LÀM NGƯỜI LÀ CHỌN LỰA
Sống là chọn lựa. Ai tìm thì sẽ gặp, điều quan
trọng là tôi đang tìm điều chi?
Khi còn là Tổng giám mục Đại
diện Tông toà ở Bulgari, ĐGH Gioan 23 đã nhận được một bức thư toàn những lời
thoá mạ, chê bai, trì trích do một linh mục gửi cho ngài. Ngài đã giữ kỹ bức
thư đó mãi về sau, cả trong thời gian làm Giáo hoàng (1958-1963).
Khi vị linh mục đó đến yết
kiến ngài ở La mã sau này, ngài đã đưa cho linh mục ấy xem lại bức thư thoá mạ
đó với những lời âu yếm: “Cha cảm ơn con,
cha cũng là người thì cũng yếu đuối. Cha để bức thư của con vào cuốn Thánh
Kinh, để khi có dịp, cha đọc lại mà xét mình hầu có thể dứt khoát với những
khuyết điểm còn tồn tại, và xa lánh những lầm lỡ có thể xẩy đến trong tương
lai. Mỗi lần cha đọc thư này, cha lại nhớ đến con và cầu nguyện cho con…”
Mỗi người sinh ra đời
không hề được hỏi ý kiến, và rồi cũng sẽ từ giã cuộc đời như một định luật mà
chẳng ai được từ chối. Phần còn lại của đời người thì lúc đói, lúc khát, khi lạnh,
khi nóng, lại thêm mấy chữ hỉ, nộ, ái, ố,… luôn ràng buộc lôi kéo.
Phải chăng cả đời người phải
chịu lệ thuộc vào những qui luật tâm sinh lý, không có chỗ cho sự lựa chọn? Không
có lựa chọn thì làm sao có tự do?
Cách hành xử và lời nói của
ĐGH Gioan XXIII trong câu chuyện trên cho thấy người ta tuy có phần chịu sự
ràng buộc bởi các qui luật tâm sinh lý, nhưng vẫn hoàn toàn có thể và phải vươn
lên đạt đến một sự tự do khi chọn lựa cái tốt.
Đúng thế, để thực sự trở
nên hình ảnh của Chúa, mỗi người cần có sự tự do. Mà làm sao có tự do nếu không
có quyền chọn lựa? Vì thế, cây trái cấm Chúa đặt ở giữa vườn địa đàng không phải
là một sự dữ mà là một cơ hội để con người hoàn tất công trình sáng tạo kỳ diệu
của Chúa; và đặc điểm của Đấng Cứu thế, Ađam mới, là bỏ điều xấu mà chọn điều tốt:
“Này đây người thiếu nữ mang thai, sinh hạ
con trai, và đặt tên là Em-ma-nu-en. Con
trẻ sẽ ăn sữa chua và mật ong cho tới khi biết bỏ cái xấu mà chọn cái tốt. Vì
trước khi con trẻ biết bỏ cái xấu mà chọn cái tốt, thì đất đai của hai vua mà
ngài khiếp sợ đã bị bỏ hoang” (Is 7,14-16).
Một cách nào đó, có thể
nói là công trình tạo dựng con người của Thiên Chúa đang hoàn tất, vườn Êđen
thuở ban đầu cũng chính là thế giới hôm nay, nơi con người được đặt vào để chọn
lựa, và mỗi người được cái vinh dự cộng tác với Chúa để hoàn thành chính mình,
như thánh Augustinô đã nói: “Chúa dựng
nên con không cần có con, nhưng để cứu độ con lại cần đến con.”
Ađam và Eva đã tưởng mình
khôn ngoan, tưởng mình sẽ là mình hơn khi đi ngược thánh ý Chúa mà làm theo ý
mình, nhưng chính khi làm như vậy họ mới nhận ra là mình đã đánh mất điều cao
quí nhất là ơn gọi làm người, ơn gọi làm con Chúa: “Bấy giờ mắt hai người mở ra, và họ thấy mình trần truồng” (St
3,7).
Chối bỏ Chúa họ thấy mình
trần truồng, vì nếu không có niềm tin vào Thiên Chúa thì đâu là giá trị của một
đời người, đâu là sự khác biệt giữa con người và con vật?
Tình yêu Chúa đã khởi sự
cho công trình sáng tạo kỳ diệu, lại tiếp tục với một công trình cứu độ bội phần
kỳ diệu hơn: “Ở đâu tội lỗi đã lan tràn, ở
đó ân sủng càng chứa chan gấp bội.” (Rm 5,20)
Cộng tác với Chúa trong
công trình cứu độ không có gì khác hơn là lập lại trong chính mình những chọn lựa
của Đức Kitô khi bắt đầu công trình cứu độ, là
qui hướng cả đời mình về Chúa,
là sống theo ý Chúa: “Người ta sống không
chỉ nhờ cơm bánh, nhưng còn nhờ mọi lời miệng Thiên Chúa phán ra”,
tin vào Chúa: “Ngươi chớ thử thách Đức Chúa là Thiên Chúa
của ngươi”,
tôn thờ Chúa: “Ngươi phải bái lạy Đức Chúa là Thiên Chúa của
ngươi.”
Thời Trung cổ, có một Kitô
hữu hành hương đến một ngôi nhà thờ được xem là cổ kính nhất nước. Sau vài ngày
đường, ông đến một vùng núi đá nắng cháy khô cằn, hiểm trở, và thấy mấy người
thợ đục đá.
Ông đến gần một người thợ
và động lòng thương cảm khi thấy những dòng mồ hôi đầm đìa trên tấm thân gầy guộc
của anh. Ông tìm cách bắt chuyện, nhưng người này trả lời một cách nhát gừng, đầy
vẻ mệt nhọc: “Ông không thấy tôi lao nhọc
vất vả hay sao mà còn hỏi?”
Ông đến người thứ hai. Người
này trông có vẻ mệt nhọc hơn. Khi được hỏi anh đang làm gì thì người này trả lời:
“Tôi chỉ biết đục đá từ sáng sớm đến chiều
tà, chịu đổ mồ hôi để kiếm cơm bánh cho vợ con tôi”
Người thứ ba cũng gầy guộc,
cũng dáng vẻ tiều tụy như hai người kia, nhưng ánh mắt lại toát lên vẻ thanh thản.
Khi được hỏi, người thợ đó chỉ vào một công trình dưới thung lũng, mỉm cười và
hãnh diện trả lời: “Tôi đang góp công xây
dựng một thánh đường ở dưới kia.”
Mục đích định hình cho cuộc
sống. Tình yêu bao la của Chúa đã đến với tôi, và đang làm việc trong tôi: “sự sa ngã của Ađam không thể nào sánh được
với ân huệ của Thiên Chúa.” (Rm 5,15)
Vinh dự của tôi là được cộng
tác với Chúa mà hoàn thành chính mình, qua những chọn lựa của riêng tôi. Tôi sẽ
đánh mất chính mình nếu tôi không biết một cách chắc chắn con đường tôi đang đi
dẫn tôi đến đâu?
Sống là chọn lựa. Ai tìm
thì sẽ gặp, điều quan trọng là tôi đang tìm điều chi?
Lm. HK