20
Tại sao chúng tôi TÔN VINH ĐỨC MARIA
Vài tháng trước khi tôi được tiếp nhận vào Giáo hội Công giáo,
gia đình tôi trải qua một cuộc khủng hoảng. Tôi đang học trung học thì được mẹ
tôi cho biết bà được chẩn đoán có một khối u lớn trong bụng. Bà không biết còn
sống được bao lâu nữa, còn cha tôi thì lại không được thuận tiện lắm để chăm
sóc tôi và anh chị em tôi.
Tôi thấy như gánh nặng của cả
thế giới đang đè lên vai mình, vì vậy tôi nói với mẹ: “Con chỉ còn biết đến nhà
thờ để xử lý hết mấy sự này.” Bà đã bỏ đạo một thời gian dài trước đây, nhưng
hiểu đó là điều quan trọng với tôi nên bà gật đầu đồng ý. Tôi ôm mẹ, nói với mẹ
rằng tôi yêu mẹ, và bắt đầu đi bộ đến nhà thờ.
Khi quỳ trong nhà thờ trống
rỗng, tối tăm đó, hai tay tôi siết chặt và đôi mắt nhìn vào mấy ngọn nến chập
chờn bên bàn thờ; tôi chỉ liên lỉ cầu xin Chúa cho mọi thứ được yên ổn. Sau đó,
tôi nhìn thấy bức tượng của Đức Mẹ; tôi hít một hơi thật sâu và cầu nguyện:
Kính
mừng Maria đầy ơn phúc, Đức Chúa Trời ở cùng Bà, Bà có phúc lạ hơn mọi người nữ,
và Giêsu con lòng Bà gồm phúc lạ. Thánh Maria Đức Mẹ Chúa Trời, cầu cho chúng
con là kẻ có tội khi nay và trong giờ lâm tử.
Lòng sùng kính Đức Mẹ là trở
ngại cuối cùng mà tôi gặp phải khi gia nhập Giáo hội Công giáo. Lúc đầu, tôi sợ
người Công giáo đã hết sức nhiệt tình khi nói đến Đức Maria và biến Mẹ thành một
nữ thần đối thủ, tước đi vinh quang của Chúa Kitô. Nhưng càng đọc Kinh Thánh
tôi càng thấy Đức Mẹ đã không đưa mọi người lìa xa Chúa Kitô, mà lại dẫn dắt mọi
người đến với Ngài.
MẸ THIÊN CHÚA
Tước hiệu quan trọng nhất mà Giáo hội dành cho Đức Maria cũng là
tước hiệu giải thích tại sao Đức Maria rất đáng được coi trọng đối với người
Công giáo - theotokos. Từ Hy Lạp này có nghĩa là “Người mang Chúa” nhưng nó
thường được dịch sang tiếng Anh là “the Mother of God” (Mẹ của Thiên Chúa). Đức
Maria được ngợi khen hơn mọi tạo vật khác của Chúa vì Mẹ có mối quan hệ thân mật
nhất với Chúa. Mẹ đã sinh ra Chúa, nuôi dưỡng Chúa, dạy Chúa về cuộc sống, đã
theo Chúa trong suốt sứ vụ của Ngài, và đứng dưới chân thập giá khi Chúa Giêsu,
Thiên Chúa làm người, qua đời.
Nếu
Chúa Giêsu là Thiên Chúa và Đức Maria là mẹ của Ngài, thì theo logic, Đức Maria
là mẹ của Thiên Chúa.
Về điểm này, một số người có
thể nói, “Bà Maria không sinh ra Thiên Chúa, bà đã sinh ra Chúa Giêsu.” Đúng,
nhưng Chúa Giêsu có phải là Thiên Chúa không? Gọi Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa
không có nghĩa là Maria đã tạo ra Chúa Ba Ngôi hay Maria hiện hữu trước khi
Chúa hiện hữu. Là một người mẹ có nghĩa là thụ thai và sinh ra một con người.
Chúa là Thiên Chúa Ba Ngôi với ba ngôi vị thần linh: Cha, Con và Thánh Thần. Một
trong ba ngôi, Ngôi Con, làm người và có một người mẹ (Gl 4:4). Theo logic thì
người phụ nữ này, hay Đức Maria, là Mẹ Thiên Chúa.[1]
Các bà mẹ không sinh ra “bản
chất” hay “nhân tính”, họ sinh ra những ngôi vị (những con người). Ngôi vị được
Maria sinh ra là Ngôi Hai Thiên Chúa trong Chúa Ba Ngôi, là Chúa Con mà Đức Mẹ
và thánh Giuse đặt tên là Giêsu. Ngay cả người Tin lành cũng hiểu rằng Đức
Maria nên được ngợi khen theo cách thế này; Timothy George nói, “Người Tin lành
có thể và nên tham gia cùng giáo hội công giáo tán dương Đức Trinh Nữ Maria như
là mẹ của Thiên Chúa, người cưu mang Thiên Chúa.”[2] Martin
Luther đã nói một cách hùng hồn, “Nhân loại đã dồn tất cả vinh quang của bà vào
một từ duy nhất, gọi bà là Mẹ Thiên Chúa.”[3]
TRỌN ĐỜI ĐỒNG TRINH
Khi người Công giáo gọi Đức Maria là “nữ trinh diễm phúc”, họ muốn
nói rằng không chỉ Đức Maria chưa hề có quan hệ tình dục trước khi sinh ra Chúa
Giêsu, mà còn là không bao giờ có quan hệ tình dục. Mẹ “vẫn đồng trinh” trong
suốt cuộc đời của mình. Nhưng không phải Mt 1:25 nói rằng Đức Maria không có
quan hệ với chồng “cho đến khi” bà đã sinh ra Chúa Giêsu sao?
Đúng, nhưng từ ngữ “cho đến
khi” trong câu đó không phải lúc nào cũng ám chỉ sự đảo ngược của điều kiện.
2Sm 6:23 nói, “bà Mi-khan, con gái vua Sa-un, không có con cho đến ngày chết.”
(ISV), nhưng điều đó đâu có nghĩa là Mi-khan lại có những đứa con sau khi
bà qua đời. Cũng thế, 1Cr 15:25 nói rằng Đức Kitô “phải nắm vương quyền cho đến
khi Thiên Chúa đặt mọi thù địch dưới chân Người,” mặc dù Đức Kitô vẫn còn trị
vì ngay cả sau khi Ngài đã đánh bại tất cả kẻ thù của mình.
Mt 1:25 chỉ đơn giản nói rằng
Chúa Giêsu được sinh ra bởi một trinh nữ. Liên quan đến câu này, nhà cải cách
Tin lành John Calvin đã viết, “Lập luận không có căn cứ và không chính đáng có
thể được rút ra từ mấy lời này của Thánh sử... cũng như lập luận về những gì đã
xảy ra sau khi Chúa giáng sinh.”[4]
Còn “các anh em của Chúa”
thì sao? Mt 13:55-56 mô tả người Na-za-rét nói về Chúa Giêsu, “anh em của ông
không phải là các ông Giacôbê, Giuse, Simon và Giu-đa sao? Và chị em của ông
không phải đều là bà con lối xóm với chúng ta sao?" Nhưng hãy xét đến việc
Maria gọi Giuse là cha của Chúa Giêsu (Lc 2:48), mặc dù Giuse không phải là cha
ruột của Chúa Giêsu. Điều này có nghĩa là anh chị em của Chúa Giêsu ở đây có thể
không phải là anh chị em ruột của Chúa, hay có mẹ là Maria.
Từ Hy Lạp được dịch là “anh
em” trong đoạn này cũng được dùng trong Kinh Thánh để chỉ anh chị em họ và cháu
trai của chú, bác...[5] Matthêu
thực sự mô tả Giacôbê và Giuse là con của một người đàn bà khác tên là Maria
(Mt 27:56). Thực ra, không có anh em nào của Chúa Giêsu được gọi là con trai
hay con gái của Maria, và trong Ga 19:26, Chúa Giêsu đã giao phó mẹ mình cho sứ
đồ Gioan thay vì cho một trong các anh chị em của mình. Điều này càng chứng tỏ
rằng Chúa Giêsu không có anh chị em ruột nào để ngài có thể giao phó mẹ mình
cho người ấy.
Do đó, chúng ta có thể kết
luận rằng các anh em này là bà con xa của Chúa Giêsu, có lẽ là anh em họ của
Chúa. Thậm chí có thể cho rằng Giuse là một ông góa đã có con cái từ cuộc hôn
nhân trước. Điều này giải thích vì sao mấy người từ quê nhà Chúa Giêsu gọi Ngài
là “con trai của Maria,” hơn là gọi theo truyền thống “con trai của Giuse.” Điều
này cho biết Chúa Giêsu không phải là một người con từ cuộc hôn nhân trước của
Giuse. Dù sao đi nữa, “anh em của Chúa” không phải là con trai hay con gái của
Đức Trinh Nữ Maria.
Hãy nhớ rằng Mẹ Maria đã quyết
định từ chối quan hệ tình dục không phải vì cho rằng tình dục là điều xấu, mà
là bởi tác động của Chúa Thánh Thần “rợp bóng” trên Mẹ (Lc 1:35) và thân mình Mẹ
trở thành nơi cư trú thân mật hết sức tốt đẹp của Thiên Chúa! Trong Cựu Ước,
khi một phụ nữ sinh con, cô ấy thuộc về cha của đứa trẻ đó; vì Mẹ Maria sinh
con trai của Thiên Chúa nên Mẹ thuộc về Thiên Chúa và đã trao cả cuộc đời cho
Ngài.[6]
Giuse vẫn là chồng hợp pháp
của Maria và ngài bảo vệ Maria trong một nền văn hóa chẳng mấy khi công bằng đối
với phụ nữ. Tuy nhiên, ngài cũng hiểu rằng nhiều quy ước thông thường liên kết
với hôn nhân sẽ khác đi vì gia đình ngài là “Gia đình Thánh,” ngài được Chúa ủy
thác nhiệm vụ nuôi dạy con người quan trọng nhất trên đời này.
SỰ THỤ THAI VÔ NHIỄM VÀ HỒN XÁC VỀ TRỜI
Ơn Thụ Thai Vô Nhiễm không
quy về việc Chúa Giêsu thụ thai cách kỳ diệu trong lòng Đức Maria đồng trinh,
mà có nghĩa là chính Đức Maria đã được thụ thai không vết nhơ nguyên tội.
Chịu phép rửa là phương tiện
thông thường để được giải thoát cho khỏi tội nguyên tổ, nhưng Thiên Chúa đã ban
ơn của Chúa cho bất cứ ai Chúa chọn một cách nhưng không. Chúa biết từ muôn thuở
rằng Maria sẽ đồng ý làm mẹ của Con Ngài, vì vậy khi Maria được thụ thai, Thiên
Chúa đã ban dồi dào hồng ân cho Maria. Trong Lc 1:28, thiên thần Gabriel nói với
Đức Maria “Mừng vui lên, hỡi Đấng đầy ân sủng, Đức Chúa ở cùng bà!” Từ ngữ Hy Lạp
được dịch là “đầy ân sủng” có ý nói sự có ân sủng như một phẩm chất hoàn hảo, lâu
dài của một người.[7]
Nhưng không phải Kinh Thánh
nói rằng tất cả mọi người đều đã phạm tội sao (Rm 3:10)? Nếu đó là sự thật, thì
làm sao Maria có thể được thụ thai một cách vô nhiễm nguyên tội?
Đầu tiên, đoạn văn đó đề cập
đến sự thật rằng cả người Do Thái và người không phải Do Thái đều là tội nhân,
và cần đến Chúa Kitô. Trong Rm 9:11, Phaolô nói rằng trước khi Isaac và Êsau ra
đời họ chưa làm gì tốt hay xấu; hàng triệu người chết từ khi còn thơ ấu, rất
lâu trước khi họ đến tuổi chịu trách nhiệm luân lý, và do đó chưa hề phạm một tội
cá nhân nào.
Nhưng không phải tất cả con
người đều sinh ra với tội nguyên tổ sao? Không, bởi vì Chúa Giêsu là con người
và được sinh ra không có tội nguyên tổ. Nếu chúng ta nói rằng Chúa Giêsu là ngoại
lệ vì Ngài là Thiên Chúa, hay là Adam mới mà sự vâng phục của Ngài đã xóa bỏ tội
ác của đầu tiên là Ađam cũ, thì chúng ta lại có chỗ cho một ngoại lệ khác: Đức
Maria, Mẹ Thiên Chúa và “Evà mới”, người đã hóa giải lời nguyền do Evà cũ bởi sự
vâng lời Thiên Chúa của mình. Vào thế kỷ thứ hai, thánh Irênê đã nói, “Nút thắt
bởi sự bất tuân của Evà đã được nới lỏng bởi sự vâng lời của Maria. Những gì
trinh nữ Evà đã trói buộc vào bởi sự thiếu lòng tin, Đức Trinh Nữ Maria đã nới
lỏng ra nhờ đức tin.”[8]
Cuối cùng, Chúa đã bày tỏ
tình yêu thương vô hạn của Ngài dành cho Mẹ Ngài bằng cách đưa thể xác và linh
hồn Mẹ lên thiên đường vào cuối cuộc đời trần thế của Mẹ. Trong Cựu Ước, Thiên
Chúa đảm nhận, hay cất xác hồn và thể xác của tiên tri Êli lên thiên đường trước
khi ông chết (2V 2:11). Giáo hội dạy rằng Maria cũng đã được đưa vào thiên đường,
và Kh 12:1 mô tả một người phụ nữ trên thiên đường, mặc áo mặt trời, Đấng sinh
ra Đấng Mêsia. Bà xuất hiện ngay sau một tầm nhìn về Hòm Bia Giao ước mang lời
Thiên Chúa được viết trên những bảng đá. Thật là phù hợp nếu người phụ nữ này
là Maria, vì Mẹ là Hòm Giao Ước Mới, người đã mang Đức Giêsu Kitô, Lời nhập thể
của Thiên Chúa trong thân thể của mình.
“HẾT MỌI ĐỜI SẼ KHEN TÔI DIỄM PHÚC”
Khi tôi quỳ trong nhà thờ tối tăm đó và đọc đi đọc lại kinh Kính
Mừng, tôi thấy rõ hơn rằng người Công giáo không biến Đức Maria thành một vị thần.
Các lý do khiến Đức Maria “đầy ơn phúc”, “có phúc”, “thánh thiện” và “Mẹ Thiên
Chúa” là bởi vì con trai của Mẹ là Chúa Giêsu Kitô. (Thật đáng ngạc nhiên là,
trong thời gian còn lại, Chúa Con sẽ không chỉ có một khuôn mặt và một cơ thể
con người, mà sẽ mang một thể chất giống với một người phụ nữ sống cách đây khoảng
2.000 năm.) Điều duy nhất làm cho người Công giáo “có tội” là nhận ra vai trò
tuyệt vời của Đức Maria trong lịch sử nhân loại. Trong Lc 1:48–49, chính Đức
Maria đã nói “hết mọi đời sẽ khen tôi diễm phúc. Đấng Toàn Năng đã làm cho tôi
biết bao điều cao cả, danh Người thật chí thánh chí tôn! "
Nói về những bà mẹ tuyệt vời,
một vài tuần sau khi mẹ tôi kể cho tôi nghe về cuộc chẩn đoán của bà, bà đã được
xuất viện. Tôi đã lo lắng cho đến khi bà báo tin cho tôi: khối u là lành tính.
Cuối cùng nó có kích thước bằng một quả bóng rổ, nhưng nó lành tính. Tôi cầu
nguyện với Chúa: “Tạ ơn Chúa đã cho con có mẹ trong một thời gian lâu hơn một
chút,” và tôi cầu nguyện với Mẹ của Chúa, “Xin hãy dẫn dắt con và cả gia đình
con đến gần hơn với con của Mẹ, Chúa Giêsu Kitô.
LÝ DO CHO NIỀM TIN CỦA CHÚNG TÔI:
ĐỨC MARIA
* Trong tất cả các tạo vật của Thiên Chúa, Đức Maria có mối quan
hệ gần gũi nhất với Thiên Chúa vì Mẹ đã sinh ra Thiên Chúa.
* Là Mẹ Thiên Chúa, Đức Maria vẫn đồng trinh, được thụ thai vô
nhiễm nguyên tội, và được lên trời cả hồn lẫn xác.
* Người Công giáo tôn kính Đức Maria vì Mẹ luôn dẫn chúng ta đến
với Chúa Giêsu Kitô, con của Mẹ.
Tại sao chúng tôi theo
đạo Công Giáo
[1] Khi
Chúa Con làm người, Ngài vẫn là một ngôi vị thần linh với bản chất thần linh.
Tuy nhiên, khi làm người, Ngài đã mang thêm bản chất con người và được thụ thai
trong lòng Đức Maria, từ đó Ngài được sinh ra.
[2] Timothy George, “Đức Trinh Nữ
Maria trong Quan điểm Truyền giáo,” Maria, Mẹ Thiên Chúa, ed., Carl E. Braaten
và Robert W. Jenson (Grand Rapids, Mich.: Wm. B. Eerdmans, 2004), 110.
[3] Xem
Bình luận của Luther về Kinh Magnificat. Được trích dẫn trong Beth Kreitzer, Cải
cách Mary: Thay đổi hình ảnh của Đức Trinh Nữ Maria trong Bài giảng thế kỷ 16 của
Luther (New York: Nhà xuất bản Đại học Oxford, 2004) 53.
[4] John Calvin, Bình luận về sự
hòa hợp của các tác giả Phúc âm Matthêu, Maccô, and Luca, đoạn 39.
[5] Từ này được dùng để mô tả
Áp-ram và con ông là Lót (St 14:14) cũng như các anh em họ của Môi-se và A-rôn
(Lv 10:4).
[6] “Theo Kinh
Thánh và truyền thống cổ xưa của người Do Thái, Maria thuộc về cha của đứa con
bà—Chúa Thánh Thần. Tuy nhiên, Chúa Thánh Thần không thể là người bảo vệ mà
Maria cần. Chúa Thánh Thần không thể ký các văn bản pháp lý và là người phối ngẫu
hợp pháp của Maria; thế nhưng Giuse đã sẵn sàng và sẵn lòng—đúng là con người—để
chăm sóc cho Maria với tư cách là vợ/chồng hợp pháp của ông.” Tim Staples, Hãy
nhìn ngắm Mẹ của bạn: Sự bảo vệ mang tính lịch sử và Kinh Thánh đối với các Học
thuyết về Thánh Mẫu (San Diego, Calif.: Catholic Answers Press, 2014), 247.
[7] Sđd.
83-103.
[8] Thánh
Irênê, Chống Dị Giáo, 3:22:24.