NGÀY 14 THÁNG 9
SUY TÔN THÁNH GIÁ
Lễ Kính
BÀI ĐỌC: Ds 21, 4b-9
4b Trong cuộc hành trình qua sa mạc, dân Ít-ra-en
mất kiên nhẫn. 5 Họ kêu trách Thiên Chúa và ông Mô-sê rằng:
"Tại sao lại đưa chúng tôi ra khỏi đất Ai-cập, để chúng tôi chết trong sa
mạc, một nơi chẳng có bánh ăn, chẳng có nước uống? Chúng tôi đã chán ngấy thứ
đồ ăn vô vị này.”
6 Bấy giờ ĐỨC CHÚA cho rắn độc đến hại dân. Chúng
cắn họ, khiến nhiều người Ít-ra-en phải chết. 7 Dân đến nói với ông
Mô-sê: "Chúng tôi đã phạm tội, vì đã kêu trách ĐỨC CHÚA và kêu trách ông. Xin
ông khẩn cầu ĐỨC CHÚA để Người xua đuổi rắn xa chúng tôi.” Ông Mô-sê khẩn cầu
cho dân. 8 ĐỨC CHÚA liền nói với ông: "Ngươi hãy làm một con
rắn và treo lên một cây cột. Tất cả những ai bị rắn cắn mà nhìn lên con rắn đó,
sẽ được sống.”9 Ông Mô-sê bèn làm một con rắn bằng đồng và treo lên
một cây cột. Và hễ ai bị rắn cắn mà nhìn lên con rắn đồng, thì được sống.
ĐÁP CA: Tv 77
Đ. Anh em đừng lãng quên những việc Thiên Chúa làm. (x c 7b)
1 Dân tôi hỡi, này nghe tôi dạy bảo,lắng tai đón nhận lời lẽ
miệng tôi. 2 Mở miệng ra, tôi sẽ nói đôi lời huấn dụ,công bố điều
huyền bí thuở xa xưa.
34 Khi Chúa giết họ, họ mới đi tìm Chúa,mới trở lại và mau mắn
kiếm Người, 35 mới nhớ rằng: Thiên Chúa là núi đá họ ẩn thân,Thiên
Chúa Tối Cao là Đấng cứu chuộc họ.
36 Miệng họ phỉnh phờ Chúa, lưỡi họ lừa dối Người;37
còn lòng dạ chẳng chút gì gắn bó,chẳng trung thành giữ giao ước của Người.
38 Nhưng Người vẫn xót thương, thứ tha, không tiêu diệt,nén giận
đã bao lần, chẳng khơi bùng nộ khí.
BÀI ĐỌC: Pl 2, 6-11
6 Đức Giê-su Ki-tô vốn dĩ là Thiên Chúa mà không
nghĩ phải nhất quyết duy trì địa vị ngang hàng với Thiên Chúa, 7
nhưng đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang mặc lấy thân nô lệ, trở nên giống phàm
nhân sống như người trần thế. 8 Người lại còn hạ mình, vâng lời cho
đến nỗi bằng lòng chịu chết, chết trên cây thập tự. 9 Chính vì thế,
Thiên Chúa đã siêu tôn Người và tặng ban danh hiệu trổi vượt trên muôn ngàn
danh hiệu. 10 Như vậy, khi vừa nghe danh thánh Giê-su,cả trên trời
dưới đất và trong nơi âm phủ,muôn vật phải bái quỳ;11 và để tôn vinh
Thiên Chúa Cha, mọi loài phải mở miệng tuyên xưng rằng: "Đức Giê-su Ki-tô
là Chúa".
TUNG HÔ TIN MỪNG:
Hall-Hall: Muôn lạy Chúa Ki-tô, chúng con tôn thờ và chúc tụng
Chúa, đã dùng cây thập giá mà cứu chuộc trần gian. Hall.
TIN MỪNG: Ga 3, 13-17
13 Khi ấy, Đức Giê-su nói với ông Ni-cô-đê-mô rằng:
“Không ai đã lên trời, ngoại trừ Con Người, Đấng từ trời xuống. 14
Như ông Mô-sê đã giương cao con rắn trong sa mạc, Con Người cũng sẽ phải được
giương cao như vậy,15 để ai tin vào Người thì được sống muôn đời.
16 Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một,
để ai tin vào Con của Người thì khỏi phải chết, nhưng được sống muôn đời. 17
Quả vậy, Thiên Chúa sai Con của Người đến thế gian, không phải để lên án thế
gian, nhưng là để thế gian, nhờ Con của Người, mà được cứu độ.”
THẬP GIÁ
LÀ CÂY SỰ SỐNG
A. LỊCH SỬ LỄ KÍNH THÁNH GIÁ
CHÚA GIÊSU
Chúng ta biết 300 năm đầu, Giáo Hội
Mẹ Roma bị đế quốc Roma trù dập, nhất là triều đại vua Nêrô, những tín hữu thời
ấy phải sinh hoạt tôn giáo trong các hang toại đạo, là nghĩa trang ngầm dưới
đất, họ lợi dụng luật Roma không cho phép ai động đến nơi có mồ mả. Tuy nhiên
nếu bị phát hiện ai là người Công Giáo thì phải chịu những hình khổ kinh hoàng:
người thì quăng cho thú dữ ăn thịt, kẻ khác bị treo trên cây gỗ và đốt lửa dưới
chân… Suốt 300 năm, các tín hữu thời sơ khai ở Roma không thể xây Nhà Thờ được.
Năm 312, tướng Constantino đưa bốn
vạn quân đánh chiếm thành Roma, quân đội Roma đông gấp ba lần cùng với những
chiến hào và nhiều vũ khí tối tân, tướng Constantino khó mà thắng được. Khi
Constantino đưa quân bao vây thành Roma, ông cầu nguyện với Chúa rằng: “Lạy Chúa, tuy tôi là người ngoại đạo, tôi
xin Chúa cho tôi dấu chỉ có thắng được Roma hay không? Nếu tôi đánh chiếm được
thành này, tôi sẽ không bao giờ quên ơn Chúa”. Vừa dứt lời cầu nguyện, ông
nhìn lên trời thấy lá cờ Thập Giá bay phất phới với hàng chữ “In
hoc signo vinces” (cứ dấu này
ngươi chiến thắng). Constantino hết sức vui mừng, ông ra lệnh cho binh lính
phải khắc trên cán gươm hai chữ PX, đây là chữ tắt của tiếng Hy Lạp, có nghĩa
là Chúa Kitô, rồi ông ra lệnh giương cao thập giá thúc quân tấn công, thế là
quân đội ông mạnh như vũ bão ào ạt tràn vào thành, quân Roma do tướng Maxence chỉ
huy không kịp trở tay, chính quân đội của ông dùng gươm giết lẫn nhau, vì họ muốn
chống lại vị chỉ huy của họ!
Ông Constantino lên làm vua lãnh đạo
Roma vào ngày 28 tháng 10 năm 312, và ông ra lệnh cho toàn đế quốc Roma phải
tôn trọng đạo Công Giáo, qua chiếu chỉ Edit de Milan phải chấm dứt bách hại
người Công Giáo. Ông dâng cung điện của ông để làm Đền Thờ đầu tiên của Giáo
Hội Roma. Đó là Đền Thờ Laterano, trong Phụng Vụ Hội Thánh hằng năm vẫn dành
riêng ngày 09 tháng 11 để kính nhớ việc cung hiến Đền Thờ này. Từ đó, vua
Constantino ra lệnh cho toàn đế quốc Roma cho phép người Công Giáo được tự do
xây Đền Thờ.
Năm 326, bà Hêlêna, mẹ của vua
Constantino cũng vì nhớ ơn Chúa ủng hộ cho con bà thành công, bà đã cho người
đi tìm Thánh Giá Chúa và người ta đào bới đồi Golgotha, gặp một nơi có ba cây
thập giá nằm gần nhau, người ta đoán đây là nơi Chúa Giêsu bị đóng đinh với hai
tên trộm. Nhưng không biết đâu là Thập Giá của Chúa Giêsu. Lúc ấy, người ta đưa
đến những người tàn tật, què quặt,đui mù, sờ vào ba cây thập giá, riêng chỉ có
một cây bệnh nhân nào đụng đến đều được lành mạnh. Đó là dấu chỉ người ta xác định
Thập Giá Chúa Giêsu.
Năm 628,vua Ba Tư là Khosroès I (năm
531-579) chiếm thành Giêrusalem và cướp Thập Giá đưa về Ba Tư. Sau này vua Heraclius
I (610-641) rượt đuổi vua Khosroès I đến Ctésiphon, tại đây con trai của vua
Khosroès là Siroes Shirva đã giết vua cha và giao cây Thập Giá lại cho vua
Heraclius I vào ngày 12 tháng 12 năm 627. Đến năm 629 Thập Giá được kiệu về
Constantino rồi từ đó rước khải hoàn về Giêrusalem.
Thứ Sáu Tuần Thánh năm ấy, vua Heraclius
cho tổ chức rước Thập Giá mà ông mới chiếm lại được đưa lên đồi Golgotha để cử
hành lễ Mở Khăn. Chính vua mặc áo cẩm bào vác Thập Giá. Trong đoàn rước đó có
Giám mục Zacharias, giáo chủ thành Giêrusalem chủ sự. Đoàn rước đi được một
quãng đường, thì tự nhiên vua Heraclius ngã xuống, nhiều người đến nâng vua dậy
để tiếp tục cuộc rước, nhưng vua không thể chỗi dậy được. Lúc đó Giám mục Zacarias
lên tiếng nói: “Vua không thể chỗi dậy vác Thập Giá được, vì vua không giống Chúa Giêsu!
Chúa Giêsu xưa kia bị lột trần như tên nô lệ vai vác thập giá, còn vua thì mặc
áo lộng lẫy, nên không thích hợp để vác Thập Giá của Chúa”. Vua nghe
thế, ông liền cởi áo cẩm bào và thay áo thường dân, lúc đó vua mới đứng dậy
tiếp tục vác Thập Giá lên đồi Sọ!
B. GIÁO HUẤN
Dựa vào lịch sử trên đây cũng như
dựa vào các Bài đọc trong Phụng Vụ của Thánh Lễ này, cho ta những điểm giáo lý
để thực hành.
1/ Phải trở
nên kẻ thấp hèn trong nhân loại mới được cộng tác với
Chúa Giêsu để cứu người. Thực vậy khi vua Heraclius còn mặc áo cẩm bào, là
người cao cả nhất trong cuộc rước, thì vua không thể vác Thập Giá của Chúa được.
Nhưng khi vua thay áo thường dân, giống như ông Simon thành Kyrênê là một nông
dân, mới vác đỡ Thập Giá cho Đức Giêsu (x Lc 23,26t). Bởi vì Chúa Giêsu vốn dĩ
là Thiên Chúa toàn năng, nhưng Ngài đã không giằng lấy chức đồng hàng cùng
Thiên Chúa, Ngài đã tự hủy mình ra không, đem thân đội lốt người phàm, Ngài mới
thi hành chương trình cứu độ loài người do Chúa Cha thiết định,để rồi Ngài trở
nên nguyên nhân cứu độ cho tất cả những ai tùng phục Ngài, và từ đó mọi miệng
lưỡi phải tuyên xưng Ngài là Chúa (x Pl 2,6-11: Bài đọc II).
2/ Lễ Kính
Thánh Giá Chúa Giêsu không phải là mừng cây gỗ đã treo Chúa Giêsu lên mà bà
Hêlêna đã tìm được, dù ngày Thứ
Sáu Tuần Thánh chúng ta không hôn chân Chúa Giêsu mà hôn cây gỗ Thánh Giá, vì
đó chỉ là dấu chỉ Chúa dùng để cứu dân Ngài suốt 300 năm bị đế quốc Roma trù
dập. Và như vậy, xem ra cái chết nhục nhã của Chúa Giêsu và sự sống lại vinh
hiển của Ngài chưa thắng được bạo lực Roma, nên nhiều tín hữu thời ấy đã đón
nhận lấy đau khổ vì đạo Chúa trong suốt 300 năm. Đó là họ cộng tác với Chúa Giêsu
chịu đau khổ “để bù vào những gì còn
thiếu trong cuộc Tử Nạn của Ngài, vì Hội Thánh là Thân Mình Ngài” (x Cl
1,24).
3/ Chúa dùng
bàn tay người ngoại giáo là vua Constantino giải phóng cho người Công Giáo, để làm mẫu cho những người Công Giáo phải tích
cực đóng góp vào việc phát triển Tin Mừng, cũng như xây dựng Hội Thánh, không
thua dân ngoại. Sự chiến thắng của vua Constantino hoàn toàn dựa vào sức mạnh
và tình thương của Chúa. Lời Chúa đã nói:“Không
phải nhờ gươm nhờ giáo mà Chúa ban chiến thắng, vì chiến đấu là việc của Thiên
Chúa” (x 1Sm 17,47).
Ta biết nước Hoa Kỳ trong biến cố
Tháp Đôi bị bọn khủng bố đánh sập vào ngày 11 tháng 09 năm 2001, chính phủ Mỹ
không kích động dân phải tìm cách trả thù, nhưng họ đã động viên mọi người thắp
nến cầu nguyện cùng Thiên Chúa, họ bị nạn vào ngày 11, họ không chọn ngày 12
hay ngày 13, nhưng để ba ngày sau, nhớ đến ba ngày Chúa Giêsu từ cõi chết sống
lại: Ngài biến dữ ra lành, nên đã chọn ngày 14 tháng 09, ngày Lễ Kính Chiến
Thắng Thánh Giá Chúa Giêsu để hợp với Phụng Vụ Công Giáo trên thế giới cùng xin
Chúa biến dữ ra lành. Hành động Đức Tin của nước Mỹ đã chứng minh rằng họ chọn
Chúa lãnh đạo dân tộc. Chính vì vậy mà trên đồng tiền của Mỹ, từ đồng lớn đến
đồng nhỏ luôn có hàng chữ “In God We Trust” (Chúng tôi tín thác vào
Thiên Chúa). Bởi đó cho đến nay, nước Mỹ vẫn là nước đang lãnh đạo thế giới. Họ
thật xứng đáng với Lời Kinh Thánh: “Phúc thay quốc gia được Chúa làm Chúa Tể”
(Tv 144/143,15).
4/ Chỉ có
Thiên Chúa là Đấng toàn năng biến dữ ra lành. Bởi vì cội nguồn của thập giá là dấu dữ,người
Roma dùng để hành quyết các tử tội. Nhưng hôm nay dấu thánh giá (dấu thập +), cả nhân loại lại dùng làm dấu biểu
lộ lòng thương xót cứu giúp người đau khổ, vì thế trên cổng bệnh viện và các xe
cứu thương đều có dấu này. Vậy dấu dữ đã biến thành dấu lành chỉ vì Con Thiên
Chúa toàn năng,đầy tình thương đã nằm trên đó để hiến mạng sống cho nhân loại.
5/ Qua Cây
Thập Giá ta nhìn thấy Cây Sự Sống. Như lời thánh Gioan nói: “Khoảng
giữa quảng trường và hai bên doành nước có Cây Sự Sống, đơm quả mười hai lần,
tháng nào sinh quả nấy, lá cây dùng để chữa lành các dân ngoại. Phúc cho những
ai đã giặt áo mình trong Máu Con Chiên, chúng sẽ được quyền trên Cây Sự Sống,
và được ngang qua cổng mà vào thành. Và ai bỏ bớt Lời trong Sách Thánh, Thiên
Chúa sẽ bớt phần kẻ ấy hưởng nơi Cây Sự Sống” (Kh 22,2. 14. 19).
6/ Chúa
Giêsu là Adam cuối cùng đánh gục tử thần do Adam thứ nhất mời tới! Truyền thống cho rằng Đức Giêsu bị đóng đinh
trên đồi Sọ, nơi ấy Adam đã chết vì tội bất phục tùng Lời Chúa, và sự chết đã
truyền đến dòng tộc của ông. Nay Adam cuối cùng đã hoàn toàn vâng phục ý Cha
trên trời chấp nhận chết để cứu muôn dân, Ngài đạp đầu tử thần. Do đó, có nhiều
cây thập giá người ta đặt Đức Giêsu đứng trên sọ người là dấu chỉ Ngài thắng tử
thần bởi Adam thứ nhất đưa vào thế gian.
Trên đồi Sọ vào ngày Thứ Sáu Tuần
Thánh có ba cây thập giá, nhưng ý nghĩa khác nhau:
a-
Cây Thập Giá
của Đấng vô tội sinh trái Sự Sống cho những ai tin Chúa Giêsu là Đấng Cứu Độ
duy nhất (x Cv 4,12) để được kết hợp với Ngài.
b-
Cây thập giá
của anh trộm lành nhờ biết sám hối và trông cậy vào lòng thương xót của Chúa Giêsu,
thì cây thập giá ấy trở thành phương tiện đưa anh là người đầu tiên trong nhân
loại vào Thiên Đàng (x Lc 23,43).
c-
Cây thập giá
của tên trộm dữ, vì hắn không sám hối tội cũng không tin Chúa Giêsu là Đấng Cứu
Độ,nên cậy thập giá trở thành dấu án phạt cho tất cả những ai không sám hối
tội, không kêu cầu danh Chúa Giêsu, Đấng đầy lòng thương xót (x Ep 2,4; Lc
23,39).
7/ Kẻ ác
sống trên đời thọ hơn người công chính. Thực vậy, ai càng thiết tha sống và bảo vệ chân lý, thì càng bị
nhiều kẻ ghét và cô đơn! Chỉ có điều may mắn là nên giống Chúa Giêsu! Bởi vậy ba
người bị treo trên thập giá ở đồi Sọ trong ngày Thứ Sáu Tuần Thánh, thì Đấng vô
tội chết trước, còn hai tên trộm người ta phải đập dập ống chân mới chết! (x Ga
19,31t). Vì kẻ ác là những kẻ bất công, đã từng cướp của hại người, nên nó có điều
kiện làm cho thân xác thỏa thuê; còn ý Chúa thì Ngài cho sống lâu để tạo điều
kiện cho chúng sám hối. Nếu chúng lỳ lợm trong tội ác, thì đến ngày cánh chung,
chúng không còn cớ để chữa tội mình!
8/ Con đường
thập giá Đức Giêsu đi là con đường duy nhất đưa đến sự sống vinh quang. Như Ngài đã nói: “Không ai đã lên trời, ngoại trừ Con Người, Đấng từ trời xuống. Như ông
Môsê đã giương cao con rắn trong sa mạc, Con Người cũng sẽ phải bị giương cao
như vậy, để ai tin vào Người thì được sống muôn đời.” (Ga 3,13-15 – Bản
dịch NTT - Tin Mừng).
[* Bản
dịch Nguyễn Thế Thuấn, ngài đã phân biệt ba lần Đức Giêsu loan báo cuộc Khổ Nạn
bởi những nguyên nhân khác nhau:
1- Ga 3,14: Ngài
bị chết tội lỗi người ta.
2- Ga 8,28: Ngài
chết vì người ta lạm dụng tự do chối Ngài.
3- Ga 12,32:
Ngài chết vì được diễn tả tình yêu đối với Cha trên trời và đối với loài người]
Lời này Đức Giêsu cho ta thấy đạo
Chúa khác với mọi tôn giáo khác, vì nguồn gốc đạo Công Giáo phát xuất từ Trời
đến nâng mọi vật trên trái đất lên Trời, tức là làm cho vạn vật trên mặt đất
này, đặc biệt là con người được hưởng vinh quang của Thiên Chúa. Các tôn giáo
khác, nếu có giá trị cũng chỉ là những sáng kiến cố gắng của con người để nâng
đồng loại vươn lên, lên cao hay thấp tùy theo giá trị của tôn giáo đó phù hợp
nhiều hay ít với những chân lý của Lời Chúa:
Đức Giêsu nhắc lại truyện dân Do
Thái phản bội Chúa, bị rắn lửa từ trong rừng bò ra cắn chết 23. 000 người trong
nội trong một ngày (x 1Cr 10,8). Dân kêu cầu ông Môsê, và Chúa bảo ông đúc rắn
đồng treo lên cán cờ, để xác tín rằng “Thiên
Chúa là cờ trận của tôi” (Xh 17,15), ai bị rắn cắn mà nhìn lên con rắn đồng
chính là nhìn lên Chúa Giêsu Thập Giá để chiến đấu với tội lỗi, thì thoát chết
(x Ds 21,4-9: Bài đọc I và Ga 3,14: Tin Mừng), là Đức Gi-su muốn khẳng định: Ai chết vì tội lỗi, hãy nhìn lên Ngài bị
treo trên Thập Giá, thì được sống! Nhìn Chúa Giêsu trên Thập Giá, cụ thể
chính là lúc ta đi hiệp dâng Thánh Lễ, làm hiện tại hóa cuộc Tử Nạn và Phục
Sinh của Chúa Giêsu, ta sẽ được hưởng Quả Phúc Cây Thập Giá, bởi vì “nhờ
Cây Thập Giá ban Quả Phúc Trường Sinh, và Chúa nuôi dưỡng ta nơi bàn tiệc Thánh
Thể” (Lời Nguyện Mở Đầu và Kết Thúc Thánh Lễ, nhất là Kinh Tiền Tụng). Đúng
với Lời Kinh Tiền Tụng trong Thánh Lễ hôm nay Hội Thánh dâng lời tạ ơn Chúa: “Cha
đã dùng Cây Thập Giá để ban ơn cứu độ cho loài người. thật vậy, xưa vì cây trái
cấm, loài người chúng con phải tử vong, nay nhờ Cây Thập Giá lại được sống muôn
đời; và ma quỷ xưa chiến thắng nhờ cây trái cấm, nay thảm bại vì Cây Thập Giá
của Đức Kistô, Chúa chúng con” .
9/ Chính vì
sức mạnh cứu độ của Cây Thập Giá như trên mà ngày nay ta được lãnh Bí
tích Thánh Tẩy có bốn người ghi dấu Thánh Giá trên trán (Chủ sự, cha, mẹ và
người đỡ đầu). Để nhờ bốn dấu Thánh Giá
đó, ta đi khắp bốn phương loan báo Tin Mừng cho muôn dân, hầu tập họp thêm
nhiều môn đệ cho Chúa Giêsu (x Mt 28,19-20). Vì “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Con của
Người thì khỏi phải chết, nhưng được sống muôn đời. Quả vậy, Thiên Chúa sai Con
của Người đến thế gian, không phải để lên án thế gian,nhưng là để thế gian nhờ
Con của Người mà được cứu độ.” (Ga 3,16-17: Tin Mừng).
Vậy chúng ta hiệp thông với Hội
Thánh dâng lời cầu nguyện: “Muôn lạy Chúa
Kitô, chúng con tôn thờ và chúc tụng Chúa, đã dùng cây Thập Giá mà cứu chuộc
trần gian” (Tung Hô Tin Mừng),khiến chúng ta phải nhắc nhở nhau: “Anh em đừng quên lãng những việc Thiên Chúa
làm” (Tv 78/77, 7b: Đáp ca).
THUỘC LÒNG
Thiên Chúa
là cờ trận của tôi! (Xh 17,15)
Tôi không muốn
biết gì ngoài Đức Kitô Giêsu bị đóng đinh thập giá. Phần tôi, ước gì tôi đừng
có vênh vang nơi một điều gì trừ phi là nơi thập giá của Chúa chúng ta, Đức Giêsu
Kitô, nhờ đó thế gian đã bị đóng đinh cho tôi, và tôi cho thế gian (1Cr 2,2; Gl 6,14).
Lm Giuse Đinh Quang Thịnh