(1491-1556)
Thánh Y Nhã đích thực là
một vị thần bí. Linh đạo của ngài được tỏ lộ trong châm ngôn của Dòng Tên, ad
majorem Dei gloriam -- "để Thiên Chúa được vinh danh hơn."
Vị sáng
lập dòng Tên này đang trên đà danh vọng và quyền thế của một sĩ quan trong quân
đội Tây Ban Nha thì một trái đạn đại bác đã làm ngài bị thương ở chân. Trong thời
kỳ dưỡng bệnh, vì không có sẵn các cuốn tiểu thuyết để giết thời giờ nên ngài
đã biết đến cuộc đời Ðức Kitô và hạnh các thánh. Lương tâm ngài bị đánh động,
và từ đó khởi đầu một hành trình lâu dài và đau khổ khi trở về với Ðức Kitô.
Vào năm
1522, được thấy Mẹ Thiên Chúa trong một thị kiến, ngài thực hiện cuộc hành
hương đến đan viện dòng Biển Ðức ở Monserrat. Ở đây, ngài xưng thú tội lỗi, mặc
áo nhặm và đặt thanh gươm trên bàn thờ Ðức Maria thề hứa sẽ trở nên một hiệp sĩ
cho Ðức Mẹ.
Trong
khoảng thời gian một năm, ngài sống gần Manresa, có khi thì ở với các tu sĩ Ða
Minh, có khi thì ở nhà tế bần, nhưng lâu nhất là sống trong một cái hang ở trên
đồi để cầu nguyện. Chính trong thời gian hoán cải này ngài bắt đầu một công
trình mà sau đó rất nổi tiếng, cuốn Những Thao Luyện Tâm Linh.
Vào năm
1523, ngài rời Manresa đến Rôma và Giêrusalem, là nơi ngài sống nhờ việc khất
thực và hăng say hoán cải người Hồi Giáo ở đây. Vì lo sợ cho tính mạng của ngài
các tu sĩ Phanxicô khuyên ngài trở về Barcelona. Tin tưởng rằng kiến thức uyên
bác sẽ giúp đỡ tha nhân cách thiết thực hơn, ngài dành 11 năm tiếp đó trong việc
học ở Alcalá, Salamanca và Balê.
Vào năm
1534, lúc ấy đã 43 tuổi, cùng với sáu người khác (trong đó có Thánh Phanxicô
Xaviê) ngài thề sống khó nghèo và khiết tịnh và tất cả cùng đến Ðất Thánh. Các
ngài thề quyết rằng nếu không thể ở đây thì sẽ dâng mình cho công việc tông đồ
của đức giáo hoàng. Và đó là điều đã xảy ra. Bốn năm sau, Thánh Y Nhã hợp thức
hóa tổ chức của ngài. Tu Hội của Ðức Giêsu (Dòng Tên) được Ðức Giáo Hoàng
Phaolô III chuẩn nhận và Thánh Y Nhã được bầu làm bề trên đầu tiên.
Trong
khi các bạn đồng hành được đức giáo hoàng sai đi truyền giáo thì Thánh Y Nhã vẫn
ở Rôma, chăm sóc tổ chức mới của ngài nhưng vẫn dành thời giờ để thành lập các
nhà cho cô nhi, cho người tân tòng. Ngài thành lập Trường Roma (sau này là Ðại
Học Grêgôriô), với mục đích là trường này sẽ trở nên khuôn mẫu cho các trường của
Tu Hội.
Thánh Y
Nhã đích thực là một vị thần bí. Ngài tập trung vào đời sống tâm linh dựa trên
các nền tảng thiết yếu của Kitô Giáo -- Thiên Chúa Ba Ngôi, Ðức Kitô, Bí Tích
Thánh Thể. Linh đạo của ngài được tỏ lộ trong châm ngôn của Dòng Tên, ad
majorem Dei gloriam -- "để Thiên Chúa được vinh danh hơn." Trong quan
niệm của ngài, sự tuân phục là một đức tính nổi bật nhằm đảm bảo cho thành quả
và sự năng động của tu hội. Mọi hoạt động phải được hướng dẫn bởi lòng yêu mến
Giáo Hội thực sự và tuân phục Ðức Thánh Cha vô điều kiện, vì lý do đó, mọi
thành viên của dòng phải khấn lời thề thứ tư, đó là phải đến bất cứ đâu mà đức
giáo hoàng đã sai đi để cứu rỗi các linh hồn.
Lời Bàn
Vào năm
1517, Luther đã niêm yết các đề án của ông lên cửa nhà thờ ở Wittenberg. Mười bảy
năm sau, Thánh Y Nhã sáng lập một tu hội góp phần quan trọng trong việc chống lại
sự cải cách Tin Lành. Ngài là một kẻ thù bất khả tiêu diệt của Tin Lành. Tuy
nhiên, trong lời lẽ của ngài người ta vẫn thấy tiềm ẩn sự đại kết: "Phải rất
thận trọng khi đưa ra các chân lý chính truyền để nếu người lạc giáo có mặt ở
đó, họ sẽ cảm nhận được lòng bác ái và sự ôn hòa Kitô Giáo. Không được dùng lời
lẽ cứng rắn và cũng không được khinh miệt những sai lầm của họ." Một trong
những khuôn mặt vĩ đại của phong trào đại kết hiện nay là Ðức Hồng Y Bea, một
linh mục dòng Tên.
Lời Trích
Thánh Y
Nhã đề nghị lời nguyện sau đây cho các hối nhân: "Lạy Chúa, xin hãy chấp
nhận mọi đặc quyền, mọi ký ức, mọi hiểu biết và toàn thể ý chí của con. Ngài đã
ban cho con tất cả những gì con có, tất cả con người của con, và con xin phó
thác chúng cho thánh ý của Ngài, để Ngài tùy ý sử dụng. Con chỉ xin Chúa ban
cho con tình yêu và ơn sủng. Ðược như thế, con đã giàu sang đủ và không dám đòi
hỏi gì nữa."
(Lm. Phêrô Nguyễn Ngọc Mỹ)