Giáo Lý Phúc Âm
CHÚA
NHẬT II MÙA VỌNG, NĂM A
I. Giáo Huấn Phúc Âm
Gioan Tầy Giả thực thi sứ mệnh làm tiền hô,
dọn đường cho Đấng Cứu Thế bằng cách kêu gọi mọi người: “Hãy sám hối vì Nước
Trời đã đến gần!”
Sám hối bằng cách: lãnh phép rửa sám hối và
đời sống phải sinh hoa kết trái bằng những việc thiện.
Nếu không sám hối sẽ bị triệt hạ, như cây
không sinh quả sẽ bị chặt bỏ hay bị tiêu huỷ như lúa lép vô ích.
II. Vấn nạn Phúc Âm
Phép rửa sám hối của Gioan Tẩy Giả và bí
tích rửa tội do Chúa Giêsu thiết lập có gì giống và khác nhau?
Những điểm giống nhau giữa hai phép rửa:
Cả hai đều dùng nước để nói lên ý nghĩa thanh tẩy hay rửa sạch.
Cả hai đều đòi buộc người lãnh nhận phải
bày tỏ lòng ăn năn sám hối tội lỗi mình đã phạm và quyết tâm sống tốt hơn.
Cả hai đều đến từ Trời cao, Phép Rửa Sám
Hối do Gioan Tầy Giả thực hiện đã được Chúa Giêsu xác nhận là do Trời trong
Phúc Âm Matcô 11:29-33. “Đức Giê-su đáp: "Tôi chỉ xin hỏi các ông một
điều thôi. Các ông trả lời đi, rồi tôi sẽ nói cho các ông biết tôi lấy quyền
nào mà làm các điều ấy. Vậy, phép rửa của ông Gio-an là do Trời hay do người ta?
Các ông trả lời cho tôi đi!" Họ bàn với nhau: "Nếu mình nói: ' Do
Trời ', thì ông ấy sẽ vặn lại: 'Thế sao các ông lại không tin ông ấy?' Nhưng
chẳng lẽ mình nói: ' Do người ta '?" Họ sợ dân chúng, vì ai nấy đều cho
ông Gio-an thật là một ngôn sứ. Họ mới trả lời Đức Giê-su: "Chúng tôi
không biết." Đức Giê-su liền bảo họ: "Tôi cũng vậy, tôi cũng không
nói cho các ông là tôi lấy quyền nào mà làm các điều ấy."
Còn Bí Tích Rửa Tội do chính Chúa Giêsu là
Thiên Chúa và là Con Thiên Chúa thiết lập “Vậy anh em hãy đi và làm cho muôn
dân trở thành môn đệ, làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa
Thánh Thần” (Mt 28, 19).
Những điểm khác nhau giữa hai phép rửa:
Phép Rửa của
Gioan Tầy Giả là phép rửa sám hối hay là cách thức để tội nhân tỏ lòng ăn ăn
hối tiếc về những tội mình đã phạm. Nó được thực hiện qua việc dìm người trong
nước để nói lên ý nghĩa tẩy sạch. Tuy nhiên, không tất yếu ban ơn tha tội, tội
tổ tông và tội mình làm như trong Bí Tích Rửa Tội mà chúng ta đã lãnh nhận. Thật
ra phép rửa sám hối của Gioan tẩy Giả cũng như bản thân Gioan Tẩy giả chỉ là
“tiền hô” hay chỉ là những việc làm chuẩn bị cho biến cố quan trọng đang đến. Vì
như Gioan Tẩy Giả xác nhận về Chúa Giêsu và Phép Rửa ban ơn tha tội do Chúa
thiết lập “Tôi, tôi làm phép rửa cho các anh trong nước để giục lòng các anh
sám hối. Còn Đấng đến sau tôi thì quyền thế hơn tôi, tôi không đáng xách dép
cho Người. Người sẽ làm phép rửa cho các anh trong Thánh Thần và lửa”
Để dễ hiểu, tôi xin được phép làm một so
sánh giữa phép rửa Sám Hối của Gioan và Nghi Thức Sám Hối trong Thánh Lễ. Khi
chúng ta đọc “Tôi thú nhận cùng Thiên chúa Toàn Năng và cùng anh chị em…” không
có nghĩa là mọi tội chúng ta đều được tha. Thật ra, kinh cáo mình chỉ tha tội
nhẹ hay giống như phép rửa sám hối của Gioan, chỉ là cách thức tỏ lòng sám hối.
Chính vì thế, ai có tội trọng vẫn phải đi xưng tội riêng.
Trong Sách Tông Đồ Công Vụ chương 19 từ
1-6, Thánh Phaolô cũng rửa tội cho những ai đã lãnh nhận phép rửa Sám Hối của
Gioan: “Trong khi ông A-pô-lô ở Cô-rin-tô thì ông Phao-lô đi qua miền thượng
du đến Ê-phê-xô. Ông Phao-lô gặp một số môn đệ và hỏi họ: "Khi tin theo,
anh em đã nhận được Thánh Thần chưa?" Họ trả lời: "Ngay cả việc có
Thánh Thần, chúng tôi cũng chưa hề được nghe nói." Ông hỏi: "Vậy anh
em đã được chịu phép rửa nào?" Họ đáp: "Phép rửa của ông
Gio-an." Ông Phao-lô nói: "Ông Gio-an đã làm một phép rửa tỏ lòng sám
hối, và ông bảo dân tin vào Đấng đến sau ông, tức là Đức Giê-su." Nghe nói
thế, họ chịu phép rửa nhân danh Chúa Giê-su. Và khi ông Phao-lô đặt tay trên
họ, thì Thánh Thần ngự xuống trên họ, họ nói tiếng lạ và nói tiên tri. Cả nhóm
có chừng mười hai người”
Phép Rửa của Gioan Tẩy Giả không thể là
Phép Rửa tội mà Chúa Giêsu đã thiết lập như được nói trong Tin Mừng Marcô
16.15-16 hay trong Tin Mừng Matthêô 28:18-20. Bí Tích Rửa tội Chúa Giêsu thiết
lập đặt nền trên cái chết và sự sống lại của Chúa Giêsu. Thánh Phaolô đã xác
định trong Thư gừi tín hữu Roma 6:4 “Vì được dìm vào trong cái chết của
Người, chúng ta đã cùng được mai táng với Người. Bởi thế, cũng như Người đã
được sống lại từ cõi chết nhờ quyền năng vinh hiển của Chúa Cha, thì chúng ta
cũng được sống một đời sống mới” và trong thư gửi tin hữu Colossê 2:12 Anh
em đã cùng được mai táng với Đức Ki-tô khi chịu phép rửa, lại cùng được trỗi
dậy với Người, vì tin vào quyền năng của Thiên Chúa, Đấng làm cho Người trỗi
dậy từ cõi chết”
Phép rửa Sám Hối của Gioan tẩy Giả không
còn giá trị sau cái chết và sự phục sinh của Chúa Giêsu, Đấng đến thiết lập bí
tích rửa tội, để thanh tẩy chúng ta trong lửa và trong Thánh Thần, trong tình
yêu mến và trong Thần Linh, Đầng đã làm cho Chúa sống lại từ cõi chết. Đó cũng
là ý nghĩa tái sinh của Bí Tích Rửa Tội do Chúa Giêsu thiết lập.
Ông Gio-an
mặc áo lông lạc đà, thắt lưng bằng dây da, lấy châu chấu và mật ong rừng làm
thức ăn.
Gioan Tẩy Giả,
tiên tri cuối cùng trong Cựu Ước. Ông được Chúa kêu gọi để chuẩn bị cho Đấng
Cứu Thề, mở màn cho Tân Ước. Cả hai, Cựu Ước và Tân Ước đều phục vụ cho việc
thực hiện giao ước giữa Thiên chúa và con người: Thiên Chúa yêu thương và cứu
chuộc con người, nhưng con người phải đáp trả bằng tình yêu thương và lòng
trung thành thờ phượng một mình Thiên Chúa. Để thực hiện tương quan tình yêu
giữa Trời và Đất nầy. Các Tiên tri thường được kêu gọi để sống và làm những
việc rất gây “ấn tượng” để nói lên sứ mệnh của mình.
Thí dụ Tiên
Tri Giêrêmia nhận lệnh Chúa truyền để làm một cái ách đeo vào cổ.
Sứ điệp: Dân
Do Thái mất niềm tin vào Chúa, đi liên kết và dựa vào sức mạnh của ngoại bang
để rồi bị chính đồng minh bỏ rơi và bị làm nô lệ ngoại bang. Điều nầy được diễn
tả trong Giêrêmia chương 27
“Vào đầu triều Xít-ki-gia-hu, con vua
Giô-si-gia-hu, làm vua Giu-đa, có lời ĐỨC CHÚA phán với ông Giê-rê-mi-a như sau:ĐỨC
CHÚA phán với tôi rằng: Ngươi hãy bện dây thừng và làm một cái gông rồi đeo vào
cổ. Sau đó, ngươi hãy gửi một sứ điệp cho vua Ê-đôm, vua Mô-áp, vua dân Am-mon,
vua Tia, vua Xi-đôn, qua trung gian các sứ giả chúng gửi đến Giê-ru-sa-lem để
gặp Xít-ki-gia-hu, vua Giu-đa. Ngươi hãy truyền lệnh cho chúng phải thưa với
chủ mình rằng: "ĐỨC CHÚA các đạo binh, Thiên Chúa Ít-ra-en, phán thế này:
Các ông hãy thưa với chủ của các ông như sau: Chính Ta đã làm nên cõi đất, con
người và súc vật trên mặt đất, nhờ sức mạnh lớn lao và cánh tay uy quyền của Ta;
Ta ban cõi đất này cho ai vừa mắt Ta. Vậy giờ đây, chính Ta trao tất cả các xứ
này vào tay Na-bu-cô-đô-nô-xo, vua Ba-by-lon, là tôi tớ của Ta; ngay cả giống
vật ngoài đồng, Ta cũng trao cho nó sử dụng. Mọi dân tộc sẽ phải làm tôi nó
cũng như con cháu nó, cho tới khi đến thời của xứ sở nó, đến lượt nó phải làm
tôi các dân tộc mạnh mẽ và các vua chúa hùng cường. Vậy, dân tộc nào hoặc vương
quốc nào không làm tôi nó, tức là Na-bu-cô-đô-nô-xo, vua Ba-by-lon, và không chịu
quàng ách của vua Ba-by-lon vào cổ mình, thì Ta sẽ dùng gươm đao, đói kém và ôn
dịch mà viếng thăm dân tộc ấy - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA - cho đến khi Ta dùng tay
nó mà làm cho dân tộc ấy biến mất hoàn toàn”
Ngôn sứ Hôsêa
nhận lệnh Chúa truyền đi lấy một cô nô lệ làm vợ để giải thoát cô. Nhưng sau đó
chính cô vợ nấy lại đi phản bội người chồng đã cứu mình.
Sứ điệp: Dân
Do Thái được Chúa thươnmg yêu giải thoát khỏi ách nô lệ Ai Cập, nhưng sau đó
lại sống bất trung, phản bội Chúa đi thờ tà thần. ĐỨC CHÚA phán với tôi:
"Một lần nữa, ngươi cứ đi yêu người đàn bà đang có tình nhân và đang ngoại
tình, cũng như ĐỨC CHÚA yêu thương con cái Ít-ra-en, trong khi chúng lại quay
lưng đi theo các thần khác và thích bánh nho." Thế là tôi đã bỏ ra mười
lăm đồng bạc, ba mươi thùng lúa mạch, để mua nàng về. Tôi bảo nàng: "Trong
một thời gian dài, mình cứ ở yên cho tôi, không được đi khách, không được theo
người đàn ông nào cả; phần tôi, tôi cũng xử với mình như thế. Vì quả thật,
trong một thời gian dài, con cái Ít-ra-en sẽ không có vua, không thủ lãnh,
không hy lễ cũng chẳng có trụ thần, chẳng có ê-phốt và tơ-ra-phim. Sau đó, con
cái Ít-ra-en sẽ trở lại tìm kiếm ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của chúng, và tìm Đa-vít,
vua của chúng. Ngày lại ngày chúng sẽ đem lòng kính sợ mà hướng về ĐỨC CHÚA và
chờ mong ân huệ của Người »
Thiên Chúa đã
chọn gọi Gioan Tẩy Giả để dọn đường, dọn lòng cho dân Do Thái đón nhận Ðấng
Mêsia. Gioan là nhịp cầu giữa Cựu Ứơc và Tân Ứơc. Ông thuộc về Cựu Ước như
trong Phúc Âm Luca 16,16, nhưng tay ông đã đụng đến Ðấng lập ra Tân Ước. Ông
biết mình được sinh ra vào một thời điểm quan trọng trong lịch sử cứu độ, và
được sinh ra cho một sứ mạng quan trọng. Gioan thực hiện sứ mệnh mình bằng việc
sống trong hoang địa và nêu gương hãm mình khắc khổ, mặc áo lông lạc đả, ăn
châu chấu và mật ong, thức ăn của người nghèo, của người từ bỏ thế tục. Nếp sống khổ hạnh của nhà ngôn sứ, từ bỏ mọi tiện
nghi để trở thành người của Thiên Chúa để xứng đáng đón nhận Nước Trời đang gần
đến. Con người phải từ bỏ chính mình, phải xa rời những tham vọng trần thế thì mới
có chỗ cho Đấng Cứu Thế và đáng lãnh nhận ơn cứ độ.
Hồi ấy, ông
Gio-an Tẩy Giả đến rao giảng trong hoang địa miền Giu-đê rằng: "Anh em hãy
sám hối, vì Nước Trời đã đến gần." Nước Trời có nghĩa gì?
Nước Trời không phải là Nước sẽ được lập ở
trên trời, nhưng là Nước Thiên Chúa sẽ được lập trên mặt đất. Nước ấy nay đã
đến gần bên. Ðó là một tin vui, nhưng cũng là một đòi buộc chuẫn bị để đón
nhận.
Ðể đón lấy Nước Trời, cần phải đón lấy Ông
Trời, tức đón nhận Chúa. Muốn đón nhận Chúa, phải có thái độ sám hối và hoán
cải tận căn: “Bấy giờ, người ta từ Giê-ru-sa-lem và khắp miền Giu-đê, cùng
khắp vùng ven sông Gio-đan, kéo đến với ông. Họ thú tội, và ông làm phép rửa
cho họ trong sông Gio-đan. Thấy nhiều người thuộc phái Pha-ri-sêu và phái Xa-đốc
đến chịu phép rửa, ông nói với họ rằng: "Nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho
các anh cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống vậy? Các anh hãy
sinh hoa quả để chứng tỏ lòng sám hối. Đừng tưởng có thể bảo mình rằng:
"Chúng ta đã có tổ phụ Áp-ra-ham." Vì, tôi nói cho các anh hay, Thiên
Chúa có thể làm cho những hòn đá này trở nên con cháu ông Áp-ra-ham. Cái rìu đã
đặt sát gốc cây: bất cứ cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào
lửa.
Nước Trời là chính Thiên chúa. Muốn có Chúa
phải ăn năn sám hối, dốc lòng từ bỏ con đường bất chính và phải thanh tẩy chính
mình bằng phép rửa sám hối. Ngắn gọn: Để mình hoàn toàn thuộc về Chúa và theo
sự hướng dẫn của lửa và thần khí, của tình yêu và lòng yêu mến Chúa.
III. Thực hành Phúc Âm
1. Nếp sống đơn giản.
Đức Giám Mục địa phận tôi thỉnh thoảng nhắc
nhở anh em linh mục chúng tôi là “live a simple life!” Hãy sống một đời sống
đơn giản! Nếp sống đơn giản làm cho chúng ta tự do và thoải mái, vì nếu không
đơn giản hay duy trì một nếp sống cầu kỳ phức tạp sẽ làm chúng ta bận bịu và
mất giờ về quần áo mặc hay về nơi ăn chốn ở hay về những tiện nghi vật dụng
mình xài.
Có một tân linh mục đã mơ ước một chiếc xe
“mới cáo và đắt tiền!” Nên Cha đã phải tiêu pha nhiều tiền và nhiều ngày giờ để
dò tìm, để dò giá cả. Sau cùng, Cha mua được chiếc xe mới cáo như lòng mong
ước, nhưng Cha phải lái xe rất cẩn thật, sợ cọ quẹt trầy tróc, sợ dơ thảm xe và
phải đậu xe chỗ thật an toàn. Nếp sống không đơn giản cho thấy chúng ta chưa dám
“mặc áo lông lạc đà, chưa dám ăn châu chấu và mật ong rừng” cũng như chưa dám
trình bày về một Chúa Kitô, Đấng sống đơn giản và đơn sơ đến độ “Con Người
không có chỗ gối đầu!”
Một trong những yếu tố mà Đức Tổng Giám Mục
Giuse Ngô quang kiệt được mọi người quí mến là tính đơn giản trong cách ăn mặc
và đơn sơ chân thành trong lời ăn tiếng nói.
Tôi không sao quên được hình ảnh một linh
mục người Mỹ tên Hank Slevin ở trại tỵ nạn Mã Lai ngày xưa. Ngài chỉ có hai bộ
đồ: quần jean xanh và áo sơ mi tay ngắn có sọc. Sau một ngày làm việc cực nhọc,
lã mồ hôi, tối về, giặt đồ cũ đang mặc và xử dụng bộ đồ y chang” như vậy cho ngày mai. Nhờ nếp sống
đơn sơ, không bận vướng mà Cha đã có giờ lo cho người tỵ nạn khổ sở và cần đến
Cha.
2. Chúng ta được kêu gọi dọn đường cho Chúa đến
Tôi rất thích coi duyệt binh ngày lễ quốc
khánh: Người ta chuẩn bị thật chu đáo tiếp đón những chính khách và quốc khách:
lễ phục đẹp và oai phong, đi đứng đều đặn, nhịp nhàng và hùng dũng và tiếp đón
thật trịnh trọng và theo lễ nghi. Những chính khách và quốc khách lần lượt đến
khi bắt đầu giờ khai mạc. Người đến trước nhất là người có địa vị thấp nhất và
sau cùng là tổng thống, nhân vật số một cùa quốc gia.
Sau quốc nghi là quốc kỳ và quốc ca. Tiếp
đến, những đoàn thể và những binh chủng duyệt binh qua lễ đài danh dự có tồng
thống và quốc khách đang tham dự. Thường người ta phải mất hàng mầy tháng để
làm việc chuẩn bị nầy. Tất cả phải hy sinh cho ngày độc lập của quốc gia. Tất
phải chuẩn bị cho ngày quốc khách, cho thế giới biết quốc gia của mình. Quốc gia
trên hết!
Tôi được rửa tội. Tôi được học học giáo lý.
Tôi thành giáo dân. Tôi thành linh mục. Tôi lảnh nhiệm vụ trong Hội đồng giáo
xứ, tôi làm cha sở hay Cha xứ…tất cả làm tôi mất nhiều thời gian để đào tạo.
Muốn làm linh mục, cần ít là 15 năm. Muốn làm thành viên Hội Đồng Giáo Xứ cần
đời sống đạo đức gương mẫu và tinh thần phục vụ vì công ích….
Tất cả đều mất công sức và thời gian đầu
tư. Tất cả chỉ để dọn đường cho Nước Chúa hiển trị, cho danh Cha cả sáng và để
cho Chúa lớn lên, còn tôi phải nhỏ bé đi. Ít ai muốn mình phải nhỏ bé đi và cho
Chúa lớn lên. Nhiều người trong các cộng đoàn Công Giáo đang đòi quyền ăn nói,
đang đòi chỗ đứng và đang đòi… lớn lên.
Xin hãy trở lại vai trò chuẩn bị cho Chúa
đến. Xin hãy noi gương Thánh Gioan Tiền Hô, làm cho Chúa lớn lên và nước Chúa
thống trị trong mọi tâm hồn. Trước khi làm việc gì, xin hãy tự hỏi: Việc nầy
thực hiện xong thành công, người ta sẽ biết Chúa hay người ta sẽ biết tôi là
người tài ba, khéo léo tổ chức?
Lm. Phêrô Trần thế Tuyên