bám ở ngoài. Thế mà Đấng sẽ đến là Đấng đầy Thánh Thần. Ngài còn
khỏe hơn Gioan, tức là đầy Thần lực hơn, đầy thánh thiện hơn, đầy đòi hỏi hơn,
Ngài sẽ quan sát mọi người và thấu đạt tâm can như người sàng thóc hay rê lúa.
Không ai lọt được sự phán xét của Ngài.
Như vậy, cả bài tiên
tri Isaia, cả bài Tin Mừng Matthêu đều muốn cho chúng ta hiểu hơn về Đấng sẽ
đến. Ngài sẽ là Đấng xét xử mọi người. Đó là viễn tượng về ngày thế mạt hơn là
về ngày Giáng sinh. Chủ yếu của Mùa Vọng vẫn là hướng lòng chúng ta về Ngày Con
Người sẽ đến trong những ngày sau hết. Tuy nhiên Mùa Vọng cũng hướng ta nhìn
vào Ngày Chúa Giáng sinh như tương lai gần, để chuẩn bị tương lai cuối cùng. Và
chúng ta cũng phải nhìn thấy việc Chúa sinh ra như để phán xét mọi người.
2) Đấng phán xét
Nhiều người thường
nghĩ chỉ có phán xét khi linh hồn lìa xác về trước Tòa Chúa và đặc biệt lúc
sống lại sau hết, mọi người sẽ phải trình diện trước mặt Đấng Chí Công. Nhưng
không phải! Cả Isaia, cả Gioan không nghĩ như vậy đâu. Theo các ngài, khi Đấng
Cứu Thế đến, dù là đến trong thế gian để làm công việc cứu chuộc, Ngài đã là
Đấng Thẩm Phán Chí Công rồi.
Cụ già Simêon chia sẻ
quan niệm đó. Nhìn thấy Hài Nhi ở trong Đền thờ, ông đã cất tiếng loan báo: Trẻ
này sẽ làm cớ cho nhiều người bổ nhào và chỗi dậy, nghĩa là hư đi hay được cứu
rỗi.
Và thật sự hễ Đức Kitô
đến nơi nào là ở chỗ đó có người tin theo và có người chống đối. Giáo lý Ngài
truyền ra tức khắc làm cho nhiều kẻ thấy chói tai và nhiều người khác đón nhận
như Tin mừng cứu rỗi. Ở nơi thân mật với các tông đồ, Ngài đã khiến Yuđa trở
thành tên phản phúc và các người dân chài kia trở nên kẻ đi chài lưới người.
Ở nơi công cộng trên
đỉnh đồi Núi Sọ, Ngài cũng làm cho một tên trộm phải lộng ngôn, đang khi người
trộm khác được vào nơi an nghỉ.
Đấng Thiên Sai là Đấng
Xét Xử. Bản chất Ngài là vậy, vì như Isaia và Gioan nói: Ngài là Đấng đầy Thánh
Linh. Mà Thánh Linh là tình yêu. Đấng Thiên Sai mang tình yêu Thiên Chúa nhập
thế giáng trần vì Chúa Cha đã yêu loài người đến nỗi đã ban Con Một Ngài cho
ta. Đức Kitô là Tình yêu của Chúa Cha gửi đến cho loài người. Và tình yêu không
chấp nhận dửng dưng. Người ta chỉ có thể đáp trả lại bằng yêu thương hay bằng
từ khước, vì dửng dưng đã là từ khước rồi.
Thế nên, đang khi dọn
mình mừng lễ Chúa Giáng sinh, chúng ta phải sẳn sàng đón nhận Đấng đến để phán
xét, để phân biệt những người yêu mến Người và những kẻ từ chối Người. Và như
vậy cũng là sẵn sàng để đón nhận Đấng sẽ đến phán xét sau này. Chúng ta phải
biết ơn Isaia và Gioan. Cả hai đã cho chúng ta hiểu điều đó. Có điều hai ông
dường như mâu thuẫn với nhau: Isaia nói đến một Đấng phán xét dịu dàng, còn
Gioan lại trình bày Ngài như người sàng thóc, để bỏ trấu vào lửa. Dung hòa hai
ông thế nào? Chúng ta phải nghe ai?
3) Thái độ đạo đức
Thật ra, như lời thư
Rô-ma nói, mọi điều đã viết xưa kia, thì đã được viết để dạy dỗ ta. Thế nên ta
không tìm cách bỏ mất điều nào. Đấng phán xét của Isaia sở dĩ sẽ phân xử công
minh cho người hèn yếu và đoán định ngay chính cho kẻ nghèo hèn, là vì Ngài
không phân xử theo mã mắt thấy hay đoán định phỏng chừng tai nghe. Ngài thắt
đai lưng bằng công chính và nịt hông bằng tín thành. Nghĩa là Ngài là Đấng
chính trực và thông suốt. Đứng trước một Đấng Thiên Chúa thánh thiện như vậy,
và nhất là phải dọn đường cho Ngài tới giữa một dân tộc còn nhiều tội lỗi,
Gioan không thể làm khác hơn là kêu gọi người ta ăn năn thống hối. Ông là người
mà tiên tri Isaia đã ám chỉ. Ông tiếp nối sứ mệnh của Isaia. Nhà tiên tri đã
báo trước rất xa về Đấng xét xử sẽ đến. Gioan biết Đấng đó đã gần đến rồi.
Chính ông đã phải sống cuộc đời tu hành khắc khổ với thức ăn, áo mặc khác
thường để mong được cứu độ. Lời ông giảng phát xuất từ đời sống chân thật,
khiến người nghe chấp nhận như lẽ đương nhiên phải vậy. Chúng ta không thể nói
ông đòi hỏi hơn Isaia hay một tiên tri nào khác. Cả ông lẫn Isaia chỉ nói lên
một sự thật: Đấng đang đến sẽ xét xử rất công minh. Thế nên ai nấy hãy thống
hối tội lỗi.
Thánh Phao-lô không
những được kinh nghiệm của Isaia và của Gioan, ngài còn đã được biết về cuộc
đời của Đức Yêsu. Ngài thấy các việc lành Cựu Ước dạy làm chưa đủ để giúp ta
được ơn thánh hóa. Các của lễ đền tội ngày xưa không đủ sức xóa bỏ tội lỗi. Duy
chỉ có lòng thương xót của Chúa. Việc ta thống hối tội lỗi vẫn cần, nhưng tha
thứ vẫn là hành vi hoàn toàn quảng đại của Chúa. Mà rõ ràng Chúa muốn quảng
đại. Chúa muốn cứu cả giới cắt bì lẫn lương dân. Ngài muốn thi hành lòng thương
xót cho mọi người miễn là người ta muốn đón nhận. Và chỉ ai muốn tha thứ mới
đón nhận ơn tha thứ. Có tìm được mảnh đất thích hợp, ơn Chúa mới kết quả như
hạt giống rơi vào đất tốt. Thế nên trong ngày Phụng vụ giới thiệu cho ta biết,
Đấng sẽ đến là Đấng đến để xét xử, thì không những Giáo hội muốn cho ta thi
hành việc thống hối tội lỗi; nhưng để ta chắc chắn nhận được ơn cứu độ thứ tha,
dùng lời Thánh Phao-lô, Giáo hội khuyên ta hãy có thái độ chấp nhận nhau, tha
thứ cho nhau và sống thuận hòa với nhau. Bức họa về thời đại thái bình trong
bài sách Isaia thúc giục chúng ta xây dựng một nếp sống xã hội thuận hòa để
chứng tỏ Nước Chúa đã đến giữa chúng ta và chúng ta sẵn sàng cho Ngày Ngài trở
lại.
Chúng ta sẽ sống thuận
hòa trong mọi ngày chờ đón Chúa đến. Chúng ta cần tinh thần hoà thuận ngay
trong lúc này để đi vào Thánh lễ, vì nếu khi mang lễ vật tới bàn thờ mà nhớ
đang còn xích mích với ai, hãy đặt của lễ đó, về làm hòa đã rồi sẽ trở lại dâng
của lễ sau.
Xin Chúa cho tâm hồn
chúng con được thật sự bình an để dâng lễ vật này. Nghĩa là xin Chúa tha thứ
những nỗi bất hòa giữa chúng con, để hôm nay dâng lễ vật bình an này về, chúng
con sẽ nỗ lực xây dựng xã hội thuận hòa để chờ đón Chúa.
22. Kinh nghiệm trở về
– Achille Degeest
(Trích từ ‘Lương Thực
Ngày Chúa Nhật’)
Để hiểu đoạn văn của
tiên tri Isaia trích dẫn ở đây, phải nhớ rằng não trạng Do Thái bị đánh dấu sâu
xa bởi kinh nghiệm về sự Xuất Hành. Cuộc Xuất Hành đầu tiên là vụ trốn thoát khỏi
Ai Cập. Nhưng về sau, dân Israel còn trải qua những cuộc lưu đầy khác, theo sau
là những cuộc giải phóng, những vụ Xuất Hành mới. Ở đây lời tiên tri của Isaia
liên quan đến cuộc giải thoát khỏi ách thống trị Babylone. Cũng như xưa khi ra
khỏi Ai Cập, Do Thái sẽ phải đi qua sa mạc, sa mạc Syria.
Theo Isaia thì tiếng
kêu hiệu triệu rằng phải dọn cho Chúa một con đường trong sa mạc. Còn theo Gioan Tẩy
Giả, đó lại là tiếng kêu trong sa mạc: Hãy dọn đường cho Chúa. Hai cách nói trên
không chống nghịch nhau, nhưng bổ túc cho nhau. Nếu biết rằng não trạng Kitô
giáo được đánh dấu sâu xa bởi kinh nghiệm trở về với Chúa, bởi cuộc ‘xuất hành
thiêng liêng’, người ta có thể chấp nhận rằng tiếng Chúa gọi giữa loài người
thường giống như một tiếng kêu trong sa mạc, nhưng đàng khác người ta kinh
nghiệm rằng, nếu biết nghe tiếng ấy, thì cuộc trở về với Chúa, nghĩa là sự trở
lại, gồm có những giai đoạn ‘lột xác’ trong sa mạc, từ bỏ, trần trụi. Song
không được ngã lòng, bởi vì tiếng Chúa là tiếng loan báo Tin Mừng, loan báo Tự
Do.
Trong cách thức hành
động của Gioan, ta hãy nêu ra hai điểm:
1) Người làm phép rửa
trong giòng sông Giođan. Nghi thức tẩy rửa với nước, từ việc rửa tay đến việc tắm gội
toàn thân, là một tục lệ thông thường của người Do Thái và nơi các dân tộc khác.
Nghi thức đó có ý nghĩa tôn giáo. Mối nguy mà Gioan nói tới, là ở chỗ tin rằng
chỉ cần làm nghi thức là có thể coi mình đã trong sạch rồi. Dù vậy Gioan vẫn
không coi thường nghi thức ấy, vẫn áp dụng, vẫn làm phép rửa.
Phép Thánh Tẩy Kitô
giáo sử dụng nước để rửa, như một dấu hiệu. Con người hiện đại dễ coi khinh các
dấu hiệu bên ngoài. Cần phải nhấn mạnh với họ rằng những yếu tố hình thức cho
phép đi tới những thực tại sâu xa, miễn là được áp dụng trong một số điều kiện
nào đó. Bí tích là những dấu hiệu của một thực tại thiêng liêng; bí tích biểu
hiệu bên ngoài điều mà ơn sủng thể hiện bên trong.
2) Phép rửa Gioan kèm
theo việc tự cáo tội. Đó là một việc bề ngoài. Thiên Chúa thấy tận thâm sâu của cõi
lòng ta, và chính là trong chỗ thầm kín đó mà Người thôi thúc, cật vấn con
người. Mà nếu nhìn vào đáy sâu của lương tâm mình, nó không thể không thấy mình
khốn nạn. Lúc đó hoặc là nó trở nên mù quáng, hoặc ngã lòng, hoặc sẽ cầu xin
Chúa thanh tẩy mình. Chúa thanh tẩy và giúp đỡ con người thành thực có lòng ao ước
ra khỏi vòng tội lỗi. Đó là một kinh nghiệm khởi đầu và đi theo suốt cuộc đời
người Kitô hữu.
23. Hãy dọn đường
Chúa – R. Veritas
(Trích từ ‘Sống Tin
Mừng’)
Ba nhân vật quan trọng
trong Kinh Thánh được Giáo Hội nhắc đến trong Mùa Vọng để giúp chúng ta chuẩn
bị đón chờ Chúa đến là tiên tri Isaia, thánh Gioan Tiền Hô và Mẹ Maria. Không
những các Ngài đã đón Chúa đến trong cuộc đời mình, mà các Ngài còn giúp cho
mọi người khác biết cách để đón chờ Chúa đến.
Bài đọc thứ nhất của cả bốn Chúa Nhật
Mùa vọng đều trích lại sứ điệp tràn đầy hy vọng của tiên tri Isaia. Trong cảnh
sống nhiều thử thách và bóng tối đau thương dường như thể Thiên Chúa không có
mặt, như bỏ rơi con người. Tiếng nói đầy hy vọng của tiên tri Isaia vang lên loan
báo Thiên Chúa sắp đến thực hiện lời Ngài đã hứa, là thiết lập lại sự công bằng
và hòa bình.
Thời của chúng ta đang
sống tuy cách xa thời của tiên tri Isaia, nhưng vẫn cần lắng nghe và hy vọng
vào sứ điệp của tiên tri Isaia. Con người có âm mưu loại bỏ Thiên Chúa ra khỏi
con người, nhưng phần Thiên Chúa thì Ngài không thể vì thế mà bỏ mặc con người
với những thảm cảnh do chính con người tạo nên, như họ muốn loại trừ Thiên Chúa
ra khỏi cuộc sống của mình. Quyền năng vô cùng của Thiên Chúa luôn luôn có cách
thế để vượt thắng những điều tiêu cực trong lịch sử con người và chương trình
cứu rỗi vẫn được Ngài thực hiện.
Tiên tri Isaia đã loan
báo cho dân Israel đang gặp thử thách ngày xưa và cho chúng ta ngày nay về dung
mạo của Thiên Chúa Cứu Chuộc sắp đến là vị Thiên Chúa mà con người cần đến, với
những lời được trích lại trong bài đọc thứ nhất của Chúa Nhật thứ hai Mùa vọng;
“Chúa lấy công minh mà xét xử người nghèo” (x. Is 11,1-10). Đó là
những đường nét chính của một vị Thiên Chúa cứu rỗi mà con người mọi thời đại
cần đến, một vị Thiên Chúa công bằng trong xét đoán và giàu tình yêu thương, vì
Ngài đến để thiết lập cuộc sống hoà bình và hoà hợp cho con người. Cuộc sống ấy
được tiên tri Isaia loan báo bằng hình ảnh môi sinh, trong đó sói sống chung
với chiên, trẻ nhỏ dám tiếp xúc với các thú dữ. Đó là hồng ân cao cả Thiên Chúa
ban cho con người được sống trong cảnh thái bình hoà hợp. Nhưng từ phía con
người, họ không được sống ỷ lại để mặc Thiên Chúa muốn làm sao thì làm, nhưng
họ phải biết thay đổi cuộc sống của mình mà trở về với Thiên Chúa, đón nhận
hồng ân Ngài ban.
Trong viễn tượng này,
bài Tin Mừng Chúa Nhật thứ hai Mùa vọng nhắc lại sứ điệp của thánh Gioan, kêu
gọi con người hãy thực sự trở về với Thiên Chúa bằng hành động thiết thực, chứ
không phải bằng lời nói suông cho qua lần. Qua đó chúng ta có thể lưu ý đến
những lời sau đây ghi lại điểm chính của sứ điệp là: “Hãy ăn năn và sám
hối”.
Sự ăn năn sám hối là
bước đầu tiên không thể bỏ qua được trên con đường trở về với Thiên Chúa. Cần
dứt khoát, không được chần chờ kéo dài thời gian mãi được: “Cái rìu đã
đặt sẵn dưới gốc cây”. Hơn nữa, trong số những người đến nghe Gioan rao
giảng và muốn thực hiện việc ăn năn trở lại, có những người biệt phái và các
văn nhân thuộc phái Sadduceo, họ bị thánh Gioan trách nặng lời: “Hỡi nòi rắn độc kia,
ai bảo các ngươi trốn cơn thịnh nộ hòng đổ xuống trên đầu các ngươi. Hãy làm
việc lành cho xứng với sự thống hối”.
Dù là ai hay trong địa
vị nào đi chăng nữa, thì ai ai cũng là kẻ có tội và cần sự ăn năn thống hối,
cần thật lòng trở về cùng Thiên Chúa. Chúng ta hãy kiểm điểm lại cuộc sống của
mình xem trong ta còn có trở ngại nào ngăn cản không cho Chúa đến trong chính
chúng ta và trong xã hội mà chúng ta đang sống.
Chúng ta hằng ngày hãy
đọc kinh Lạy Cha: “Lạy Cha chúng con ở trên trời, chúng con nguyện Danh Cha cả
sáng, Nước Cha trị đến...”. Lời chúng ta cầu xin cho Nước Cha trị đến sẽ chỉ là
lời nói suông hay chỉ là lời nói theo thói quen bao lâu chúng ta không thực sự
canh tân đời sống mình: “Hãy ăn năn thống hối, vì Nước Trời đã gần đến”.
(Trích từ ‘Manna’)
Suy Niệm
Nước Trời đã gần, Đấng
Mêsia sắp đến: đó là điều Gioan đã hô to trong hoang địa miền Giuđê. Đối với
ông, Đấng Mêsia thật là vị Thẩm phán đáng sợ. Chính Ngài sẽ tách biệt người
lành với kẻ dữ, như người ta phân biệt thóc mẩy với thóc lép, “thóc mẩy thì thu vào
kho, thóc lép thì bỏ vào lửa”. Ngày Đấng Mêsia đến cũng là ngày Thiên Chúa thịnh nộ. Rìu đã
sẵn, cây không sinh quả thì bị chặt đi. Người ta sẽ phải chịu phép rửa trong
lửa hồng. Chính vì thế Gioan khẩn trương mời gọi dân chúng sám hối. Thực tế cho
thấy Đức Giêsu không phải là Đấng Mêsia kinh khủng như ông nghĩ.
Tuy nhiên lời mời gọi
sám hối của Gioan vẫn còn nguyên giá trị. Chúng ta không sám hối vì bị đe dọa
và sợ hãi, nhưng vì biết mình được Thiên Chúa yêu thương nơi Đức Giêsu.
Mùa Vọng là mùa sám
hối để đón Chúa đến. Chúa đã đến âm thầm ở Bêlem. Chúa sẽ đến khải hoàn vào
ngày tận thế. Chúa vẫn đang đến với chúng ta mỗi ngày qua các bí tích và các
biến cố lớn nhỏ.
Để chuẩn bị Hội Thánh
mừng Năm Thánh 2000, Đức Thánh Cha đã chọn chủ đề cho năm 1996 là Sám hối và
Canh tân.
Sám hối là nhìn nhận
mình đã gieo rắc bao gương mù khiến khuôn mặt Đức Giêsu trở nên khó tin. Sám
hối là tự vấn về những hành động gây chia rẽ các anh em Kitô hữu với nhau. Sám
hối là ăn năn về những cử chỉ thiếu khoan dung, về việc đôi khi dùng bạo lực để
bắt người khác chấp nhận chân lý. Sám hối là nhìn nhận phần trách nhiệm của
mình trước bao sự ác của thế giới hôm nay.
Đây không phải là việc
của cá nhân, nhưng là việc của cả Hội Thánh. Một Hội Thánh có can đảm sám hối
là một Hội Thánh đang vươn tới sự thánh thiện.
Chúng ta cần nghe lại
những lời nhắc nhở của Gioan. Ông kéo chúng ta ra khỏi sự tự mãn: “Đừng tưởng mình có
cha là Apraham” (Mt 3,9). Đừng tưởng mình đương nhiên được vào Nước Trời.
Gioan mời mọi người
xưng thú tội lỗi (Mt 3,6).
Sông Giođan đã thành
nơi con người làm hoà với Thiên Chúa.
“Hãy dọn đường cho
Chúa đến”
Hội Thánh và mỗi Kitô
hữu là những con đường, để Chúa đến với nhân loại và để nhân loại đến với Chúa.
Ước gì đó là những con
đường thẳng và phẳng phiu, để ai cũng muốn đi và đi tới đích.
Gợi Ý Chia Sẻ
Đức Thánh Cha mời gọi
Hội Thánh sám hối và canh tân. Bạn có thấy giáo xứ, gia đình hay nhóm của bạn
làm điều gì ngược với tinh thần Đức Kitô và gây gương mù cho người khác không?
Bạn nghĩ gì về đời
sống của bạn? Hiện nay, bạn thấy mình cần hoán cải và canh tân về những điểm
nào?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, sám
hối không phải là điều dễ dàng, bởi lẽ chúng con không đủ khiêm tốn để nhận
mình lầm lỗi.
Chúng con ngỡ ngàng
khi thấy Chúa là Đấng vô tội mà lại đứng chung với các tội nhân, chờ Gioan ban
phép rửa.
Chúa đã muốn nên bạn
đồng hành với phận người mỏng dòn yếu đuối chúng con.
Xin cho chúng con biết
thường xuyên điều chỉnh lối nghĩ và lối sống của mình, tỉnh táo để khỏi rơi vào
ảo tưởng, thành thật để khỏi tự dối mình.
Ước gì Chúa ban cho
chúng con ơn hoán cải, dám đi đến những hành động cụ thể, và chấp nhận những
cắt tỉa đớn đau.
Nhưng xin đừng quên
ban cho chúng con niềm vui của Giakêu, hạnh phúc vì được tự do và được yêu mến.
(Trích từ ‘Niềm Vui
Chia Sẻ’)
Mùa Vọng là hướng tới
tương lai. Các tiên tri là những người đã nhìn thấy tương lai. Các tiên tri
lãnh sứ mạng loan báo cho Dân Chúa một tương lai huy hoàng, một niềm hy vọng
phấn khởi vào thời đại Thiên Sai Cứu Thế sắp đến.
Tiên tri Isaia trong
Bài đọc 1 hôm nay đã mô tả thời đại Thiên Sai như một thời đại thái bình, bằng
những hình ảnh thật là thi vị: “Chó sói chung sống với chiên con, sư tử gặm
cỏ với bò và trẻ em chơi chung với rắn lửa…”. Đó là cảnh thơ mộng của vườn
Địa Đàng với những con thú dữ nằm kề bên thú hiền mà không cắn xé nhau. Tiên
tri Isaia muốn nói đến một thời đại chung sống hoà bình trên trái đất. Ở đây
không nhằm vào các con thú cho bằng nói đến con người, nói đến các dân tộc trên
trái đất mà tiên tri Isaia sánh ví với các con thú hiền và các con thú dữ đã
trở thành bạn hữu thân thiết, thành anh em. Thời đại hoà bình ấy sẽ đến, khi mọi người đều nhận biết Thiên Chúa và từ Thiên
Chúa, con người tìm đường để đi đến với nhau. Còn đối với Gioan Tẩy Giả, vị
tiên tri cuối cùng, thì thời đại của Đấng Thiên Sai Cứu Thế là thời kỳ thịnh
nộ, thời phán xét của Thiên Chúa đối với dân Israel. Gioan Tẩy Giả kêu gọi Dân
Chúa hãy sám hối tội lỗi. Khác hẳn với giọng điệu dịu hiền trong Tin Mừng của
Chúa Kitô, Gioan Tẩy Giả còn đưa ra “cái rìu và cái nia” để hù doạ dân
chúng: “Đây cái rìu để sẵn dưới gốc cây: cây nào không sinh trái tốt, sẽ bị
chặt đi và quẳng vào lửa”. Và đây nữa: “Tay Ngài cầm cái nia, Ngài sẽ rê
lúa trong sân. Lúa chắc hạt thì thu vào kho lẫm, còn lúa lép thì làm mồi cho
lửa, thứ lửa không hề tắt!”. Lời rao giảng của vị tiên tri cuối cùng này
vang lên theo một cung điệu thắm thiết: “Hãy sám hối vì Nước Trời đã đến gần”.
Gioan Tẩy Giả tố cáo sự giả hình của lối sống đạo thuần tuý bên ngoài. Ông chống
lại óc vụ luật, thái độ tự mãn, tự trấn an mình là con cháu Abraham. Gioan Tẩy
Giả kêu gọi sự hối cải đích thực, đòi hỏi sự phát sinh hoa trái bên ngoài.
Đấng Thiên Sai đã đến
và đã đến từ lâu. Kỷ nguyên mới đã mở ra. Muốn gặp gỡ Ngài cùng với triều đại
của Ngài, chúng ta phải cấp tốc “bố trí” lại cõi lòng và cuộc đời của mình.
Trong phim “Người
giàu cũng khóc”, mãi lâu lắm Luis mới khám phá ra Mariana chính là ánh sáng
của đời mình. Sự khám phá này vẫn chưa tức thì đem lại hạnh phúc cho anh. Một
quá khứ lôi thôi, với những tật xấu cùng những hậu quả xã hội của nó vẫn dai
dẳng ngăn cản không cho anh bắt đầu một đời sống mới như anh hằng mơ ước khi
yêu Mariana. Phải bố trí lại cách sống, phải sửa chữa lại những hậu quả xưa cũ,
phải vượt qua rất nhiều khó khăn, Luis mới hội đủ điều kiện cần thiết để xây
dựng một cuộc sống yêu thương hạnh phúc trong lành.
Cũng thế, không phải
khi Đấng Thiên Sai xuất hiện là mọi ước vọng của con người lập tức được mãn
nguyện. Bởi vì, con người vẫn có khả năng từ chối Đấng Thiên Sai, và trong thực
tế vẫn thường xuyên từ chối chính bản thân của Đấng Thiên Sai, cũng như khước
từ con đường Ngài đề nghị cho con người. Cõi lòng ngổn ngang tù túng của con
người phải được sắp xếp bố trí lại. Mọi chướng ngại như đồi cao, hố sâu phải được
san bằng, lấp đầy, thì bước chân của Đức Kitô mới tiến vào được. Lời của Gioan
Tẩy Giả đã vang lên trong chiều hướng này: “Hãy dọn đường cho Chúa, hãy làm
việc lành phúc đức để chứng tỏ lòng ăn năn sám hối”.
Lại quay về với cuốn
phim quen thuộc: Khi biết chắc Mariana và Leonardo hứa hôn với nhau, chàng Luis
rơi vào cơn hoảng loạn. Trước tình thế có thể mất Mariana vĩnh viễn, anh lao
vào cuộc như điên dại. Anh không thể làm khác, vì anh quá yêu Mariana, anh
không thể sống thiếu nàng.
Trong tầm nhìn của đức
tin, đối với ta, Đức Giêsu còn hơn hẳn Mariana đối với Luis. Vì Ngài là tất cả
niềm hy vọng, là trọn vẹn tương lai, và cũng là sự sống hiện tại của ta. Ngài
phải là tình yêu tha thiết của ta, thúc đẩy ta cấp tộc “bố trí” lại cuộc đời
mình, để cuộc chung sống giữa ta với Ngài có thể thực hiện được và thực hiện
ngay bây giờ, không trì hoãn. Cuộc sống chung này sẽ mở ra một kỷ nguyên êm đềm
tươi thắm diệu kỳ mà ta phải cấp bách đạt được bằng bất cứ giá nào. Sự chậm trễ
trong việc thay đổi cách sống là dấu chứng ta chẳng hề yêu Ngài, và như vậy thì
thật là không có gì tệ hại hơn. “Cái rìu đã đặt sẵn dưới gốc cây”: không
có tình yêu Đức Giêsu, cây sẽ không sinh trái và chỉ còn có một cách là đốn
ngay đi mà quăng vào lửa.
Anh chị em thân mến.
Lời mời gọi của Chúa Nhật 2 Mùa Vọng là tiếng kêu “Hãy sám hối” của
Gioan Tẩy Giả. Sám hối ở đây đồng nghĩa với Kitô hoá, nghĩa là “hãy để Đức
Kitô chiếm hữu con tim của ta, hãy để cho Ngài cuốn hút ta vào một kỷ nguyên
mới”. Muốn vậy, hãy hâm nóng tình yêu và cấp tộc bố trí lại cõi lòng cũng
như cách sống của mình.
Chúng ta lại sắp được
nên một với Đức Giêsu trong Thánh lễ hôm nay, điều đó càng đòi hỏi chúng ta sửa
sang lại tâm hồn ngay bây giờ và trong từng giây phút cuộc đời. Rồi thì những
điều kỳ diệu sẽ đến đáp ứng cho mọi khát vọng khôn nguôi của chúng ta.
Cây nào không sinh
trái sẽ bị chặt và quăng vào lửa. Một cây cột gỗ có nhiệm vụ chống đỡ cho căn
nhà, nếu nó mục nát không còn chống đỡ được nữa, người ta sẽ hạ xuống làm củi
thổi. Một mái lá bị dột, không còn che nắng che mưa được nữa, người ta sẽ dỡ
xuống để đun bếp. Mặt trời và mặt trăng có nhiệm vụ soi sáng ban ngày và ban
đêm. Nếu chúng không còn tỏa sáng, thì sẽ không đủ lý do tồn tại, mặt đất sẽ
tối om. Xem đó, chúng ta thấy mặc dù là vật chất vô linh, chúng vẫn làm việc
nhờ đó mà trái đất xanh tươi, muôn loài sống động.
Bước vào thế giới loài
vật, chúng ta cũng thấy như vậy. Con chó để coi nhà, con mèo để bắt chuột, con
gà để đẻ trứng, con heo để bán thịt. Những con vật đó làm tròn bổn phận thì chủ
được hài lòng. Nếu con chó thôi coi nhà, con gà thôi đẻ trứng, con mèo thôi bắt
chuột, con heo thôi không lớn, chủ sẽ bực mình và lúc bấy giờ chỉ có nước hạ
thịt mà thôi.
Đối với loài người
cũng vậy. Trông ra đường, chúng ta thấy kẻ ngược người xuôi, mục đích của họ là
gì? Tôi xin thưa, là kiếm tiền bằng cách này hay cách khác vì có làm mới có ăn,
có hoạt động mới có tiền bạc. Ngay cả những nhà trí thức, chúng ta tưởng họ
nhàn hạ. Không phải là như thế, họ không lao động bằng chân tay nhưng lao động
bằng trí óc, và công việc lao động này cũng vất vả, cũng mệt mỏi, nhưng nhờ đó
mà đem lại những tiến bộ về khoa học và kỹ thuật. Suốt nhiều năm vùi đầu vào
phòng thí nghiệm để nghiên cứu, Pasteur mới tìm ra phương thuốc chủng, Edison
mới phát minh ra điện, Marconi mới hoàn thành xong hệ thống điện báo. Xem như
thế, chúng ta thấy nhờ việc làm con người góp tiếng của mình vào bản hòa tấu
chung của vũ trụ, cộng tác với Thiên Chúa trong công việc sáng tạo.
Bởi vậy, không có lý
do để lười biếng, chơi bời và ăn bám. Đời ta sống lâu lắm là một trăm năm, cắt
xén hai đầu lúc trẻ thơ và già cả, còn lại tám mươi năm. Trong quãng tám mươi
năm này, đâu phải sung sướng hạnh phúc luôn. Nào bệnh hoạn, nào tai ương, nào
chiến tranh, làm vẩn đục niềm hạnh phúc của chúng ta… thế mà chúng ta vẫn tha
thiết, vẫn lo lắng, vẫn cặm cụi để bám lấy.
Còn cuộc đời tương
lai, kéo dài mãi mãi thì chúng ta lại thờ ơ, không lo, không làm, như vậy đâu
phải là khôn ngoan và sáng suốt. Hãy làm việc cho đời sống hiện tại và nhất là
cho đời sống tương lai.
Cho đời sống hiện tại,
chúng ta làm việc để nuôi sống mình và gia đình. Cho đời sống tương lai, chúng
ta làm việc bằng cách sống đạo để được hưởng niềm hạnh phúc bất diệt. Đừng tham
cái lợi trước mắt mà quên cái hại sau lưng. Đừng cúi gằm mặt xuống đất mà quên
mất quê trời mai sau, nhưng hãy lợi dụng cuộc sống hiện tại với những thực tại
trần gian làm bàn đạp đưa mình vào quê hương nước trời.
27. Tương lai
(Trích trong “Như Thầy
Đã Yêu” của Thiên Phúc)
Ông Khấu Chuẩn thuở
nhỏ tính hay du đãng, không giữ lễ phép, lại thích chơi chim chơi chó. Bà mẹ
vốn là người nghiêm khắc thấy con như thế thì quở phạt luôn mà cậu vẫn không
chừa.
Một hôm, ông bỏ học đi
chơi, bà mẹ giận lắm, cầm quả cân ném trúng chân ông máu chảy đầm đìa. Từ bấy
giờ ông không dám lêu lổng, phóng túng, chỉ chuyên cần học tập.
Về sau ông thi đỗ làm
quan đến chức tể tướng. Lúc ông quí hiển thì mẹ ông đã tạ thế rồi. Mỗi khi ông
sờ đến vết thương ở chân thì ông lại nức nở khóc lóc mà nói rằng: “Chính vết
thương này đã làm cho ta nên người”.
Có nhiều dòng nước mắt
trong cuộc đời: Có những nước mắt của đau khổ, nước mắt của niềm vui, nước mắt
của ly biệt, nước mắt của tiếc thương. Nhưng chỉ có nước mắt của sám hối là có
giá trị hơn cả. Nước mắt sám hối khép lại quá khứ để mở cửa tương lai. Nước mắt
sám hối rửa sạch tội lỗi để lộ ra ân sủng.
Trong Tin Mừng hôm
nay, Gioan Tẩy giả đã khơi lên dòng nước mắt ấy: “Anh em hãy sám hối, vì
Nước Trời đã gần đến” (Mt 3,2). Chính Chúa Giêsu khi bắt đầu cuộc đời
rao giảng cũng đã gói trọn sứ điệp nền tảng của Kitô giáo trong lời kêu gọi: “Hãy
sám hối và tin vào Tin Mừng” (Mc 1,15).
Sám hối là bước khởi
đầu và là nền tảng của đời sống đức tin. Một trong những nghịch lý lớn nhất của
Kitô giáo là càng nhận ra sự nhỏ bé yếu đuối của mình, con người càng lớn lên
trong ân sủng và tình thương của Chúa. Càng nhận ra thân phận tội lỗi của mình,
con người càng dễ cảm thông trước vấp ngã của anh em.
Thiên Chúa không mong
chờ nơi con người điều gì khác hơn là tấm lòng sám hối: “Chúa ở bên những
người sám hối, và cứu chữa những ai sầu khổ” (Tv 33,19). Chính lòng
sám hối chân thành đã đem lại niềm vui cho cả thiên đàng: “Trên trời sẽ vui mừng
vì một người tội lỗi ăn năn sám hối”(Lc 17,7). Toàn bộ Tin Mừng cao rao Đức Giêsu nhân hậu với người
tội lỗi.
Tuy nhiên, lòng sám
hối đích thực đòi hỏi con người phải có một quyết định dứt khoát. Sám hối, theo
truyền thống Kinh Thánh, chính là quay trở lại hoàn toàn theo hướng ngược lại.
Sám hối, theo tiếng Hy Lạp “metanoia” có nghĩa là “thay đổi = Meta não trạng =
noia”. Như vậy, sám hối đòi hỏi người ta phải triệt để thay đổi: từ tư tưởng
cho đến hành động, từ hướng đi cho đến cách sống. Cuộc đời của thánh Phaolô là
một kinh nghiệm thật sâu sắc về lòng sám hối, và ngài có đầy uy tín để khuyên
bảo chúng ta: “Hãy quên đi chặng đường đã qua để lao mình về phía trước” (Pl 3,
13b).
Sám hối không chỉ là
công việc của cá nhân mà là của cả Giáo hội. Đức Thánh Cha Phaolô VI là vị Giáo
Hoàng đầu tiên thay mặt Hội Thánh bày tỏ lòng sám hối: “Nếu có lỗi lầm nào về
sự chia rẽ giữa các Kitô hữu là do lỗi lầm của chúng tôi, chúng tôi thành thật
xin Chúa tha thứ và chúng tôi cũng xin anh em bị xúc phạm tha thứ cho chúng
tôi”. Đặc biệt, trước ngưỡng cửa ngàn năm thứ ba, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II
đã liệt kê rất nhiều lỗi lầm của Giáo hội trong hai thiên niên kỷ qua. Ngài đã
công khai cử hành nghi thức sám hối và xin tha thứ hôm 12 tháng 3 năm 2000.
Ngọn lửa sám hối mà
Đức Thánh Cha đã thắp lên trong lòng Giáo hội, không chỉ là ánh sáng xua tan
bóng đêm tội lỗi, mà còn là sức nóng thôi thúc mỗi người tín hữu Kitô cũng hãy
thật lòng sám hối những lỗi lầm của mình xúc phạm đến Chúa và anh em.
28. Chiếc rìu sát
gốc cây
Có bao giờ chúng ta
nghĩ đến những hình phạt mà Thiên Chúa sẽ đổ xuống trên nhân loại này hay
không? Xã hội chúng ta đang sống chìm ngập trong tội lỗi, thế nhưng nhiều người
lại không nhận ra điều đó.
Trước kia, lề luật của
Thiên Chúa được coi là khuôn vàng thước ngọc, được coi là tiêu chuẩn hướng dẫn
cho mọi hành động, từ gia đình cho tới học đường, từ làng xã cho đến quốc gia
và quốc tế. Đâu đâu người ta cũng nói đến Thượng đế, đến Ông Trời, đến Thiên
Chúa. Kẻ làm điều ác sẽ bị mọi người cảnh cáo, khinh bỉ và có khi còn bị loại
trừ. Dĩ nhiên không phải vì thế mà tội lỗi biến đi, nhưng ít ra còn có những
người can đảm dám nói lên tiếng nói của lương tâm, phủ nhận tội ác, không dung
túng cũng như không đứng về phe tội ác.
Trái lại, trong thời
buổi hiện nay phạm tội nhiều khi còn được coi là một hành động anh hùng và nếp
sống vô luân trở thành một nếp sống bình thường. Đã có những người cho rằng
không phạm tội mới là bất bình thường. Có người chưa dám phạm tội, nhưng lại
khoác lác như mình đã phạm tội để cho thiên hạ phải nể phục. Đã có những người
tuyên bố rằng:
- Thời vàng son của tự
do đã tới, con người được thoải mái sống theo bản năng, muốn làm gì thì làm.
Từ đó, lòng trung
thành với tình yêu bị phai mờ. Sự ngay thẳng bị rút vào bóng tối. Tham nhũng
hối lộ là chuyện thường ngày. Kẻ lường gạt được coi là khôn ngoan. Người ta
không cho kẻ gian ác bị tống ngục là điều chính đáng, nhưng chỉ tiếc là hắn ta
thiếu khôn ngoan. Ngay cả những nơi trước kia nền luân lý được coi là khắt khe
nhất, thì bây giờ cũng đã bị bóng tối che phủ.
Biết bao nhiêu tội
nhân không hề biết dừng bước trên con đường tội lỗi. Ho ung dung bước đi, đến
nỗi cảm thấy áy náy nếu không phạm tội, đúng như lời Đức Thánh Cha Piô XII đã
cảnh cáo:
- Tội nặng nhất của
con người thời nay, đó là họ đã mất ý thức về tội lỗi.
Hình như càng văn
minh, con người càng phạm nhiều tội ác. Ngày xưa chỉ có một ngọn tháp Babel,
chứ ngày nay không biết có bao nhiêu ngọn tháp như thế? Chúng ta có nghĩ rằng
mình đang sống ngoài vòng tội lỗi hay cũng đang lặn ngụp trong đó? Chúng ta có
ghi nhận những lời cảnh cáo của Chúa hay không? Ngài sẽ làm gì khi thấy chúng
ta như những con thiêu thân lao mình vào lửa?
Nếu đã nói nhiều về
tình thương của Chúa, thì hôm nay chúng ta cũng phải nói về cơn thịnh nộ của
Ngài. Thực vậy, tình yêu không phải chỉ được biểu lộ qua những ân huệ trao ban,
mà còn được biểu lộ qua những hình phạt sửa dạy. Kinh Thánh cũng đã cho thấy:
Một trận đại hồng thủy
đã vùi dập nhân loại thuở ban sơ đang chìm đắm trong tội lỗi.
Một dân tộc Do Thái,
dù đã được chọn làm dân riêng của Thiên Chúa, thế mà khi phản bội, Ngài cũng
không ngần ngại trừng phạt họ một cách đích đáng, khiến bản thân họ bị tàn sát
bởi những dân tộc hùng mạnh và đất nước họ bị đổ vỡ tan hoang.
Chúng ta liệu có xứng
đáng hơn những người thời ông Noe, liệu chúng ta có trung thành hơn những người
Do Thái hay không? Chưa chắc đâu, bởi vì tội ác đã lên ngôi và Thiên Chúa sẽ
trừng phạt:
- Cây nào không sinh
trái thì sẽ bị chặt và quăng vào lửa.
Nói tới đây, hẳn chúng
ta sẽ liên tưởng đến những trái bom nguyên tử đang treo lơ lửng trên đầu nhân
loại. Một trái bom loại này ngày xưa đã hủy diệt cả một thành phố như
Hiroshima, còn hôm nay chỉ trong nháy mắt có thể san bằng cả một lục địa. Đúng
là gậy ông đập lưng ông.
Thực vậy, chính tội ác
của chúng ta đã làm nên những trái bom khủng khiếp ấy, để rồi một ngày kia
chúng ta sẽ phải cúi đầu lãnh nhận hậu quả thảm khốc của nó.
Tuy nhiên, ngày xưa
cũng như hôm nay, Thiên Chúa luôn tìm kiếm và cứu vớt những người kính sợ Ngài.
Nếu ngày xưa tám người trong gia đình ông Noe được cứu thoát trên chiếc tàu do
tay ông đóng lấy, thì hôm nay, chúng ta hãy biết sám hối trở về cùng Chúa, để
nhờ đó thoát khỏi án phạt của Ngài, vì này đây, chiếc rìu đã được đặt sát gốc
cây.
29. Sứ giả của
Thiên Chúa
Khi Chúa Giêsu sinh ra
tại Bêlem, thì đế quốc La mã đang ở vào thời đại hoàng kim, thời đại rực rỡ
nhất với uy quyền bành trướng khắp nơi. Vi hoàng đế không phải chỉ cai trị một
cách tuyệt đối tại kinh thành La mã, mà còn ở tất cả những quốc gia, những dân
tộc nằm trong lãnh địa của mình.
Nếu vị hoàng đế quyết
định ghé thăm thủ đô của một thuộc địa xa xôi nào đó, ông ta sẽ sai sứ giả đi
trước, có nhiệm vụ báo tin cho dân chúng biết cuộc viếng thăm và đốc thúc họ
chuẩn bị đón rước sao cho linh đình và trọng thể. Trong khi chờ đợi, chính vị
sứ giả ấy cũng sẽ được tiếp nhận với tất cả vinh dự của mình.
Đúng thế, vào lúc vị
Vua tối cao của trời và đất sắp đến thăm hành tinh nhỏ bé này để ở giữa chúng
ta, chia sẻ thân phận làm người của chúng ta và nhất là để cứu chuộc chúng ta,
Ngài cũng đã chọn lựa cho mình một vị tiên tri, một vị sứ giả, như lời tiên tri
Malachia đã loan báo: Này đây, ta sai sứ giả của ta đi trước con để dọn đường
cho con.
Lời loan này ám chỉ về
Gioan Tẩy giả. Đúng thế, bên bờ sông Giođan, Gioan Tẩy giả đã rao giảng và trao
ban phép rửa sám hối cho người Do thái để họ chuẩn bị đón mừng đấng cứu thế: Có
tiếng kêu trong sa mạc, hãy dọn đường cho Chúa, (Mt 3,3), quanh co uốn cho
ngay, gồ ghề san cho phẳng, hố sâu lấp cho đầy và nơi cao phải bạt xuống.
Gioan Tẩy giả không
bảo họ treo cờ, giăng biểu ngữ hay làm cổng chào, nhưng bảo họ hãy sống tinh
thần sám hối, xa lánh tội lỗi, vì tội lỗi chính là những chướng ngại vật ngăn
chặn không cho Chúa đến với chúng ta. Nếu không hoán cải, nếu không quay trở về
với Chúa, thì này đây, cái dìu đã được đặt dưới gốc cây và cây nào không sinh
trái tốt sẽ bị chặt và quăng vào lửa. (Mt 3,10).
Ngoài ra, cũng như các
vị tiên tri đi trước, Gioan Tẩy giả còn tố cáo sự giả hình và thái độ tự mãn
của người Do thái vì cho rằng mình đã có tổ phụ Abraham. (Mt 3,9). Đúng thế,
đức tin không phải là một di sản của nòi giống, của chủng tộc, nhưng là một
cuộc dấn thân đích thực, một cuộc tự đặt lại vấn đề không lúc nào nguôi. An
phận trong ơn gọi là một cạm bẫy không ngừng đối với người Do thái, trong lúc
sự hoán cải đích thực đòi hỏi phải luôn canh tân và đổi mới.
Thái độ của người Do
thái phải chăng cũng là thái độ của chúng ta, những người luôn tự hào: Tôi là
người đạo gốc, tôi là người đạo dòng, tôi giữ đạo từ tấm bé, tôi luôn thuộc về
Giáo Hội, tôi xưng tội rước lễ thường xuyên và như vậy đã bảo đảm cho tôi phần
rỗi linh hồn.
Gioan trả lời cho
chúng ta hay: Không phải là như thế. Chính Chúa Giêsu cũng xác quyết: Thiên
Chúa có thể biến những hòn đá trở nên con cháu Abraham. (Mt 3,8). Và như vậy,
trong ngày sau hết, con cháu trong nhà sẽ bị quăng ra ngoài, vào chốn tối tăm,
ở đó sẽ phải khóc lóc và nghiến răng. (Mt 8,11-12).
Thực vậy, danh hiệu
người có đạo mà thôi không đủ để miễn trừ cho chúng ta bổn phận phải sám hối ăn
năn, phải uốn nắn sửa đổi những thói hư tật xấu, nhờ đó thăng tiến bản thân và
đổi mới cuộc đời. Bởi vì sống là bơi ngược dòng nước, nếu không cố gắng bơi,
chúng ta sẽ bị dòng nước là những đam mê tội lỗi cuốn trôi.
Mùa vọng đã trở về,
đây chính là thời gian thuận tiện nhất để chúng ta lắng nghe và thực thi sứ
mạng của Gioan Tiền hô: sám hối và canh tân để dọn đường đón mừng Chúa đến, bởi
vì tâm tình sám hối chính là bước chân đầu tiên trên con đường trở về cùng Chúa
và cõi lòng ăn năn chính là một thứ tiền để mua lấy ơn tha thứ.
Hay như thánh
Augustinô đã nói: Khi tạo dựng nên chúng ta, Chúa không cần hỏi ý kiến chúng
ta. Nhưng để cứu chuộc chúng ta, Ngài cần chúng ta ưng thuận và cộng tác với
Ngài. Tâm tình sám hối ăn năn chính là sự cộng tác, chính là sự góp phần nhỏ bé
của chúng ta vào công trình cứu chuộc của Thiên Chúa.
30. Ăn năn sám
hối
Cách đây không lâu có
một bài báo viết về một chương trình rất đặc biệt. Chương trình nói về việc tẩy
xóa những vết xăm không còn muốn giữ lại trên thân mình, đặc biệt là những dấu
xăm có liên hệ đến băng đảng của các bạn trẻ. Một điều rất ngạc nhiên xảy ra là
sau khi bài báo xuất hiện, đã có trên 1000 lá thư từ các bạn trẻ khắp nơi gửi
về tòa soạn hỏi thêm chi tiết về chương trình. Nhờ sự đáp ứng đáng kể đó mà một
cơ quan giáo dục tại Los Angeles đã phối hợp với một hãng truyền hình địa
phương sản xuất một cuốn phim gọi là “Untatoo You” – “Tẩy vết xăm cho bạn”.
Cuốn phim nói về những
nguy hiểm của việc xăm mình và trình bày sự khó khăn của việc tẩy đi những dấu
xăm nhỏ trên những cánh tay, khuôn mặt, và những vết xăm lớn hơn trên ngực và
sau lưng. Các tài tử đóng phim này chính là những bạn trẻ đã xăm mình. Họ nói
một cách thành thật về lý do tại sao lúc ban đầu họ đã xăm, và bây giờ tại sao
họ lại muốn tẩy xóa đi. Sau cùng, cuốn phim đã chiếm được giải thưởng quốc gia,
và bây giờ đã được phát hành trên khắp nơi.
Câu chuyện đằng sau
cuốn phim nói với chúng ta một điều quan trọng. Trong cuộc đời chúng ta đã làm
những điều mà bây giờ cảm thấy ăn năn sám hối và muốn tẩy xóa đi. “Xưa anh em
là bóng tối, nhưng bây giờ, trong Chúa, anh em lại là ánh sáng. Vậy anh em hãy
ăn ở như con cái ánh sáng”.
Giống như những người
trẻ vui mừng khi khám phá ra cách tẩy xóa những dấu xăm không còn muốn giữ nữa,
chúng ta, những người Kitô hữu, cũng vui mừng vì Chúa Giêsu Kitô đã cho chúng
ta một cách để tẩy xóa tội lỗi của mình. Chính Ngài đã đến để xóa tội trần
gian. Chính Ngài đã lập ra Bích tích Hòa giải để tẩy xóa tội lỗi ta.
Chủ đề chính của Chúa
nhật thứ II mùa vọng hôm nay là sự sám hối chân thành và lòng ăn năn trở về với
Thiên Chúa. Sự sám hối chân thành được thể hiện bằng những thái độ, sự lựa chọn
và cách sống phù hợp với những giảng huấn của Chúa Giêsu và Giáo Hội. Điều này
được thực hiện trong Bí tích Giải tội với những tên gọi khác nhau như Bí tích
của sự trở lại, Bí tích sám hối, Bí tích của ơn tha thứ, Bí tích hòa giải.
Trong tiếng Hy Lạp chữ
sám hối, metanoia, vừa có nghĩa một cảm xúc hối tiếc về những tội lỗi quá khứ
làm xúc phạm đến Thiên Chúa, vừa là việc xét mình tỉ mỉ những tội đã phạm, từng
tội một, để xin Chúa tha thứ, vừa là một sự đòi hỏi hoán cải sâu xa trong tâm
trí và cuộc sống.
Sự biến đổi cuộc sống
là dấu chỉ của lòng sám hối đích thật. Phải thay đổi cách suy nghĩ, cách cư xử,
và cách hành động. Giáo Hội vừa thánh thiện, vừa gồm những tội nhân. Như một
thành phần trong Giáo Hội, chúng ta chưa là thánh, nhưng đang được kêu gọi để
trở nên thánh, và luôn được mời gọi để thay đổi.
Nhưng trong quá trình
hoán cải, giống như thánh Augustinô, đôi khi chúng ta cũng có khuynh hướng cầu
xin với Chúa: “Lạy Chúa, xin hãy thay đổi con, nhưng xin thay đổi con từ từ
thôi”. Chúng ta cũng còn muốn giữ lại một điều gì đó dính bén với tật xấu, thói
quen tội lỗi và trần gian. Sự do dự chần chừ trong việc thay đổi cuộc sống như
thế thường xảy ra trong đời sống thiêng liêng của con người. Hay tệ hơn nữa
chúng ta lại còn có những cảm xúc hối tiếc giả tạo, đánh lừa chính mình nữa.
31. Gioan Tiền Hô
Để hiểu được vai trò
và sứ mạng của Gioan tiền hô, chúng ta hãy nhìn vào bối cảnh xã hội của người
Do Thái thời bấy giờ.
Thực vậy, thời bấy giờ
là thời đô hộ của đế quốc La mã, thời ra oai tác quá của Hêrôđê, thời dân Do
Thái tìm mọi cách để được giải phóng.
Giữa lòng dân tộc và
đặc biết tại thủ đô Giêrusalem, nhiều phe nhóm đã được hình thành với những
khuynh hướng và lập trường khác biệt nhau.
Trước hết là nhóm Biệt
phái. Nhóm
này phát sinh từ thời Macabêô, qui tụ chừng sáu ngàn người, trong đó có một vài
tư tế, các tiến sĩ luật, ký lục và thường dân. Nhờ trung thành với lề luật và
truyền thống của cha ông, họ trở nên những nhà lãnh đạo tinh thần của dân
chúng. Do đó, họ có một ảnh tưởng đáng kể về phương diện tôn giáo và luân lý.
Riêng trong lãnh vực chính trị, họ bênh vực sự tự trị của dân tộc Do Thái và tỏ
ra dè dặt đối với việc tiếp xúc với người La mã.
Bên cạnh họ là nhóm
Sađucêô, con cháu của Sađốc, vị thượng tế thời Salomon. Vì thế họ làm
thành phái các tư tế vì qui tụ những gia đình tư tế khá giả. Họ chấp nhận các
phong tục Hy Lạp và thích nghi với chế độ thống trị của đế quốc La Mã. Về
phương diện tôn giáo, họ chối bỏ truyền thống và niềm tin về sự sống lại, sự
hiện diện của các thiên thần cũng như sự quan phòng của Thiên Chúa.
Ngoài ra, chúng ta
cũng cần phải ghi nhận nhiều khuynh hướng cực đoan, chẳng hạn nhóm
Zélote, là một đảng phái chính trị và tôn giáo quá khích, được Giuđa người xứ
Galiêa thành lập vào năm thứ sáu với ước vọng hình thành một quốc gia thần
quyền, trong đó chỉ mình Đức Giavê mới là vua dân Do Thái, đồng thời chủ trương
dùng bạo lực để bẻ gẫy ách thống trị của đế quốc La mã. Họ từ chối đóng thuế và
lánh vào hoang địa để chuẩn bị một cuộc thánh chiến. Và cuộc thánh chiến này đã
bùng nổ vào năm 66.
Ngược lại, những người phái
Esseni cũng vào hoang địa, nhưng để âm thầm sửa soạn cho một cộng đồng
thiên sai của giao ước.
Chính trong môi trường
đa diện ấy, khuôn mặt Gioan xuất hiện như một con người đang cực lực kêu gọi
toàn dân Israel hãy ăn năn sám hối và quay trở về cùng Thiên Chúa.
Vậy lời kêu gọi của
ông có ý nghĩa gì?
Đối với Gioan, lời kêu
gọi ấy xác quyết rằng:
- Sự nong chờ của toàn
dân đã đến ngày toại nguyện.
Cũng như những người
đương thời, ông tin rằng:
- Niềm chờ mong sẽ
được toại nguyện khi Đấng Thiên sai xuất hiện, Đấng mà ông giới thiệu như vị
thẩm phán của thời sau hết…
Thực vậy, giữa thời
Gioan rao giảng và thời sau hết, giữa lúc bấy giờ và ngày cuối cùng chỉ còn chỗ
cho một biến cố duy nhất, đó là việc quang lâm của Đấng sẽ đến để chấm dứt mọi
sự.
Cũng như các vị tiên
tri đi trước, Gioan tố cáo sự giả hình và thái độ tự mãn của người Do thái chỉ
vì mình là con cháu Abramham.
Thế nhưng, đức tin
không phải là một di sản của giống nòi, của chủng tộc, nhưng là một cuộc dấn
thân đích thực, một cuộc tự đặt lại vấn đề không lúc nào nguôi.
An phận trong ơn gọi
là một cạm bẫy không ngừng đối với dân Do thái,trong lúc sự hối cải đích thực
đòi hỏi phải luôn canh tân và đổi mới.
Thái độ của người Do
thái phải chăng cũng là thái độ của chúng ta, những người luôn tự hào: - Tôi là
người đạo gốc, tôi là người đạo dòng, tôi giữ đạo từ bé, tôi luôn thuộc về Giáo
Hội, tôi xưng tội rước lễ thường xuyên và như vậy đã bảo đảm cho tôi phần rỗi
linh hồn.
Gioan trả lời: - Không
phải là như thế.
Chính Chúa Giêsu cũng
xác quyết:
- Thiên Chúa có thể biến
những hòn đá trở nên con cháu Abraham…Và như vậy trong ngày sau hết, con cháu
trong nhà sẽ bị loại ra ngoài.
Thực vậy, danh hiệu
người có đạo mà thôi không đủ để miễn cho chúng ta bổn phận phải sám hối ăn
năn, phải uốn nắn sửa đổi những thói hư tật xấu, nhờ đó thăng tiến bản thân và
đổi mới cuộc đời. Bởi vì sống là bơi ngược dòng nước, nếu không cố gắng bơi,
chúng ta sẽ bị dòng nước là những đam mê tội lỗi cuốn trôi.
32. Đường nào
Một hôm, cột đèn điện
xanh đỏ giữa công trường chính tại một thành phố lớn kia nổi hứng trở nên như
điên dại. Trong chốc lát, cả ba bóng đèn xanh, đỏ, vàng đều tỏa ra một thứ ánh
sáng màu xanh lơ. Người đi đường trở nên lúng túng, phân vân không biết phải đi
hay phải dừng lại. Nhìn trước nhìn sau, đâu đâu người ta cũng chỉ nhìn thấy một
mầu xanh lơ, không khác chi bầu trời xanh thăm thẳm vậy.
Trong lúc mọi người
dừng lại ngơ ngác muốn hiểu sự lạ kỳ này có ý nghĩa gì, thì những người mất
kiên nhẫn bắt đầu la lối, người lái xe hơi bóp còi inh ỏi, người chạy xe đạp
cũng rung chuông rùm beng vì cũng muốn đi trước. Những người có tính khôi hài
bắt đầu nói cười với nhau:
Đèn mầu xanh, có lẽ đã
bị ai ăn cắp đem sơn nhà nghỉ mát của họ ở miền quê nào đó rồi.
Còn màu đỏ, có lẽ ai
đã lấy đem sơn cá vàng trong hồ nước rồi.
Biết màu vàng họ lấy
làm gì không? Để pha loãng dầu đem bán hốt bạc của thiên hạ. Sau cùng, giữa đám
người đông đảo hỗn độn, một bác cò xuất hiện đến giữa ngã tư công trường, giơ
tay làm hiệu cho xe cộ và khách bộ hành qua lại. Người đứng chờ, kẻ tiến bước.
Trong khi đó, mấy chú thợ điện cũng chạy lăng xăng tìm công tơ và hộp điện
trung ương để sửa chữa và nối lại các mối dây. Trước khi cúp điện, cột đèn xanh
lơ chỉ kịp thốt lên một câu:
Thật tội nghiệp cho
những người khách đi đường mù quáng, mình ra hiệu đường tự do về trời cho họ,
thế mà họ lại không biết đọc. Giá như họ biết đọc dấu hiệu của màu đèn mới này,
có lẽ họ đều có thể bay bổng về trời cả rồi, nhưng tiếc là không một ai có đủ
can đảm để cất cánh bay bổng lên.
Câu chuyện thần thoại
trên đây muốn nói lên một ý nghĩa sâu xa. Đèn điện đường màu xanh lơ ám chỉ một
bất ngờ, một sự bất ngờ giữa các sự việc đều đặn như thoi đưa của nếp sống hằng
ngày, nó báo hiệu sự khám phá bất ngờ về một chiều kích mới của cuộc sống. Thế
nhưng, vì đã quá quen thuộc với nếp sống đều đặn họ không biết nhận ra cái mới
mẻ. Như những người lái xe rất lành nghề, họ chỉ biết cúi đầu trên bánh tay
lái, chỉ biết nhìn xuống đường đi, họ đành để mình chịu đóng kín trong cái hộp
sắt với những cửa sổ bằng kiếng, họ chỉ bận tâm đến công ăn việc làm, đến tiền
bạc, danh vọng và trăm ngàn thứ lo lắng hằng ngày.
Bóng đèn điện đường
xanh đỏ bỗng dưng đổi màu xanh lơ, là như lời cảnh tỉnh đánh thức họ khỏi cảnh
nhàm chán hằng ngày, như muốn nói với họ: Hãy dừng lại, hỡi những người đang đi
đường, các ngươi đang bỏ mất một kho tàng quí giá. Trên trần gian này không chỉ
có đất mà thôi, hãy nhìn lên cao còn có trời nữa. Tiếc thay, lời thức tỉnh đó
quá yếu ớt, chỉ trong nháy mắt đã bị tắt lịm, đã bị tan biến trong làn gió nhẹ.
Tin mừng Phúc âm,
chính là lời thức tỉnh nhẹ nhàng đó, nó vang dội khắp nơi, nhưng chỉ ai biết
dừng lại, biết đưa mắt nhìn lên cao mới nhận ra tiếng đó được. Đó là những
người có thiện chí đi tìm kiếm chân lý và sự thật, những người không chỉ đóng
kín trong thế giới vật chất, nhưng còn biết khao khát những gì cao thượng và
bất diệt. Biết tìm kiếm chiều kích thánh thiêng của đời sống con người nữa..
Lạy Chúa, hôm nay con
muốn nhớ đến những người đang sống xa Chúa, những người mù quáng khẳng quyết
rằng không có Thiên Chúa. Những người tin rằng họ là những con vật được khép
kín với trời cao, nhưng thực sự họ lại là những người khát vọng trời cao hơn cả
mà họ không biết, hoặc không dám tự thú nhận, có lẽ họ đang chờ đợi một cái gì
đó đem xuống cho họ một niềm vui, nhóm lên trong tâm hồn họ một niềm hy vọng
đích thực.
Lạy Chúa, ước chi tất
cả đời sống con có thể là một tia lửa, cho dù thật nhỏ bé, nhưng đủ để nhóm lên
niềm hy vọng trong tâm hồn những người còn sống xa Chúa, vẫn còn hững hờ, dửng
dưng, vẫn còn chưa nhận biết những dấu hiệu của tình thương vô biên của Chúa.
Amen.
Ai trong chúng ta
chẳng đôi khi mơ ước một thế giới tốt đẹp hơn? Một thế giới không có lầm than,
một thế giới trong đó những con người và các quốc gia sống hòa thuận với nhau,
một thế giới của công lý và hòa bình. Lòng con người vẫn ấp ủ khát vọng dai
dẳng này nhưng luôn luôn bị các sự kiện trấn át, luôn luôn bị thực tế phũ phàng
bóp nghẹt.
Các nhà chính trị sử
dụng khát vọng sâu xa này để thu được nhiều phiếu. Ngày xưa tổng thống Johnson
hứa “làm cho sa mạc trổ hoa và cho đại dương hết mặn”. Những người khác thì nói
về “Xã hội công bằng”, “Hòa giải dân tộc”. Tất cả đều hứa một thế giới tốt đẹp
hơn, hạnh phúc hơn. Một số cử tri tin vào những lời hứa này và về sau đã bị
thất vọng; còn những người khác thì vẫn không tin.
Vào thời của ông,
Isaia không phải là một nhà chính trị. Ông là ngôn sứ. Nghĩa là lời của ông
cũng có giá trị cho cả ngày nay nữa. Ông cũng dựa trên khát vọng sâu xa và dai
dẳng của chúng ta về một thế giới tốt đẹp hơn. Một thế giới không hận thù,
không bạo động, một thế giới không còn gây hấn, một thế giới được hòa giải.
Isaia mô tả cho một
thứ thiên đàng được tìm lại. Trong mười hàng, ông phác họa cho chúng ta vài
hình ảnh chớp nhoáng của thế giới tốt đẹp hơn đó. Sói và chiên con ở một chỗ
với nhau; một cậu bé dẫn bê và sư tử con ra đồng cỏ; gấu con và bò cái ở chung
với nhau; sư tử ăn rơm; một đứa bé hai tuổi thọc tay vào hang rắn lục.
Những tấm ảnh này
trong thế giới tốt đẹp của Isaia đều mang cùng một đặc điểm, đó là sự thay đổi.
Gấu, chó sói, rắn lục, sư tử đã thay đổi nếp sống. Chúng đã mất đi tính bạo
động, hung hãn của chúng. Chúng không còn là thú dữ nữa. Con sư tử đã biến đổi
đến nỗi ăn rơm, đàng khác bò cái, bê, cừu con cũng thay đổi. Chúng không còn sợ
hãi nữa, vì đã hết thú dữ rồi. Isaia mô tả cho một cuộc thuần hóa toàn bộ các
thú vật. Nhưng lại chẳng phải ông muốn nói những điều ấy để ám chỉ về con người
sao?
Ta suy nghĩ một chút.
Ta hãy tự hỏi chúng ta phản ứng thế nào trước thế giới tốt đẹp mà ngôn sứ Isaia
trình bày đây. Chúng ta đón nhận bản văn này thế nào? Một số người sẽ nói: “Đẹp
đẽ thật… Nhưng liệu có đúng như vậy, liệu điều này có thể xảy ra không?” Họ chỉ
thấy những chuyện đó toàn là mơ mộng đạo đức hão huyền thôi. Hoàn toàn không
tưởng, không chú ý đến thực tế của thế giới này đầy dẫy xung đột, nơi mà bạo
lực càng ngày càng lan rộng. Những kẻ khác dứt khoát từ chối ý nghĩ về một thế
giới tốt đẹp hơn, một thế giới của công lý và hòa bình, vì mơ mộng như vậy là
nguy hiểm và tai hại. Điều này chỉ làm cho con người yếu đi trong cuộc đấu
tranh của mình mà thôi.
Với tư cách là tín
hữu, chúng ta không thể ủng hộ những ý kiến này, cũng không thể tạo cho mình
những thái độ như thế. Bản văn của Isaia là lời Chúa buộc chúng ta tin. Thế
giới của công lý và hòa bình là dự án của Thiên Chúa dành cho con người. Và
Thiên Chúa đã bắt đầu thực hiện nó nơi Chúa Giêsu Kitô.
Ngài yêu cầu chúng ta
là những tín hữu tham gia vào công cuộc này. Để có thể cộng tác với Ngài, chúng
ta phải hoán cải nhiều hơn nữa.
Dụ ngôn của Isaia cho
chúng ta thấy loài thú được thuần hóa, được hoán cải. Đối với chúng ta hoán cải
trước hết là đón nhận, chấp nhận dự án của Thiên Chúa về một thế giới công bằng
và huynh đệ. Chúng ta chấp nhận hy vọng rằng một ngày nào đó sẽ có một thế giới
như thế, bất chấp tất cả những thực tại cho thấy điều ngược lại. Chúng ta luôn
lạc quan… Nhân danh đức tin Kitô của chúng ta.
Thứ hai, hoán cải là
trở nên công bằng và huynh đệ hơn tại nơi chúng ta đang sống: Gia đình, khu
xóm, môi trường làm việc. Chính ở những nơi đó mà chúng ta được mời gọi xây
dựng một thế giới tốt đẹp hơn. Công lý nói trên là công lý của Thiên Chúa,
không phải chỉ trả lại cho mỗi người những gì thuộc về họ mà thôi, vì có những
người không có quyền gì cả. Đây là thăng tiến những người yếu kém nhất, những
kẻ thiếu thốn đủ loại. Như Thiên Chúa, người kitô hữu có lòng ưu ái đối với
những kẻ yếu kém.
Mỗi người trong chúng
ta phải nhận biết điều Thiên Chúa mời gọi mình làm tại nơi mình đang có mặt.
Nhưng đối với mọi người có đức tin thì ý tưởng của Francoise Gaudet-Smet vẫn có
giá trị: “Người ta không chờ đợi những ngày tốt đẹp hơn, người ta phải tạo nên
những ngày đó”. Thánh lễ chúng ta đang cử hành đây sẽ ban cho chúng ta sức mạnh
để làm việc này.
34. Dọn đường
cho Chúa- Lm. Bùi Công Huy
1. Chúng ta vẫn thường
coi việc sám hối và hoán cải như là những điều kiện tiên quyết để kết hợp với
Chúa. Cái tiến trình nhỏ bé ấy có thể ví như một vốc bột giặt dùng để tẩy rửa
quần áo cho sạch vậy. Quan niệm như thế chẳng khác gì coi việc hoán cải hoàn
toàn là do nỗ lực riêng của chính chúng ta, trong khi việc Chúa đến lại hoàn
toàn do sáng kiến của Thiên Chúa
Việc Chúa Nhập thể
nguyên nó đâu cần chúng ta sám hối, chúng ta hoán cải. Như một em bé vốn đang
trong vòng tay âu yếm của mẹ, nó dở chứng muốn buông ra để được tự do trên đất,
rồi lại muốn tự chỗi dậy, nhưng làm sao được vì nó bé bỏng quá. Lúc ấy, người
mẹ lại phải cúi xuống bồng nó lên và ôm nó vào lòng. Cũng thế, tội lỗi khiến
cho con người xa rời Thiên Chúa và hoán cải làm cho con người trở về với Chúa.
Việc hoán cải hay sám hối này chẳng qua chỉ là dấu chỉ cho thấy Thiên Chúa cúi
xuống và ôm lấy chúng ta. Như thế, chính Thiên Chúa là tác nhân của việc chúng
ta hoán cải. Và việc Chúa Giáng sinh chẳng qua cũng chỉ là điều kiện tiên quyết
để tình yêu của Thiên Chúa được hiển hiện. Khi ấy, sám hối như là ánh sáng báo
hiệu sự xuất hiện của Đấng Cứu Thế. Như ánh sáng chiếu soi trên khắp ngọn đồi,
xua tan mọi bóng mờ tăm tối, sự tha thứ của Thiên Chúa cũng đáng tan mọi quá
khứ u tối và còn lôi cuốn cơn khát khao gặp gỡ chính nguồn mạch của sự tha thứ.
2. Như thế, lý lịch
Kitô hữu hay bằng chứng phép Rửa tội không đủ cho chúng ta gặp được Chúa: “Các
anh đừng tưởng có thể nghĩ bụng rằng chúng ta đã có tổ phục Abraham”... để gặp
được Chúa, bản thân chúng ta phải xác tín: chúng ta vốn hoàn toàn xa cách Thiên
Chúa và đang xa rời vòng tay của Thiên Chúa. Ai có thể gần Chúa được nếu như
Chúa không dủ lòng xót thương và nếu chúng ta không biết khẩn cầu lòng thương
xót đó. Thánh Phao-lô trong Phụng vụ Lời Chúa hôm nay đã chẳng nhắc nhở chúng
ta về lòng trung thành và lòng thương xót của Thiên Chúa đó sao? Chính vì thế,
chẳng có công trạng riêng tư nào của chúng ta cân xứng với lòng thương xót ngàn
đời của Thiên Chúa, bởi chính Ngài là nguồn kiên nhẫn và an ủi của chúng ta mà
chúng ta phải khẩn cầu.
3. Như Gioan Tẩy giả,
hôm nay, đến lượt mình, chúng ta cũng phải trở nên những “tiền hô” dọn đường
cho người khác. Được liên kết với nhau trong Mầu nhiệm Thánh Thể, chúng ta cũng
phải liên đới với nhau trong Mầu nhiệm Nhập thể. Lời mời gọi này mời gọi chúng
ta, những Kitô hữu, phải trở nên những người dẫn đường chỉ lối cho người khác
đến gặp được Chúa. Trong gia đình, nơi xí nghiệp, tại công sở... hay bất cứ nơi
đâu, chúng ta phải trở nên những người phục vụ cho sứ mạng đó.
Là “tiền hô” của Đấng
Cứu Thế, chúng ta phải nên như những dấu chỉ loan báo Đấng Cứu Thế qua lối sống
của chúng ta hay cách xử thế của chúng ta đối với những người chúng ta có dịp
gặp gỡ. Khi ấy, chúng ta như ngọn lửa nóng cháy chiếu sáng và sưởi ấm môi
trường sống của chúng ta với họ. Và khi ấy, chúng ta không có mối quan tâm nào
khác ngoài việc ước ao và nỗ lực làm cho tha nhân ngày một lớn lên hơn và hạnh
phúc hơn.
Sống như thế, chúng ta
sẽ thấy ơn cứu độ của Đấng Cứu Thế đang thực sự triển nở trong mọi người:
“Người phải lớn lên, còn tôi phải nhỏ đi”.
35. Chuẩn bị đón
nhận Nước Trời- Lm. Bùi Mạnh Tín
Để mang lại kết quả, mỗi
công việc cần được chuẩn bị kỹ lưỡng và thích hợp. Thiếu chuẩn bị hay chuẩn bị
không đúng cách sẽ trở thành nguyên nhân của những thất bại. Đón nhận Nước Trời
là công việc rất quan trọng vì liên quan đến định mệnh mai sau của nhân loại.
Trong bài giảng hôm
nay, Gioan Tiền hô đề ra cho chúng ta hai khía cạnh của việc chuẩn bị: tiêu cực
và tích cực.
Tiêu cực: Cản trở lớn lao nhất
trong việc đón nhận ơn Cứu độ là các khuynh hướng xấu và tội lỗi. Thật vậy,
chính các khuynh hướng xấu đã đẩy con người xa lìa Thiên Chúa, làm con người
lạc hướng và quên hẳn cuộc gặp gỡ quan trọng của mình với Thiên Chúa. Chính tội
lỗi đã tạo nên bức tường ngăn cách giữa con người và Thiên Chúa, một hố sâu
giữa thân phận nhân loại và Ơn Cứu độ. Chúa Giêsu đã từng nói:Chỉ những tâm hồn
trong sạch mới nhìn thấy Thiên Chúa. Nhưng thật đáng tiếc, các khuynh hướng xấu
và tội lỗi đã dần dần làm lu mờ tâm hồn con người, đánh mất sự trong sạch
nguyên thủy. Gioan Tiền hô đã cụ thể hóa thái độ tiêu cực này bằng hình ảnh con
rắn độc hay một cây cằn cỗi không sinh hoa trái.
Tích cực: Sau khi dẹp bỏ những
cản trở, con người sẽ dễ dàng nhìn thấy đích điểm cần tiến tới, rồi hăng hái
bước đi, bước đi về phía Nước Trời, về phía ơn Cứu độ. Nói cách cụ thể, nhân
loại phải đến gặp Thiên Chúa, Đấng không còn xa lạ và cao vời ở một thế giới
thần thánh nào đó, nhưng đã nhập thể hóa thân làm người mà Gioan tuyên bố:
“Đấng ấy sẽ đến sau tôi, quyền năng hơn tôi, và tôi không đáng cởi dây giầy cho
Ngài. Chính Đấng ấy sẽ thanh tẩy anh em...” Bước về phía Nước Trời, có nghĩa là
chúng ta cần tích cực trong cuộc sống Đức Tin của mình: cầu nguyện, tham dự các
Bí tích, chia sẻ cơm áo cho tha nhân, sống hòa hợp và tạo niềm cảm thông với
người khác, v..v..
Công việc chuẩn bị này
cần được thực hiện liên tục để tạo nên tư thế “sẵn sàng”, vì chúng ta không
biết ngày nào giờ nào Con Người sẽ đến, như ông chủ đi xa bỗng trở về, như tân
lang xuất hiện lúc nửa đêm. Nói theo kiểu của Gioan: “Cái rìu đã đặt sẵn gốc
cây.”
Mùa Vọng này chính là
thời gian thuận tiện, thời gian cứu rỗi, để mỗi người chúng ta, theo lời kêu
gọi của Gioan và sự trợ giúp của Thiên Chúa, mạnh dạn dẹp tan mọi cản trở và
những ràng buộc bất chính, rồi hăng hái nhanh bước tiến về phía Đức Kitô để
lãnh nhận Nước Trời.
36. Xin cho con biết lắng
nghe- Lm. Bùi Quang Tuấn
“Tiếng của người hô
trong sa mạc: Hãy dọn đường Chúa, hãy bạt lối Người đi” (Mt 3:3)
Tại sao tiếng hô lại
được cất lên trong sa mạc mà không phải là thành thị, phố xá hay phòng trà, chợ
búa, nơi người ta đang quây quần đông đúc hay vui chơi tội lỗi? Tiếng hô phải
được cất lên chính những nơi này mới có người nghe, mới mong có kẻ hồi đầu qui
chánh, sửa đường bạt lối, làm nên nẻo chính đường ngay cho Đấng Thiên Sai chứ.
Gioan sống trong sa
mạc. Tiếng hô của ông vang lên giữa vùng hoang vắng.
Không biết chốn trời
không mông quạnh thế kia thì tiếng hô được mấy ai chú ý. Tiếng hô vang. Vang
lên mãi. Nhưng trong nơi trống vắng thì ai nghe cho!
Phải chăng Gioan đã hô
lên cho chính mình? Nếu thế thì lời kêu gọi “Hãy dọn đường Chúa, hãy bạt lối
Người đi” trước tiên phải là lời nói với chính mình.
Nhờ biết hô với chính
mình trước hết nên Gioan đã có sức lôi kéo từng đoàn người từ khắp xứ Giuđê đến
với ngài, để nghe tiếng ngài hô, và chịu làm theo lời răn dạy. Nhờ hô với chính
mình mà tiếng hô đã vang đến tận khắp các vùng Giêrusalem, xâm nhập tới cõi
lòng của bao kẻ sa đoạ khô khan.
Không phải chỉ sau khi
nghe tiếng hô của Gioan mới bắt đầu có người ăn ăn hối cải, chịu thanh tẩy để
dọn đường cho Chúa đến. Đúng hơn, từ hoang vắng của sa mạc và trong nơi tịch
liêu của cõi lòng, Gioan đã nghe tiếng hô “hãy dọn đường cho Chúa đến” phát ra.
Lời đó vang đi dội lại trong lòng ông, thúc bách ông nối dài tiếng hô bằng cách
ra đi “dọn lòng người cho Chúa đến.”
Cho nên, Gioan chính
là người đã dọn đường lòng mình trước nhất. Vì biết lắng nghe những điều mình
hô nên tiếng hô của mình có người đáp lại. Sự lắng nghe không chỉ bằng thính
giác, nhưng còn bằng tâm hồn. Và từ tâm hồn mới phát sinh những thái độ sống.
Một đứa trẻ “biết nghe” không cứ phải là một đứa trẻ có thính giác tốt, song là
một đứa trẻ biết ghi tâm lời nói của bố mẹ, thầy cô, và thực thi.
Những gì phát xuất từ
con tim cũng đều mang sắc thái của tình yêu và sự sống.
Thế ra, không biết
lắng nghe bằng con tim thì con tim sẽ không thể cất lời. Và nếu lời cất lên
không phát xuất từ con tim, lời đó sẽ chẳng mang hiệu quả gì. Thomas Merton đã
từng nhận xét:
“Nếu đời ta cứ phun ra
những lời vô ích
Chẳng bao giờ ta nghe
được bất cứ điều gì,
Chẳng bao giờ ta trở
nên bất cứ điều gì,
Chẳng bao giờ ta trở
nên bất cứ cái gì.
Thế rồi,
Vì cứ nói mãi trước
khi có cái gì để nói,
Ta trở thành người
không biết nói.”
Không biết nói hoặc
nói điều vô ích mà cứ bắt người khác lắng nghe thì chỉ tạo nên những cực hình,
phản kháng.
Nhiều gia đình bất an,
nhiều cộng đoàn bất thuận, nhiều quốc gia bất hoà chỉ vì có kẻ không biết nói.
Nguyên do là thiếu lắng nghe, sự lắng nghe của tâm hồn. Tâm hồn không nghe được
vì còn ngổn ngang đây đó nhiều chướng ngại của tự ái, ích kỷ, kiêu căng, tự
mãn...
Lắm khi ta than thở:
Chúa không chịu nghe tiếng tôi. Nhưng thử hỏi: Chúa không nghe tiếng tôi hay vì
tôi không nghe được tiếng Ngài? Rồi khi nghe được tiếng Chúa, liệu tôi có chấp
nhận để tiếng ấy nhồi nắn biến đổi đời mình chăng?
Nhiều lúc tôi buồn vì
người ta không chịu nghe điều tôi muốn nói. Nhưng thử hỏi: họ không nghe tiếng
lòng của họ? Mà nghe tiếng lòng người khác sao được khi chính tôi lại bịt tai
tâm hồn? Âm thanh của lời tôi nói sẽ chẳng truyền lan nếu nó không phải là Lời
đã vang dội lại trong sa mạc lòng mình.
Có nghe được tiếng nói
nơi lòng mình mới mong đổi được đời mình. Có đổi được đời mình mới làm thẳng
đường cho Chúa đến. Chúa đến trong đời tôi để rồi qua tôi Ngài đến với người
khác.
“Hãy dọn đường Chúa,
hãy bạt lối Người đi.” Tôi muốn hô vang lời ấy cho mọi người nghe. Nhưng trước
hết, tôi bắt chước thánh Gioan, đi vào sa mạc cuộc đời, tức là bước vào nơi
thanh vắng và tĩnh lặng của nguyện cầu, nơi đó tâm hồn tôi sẽ nghe được tiếng
nói của trời cao. Tiếng ấy sẽ dần dần lớn mạnh, cho đến khi oà vỡ và tuôn chảy
đến muôn tâm hồn.
Phải chăng đó chính là
thái độ sống mà Tin Mừng mùa Vọng năm nay muốn tôi mặc lấy.
37. Thống hối-
Lm. Cao Vũ Nghi
Đứng trước tình trạng
của một quốc gia không còn nhận biết hồng ân Thiên Chúa, Tổng thống Abraham
Lincoln đã chỉ định ngày 30 tháng 4 năm 1863 là Ngày Toàn Quốc Chay Tịnh, Hãm
Mình, và Cầu Nguyện. Trong dịp này, Tổng thống Lincoln đã nói: “Chúng ta đã được
lãnh nhận biết bao ơn phúc của trời cao. Qua nhiều năm, chúng ta được sống
trong bình an và thịnh vượng. Đất nước chúng ta đã phát triển về dân số, thế
lực, và kinh tế, như chưa từng có trong lịch sử nhân loại. Nhưng chúng ta đã
quên Thiên Chúa... Với một trái tim đầy ắp tự mãn, chúng ta mộng tưởng rằng
những gì chúng ta có là do sự khôn ngoan vượt mực của mình. Say sưa trong sự
thành công của mình, chúng ta không còn thấy sự cần thiết của ơn thánh Chúa, và
trở nên kiêu hãnh đến nỗi không còn cảm thấy nhu cầu phải cầu nguyện với Đấng
đã tác thành nên mình. Vì vậy, chúng ta cần phải hạ mình xuống trước Đấng mà
chúng ta đã xúc phạm, phải xưng thú tội chung của quốc gia, và cầu xin ơn
thương xót và tha thứ.”
Đó cũng là lời kêu gọi
của Thánh Gioan Tẩy giả đối với mỗi người chúng ta trong những ngày chuẩn bị
mừng kỷ niệm ngày Ngôi Hai Thiên Chúa nhập thể làm người: “Hãy ăn năn thống
hối, vì Nước Trời đã gần đến.” Nhưng phải chăng, cũng như các tiên tri trong
thời Cựu Ước, chúng ta không muốn nghe những lời kêu gọi này. Chúng ta không
muốn nghe là vì chúng ta đã quá chán ngán khi nghe những lời này, hay cũng có
thể vì chúng ta không muốn phải bỏ đi nếp sống thoải mái, bỏ đi những đam mê,
tật xấu, và phải ép mình để tuân theo những điều Chúa dạy, và cũng có thể vì chúng
ta thấy chúng ta có tội lỗi gì đâu mà phải ăn năn thống hối.
Mới đây, khi nhìn vào
hiện trạng của thế giới, mục sư Billy Graham đã có nhận xét sau đây: “Chúng ta
đang mắc phải một chứng bệnh trầm trọng. Chứng bệnh này không liên quan đến vấn
đề chủng tộc, không phải là cảnh nghèo khó, và cũng không phải là chiến tranh.
Chứng bệnh trầm trọng này liên quan đến trái tim của chúng ta. Chúng ta cần một
trái tim đổi mới.” Chúng ta cần một tấm lòng dám nhìn thẳng vào sự thật về con
người của mình. Nhưng đối với con người, đây là một vấn đề thật khó khăn. Người
Rôma có những cách xử tử tội nhân thật man rợ, như đóng đinh vào thập giá, dùng
người để làm đuốc, hay...nối kết người sống với người chết. Họ lấy giây buộc
người bị xử tử dính liền với một người đã chết: mặt đối mặt, tay liền tay. Sức
sống của người tử tội tiêu hao một cách mau chóng, để rồi cũng đồng hóa với
người chết. Con người chúng ta có lẽ phần nào cũng vậy. Khuyết điểm tội lỗi đã
ăn liền với con người của mình, đến nỗi cho dù muốn thoát ly, chúng ta cũng
không thể tự giải thoát mình được. Nhưng chúng ta đã có ơn phù trợ của Thiên
Chúa. Ngài đã kêu gọi chúng ta hãy ăn năn thống hối trở về với Ngài, thì chắc
chắn Ngài sẽ ban ơn cho chúng ta. Điều quan trọng là chúng ta muốn.
Lời Chúa đến với chúng
ta hôm nay là cơ hội để chúng ta trở về với tâm hồn mình, để chúng ta ý thức rõ
ràng hơn những lỗi tội nào đang làm cho chúng ta xa cách Chúa, để chúng ta bắt
đầu con đường trở về với Thiên Chúa trong tâm tình ăn năn thống hối, và nhất là
để chúng ta có một thái độ khác đối với Thiên chúa. Ngày nay, nhiều người nhận
mình là Kitô hữu, nhưng trong hành động họ lại sống như Thiên Chúa không hiện
hữu. Những người này tỏ ra họ không cần ơn phù trợ của Chúa và bất chấp những
giáo huấn của Ngài. Một cách nào đó, có lẽ cũng có những lúc chúng ta sống như
vậy, và vì thế, với tấm lòng ăn năn thống hối, chúng ta hãy bỏ đi thái độ tự
kiêu, tự mãn, và thay vào đó, là tấm lòng thảo hiếu tin tưởng vào tình thương
của Thiên Chúa là Cha chúng ta ở trên trời. Ngài đã tạo dựng chúng ta, đã cứu
chuộc chúng ta, và đã ban tràn đầy ơn phúc cho chúng ta. Trong thời gian qua,
chúng ta đã bội bạc với tình yêu thương của Ngài, thì giờ đây chúng ta hãy đền
bù bằng tấm lòng thảo hiếu mến yêu. Chíng tấm lòng thảo hiếu mến yêu này sẽ
giúp cho chúng ta có được một tấm lòng ăn năn thống hối thật, và giúp chúng ta
bền vững trong ơn nghĩa Chúa.
38. Lời khuyên
duy nhất- Lm Phạm Quốc Hưng
“Hãy hối cải, vì nước
trời đã gần”
Truyện ngắn Lời Khuyên
Duy Nhất đăng trên Nguyệt San Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp từ số tháng 12/1996-05/1997
là một truyện giả tưởng thuật về việc Chúa Giêsu đích thân đến giảng tĩnh tâm
vào mùa Vọng 1999 ở một giáo xứ của người Việt Nam tại Hoa kỳ, để giúp mọi
người chuẩn bị bước vào đệ tam thiên niên kỷ.
Vì được cha xứ cho
biết chính Chúa Giêsu sẽ đến giảng tĩnh tâm cho giáo xứ vào tối thứ bảy
27/11/1999, áp Chúa nhật thứ nhất của mùa vọng dẫn vào năm 2,000, mọi người
trong xứ đều thu xếp công việc để đến tham dự. Ai nấy đều cảm thấy mình bị đánh
động mãnh liệt khi lắng nghe những lời giảng dạy từ môi miệng của chính Chúa
Giêsu. Sau khi nghe Chúa giảng, một số người muốn xin Chúa cho họ một lời
khuyên để làm hành trang cho cuộc sống mới của họ sau khi gặp gỡ Chúa.
Lời khuyên duy nhất mà
Chúa nói với mọi người - từ những người mang tiếng là xấu xa tội lỗi như cậu
Johnny Lê, cô Tư Ngựa và ông Sơn Rô đến những người được tiếng là đạo đức thánh
thiện như “bà Năm xướng kinh”, từ giáo dân trong xứ đến cả cha xứ và cha phó -
chính là những lời Chúa đã nói với mọi người khi bắt đầu cuộc đời truyền giáo
công khai của Người. Đó là: “Hãy hối cải và tin vào Tin mừng”. Và ai nấy đều
cảm nhận rằng đó chính là lời khuyên thích đáng nhất, cần thiết nhất, và ích
lợi nhất cho họ.
Với Johnny Lê, hối cải
nghĩa là phải bỏ lối sống đi hoang và băng đảng để trở về nhà giúp mẹ, học hành
tử tế và sống đạo tích cực qua việc xin làm huynh trưởng đoàn thiếu nhi.
Với Tư Ngựa, hối cải
nghĩa là phải trở về làm hòa với cha mẹ, bỏ lối sống lang chạ để bắt đầu một
cuộc đời trong sạch.
Với ông Sơn Rô, hối
cải nghĩa là đóng cửa sòng bài, sàn nhảy, bỏ luôn lậu cần sa, không tiếp tụd
mướn bọn cao bồi cướp phá uy hiếp các cửa tiệm của bà con đồng hương, bồi
thường các thiệt hại đã gây cho người khác, và trở về sống với vợ con và sinh
hoạt cùng giáo xứ.
Với “bà Năm xướng
kinh”, hối cải nghĩa là phải từ bỏ hình ảnh một Thiên Chúa khó tính và khắc
nghiệt để tin tưởng nơi một Thiên Chúa đầy lòng khoan dung từ ái; phải tìm sự
an bình nội tâm bằng cách cậy trông nơi tình thương vô cùng của Chúa và công
nghiệp Chúa Kitô chứ không phải dựa vào các việc thiện của riêng mình.
Với ông chủ tịch hội
đồng giáo xứ, hối cải nghĩa là phải bỏ đi sự tự ái, tính sợ dư luận gièm pha,
để dấn thân cho lợi ích chung.
Với cha phó, hối cải
nghĩa là phải từ bỏ lối nhìn Giáo hội với con mắt thế gian, phải cố gắng sống
theo các Giáo huấn chân thực tốt lành của Giáo hội chứ không đòi Hội thánh phải
thay đổi Giáo huấn cho phù hợp với lối sống của mình, và phải gia tăng lòng yêu
mến gắn bó với Mẹ Maria và Hội thánh.
Với cha xứ, hối cải
nghĩa là phải tận lực quan tâm làm đẹp lòng Chúa hơn là tìm cách lấy lòng dân
chúng, phải sống như một ngôn sứ chứ không phải một chính khách, phải quan tâm
đến việc truyền giáo chứ không được tự thỏa vì sự sung túc điều hòa của giáo
xứ.
Câu truyện kết thúc
bằng việc chính cha xứ đã thực hiện lời khuyên ấy trước tiên qua việc ngài xin
xưng tội cùng cha phó khi đồng hồ điểm 12:00 AM, giờ bắt đầu Chúa nhật thứ nhất
mùa vọng dẫn vào năm 2000.
Cũng như Chúa Giêsu đã
kêu gọi mọi người phải hối cải và tin vào Tin mừng trong truyện Lời Khuyên Duy
Nhất, trong Tin mừng hôm nay, thánh Gioan Tiền hô đã kêu gọi mọi người “Hãy hối
cải, vì nước trời đã gần bên.”
Lời mời gọi hối cải
của Gioan mà Giáo hội muốn chúng ta lắng nghe trong phụng vụ Chúa nhật tuần này
tiếp tục lời mời gọi phải tỉnh thức và sẵn sàng của chính Chúa Giêsu như chúng
ta đã được nghe trong Phúc âm tuần trước. Đây là một sự nối tiếp rất hợp lý và
cần thiết. Thực vậy, chúng ta sẽ không cảm thấy phải mau mắn hối cải, phải thay
đổi tâm hồn và cải thiện đời sống, nếu chúng ta không tỉnh thức để nhận ra sự
hèn yếu, tội lỗi và bất toàn của mình, nếu chúng ta không nhận ra tính cách
khẩn cấp của sứ điệp Tin mừng. Cái đẹp của truyện ngắn Lời Khuyên Duy Nhất trên
đây là trong đó con người cảm thấy chính mình là người tội lỗi cần phải hối cải
hơn cả, không phải là ai khác những lại chính là cha xứ, người từng được bà con
trong xứ khen là hiền lành, khiêm nhường và thánh thiện.
Những người không nhận
ra nhu cầu phải hối cải thường lại là những người cần phải hối cải hơn cả. Tin
mừng hôm nay nói đến việc những người biệt phái và Sađốc đến với Gioan và xin
thanh tẩy. Họ là những người thường được tiếng là đạo đức trong dân và tự hào
là con cháu Abraham, nhưng họ đã bị Gioan gọi là “nòi rắn độc” đáng “cơn thịnh
nộ” của Chúa. Ngài còn cảnh cáo họ phải gấp rút ăn năn thống hối vì “lưỡi rìu
đã sẵn gốc cây; cây nào không sinh quả lành sẽ bị chặt và quăng vào lửa.”
Nhiều lần chúng ta
được nhắc nhở phải cầu nguyện cho những người tội lỗi được ơn ăn năn trở lại,
cho những người chưatin Chúa, chưa biết Chúa, chưa yêu Chúa, được ơn tin Chúa,
biết Chúa, và yêu Chúa. Đó là điều chúng ta phải luôn ghi nhớ và thực hiên
trong liên hệ yêu thương đối với người khác. Nhưng điều chúng ta phải ghi nhớ
và thực hiện hơn cả đó là chúng ta phải thành thực xét mình trước mặt Chúa là
Đấng thánh thiện tuyệt đối và là Đấng đã mời gọi chúng ta nên thánh, để nhận
biết và xác quyết rằng chính chúng ta là những người tội lỗi cần phải hối cải
hơn cả, chính chúng ta là những người cần đến lòng thương xót của Chúa hơn cả.
Chúng ta phải nhận ra rằng mình chưa thực sự biết Chúa và yêu Chúa cách hoàn
hảo như Chúa muốn nơi chúng ta. Vì thế, chúng ta phải có tinh thần khiên cung
thống hối trong mọi nơi mọi lúc vì “không có ai tốt lành trừ phi có một Thiên
Chúa” (Mc 10:18).
Cha giáo tập của tôi
trước đây, cha Andrew Costello, CSsR, trong cuốn sách của Ngài mang tựa đề
“Thank God - It's Friday” có viết như sau: “Người phải hối cải chính là người
đang ngồi trong chỗ tôi ngồi, đang ở trong làn da của tôi, đang suy tưởng với
khối óc của tôi.”
Chính tôi là người
phải hối cải hơn cả, phải hối cải trước hết.
Nếu tôi là người đang
sống trong tội lỗi như ngoại tình, tà dâm, gian dối, bất công, tham lam, ghen
ghét, tị hiềm, tôi phải gắng chừa bỏ và xa lánh dịp tội.
Nếu tôi là người đang
lãnh đạm thờ ơ, đang khô khan nguội lạnh và biếng nhác trong đời sống đức tin,
tôi phải sốt sắng nhiệt thành và siêng năng hơn.
Nếu tôi là người có
cảm nghĩ lệch lạc và thiếu sót về Chúa Kitô và Hội thánh của Người, tôi phải ra
công học hỏi để hiểu biết và yêu mến Chúa và Giáo hội một cách đúng đắn và đầy
đủ hơn.
Nếu tôi chưa dấn thân
vào việc tông đồ, chưa hề giúp người khác biết Chúa và yêu Chúa, tôi phải nổ
lực trong việc giúp những người khác cũng biết Chúa và yêu Chúa.
Bao lâu còn sống ở
trần gian, bấy lâu tôi còn phải nỗ lực hối cải liên lỉ cho đến lúc tôi được
Chúa biến đổi để nên giống hệt Chúa Kitô và nên một với Người trong cõi vĩnh
hằng của Chúa Ba Ngôi.
Lạy Mẹ Maria, xin Mẹ
“cầu cho chúng con là kẻ có tội” biết nhìn nhận sự yếu đuối, tội lỗi, và thiếu
sót của mình, nhất là biết cậy trông ở ân sủng và lòng thương xót Chúa, để nỗ
lực cải thiện đời sống không ngừng đùng như lời Chúa khuyên dạy chúng con.
Amen.
39. Hãy ăn năn
thống hối - Trần Minh Đức
Qua báo chí, truyền
hình chúng ta thường nghe nói tới những chuyện rủi nhiều may ít: nơi này phong
ba bão tố, lụt lội; nơi kia hạn hán, mất mùa, chiến tranh. Ngoài những tại nạn
xe cộ, còn có tai nạn máy bay, thậm chí còn đụng nhau trên bầu trời bao la nữa!
Sắp tận thế chăng? Khắp nơi đều cho thấy những dấu hiệu bất ổn về mọi phương
diện, nhất là về an ninh và kinh tế. Nhưng nhiệm vụ của chúng ta không phải là
ngồi cắt nghĩa điềm thiêng dấu lạ, mà là giữa một thế giới hỗn độn chúng ta
sáng suốt nhận ra dấu chỉ của thời đại và lời kêu gọi sám hối ăn năn. Tất cả
mọi sự đều tuỳ thuộc vào đó.
Năm xưa, Gioan Tẩy Giả
đã xuất hiện trong một hoàn cảnh cụ thể. Gioan được kêu gọi và sai đến với dân
Do thái. Sứ mạng của Gioan luôn gắn liền với khởi điểm của cuộc đời công khai
của Đức Giêsu. Điều này được tất cả bốn tác giả Phúc Âm nói đến. Sứ mạng của
Gioan được thánh Mátthêu trình bày tóm tắt qua bài Phúc Âm Chúa nhật hôm nay.
Ngài nhấn mạnh tới lời kêu gọi sám hối ăn năn hơn là phép Rửa. Có thể nói, phép
Rửa của Gioan Tẩy Giả là dấu chỉ dành cho những người đã nhận biết lỗi lầm của
mình, đồng thời sẵn sàng thống hối ăn năn.
Sám hối trước hết là
từ bỏ nếp sống giả hình, nếp sống “khẩu phật tâm xà”: môi miệng đọc hết kinh
này qua kinh khác nhưng lòng dạ đầy những toan tính xấu xa; ngoài xã hội thì
khuyên người khác ăn ngay ở lành còn riêng mình thì lại sống bê tha, khuyên mọi
người hãy thương mến nhau nhưng sau lưng thì toàn đi nói xấu kẻ khác.
Sám hối có nghĩa là từ
bỏ những hình thức suy tôn tạo vật, những hình thức ỷ lại vào danh vọng, tiền
tài. Đừng nghĩ rằng đậu được bằng bác sỹ kỹ sư thì tự cho mình là bậc thông
thái, biết hết mọi chuyện. Đừng nghĩ rằng mình sinh ra trong một gia đình giầu
có, muốn gì cũng được. Đừng nghĩ mình là con nhà gia giáo, là con ông cháu cha,
có quyền ngồi xét đoán kẻ khác. Giống như thái độ kiêu căng tự phụ của dân Do
thái xưa; họ nhìn đời bằng nửa con mắt, vênh vang tự đắc, khinh khi người khác
vì nghĩ rằng mình là con cháu Ápraham.
Sám hối không có nghĩa
chỉ là nhìn nhận lỗi lầm của mình nhưng phải dẫn tới việc sửa đổi đời sống như
Gioan đã nói: “Hãy làm việc lành cho xứng với lòng thống hối”, và cụ thể như
thánh Phaolô khuyên: “Anh em hãy tiếp rước nhau như chính Đức Giêsu đã tiếp
nhận anh em”.
Sám hối ăn năn chính
là ngưỡng cửa bước vào “trời mới đất mới” mà tiên tri Isaia đã diễn tả: sói
sống chung với chiên con; beo nằm chung với dê; trẻ con măng sữa sẽ vui đùa kề
hang rắn lục,... Khi vợ chồng con cái yêu thương hoà thuận với nhau, khi con
người sẵn sàng trở về làm lành với Thiên Chúa thì cuộc sống sẽ trở thành một
mảnh thiên đường. Chúng ta không cần phải đợi sau khi chết mới được hưởng phúc
thiên đàng, nhưng ngay trong lúc này nếu như chúng ta muốn, chúng ta có thể
biến cuộc sống thành thiên đường. Hạnh phúc thiên đàng có nghĩa là sự hiệp
thông của con người với Thiên Chúa và giữa con cái loài người với nhau.
Để có thể sám hối ăn
năn, chúng ta phải nhận ra lời mời gọi của Thiên Chúa. Một tấm lòng hỗn độn,
đầy những lo âu và tham vọng chắc chắn không thể nào nhận ra. Lời kêu gọi của
Gioan Tẩy Giả phát xuất từ sa mạc. Cũng vậy, chỉ khi trong tâm hồn có một chỗ
trống, có nghĩa là sẵn sàng dẹp bỏ mọi âu lo bận rộn qua một bên, trở về với
lòng mình trong thinh lặng, chúng ta mới nhận ra tiếng Chúa. Chính lúc đó Thánh
Thần của Thiên Chúa sẽ làm việc trong chúng ta. Ngài sẽ ban cho chúng ta sự
khôn ngoan và thông suốt để phân biệt đâu là công minh chính trực, đâu là gian
tà, phân biệt đâu là lúa, đâu là rơm. Ngài sẽ tăng sức giúp chúng ta đạt tới
đích điểm.
40. Xác quyết Thiên
Chúa đang sống
(Suy niệm của Lm. Đinh
Tất Quý)
Hằng năm cứ mỗi lần
mùa vọng trở về là chúng ta có dịp gặp lại một trong những khuôn mặt rất đặc
biệt của Tin Mừng. Tôi muốn nói đến Gioan Tẩy Giả
I. Hồi ấy Gioan xuất
hiện trong hoang địa miền Giuđêa
Ông xuất hiện với một
cung cách rất đặc biệt. Tin Mừng nói về Ông như sau: “Ông mặc áo lông lạc đà,
thắt lưngh bằng dây da thú, ăn châu chấu và uống mật ong rừng”.
Chúng ta tự hỏi: Tại
sao ông lại làm thế? Phải chăng ông lập dị, muốn khác người? Không, ông không
lập dị muốn khác người. Ông làm thế là vì ông mang một sứ mệnh cao cả. Ông từ
bỏ hết mọi thứ mà người đời thường tìm kiếm để sống và chết cho sứ mệnh của
mình.
a/ Ăn - Mặc
- Làm người ai mà
chẳng muốn ăn ngon mặc đẹp? Gioan có đủ và còn có dư điều kiện để làm việc đó.
Ông là người con duy nhất của một gia đình giầu có. Cha mẹ ông là người có địa
vị, có thế giá trong xã hội. Vì cha của Gioan thuộc giai cấp tư tế. Thế nhưng
Gioan đã hy sinh. Của ăn thức uống của ông không phải là những thứ cao lương mỹ
vị.? Tin Mừng cho chúng ta biết ông ăn châu chấu và thêm vào đó có một chút mật
ong trong rừng.
Áo mặc của ông cũng
không phải là thứ đắt tiền. Tin Mừng bảo ông áo ông mặc làm bằng lông da thú,
một thứ áo mặc thường dùng của những người mục tử nghèo khó. Đôi dép ông mang ở
dưới chân cũng thế. Tất cả đầu bằng da thú - vừa sẵn có vừa rẻ tiền.
b/ Về cuộc sống thường
ngày của ông thì Thánh Luca bảo ngay từ thuở còn niên thiếu ông đã chọn chốn
hoang vu làm nơi cư ngụ cho mình. Ông tự nguyện sống một cuộc sống khắc khổ khó
khăn như thế để tự rèn luyện mình nên một con người sắt đá hầu có đối mặt,
đương đầu với những thách đố do sứ mệnh của ông đòi buộc.
Claude Tassin nói về
ông như thế này:”Ông không lập dị nhưng ông coi thường những tiện nghi vật
chất. Ông muốn sống hoàn toàn tự do, không để cho mình bị ràng buộc vào bất cứ
một thứ gì mà người trần thế coi trọng”. Ta có thể tóm lại trong bằng một ít
tiếng sau đây: Ông muốn sống siêu thoát để ông được tự do hành động theo sứ
mạng của mình.
II. Bây giờ, chúng ta
hãy nghe lời ông tuyên bố:
a/ Những lời ông tuyên
bố thật quan trọng. Nó liên hệ đến một Đấng mà các tiên tri trước ông đã loan
báo.
- Ông nói với mọi
người: “Nước Trời đã kề bên” Hãy ăn năn sám hối. Hãy dọn đường Chúa - Sửa đường
Chúa cho ngay thẳng”.
- Ông cảnh cáo nặng
lời đối với những người có nhiều thành tích bất công: “Hỡi nòi rắn độc. Dừng
hòng tránh cơn thịnh nộ của Thiên Chúa - Cái rìu đã để sẵn gốc cây - Thiên Chúa
sẽ cầm nia mà sảy sân lúa của Người rồi thu lúa vào kho còn rơm thì Người đốt
đi.
- Ông khuyên mọi người
hãy làm việc lành cho xứng với lòng sám hối.
b/ Nhiều người đã đến
với ông. Nghe những lời ông giảng. Họ cảm thấy bức xúc nơi cõi lòng. Họ đã
thành khẩn sám hối và để cụ thể hóa những khát vọng muốn đổi mới của mình, họ
đã xin ông làm phép rửa sám hối cho họ.
- Tất cả những việc đó
chỉ nhắm duy nhất có một điều đó là được nhận ra Đấng mà ông nói:”Người đến sau
tôi nhưng có trước tôi. Phần tôi tôi không xứng đáng cúi xuống cởi dép cho
Người”
III. Áp dụng.
a/ Đấng mà Gioan loan
báo Ngài đã đến rồi. Đó là Đức Giêsu Kitô Chúa của chúng ta.
Chúng ta đã biết rõ
nơi Ngài đã sinh ra
Chúng ta đã biết những
nơi Ngài đã sống
Chúng ta đã biết những
lời Ngài đã dạy dỗ chúng ta
Chúng ta đã biết những
việc Ngài đã làm
Chúng ta đã biết những
đau khổ Ngài đã chịu?
Chúng ta đã biết cái
chết đau thương của Ngài ỡ trên cây Thánh giá
Chúng ta đã biết sự
Phục sinh vinh hiển của Ngài
Trước khi về trời,
Ngài còn tuyên bố một lời mà tất cả chúng ta vẫn không thể quên: “Thầy sẽ ở với
chúng con mọi ngày cho đến tận thế”
b/ Ngài vẫn ỡ giữa
chúng ta những rất nhiều người trong chúng ta vẫn không nhận ra Ngài. Tại sao
thế?
Có nhiều lý do nhưng
trước hết có một lý hết sức quan trọng đó là con người hôm nay quá bám víu vào
những giá trị của trần thế.
* Đây là một trong
những kinh nghiệm mà Jacque Maritain và Réxa là 2 triết gia của Pháp vào đầu
thế kỷ này kể lại. Họ là những con người xết về phương diện trần thế thì quả
thực họ không thiếu một thứ gì trên đời. Họ rất yêu thương nhau, đã tích trữ
cho mình được một gia sản khếch xù ít có ai sánh bằng, thế nhưng họ vẫn cảm
thấy cuộc đời thật vô nghĩa. Họ thiếu một cái gì đó mà họ vẫn chưa tìm ra. Thế
rồi một hôm họ cùng nhau đến một công viên. Và chính từ trong công viên này mà
họ đã đi tới một quyết định rất táo bạo ít có ai dám làm như thế. Họ thề với
nhau rằng nếu trong một năm mà họ không tìm ra được một ý nghĩa cho cuộc sống
của mình thì họ sẽ cùng nhau tự tử. Rất may, sau 12 tháng, họ đã tìm ra. Ý
nghĩa ấy nằm trong hai tiếng Yêu thương và ân sủng của Thiên Chúa.
Họ đã thực sự gặp được
Thiên Chúa, cảm nghiệm được Tình yêu của Thiên Chúa trong cuộc đời của mình. Từ
đó trở đi hai người dùng cả quãng đời còn lại 50 năm trời để làm chứng cho một
cuộc đời có Chúa ở cùng.
Trong một tác phẩm
“Thủ lãnh của thế gian” nổi tiếng của mình, Bà Réxa đã viết những lời rất cảm
động này: “Ma quỉ đã tung ra một màng lưới ảo tưởng trên chúng ta. Màng lưới
này tuy vô hình nhưng rất mãnh liệt. Nó làm cho chúng ta yêu thích những giây
phút chóng qua hơn vĩnh cửu. Nó khuyên dụ chúng ta chạy theo sự vô định hơn là
chân lý. Nó bảo chúng ta rằng ta chỉ có thể yêu mến tạo vật bằng cách thờ lạy
nó mà thôi.” Và chính vì thế mà người ta không thể nhận ra được sự hiện diện
của Thiên Chúa trong cuộc đời của mình.?
* Thứ đến như Gioan
nói trong bài Tin Mừng hôm nay: Muốn thấy Chúa, muốn gặp được Ngài con người
phải dẹp qua một bên những chướng ngại làm cho con đường gặp gỡ không được khai
thông. Gioan đã nói đến hố sâu của hận thù, nói đến nuí cao của kiêu ngạo, nói
đến quanh co của những nẻo đường bất chính gian dối.
Một hôm thần dữ Satan
triệu tập tất cả các sứ giả của mình lại để sai đến trần gian với sứ mạng duy
nhất này là giải thích cho con người biết Thiên Chúa đã chết rồi.
Các sứ giả ra đi.
Nhưng không bao lâu sau tất cả đều trở về. Thần dữ Satan ngạc nhiên hỏi:
- Tại sao các ngươi
thực hiện công tác nhanh như thế? Hay là có chuyện gì trục trặc?
Các sứ giả đồng thanh
đáp:
- Thưa Ngài, chúng tôi
không còn việc gì để làm nữa. Bởi vì tất cả những nơi chúng tôi đi quan trên
trần gian, nơi nào con người cũng sống như thể Thiên Chúa đã chết rồi. Họ hận
thù, chém giết nhau, gian tham, trộm cắp. Không có gì xấu mà con người không
làm. Dù nhiều người vẫn còn xưng mình là kẻ tin Thiên Chúa, nhưng cách sống của
họ không hề biểu lộ niềm tin này mà ngược lại như là loan báo Thiên Chúa đã
chết rồi. Như vậy chúng ta đâu cần tốn công thuyết phục con người nữa.
Đó là những chướng
ngại ngăn cách làm cho Chúa và con người không thể gặp nhau.
Con người sống như
Thiên Chúa đã chết. Đó là một thảm cảnh đáng thương cho tất cả mọi người nhất
là những người còn bảo rằng mình vẫn tin có Chúa. Sống mà coi như Thiên Chúa đã
chết thì làm sao có thể “GẶP” được Ngài.
Xã hội chúng ta, đất
nước, quê hương chúng ta đang cần những chứng nhân của Chúa.
Mỗi người chúng ta đều
có sứ mệnh làm chứng cho Thiên Chúa hằng sống. Chúng ta phải dùng chính cuộc
sống tốt lành của mình để xác quyết Thiên Chúa đang sống và hành động trong
trần gian này. Amen.
41. Suy niệm của Lm.
Nguyễn Hữu An
Một lối sống, một lối
nghĩ của Tin Mừng
Trong “Người phu quét
lá” Lm. Nguyễn Khảm đã ví von đời Linh mục như người phu quét lá. Ngài mượn bài
hát của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn để diễn tả đời Linh mục: “Người phu quét lá bên
đường. Quét cả nắng chiều quét cả mùa thu”
Người phu quét lá,
hàng ngày dù mưa dầm hay nắng hạn vẫn luôn có mặt từ sáng sớm tinh sương trên
mọi nẻo đường thành phố để dọn đường sạch sẽ cho ngàn ngàn con người sắp đi
qua. Linh mục mỗi ngày cũng dọn đường tâm hồn cho con người đi đến với Thiên
Chúa và để Thiên Chúa đến với con người. Trong ý nghĩa đó có thể nói Gioan Tiền
Hô cũng là “Người phu quét lá” dọn đường cho Chúa Cứu Thế đến với nhân loại.
Chúa nhật II Mùa vọng,
Giáo hội giới thiệu cho chúng ta khuôn mặt của Gioan Tẩy Giả, vị Ngôn sứ cuối
cùng của Cựu Ước. Sau 5 thế kỷ vắng bóng Ngôn sứ, nay Gioan xuất hiện với sứ
mạng dọn đường cho Đấng Cứu Thế. Cuộc đời của Gioan là một thiên anh hùng ca:
bất khuất trước cường quyền và bao dung với tội nhân.
Gioan có một cuộc sinh
ra kỳ lạ, một lối sống khác thường. Gioan chọn con đường tu khổ chế: ăn châu
chấu với mật ong rừng, uống nước lã và mặc áo da thú, sống nơi hoang địa vắng
người trơ trụi. Nhưng chính nơi đó mà Gioan đã lớn lên và trưởng thành trong sự
gặp gỡ thâm trầm với Thiên Chúa.
Càng lúc Gioan càng ý
thức về sứ mạng của mình, nhưng ông đã kiên nhẫn đợi chờ nhiều năm tháng cho
đến ngày ông nghe thấy Thiên Chúa ngỏ lời với ông. Lời của Chúa đưa ông ra khỏi
hoang địa để đến gặp gỡ con người qua mọi vùng ven sông Giođan. Lời Chúa ông
nghe đã trở thành Lời Chúa ông công bố. Tiếng Chúa gọi ông đã trở thành tiếng
ông mời gọi mọi người.
Gioan đã sống trong
dòng lịch sử của Đạo và Đời: Thời hoàng đế Ti-bê-ri-ô, hai Thượng tế Khan-na và
Cai-pha, một Phi-la-tô tham lam tàn bạo -Tổng trấn Giu-đê-a, một Hêrôđê tiểu
vương Ga-li-lê-a -kẻ giết Gioan sau này. Gioan đã đón nhận toàn bộ dòng lịch sử
ấy để làm trọn sứ mạng Tiền Hô, Dọn Đường cho Đấng Cứu Thế.
Gioan đã kêu gọi dân
chúng “Hãy sám hối vì Nước trời đã gần đến”. Ông đã mạnh dạn mời gọi mọi hạng
người, từ kẻ cao sang quyền thế cho đến người dân thường: hãy sống cách ngay
chính theo địa vị của mình để sẵn sàng đón Chúa đến.Không thể tiếp tục sống như
xưa nữa. Đã đến lúc phải đổi đời, đổi lối nhìn, đổi lối nghĩ. Phải sửa lối cho
thẳng để Chúa đi. Dân chúng lũ lượt đến với ông, họ thú tội và ông làm phép rửa
cho họ trong sông Giođan. Đúng là Gioan đang “quét dọn” tâm hồn mọi hạng ngưòi
cho sạch sẽ tội lỗi xứng đáng đón Đấng Cứu Thế.
Đường quan trọng nhất
là đường đi vào cõi lòng. Mỗi người chúng ta không ít thì nhiều đều có những
đồi núi kiêu ngạo, những thung lũng ích kỷ hẹp hòi, những cây cầu tự ái khoe
khoang, những mấp mô ghồ ghề trong mối quan hệ với người khác như kỳ thị, gian
dối, thiếu công bằng, nói hành nói xấu. Cũng có bao lối nghĩ quanh co, có bao
tính toán lệch lạc, có những lũng sâu tăm tối thiếu vắng ánh sáng tình yêu.
Sửa cho thẳng, lấp cho
đầy, uốn cho ngay,san cho phẳng, bạt cho thấp. Đó là sứ điệp mà Thánh Gioan gởi
đến cho chúng ta trong Mùa vọng này, giúp chúng ta dọn lòng mình thành đại lộ
thênh thang mở về Chúa Cứu Thế. Điều đó cũng chẳng dễ dàng chút nào vì nó
thường gây đau đớn. Không phải trong Mùa vọng chỉ đi xưng tội qua loa sau khi
xét mình 5-10 phút cho yên ổn lương tâm, mà quan trọng là một lối sống, một lối
nghĩ của Tin Mừng: Uốn nắn những quanh co, san phẳng gò cao hay hố thẳm và dẹp
bỏ chướng ngại trong tâm hồn từng ngày? để có chổ cho Chúa đến và ở lại.
Gioan Tiền Hô là một
Ngôn sứ bất khuất, bao dung và khiêm tốn, chỉ một tâm nguyện là làm “Người phu
quét lá” dọn lòng người khác cho Chúa đến. Mỗi người chúng ta cũng theo mẫu
gương của Gioan trở thành “Người phu quét lá” cho chính tâm hồn mình, cho gia
đình mình và rồi cho người khác nữa. Dọn đường cũng chính là lên đường theo
Chúa Cứu Thế, cho nên dọn đường cho Chúa vừa là một hồng ân vừa là trách nhiệm
đòi hỏi mỗi người thi hành nghiêm túc trong cuộc sống hàng ngày của mình.
42. Chú giải của
Noel Quesson
Hồi ấy...
Ta hãy ngờ vực. Ta
đừng bị lẫm lẫn. Cách nói này không chỉ là câu nói tầm thường chuyển tiếp theo
thói quen: Nhưng ngày mà Matthêu muốn nói đến là những ngày quyết định.:. Có
một sự khẩn trương đang đến gần. Ngày mai thì quá trễ rồi. Đó là ngày N, đó là
Giờ G sắ đến ngay bây giờ.
Ông Gioan Tẩy Giả đến
rao giảng trong hoang địa miền Giu-đê rằng
Nếu ta đọc Matthêu như
những người đọc ông ban đầu, không biết đến Tin Mừng Luca (trong đó Gioan Tẩy
Giả đã choán hết thời thơ ấu của Đức Giêsu), thì mọi chuyện diễn ra ở đây như
thể chúng ta đang chứng kiến một ‘khởi đầu tuyệt đối’: “Hồi ấy, Gioan Tẩy Giả
đến”. Giáo Hội sơ khai khi ấy bắt đầu Tin Mừng trực tiếp bằng hoạt động của
Gioan Tẩy Giả (Cv 10,37; Mc 1,4; Ga 1,19). Những Tin Mừng thời thơ ấu chỉ được
đưa vào sau này, như một thứ dẫn nhập thần học trước.
Ta hãy thử tưởng tượng
mình vào trong sa mạc này ở bên bờ sông Giođan. Tất cả lịch sử Kitô giáo bắt
đầu bằng tiếng kêu của Gioan:
“Anh em hãy sám hối vì
Nước Trời đã đến gần”
Đấy là chuyện “khẩn
trương”. Đấy là “Tin Mừng” Thiên Chúa sắp ngự trị.
Ta đang ở vào mùa thu
năm 27, có thể như thế. Ta khó tưởng tượng ra một “tiếng kêu” như thế sẽ gợi ra
chuyện gì Đối với những người vào thời đó, thì nó có tác dụng như một trái bom.
Đấy là một chàng điên nói... hay nếu đúng thế, thì đấy là cả một sự chờ đợi
hừng hực của Do Thái sắp được mãn nguyện: một “chồi non của cội nguồn Đavít sẽ
nảy sinh”; “một nhánh lá, một hy vọng điên cuồng”; “Người sẽ dùng công lý phán
xét những kẻ bé mọn”; “một nền hòa bình phổ quát và dứt khoát sẽ thành hình
trên mặt đất: Sói sẽ ở với chiên. Sư tử và bò cùng ăn cỏ với nhau, trẻ thơ sẽ
vui đùa trên ổ rắn hổ mang”; “sẽ không còn sự ác nữa”; “mọi người sê nhận biết
Thiên Chúa” (Is 11,1-10).
Chính đó là tin vui:
đấy là “Tin Mừng”, là “loan báo tốt lành”; “eu-angelion” trong tiếng Hy Lạp,
“besôrâ” trong tiếng Do Thái. Đó là “tin lành” mà, trong hai năm Đức Giêsu đến
lượt Người bắt đầu kêu lên. Đó chính là cùng một thứ tin vui mà Đức Giêsu rao
giảng (Mt 4,17). Thiên Chúa đến gần rồi. Thiên Chúa ở giữa người ta, Thiên Chúa
ở trên đường đi, Nước Người đang đến gần! Hãy đến! Hãy đến! Chớ chi Nước người
ngự đến! Chớ chi tình yêu Người đến! Chớ gì hòa bình đến! Chớ chi công lý đến!
Tất cả những của cải mà loài người khát mong.
Tất cả đều ở đó! Gioan
Tẩy Giả nói. Ta hiểu rằng cái “tin” này không thể để cho ai còn dửng dưng được.
Còn tôi, tôi có phải là một người khát khao không? Tôi có biết phát hiện ra
trong thế giới thực tế mỗi ngày, tất cả những khát vọng sâu xa này không? Cái
“mong chờ” này không?
Nhưng, chú ý! chú ý!
Gioan Tẩy Giả kêu lên. Đừng chỉ mong chờ, khát khao suông. Hãy xây dựng “Nước
Thiên Chúa” này, hãy làm đi. Đi đi, lên đường đi, hãy năng động, hãy sám hối;
hãy thay đổi!
Gioan chính là người
đã được ngôn sứ Isaia nói tới: “Có tiếng người hô trong sa mạc. Hãy dọn sẵn con
đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để người đi”.
Lạy Chúa, chúng con
được “giải ngũ”, chính chúng con, so với những người kia, thế đấy! Chúng con đã
làm dịu bớt Tin Mừng. Chúng con đã làm cho Tin Mừng thành một sức mạnh “truyền
không”. “bảo thủ” quá khứ. Và khi đó chính là niềm hy vọng lớn lao của quần
chung muốn biến đổi xã hội. Thế thì chúng ta hãy cứ lạ lùng trước các chủ nghĩa
vô thần hiện đại đã đến tiếp sức khi chúng ta bỏ chạy: “đó là cuộc đấu. tranh
cuối cùng. Chúng ta hãy tập hợp lại và ngày mai cuộc đấu tranh quốc tế sẽ là
loài người?, là Kitô hữu, chúng ta có say mê xâydựng một thành thị mới không?
Chúa chúng ta không phải chỉ “ở trên cao”, Người “ở phía trước”. Người đến,
người gần quá rồi; bạn hãy làm cho Người đến, hãy dọn đường cho Người!
Ông Gioan mặc áo lông
lạc đà, thắt lưng bằng dây da, lấy châu chấu và mật ong rừng làm thức ăn.
Đó là một “tay cứng
cỏi”, một “anh chàng nổi tiếng”, cái gã đó, đã kêu lên: “hãy sám hối”. Chính
bản thân anh, anh ta đã bắt đầu thực hiện. Anh ta sống một cuộc đời đạm bạc, sơ
khai, hợp với môi sinh một cách lành mạnh từ lâu rồi: Không có vấn đề béo phì,
nhồi máu cơ tim, hay dư cholesterol!
Khi đó người ta từ
Giêrusalem và khắp miền Giuđê đến với ông.
Chốn hoang mạc này
đang đầy nghịt những đám đông! Nó sống lại! Chốn hoang mạc ở chỗ bờ sông Giođan
này trở thành một trung tâm, khởi động một phong trào từ khắp nơi: từ thành thị
(Giêrusalem!) ở phía Tây, miền thôn dã (sông Giođan!) ở phía Đông.
Họ thú tội và ông làm
phép rửa cho họ trên sông Giođan.
Vâng đúng là hoang mạc
tâm hồn bỗng nhiên bắt đầu sống lại trong khiêm tốn và sám hối. “Thay đổi xã
hội” không chưa đủ nhưng cũng phải thay đổi chính bản thân mình. Thời gian của
Mùa Vọng trước hết không phải thời gian bày ra những mặt hàng đầy thực phẩm và
tặng phẩm. Chính là thời gian trở về lòng mình. Thời gian Mùa Vọng trước hết
không phải thời mơ mộng của những bé ngoan: đó là thời gian ‘phải quyết định’.
Đối với truyền thống Kinh Thánh: “sám hối” chính là quay trở lại hoàn toàn để
đi theo chiều hướng ngược lại với chiều mà ta đã đi theo. Tiếng La tinh
“conversio”, từ đó mới có tiếng “conversion”, phiên dịch tiếng Hy Lạp
“metanoia”, có nghĩa theo sát chữ là: ‘thay đổi’= meta, ‘não trạng’= noia’. Và
hai từ này phiên dịch tiếng Do Thái “shub”, đặc trưng về rao giảng có tính ngôn
sứ. Mùa Vọng năm nay, đối với tôi, phải chăng sẽ là một thời gian ‘trở lại’,
một thời gian ‘canh tân’, một thời gian ‘thay đổi’, một thời gian ‘sám hối’?
Hay là phải chăng tôi cứ tiếp tục cuộc đời rong ruổi của tôi, đôi chân rúc vào
đôi giày bố xó nhà, và ngồi ghế bành thoải mái bên tách cà phê? Khi nghe loan
báo “Tin mừng về Nước Thiên Chúa đã gần kề, người người thời đó chạy bộ tuồn
đến hoang mạc, và nhận ra tội lỗi của mình. Còn chúng ta ngày nay thì sao? Phải
chăng lương tâm của ta có lẽ không bị va chạm với tội lỗi? Chúng ta có lẽ bị mù
quáng chăng? Có lẽ chúng ta thiếu một sự trong sáng cơ bản nhất? Để chuẩn bị
cho con đường Giáng sinh, ta có “nhận ra” điều xấu trong ta không? Và đón nhận
“nhiệm tích thánh tẩy thứ hai”, nhiệm tích kỳ diệu của hòa giải không? Hay là
có lẽ ta giống như người Pharisêu và Xa-đốc chăng?
Thấy nhiều người thuộc
phái Pharisêu và phái Xa-đốc đến chịu phép rửa. ông nói với họ rằng: “Nòi rắn
độc kia. ai đã chỉ cho các anh cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng
xuống vậy? Các anh hãy sinh hoa kết quả đế chứng tỏ lòng sáng hối “. Đấng tưởng
có thế bảo mình rằng: “Chúng ta đã có tổ phụ Abraham”. Vì tôi nói cho các anh
hay, “Thiên Chúa có thể làm cho những hòn đá này trở nên con cháu ông Abraham”.
Khi có một điều gì
hoàn toàn mới đang bắt đầu đối với tất cả những người sáng suốt, thì một số
người nào đó lại không “động đậy”, dù một cách lầm lẫn, bọ đã trấn an mình bằng
những điều chắc chắn: nhưng cứ xem kìa, chính họ, chẳng có gì thay đổi nơi họ,
họ thuộc “chủng người được tuyển chọn”.
Họ tưởng là mình tự
do. Họ không nhận thức được rằng họ chịu ảnh hưởng của “một người khác”. Một
người bí nhiệm chống lại dự tính về Nước Thiên Chúa trên họ: Một người “không
được nhận dạng”. “Ai” đã chứng minh cho bạn cách thoát khỏi Thiên Chúa? Kẻ đối
phương là người không lộ mặt đối mặt, nhưng hành động không cho ai biết. Gioan
Tẩy Giả đã lột mặt nạ của hắn: chính là Con Rắn tứ thời Eva, đã xúi đàn ông và
đàn bà cứ ăn trái cấm không có gì liều lĩnh đâu; và đã biến đổi một cách tinh
ma tất cả những người nghe nó thành “nòi rắn” (St 3,15), thành “nòi rắn độc”
(Mt 3,7). Không “trở lại”, thì chính là thần phục “nòi kia”.
Cái rìu đã đặt sát gốc
cây: bất cứ cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa.
Khẩn cấp! Khẩn cấp! Ta
hãy mau lên!
Chỉ nữa giây, lưỡi dao
sắc bén của cây rìu sẽ làm cho cây đổ máu và hạ nó xuống, để quăng vào lửa, cái
cây vô ích kia không sinh hoa trái. Và chúng ta hé thấy số phận của “cây vả
không sinh sản” trên đường Giêrusalem, hai năm sau (Mt 21,18). Lạy Chúa, xin
giúp con sản sinh được những quả “tốt”.
Tôi, tôi làm phép rửa
cho các anh trong nước để giục lòng các anh sám hối. Còn Đấng đến sau tôi thì
quyền thế hơn tôi, tôi không đáng xách dép cho Người. Người sẽ làm phép rửa cho
các anh trong Thánh Thần và Lửa.
“Người ngự đến... còn
mạnh mẽ hơn” (x. Mc 1,7; Lc 3,16). ở nơi Gioan Tẩy Giả, người cuối cùng trong
các ngôn sứ, đấy không phải là một tuyên ngôn khiêm tốn: Tôi không đáng là đầy
tớ của Người; chính là một tuyên ngôn đức tin: “Người ngự đến, đó là một linh
thể” đó là Vua của Nước Thiên Chúa, đó là phán quan thời thế mạt, đã mặc lấy
cơn lôi đình của Thiên Chúa chống lại cái ác.
Tay Người cầm nia,
Người sẽ rê sạch lúa trong sân: thóc mẩy thì thu và kho lẫm, còn thóc lép thì
bỏ vào lửa không hề tắt mà đốt đi.
Những hình ảnh Kinh
Thánh truyền thống để chỉ về Ngày Phán xét! Cuộc phán xét chỉ dành cho một mình
Thiên Chúa! Và tất cả bối cảnh của truyện kể buộc chúng ta phải nhận diện.
“Người” ngự đến là chính Đức Giêsu! Tuyên ngôn thuộc lãnh vực thần học. Sân rê
lúa là nơi phân biệt hẳn ‘lúa mì’ và ‘trấu'. Một thứ thì đem vào lẫm, còn thứ
kia chỉ đáng bỏ vào lửa. Xấu và Tốt không thể đánh đồng với nhau. Ai có dị ứng
khi “xưng thú tội lỗi mình”, nếu người đó nhận thức ra, hắn sẽ đắn đo khi phải nhận
các trọng lượng nhẹ nhõm của cái vỏ trấu phù du, thay vì làm “lúa mì”.