CHÚA
NHẬT LỄ LÁ. B
CHỦ ĐỀ: NGƯỜI TÔI TỚ
CỦA THIÊN CHÚA ĐI VÀO CON ĐƯỜNG CHỊU NẠN
1.
Bài Tin Mừng lúc kiệu lá (Mc 11,1-14): Đức Giêsu vào thành Giêrusalem trong
tư cách Vua Messia, một vị vua hiền lành khiêm tốn.
2.
Bài đọc Cựu Ước (Is 50,4-7): Người Tôi Tớ của Thiên Chúa sẵn lòng chịu khổ.
3.
Bài Thánh Thư (Pl 2,6-11): Sự tự hạ, tự huỷ của Đức Giêsu.
4.
Bài Thương khó (Mc 14,1—15,47): cuộc chịu nạn chịu chết của Đức Giêsu.
I. DẪN VÀO THÁNH LỄ
(Như lời dẫn nhập
in trong sách lễ Rôma)
Anh chị em thân
mến. Từ đầu mùa chay chúng ta đã dùng việc hãm mình đền tội và công việc bác ái
chuẩn bị tâm hồn chúng ta, thì hôm nay chúng ta tụ họp để cùng với toàn thể Hội
Thánh khai mạc mầu nhiệm vượt qua của Chúa chúng ta, nghĩa là cuộc khổ nạn và sự
phục sinh của Người. Để thực hiện điều đó, chính Người đã tiến vào thành
Giêrusalem. Bởi vậy, với tất cả lòng tôn kính sùng mộ tưởng nhó đến việc Người
vào thành mang lại ơn cứu độ, chúng ta hãy bước theo Chúa, để nhờ ơn thánh,
chúng ta được tham dự vào thập giá, chúng ta cũng được dự phần vào sự phục sinh
và sự sống.
II. GỢI Ý SÁM HỐI
(Không có)
III. LỜI CHÚA
1. Bài Tin Mừng lúc kiệu lá: Mc 11,1-10
Việc Đức Giêsu
vào thành Giêrusalem tuy có phần long trọng (dân chúng đón rước, tung hô…)
nhưng không phải là một cuộc biểu dương chính trị, trái lại nhằm cho biết Đức
Giêsu là người như thế nào:
-
Đức Giêsu rất coi trọng việc này, cho nên đích thân Ngài thu xếp từng chi
tiết cho cuộc vào thành (thu xếp trước với chủ lừa, dặn dò kỹ hai môn đệ về đường
đi nước bước và lời ăn tiếng nói).
-
Nhưng mọi sự chuẩn bị đều được tiến hành trong âm thầm kín đáo (những lời đối
đáp giữa môn đệ với chủ lừa giống như trao đổi mật hiệu với nhau).
-
Đức Giêsu chọn cởi lừa chứ không cởi ngựa.
-
Lời chúc tụng của dân chúng có tính cách tôn giáo hơn là chính trị
("Hoan hô Đấng nhân danh Chúa mà đến", "Hoan hô trên các tầng trời")
Như thế, Đức
Giêsu muốn cho người ta biết Ngài là vua nhưng là một vị vua cứu nhân độ thế,
hiền hòa, khiêm tốn.
2. Bài đọc Cựu Ước: Is 50,4-7
Đây là bài ca
thư ba về Người Tôi Tớ trong sách Isaia.
-
Người Tôi Tớ nâng đỡ kẻ nhọc nhằn.
-
Người Tôi Tớ luôn thức tỉnh đón nghe và thi hành ý Chúa.
-
Người Tôi Tớ nhẫn nhục chịu đựng những đau khổ hành hạ.
3. Đáp ca: Tv 21
Tâm tình của
người công chính bị bách hại:
-
Than thở với Chúa về những sự hành hạ mình phải chịu
-
Đồng thời bày tỏ lòng trông cậy vững vàng vào Chúa và vẫn chúc tụng Ngài.
4. Bài Thánh Thư: Pl 2,6-11
Thánh Phaolô vẽ
2 con đường của Đức Giêsu:
-
Con đường hạ mình: dù là Con Thiên Chúa, nhưng Đức Giêsu đã tự ý hạ mình đến
mức tột cùng (làm thân tôi đòi, chết, chết trên thập giá)
-
Con đường được tôn vinh: Ngài càng hạ mình thì Thiên Chúa càng nâng Ngài
lên cao đến tột cùng (danh Ngài trổi vượt mọi danh hiệu, mọi loài trên trời, dưới
đất và trong địa ngục đều phải tôn thờ Ngài).
5. Bài Thương khó: Mc 14,1—15,47
Diễn tiến cuộc
chịu nạn của Đức Giêsu đều giống nhau trong 4 quyển Tin Mừng. Nhưng Mác cô nhấn
mạnh một số ý lớn:
a/ Đức Giêsu "bị trao nộp": Động từ này được dùng 9 lần trong bài
tường thuật. Tác nhân trao nộp Đức Giêsu là: Giuđa (nộp Đức Giêsu cho các thượng
tế), các Thượng tế (nộp Đức Giêsu cho Philatô), Philatô (nộp Ngài cho quân
lính). Nhưng đàng sau và chủ động nhất là chính Thiên Chúa đã trao nộp Con mình
cho loài người. Phần Đức Giêsu, Ngài cũng tự trao nộp mình.
Lý do trao nộp
cũng khác nhau: vì tiền (Giuđa), vì lòng ganh ghét (các Thượng tế), vì mị dân
(Philatô), và vì yêu thương (Chúa Cha, Đức Giêsu).
b/ Đức Giêsu là "Con Thiên Chúa": Tin Mừng Mc diễn tiến theo sơ đồ
từ từ hé lộ về con người Đức Giêsu: Ngài là người à là Kitô (Messia) à Con
Thiên Chúa (Câu đầu tiên của tác phẩm vạch rõ sơ đồ này. Mc 1,1: "Tin Mừng
Đức Giêsu Kitô Con Thiên Chúa". Mặc khải cao nhất về Đức Giêsu là tư cách
Con Thiên Chúa của Ngài. Mặc khải này được thốt ra khi Ngài tắt thở: "Viên
đại đội trưởng đứng đối diện với Đức Giêsu, thấy Người tắt thở như vậy liền nói
"Quả thật, người này là Con Thiên Chúa" (15,39).
IV. GỢI Ý GIẢNG
* 1. Chúa chọn con lừa
Nhiều độc giả
Tin Mừng rất ngạc nhiên trước những lời căn dặn của Đức Giêsu với hai môn đệ mà
Ngài sai vào thành trước: "Các anh vào làng trước mặt kia. Tới noi sẽ thấy
ngay một con lừa con chưa ai cởi bao giờ đang cột sẵn đó. Các anh cởi dây ra và
đem nó về đây. Nếu có ai bảo tại sao các anh làm như vậy thì cứ nói là Chúa cần
đến nó và Người sẽ gởi lại đây ngay" (các câu 2-3). Mọi việc đã diễn ra
đúng lời Chúa dặn. Tưởng như một phép lạ. Thực ra không phải là phép lạ gì cả,
mà là chính Đức Giêsu đã kín đáo thu xếp trước với người thân của Ngài trong
làng: đến ngày đó, tại địa điểm đó, họ hãy để sẵn hai con lừa, sẽ có hai môn đệ
của Ngài đến dắt đi, mật khẩu để nhận ra nhau là một câu hỏi và một câu trả lời
đã quy ước sẵn.
Tại sao Đức
Giêsu phải đích thân thu xếp các chi tiết cho chuyến vào thành Giêrusalem lần
này? Thưa có hai lý do:
1/ Sự việc diễn
ra "mấy ngày trước lễ Vượt Qua" (c 1). Lễ này kỷ niệm việc dân do
thái được giải phóng khỏi ách nô lệ Ai Cập, cho nên mỗi lần mừng lễ này, ý tưởng
giải phóng luôn hiện lên trong đầu dân chúng, nhất là khi đất nước đang nằm dưới
ách thống trị của ngoại bang. Chính vì thế, viên Tổng trấn Rôma bình thường vẫn
an tâm ở tổng hành dinh của ông tại Syria, nhưng gần đến lễ Vượt Qua thì phải đến
Giêrusalem để có thể trực tiếp chỉ đạo nếu có xảy ra nổi loạn. Trong bầu khí nhạy
cảm đó, Đức Giêsu phải kín đáo thu xếp để đừng ai biết trước chuyến vào thành của
Ngài.
2/ Mọi chi tiết
mà Đức Giêsu đích thân thu xếp đều liên hệ đến con lừa. Tại sao? Vì Ngài không
muốn người ta hiểu lầm Ngài là một nhà giải phóng quân sự hay chính trị. Ngài
muốn người ta hiểu rằng Ngài là một vị vua hòa bình, hiền từ và khiêm tốn. Vua
chinh chiến thì cỡi ngựa, còn vua hòa bình thì cỡi lừa.
Tuy nhiên xem
ra không ai hiểu đúng ý Chúa: các môn đệ "lấy áo choàng của mình trải lên
lưng nó", dân chúng thì cũng "chặt nhành chặt lá ngoài đồng mà rải.
Người đi trước kẻ theo sau reo hò vang dậy" (các câu 7-9). Sự hồ hỡi của họ
có lẽ xuất phát từ ý tưởng giải phóng: Hôm nay ngày giải phóng đã đến rồi, vị
Anh hùng đã xuất hiện! Tóm lại mọi người đều nghĩ rằng hôm nay Đức Giêsu bắt đầu
cuộc khởi nghĩa.
*
Chúa nhật Lễ Lá
hôm nay bắt đầu Tuần Thánh. Chúng ta có thể dùng đoạn Tin Mừng này để soi sáng
ý nghĩa những sự việc sẽ xảy ra trong Tuần Thánh:
-
Tại sao các Thượng Tế do thái tìm bắt Đức Giêsu? Thưa vì họ tưởng rằng Ngài
là một chính khách nguy hiểm. Tin Mừng thứ tư ghi nhận rằng ngay cả trước biến
cố này, các vị lãnh đạo ấy đã tính đến khả năng sức thu hút quần chúng của Đức
Giêsu sẽ dẫn đến sự đàn áp của quân Rôma: "Nếu chúng ta cứ để ông ấy tiếp
tục, mọi người sẽ tin vào ông ấy, rồi người Rôma sẽ đến phá huỷ cả nơi thánh của
ta lẫn dân tộc ta" (Ga 11,48).
-
Tại sao Giuđa nộp Đức Giêsu cho các Thượng Tế? Nhiều chuyên gia Thánh Kinh
cho rằng đó là do một tính toán chính trị: Hắn vẫn nghĩ Đức Giêsu là một người
có khả năng làm một cuộc đảo chánh. Nhưng Giuđa chờ mãi mà không thấy Đức Giêsu
làm gì nên hắn nộp Đức Giêsu như dồn Ngài vào chân tường: hy vọng khi đã bị bắt
thì Đức Giêsu bó buộc phải ra tay hành động.
-
Tại sao dân chúng hùa theo các Thượng Tế đòi giết Đức Giêsu? Đó là phản ứng
thất vọng của những người đã từng hy vọng quá nhiều: Họ hy vọng Đức Giêsu giải
phóng đất nước nhưng khi Ngài không làm vậy thì họ thất vọng và trừng trị Ngài.
*
Hôm nay chúng
ta cũng tay cầm lá, miệng tung hô Đức Giêsu. Nhưng chúng ta coi Ngài là ai và
mong gì nơi Ngài?
-
Nếu chúng ta coi Đức Giêsu là một vị vua uy quyền, chúng ta sẽ như các lãnh
tụ do thái tìm cách trừ khử Ngài khi cảm thấy uy quyền ấy đe dọa đến quyền tự
do của chúng ta.
-
Nếu chúng ta coi Ngài là một vị vua giúp chúng ta chiến thắng thù địch,
chúng ta sẽ như quần chúng hôm ấy chán bỏ Ngài khi Ngài không giúp chúng ta đạt
được mục đích ấy.
-
Nếu chúng ta coi Ngài là một thứ ô dù cho chúng ta núp bóng, chúng ta sẽ
như các môn đệ bỏ Ngài mà chạy trốn khi ước vọng của chúng ta không thành.
Đức Giêsu là một
vị vua hòa bình, hiền từ và khiêm tốn. Đi theo Ngài có lẽ chúng ta sẽ không được
hưởng đặc quyền đặc lợi, nhưng tâm hồn chúng ta sẽ luôn được bình an.
* 2. Con đường dẫn đến vinh quang
Trong bài Thánh
Thư, Thánh Phaolô ngầm so sánh Ađam và Đức Giêsu.
-
Ađam đã muốn "dành cho được ngang hàng với Thiên Chúa". Nhưng kết
quả chỉ là thấy mình trần truồng xấu hổ và bị đuổi khỏi hạnh phúc địa đàng.
-
Còn Đức Giêsu thì vâng lời Thiên Chúa mà hạ mình xuống đến mức tột cùng. Kết
quả là được nâng lên tới mức tột cùng.
Tự nhiên, chúng
ta theo con đường của Ađam: tìm cách khẳng định mình, tưởng rằng làm thế thì
giá trị của mình sẽ được nâng cao. Nhưng chúng ta quên rằng chúng ta là do Thiên
Chúa tạo dựng, vì thế chúng ta có giá trị hay không, được nâng cao hay không là
do Thiên Chúa chứ không do chúng ta. Con đường tốt nhất là vâng lời Thiên Chúa,
đi theo sự chỉ dẫn của Ngài, rồi Ngài sẽ nâng chúng ta lên đúng theo ý Ngài muốn.
* 3. Trao nộp Đức Giêsu
Bài Tin Mừng
theo thánh Mác cô cho thấy mọi người đều trao nộp Đức Giêsu, nhưng vì những động
cơ khác nhau (xin xem lại phần giải thích phía trên).
Suy nghĩ thêm,
ta còn thấy có những cách trao khác nhau:
-
Trao cái này để đổi lấy cái kia (như Giuđa, Philatô): cách trao vụ lợi
-
Trao cho người khác cái mình muốn bỏ (các Thượng tế): cách trao ác độc.
-
Trao cho người khác cái mình rất quý (Chúa Cha): cách trao yêu thương.
-
Trao chính mình (Đức Giêsu): yêu thương tột cùng.
Chúng ta hãy suy
gẫm về những cách trao của mình và về cách mình trao Đức Giêsu cho người khác.
* 4. Cách chịu đau khổ là thước đo nhân phẩm
Một điều hiển
nhiên là cuộc đời ngập tràn đau khổ. Giáo lý đạo Phật dạy "Đời là bể khổ".
Nhiều người đã tìm nhiều cách để tránh khổ và diệt khổ. Nhưng có lẽ cái khổ sẽ
không bao giờ tránh hết và diệt hết được.
Đức Giêsu không
tránh khổ, không diệt khổ. Ngài "vác" lấy đau khổ (thập giá), và Ngài
dạy môn đệ mình "Ai muốn theo Ta, hãy vác thập giá mình mà theo".
Nino
Salveneschi có suy nghĩ này: "Thật lạ khi người ta có thể tính toán chính
xác về sức nặng có thể chất lên một chiếc xe, một chiếc tàu hay một chiếc máy
bay… nhưng không tính nổi sức nặng có thể chất lên vai con người. Xét cho cùng,
càng có thể vác nặng bao nhiêu thì càng có giá trị bấy nhiêu" (Savoir
souffrir)
* 5. Phêrô chối Thầy
Việc ông Phêrô
chối Thầy gợi cho chúng ta nhiều suy nghĩ:
-
Ông là người nhiệt tình nhất với Đức Giêsu, thế mà cuối cùng cũng chối
Chúa. Nghĩa là bất cứ ai cũng yếu đuối và cũng có thể sa ngã nặng nề. Hơn nữa,
Phêrô sa ngã vì ông không biết ông yếu, ông luôn tưởng mình mạnh.
-
Lý do khiến Phêrô chối Chúa là vì ông sợ bị liên lụy. Nếu những người hỏi
ông không phải là những người của vị Thượng Tế đang xét xử Đức Giêsu thì chắc
Phêrô vẫn mạnh dạn nhìn nhận mình là môn đệ Đức Giêsu. Nhưng vì họ là người của
Thượng Tế nên ông phải chối, kẻo họ báo cáo với Thượng tế rồi Thượng Tế cũng bắt
ông luôn.
Phêrô đã dám
theo Đức Giêsu suốt 3 năm khi Ngài đi rao giảng, khi Ngài làm phép lạ… Trong thời
gian đó không phải là Phêrô không cực khổ, nhưng ông có thể chịu được. Nhưng
hôm nay ông chối vì chuyện hôm nay không chỉ là vấn đề cực khổ, mà là vấn đề an
toàn của sinh mạng. Ông chấp nhận từ bỏ và hy sinh, nhưng chỉ từ bỏ và hy sinh
đến một giới hạn nào đó thôi.
Có lẽ cũng có
những giới hạn mà chúng ta đặt ra - tuy một cách vô ý thức – cho việc chúng ta
theo Chúa, việc chúng ta từ bỏ, việc chúng ta hy sinh.
* 6. Vương quốc Tình yêu
Ngày 15-4-1996,
linh mục George Parker, giám quản xứ thánh Giuse thuộc giáo phận Norwich ở
Connecticut Hoa Kỳ, đã trả lại số tiền 5.000 đôla của nghị sĩ Christopher
J.Dodd giúp cho trường học của giáo xứ. Cha Parker làm thế để phản đối nghị sĩ
Dodd mang danh Công giáo, nhưng lại liên tục bỏ phiếu ủng hộ các dự luật phá
thai. Cha Parker gọi số tiền của Dodd là "số tiền vấy máu hài nhi vô tội".
Người không ngần ngại gọi Dodd là "môn đệ của thần chết".
Việc làm của
cha khiến nhiều người cảm kích, dân chúng đã gởi về giúp trường học 61.000
đôla. Nhiều tổ chức bênh vực sự sống, và nhiều cơ quan truyền thông bày tỏ sự
ngưỡng mộ ngài.
Trớ trêu thay
không một linh mục nào trong giáo phận Norwich bênh vực hành động kiên cường ấy.
Không ai dám công khai phê phán việc làm của nghị sĩ Dodd. Đau đớn hơn nữa,
chính đức cha Daniel A. Hart vì áp lực của nghị sĩ Dodd đã cho ngài ngưng việc
coi xứ. Đến nước này ngài chỉ biết xin về hưu. Đức Cha Hart viết thư cho ngài
như sau: "Tôi rất tiếc là cha đã xin về hưu với tâm trạng bị xử bất công.
Tôi cầu nguyện cho sự đau khổ này sẽ kết hợp cha với Đức Kitô một cách trọn vẹn
hơn, nhờ Người mà cha tìm được niềm vui".
*
Câu chuyện trên
đây sẽ giúp chúng ta hiểu rõ tâm trạng của Đức Giêsu trong bài Tin mừng hôm nay.
Thánh Gioan viết: "Sắp đến lễ Vượt Qua, rất nhiều người đi Giêrusalem… Họ
đang tìm Đức Giêsu và hỏi han nhau: "Chắc ông ấy chẳng đến dự lễ đâu!"
Còn bọn tư tế và Biệt phái đã ra lệnh: Bất cứ ai biết ông ấy ở đâu thì phải báo
cho họ đến bắt" (Ga.11,55-57). Vậy Đức Giêsu vào thành Giêrusalem với tâm
trạng của một kẻ bị truy nã, một kẻ có tên trong sổ bìa đen.
Nhưng Người vẫn
công khai vào thành, không một chút sợ hãi. Người cỡi trên lưng lừa con để thực
hiện lời tiên tri Dacaria: "Này Vua ngươi đến, đầy vẻ dịu dàng, cỡi lừa, lừa
con của lừa mẹ" (Dcr.9,9). Đức Giêsu muốn chứng tỏ Người là Đấng Mêsia, Vị
cứu tinh, Vua hiền từ: Một Vị vua chiến thắng bằng cái chết trên thập giá, khác
với chiến thắng bằng vũ lực của các vua trần thế ngồi trên lưng ngựa.
Dân chúng trải
áo, lấy lá lót đường, hoan hô chúc tụng Người như một vị vua chiến thắng, Đấng
cứu tinh của dân tộc, đuổi lũ quân Rôma ra khỏi vùng Palestina, xô nhào chúng
ra biển, tái lập vương quyền vua Đavít. Trái lại, Đức Giêsu đã cưỡi con vật hiền
lành, tiến vào Giêrusalem, hành động này đã đi ngược lại quan niệm của họ, nên
không lạ gì họ đã hùa theo nhóm Biệt phái, kết án tử hình cho Người chỉ vài
ngày sau đó.
Cha Parker đã
không chấp nhận thỏa hiệp với thế gian, với tội lỗi. Người đã giữ đúng vai trò
tiên tri, chấp nhận lội ngược dòng, cho dù phải chịu khổ đau và bị bỏ rơi để
nên giống Thầy Giêsu.
Đức Giêsu không
xua quân đi giao chiến với các dân tộc. Nhưng đã qui tụ mọi người chiến đấu với
nghèo đói, bất công và thù hận.
Đức Giêsu không
đến để kết án và hủy diệt kẻ khác. Nhưng đã thứ tha và băng bó những vết thương
tâm hồn.
Đức Giêsu không
ngồi trên ngai vàng để dân chúng hầu hạ. Nhưng đã quì xuống rửa chân cho các thần
dân.
Đức Giêsu không
đến để thiết lập một vương quốc trần gian tạm bợ, Người đến để xây dựng một
vương quốc vĩnh hằng, vương quốc tình yêu ngay trong lòng mọi người.
*
Lạy Chúa, người
đời đón rước Chúa vào thành Giêrusalem, để rồi lại kết án Chúa ngay trong thành
thánh. Xin cho chúng con đừng bao giờ thỏa hiệp với thế gian, nhưng cho chúng
con can đảm theo Chúa đến chiều thứ Sáu Tuần Thánh, để được sống lại với Chúa
trong đêm Phục Sinh khải hoàn. Amen. (Thiên Phúc, "Như Thầy đã yêu")
V. LỜI NGUYỆN CHO MỌI NGƯỜI
Chủ tế: Anh chị
em thân mến, hôm nay bước vào Tuần Thánh, Hội thánh mời gọi các Kitô hữu bước
theo Đức Giêsu trên đường thập giá, để được phục sinh với Người trong cuộc sống
mới. Chúng ta hãy tha thiết nguyện xin:
1. Đức Giêsu đã khải hoàn vào thành Giêrusalem không phải để biểu dương uy
quyền / mà là để bày tỏ lòng yêu thương và nhân lành / Xin cho các vị chủ chăn
trong Hội thánh / biết noi gương Người để phục vụ mọi người trong khiêm tốn và
hiền lành.
2. Đức Giêsu đã đến trần gian không phải để thống trị / nhưng để phục vụ mọi
người / Xin cho các vị có chức quyền trong xã hội / biết lo cho công ích và
quan tâm giúp đỡ mọi người.
3. Đức Giêsu đã phục vụ mọi người cho đến chết và chết trên thập giá / Xin
cho tất cả những ai đang phải đau khổ trong tâm hồn hay thể xác / vì đã phục vụ
mọi người / được luôn can đảm và vững tin nơi tình thương cứu độ của Thiên
Chúa.
4. Đức Giêsu đã chịu chết và sống lại để đem hạnh phúc thật cho mọi người /
Xin cho mọi người trong họ đạo chúng ta đừng bao giờ trở nên gánh nặng và thập
giá cho anh chị em mình.
Chủ tế: Lạy
Chúa, Chúa đã muốn cho Đức Giêsu Con Chúa phải đi qua đường thập giá mới vào được
vinh quang. Xin cho mỗi người chúng con luôn noi theo đường lối của Người, để
làm vinh danh Chúa. Chúng con cầu xin nhờ Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng con.