Bài 9. HỌC TẬP CHỮ NHÂN
LỊCH SỰ TRONG GIAO TẾ XÃ HỘI
III. CÁCH NÓI CHUYỆN
1. Giọng nói:
- Giọng nói phải rõ ràng, rành mạch, nói giản dị, miễn làm sao cho người đủ nghe, đủ hiểu.
- Tránh vừa nói vừa cười nghiêng ngả, nói oang oang, ầm ĩ, hoặc dùng những kiểu nói cầu kỳ, nói lóng để tỏ ra ta khác mọi người.
2. Dùng tiếng lịch sự và chính xác:
Trong lúc nói chuyện, cần trách hai thái cực: một là dùng những câu văn quá bay bướm, quá “tiểu thuyết” làm mất tự nhiên, hai là dùng những từ quá tầm thường, quê kệch, tiếng lóng v.v...
Ví dụ:
Đừng nói nên nói
Con mẻ Bà ấy
Thằng chả Ông ấy
Ông già tui Ba tôi
Tao mới tậu cái đổng Tôi mới mua cái đồng hồ
Mày nói bậy Có lẽ anh lầm chăng v.v...
3. Những đức tính phải giữ khi nói chuyện:
a. Thận trọng:
Đức Giám mục Bùi Tuần có viết: “Lời nói là người, có người càng nói nhiều, càng tỏ ra mình trống rỗng. Người ta dễ khen kẻ ít nói. Chẳng ai khen kẻ nói nhiều. Nói nhiều chưa chắc đã làm nhiều. Làm nhiều nói ít thì hơn là nói nhiều làm ít. Nói hay, không tại hay nói. Thà ít nói mà tư tưởng phong phú, rõ rệt, còn hơn là hay nói mà tư tưởng nghèo nàn, luộm thuộm. Nói nhiều khó tránh khỏi sai lỗi (đa ngôn đa quá) và dư thừa. Sai lỗi tất nhiên là không tốt, mà dư thừa cũng chẳng là điều hay. Do đó, chọn lời mà nói, chọn chữ mà dùng. Ăn phải nhai, nói phải nghĩ”.
b. Nghiêm túc:
Không nói những chuyện, lời thiếu thanh nhã, một lời hai ý, kẻo người ta lại có dịp đánh giá ta: “Lòng ứa đầy những gì, thì miệng nói ra” (Mt 12, 34).
c. Khiêm tốn:
Không nói về mình, dù là nói về điều tốt hay điều xấu
d. Bác ái:
Đừng có những lời nói chua cay, hoặc châm biến mỉa mai.
4. Nghệ thuật nói chuyện:
Tất cả nghệ thuật nói chuyện là phải biết nghe lời người khác hơn là chỉ nghĩ đến lời của mình. Biết nghe người khác là bí quyết để kiếm được nhiều bạn và làm cho người ta nghe mình.
