CHÚA
NHẬT V MÙA CHAY. B
Chủ đề: Ý thức trước
về ý nghĩa và giá trị của việc Đức Giêsu chịu nạn
Các bài đọc trong Chúa nhật cuối cùng của Mùa Chay giúp
ta ý thức trước về ý nghĩa và giá trị việc chịu nạn sắp tới của Đức Giêsu.
-
Bài đọc I (Gr
31,31-34): Thiên Chúa tiên báo sẽ lập một Giao ước mới
-
Bài Tin Mừng (Ga
12,20-33): Đức Giêsu sắp bước vào cuộc chịu nạn
-
Bài đọc II (Dt
5,7-9): Cuộc chịu nạn hoàn thành cuộc đời Đức Giêsu
I. DẪN VÀO THÁNH LỄ
Hôm nay là Chúa nhật cuối cùng của Mùa Chay, tuần sau sẽ
là Tuần Thánh. Để giúp chúng ta vào Tuần Thánh một cách sốt sắng, hôm nay Phụng
vụ Lời Chúa giúp chúng ta thấy được ý nghĩa và giá trị việc chịu nạn sắp tới của
Đức Giêsu.
II. GỢI Ý SÁM HỐI
-
Chính vì tội lỗi
chúng ta mà Đức Giêsu đã phải chịu chết cách đau đớn và nhục nhã trên Thánh
Giá.
-
Đức Giêsu đã lấy
chính máu mình để thiết lập Giao ước mới giữa Thiên Chúa với loài người. Thế mà
chúng ta thường xuyên vi phạm Giao ước ấy.
-
Đức Giêsu đã
dùng Thập giá để cứu chuộc chúng ta. Thế mà chúng ta không yêu mến những thánh
giá hằng ngày của chúng ta.
III. LỜI CHÚA
1. Bài đọc I: Gr
31,31-34
Ngày xưa ở Sinai, Thiên Chúa đã thiết lập Giao ước với
dân Israel, theo đó Ngài hứa là Thiên Chúa của họ và sẽ bảo vệ họ, phần họ thì
phải phụng sự Ngài như là Chúa tể duy nhất. Các điều khoản của giao ước ấy được
khắc lên hai bia đá.
Nhưng dân Israel đã thường xuyên vi phạm giao ước ấy, dẫn
đến hậu quả là họ phải bị mất nước và bị lưu đày.
Ngôn sứ Giêrêmia loan báo Thiên Chúa sẽ lập một giao ước
mới: Giao ước mới này không ghi trên đá mà ghi tận đáy lòng con người; tinh thần
của Giao ước này là tình thương và tha thứ: "Mọi người từ lớn chí nhỏ đều
nhìn biết Ta" và "Ta sẽ tha tội ác của chúng và sẽ không còn nhớ đến
tội lỗi của chúng.”
Đức Giêsu là Đấng thực hiện lời tiên báo đó.
2. Đáp ca: Tv 50
Trong tâm tình chân thành sám hối, tác giả Tv 50 nài xin
Chúa một mặt tẩy sạch các tội lỗi của mình, và mặt khác tạo cho mình một quả
tim mới.
Một quả tim mới để khắc ghi Giao ước mới. Đó cũng là tâm
tình hợp với lời tiên báo của Giêrêmia.
3. Tin Mừng: Ga
12,20-33
Đức Giêsu đang nghĩ tới việc Ngài sẽ chịu nạn chịu chết để
cứu độ loài người. Việc một số người hy lạp – tức là người ngoại – xin gặp Ngài
khiến Ngài ý thức rằng giờ cứu độ ấy đã điểm. vì thế mặc dù tâm hồn Ngài xao
xuyến nhưng Ngài cũng hân hoan tuyên bố "Đã đến giờ Con Người được tôn
vinh… Khi nào Ta được đưa lên khỏi đất, Ta sẽ kéo mọi người lên cùng Ta.” Nghĩa
là Đức Giêsu coi cái chết của Ngài là vinh quang cho Ngài và nguồn cứu độ cho mọi
người.
4. Bài đọc II:
Dt 5,7-9
Tác giả thư Do thái hiểu rằng cuộc chịu nạn của Đức Giêsu
là "căn nguyên ơn cứu độ đời đời cho tất cả những kẻ tùng phục Ngài.”
IV. GỢI Ý GIẢNG
* 1. Biện chứng giữa
chết và sống
Chết và sống không hẳn là 2 điều luôn đối nghịch nhau,
nhiều khi chúng liên kết hỗ trợ nhau: sự chết nuôi sự sống và sự sống sống được
là nhờ sự chết. Vài thí dụ:
-
Nơi thực vật: những
thứ được dùng làm phân bón phải chết đi thì mới thành chất bổ dưỡng cho cây.
-
Nơi sinh vật:
các thức ăn phải "tiêu" mới "hóa" thành lương thực.
-
Trong cõi nhân
sinh: những người già chết đi để nhường đất và hoa màu của đất cho các thế hệ
sau dùng đó mà sống.
-
Ngọn nến: sáp nến
phải chảy ra và bị đốt thì ánh sáng mới bùng lên.
-
Trong bài Tin Mừng
này, Đức Giêsu nói: hạt lúa có thối đi thì cây lúa mới nẩy mầm.
Đức Giêsu chết để cho con người sống. Sự chết của Ngài là
nguồn sự sống cho chúng ta.
* 2. "Đã đến Giờ
Con Người được tôn vinh"
"Giờ" này không phải là một khoảnh khắc chiếm một
chỗ xác định rõ trong dòng thời gian, không đo bằng đồng hồ, không tính theo
toán học gồm 60 phút, mà là một thời điểm vô cùng quan trọng đánh dấu bắt đầu một
thời đại mới sẽ kéo dài đến mãi mãi.
Đó là lúc Đức Giêsu bước lên Thập giá. Khi đó mọi trục trặc
vướng víu trong liên hệ giữa loài người với Thiên Chúa được tháo gỡ hết, tương
giao giữa loài người với Thiên Chúa được thông suốt, nhờ thế tình thương và sức
sống dồi dào của Thiên Chúa được chuyển thông dào dạt cho loài người.
Chính vì thế, Đức Giêsu nói "Đã đến giờ con người được
tôn vinh.” "Con người" đây vừa là Đức Giêsu mà cũng vừa là loài người,
vì mọi người đều là "con người.” Chẳng những Đức Giêsu được tôn vinh mà mọi
người cũng được tôn vinh nhờ cái chết của Đức Giêsu trên thập giá.
* 3. Các vai trong vỡ
tuồng thập giá
Đoạn Tin Mừng hôm nay giúp ta thấy rõ những người có liên
hệ trong cái chết của Đức Giêsu.
-
Hai vai chính là Chúa
Cha và Đức Giêsu: Đức Giêsu thưa "Lạy Cha, xin hãy làm vinh danh Cha";
và tiếng từ trời vọng xuống "Ta đã làm vinh danh Ta và Ta còn làm vinh
danh Ta nữa.” Cuộc đối thoại bằng những lời lẽ cao siêu này vượt quá tầm hiểu
biết của những người có mặt ở đấy hôm đó. Vì thế có người cho là tiếng sấm và
có người cho là tiếng thiên thần à Cái chết của Đức Giêsu là kết quả của một sự
đối thoại và thỏa thuận giữa Chúa Cha và Đức Giêsu để thực hiện chương trình
yêu thương của Thiên Chúa đối với loài người.
-
Nhưng loài người cũng có liên quan: Đức Giêsu nói "Tiếng đó
phát ra không phải vì Ta mà vì các ngươi" à Cuộc đối thoại trên là một mặc
khải cho loài người: Tuy họ không hiểu tại sao Đức Giêsu chết, cũng chẳng hiểu
tại sao chết mà là tôn vinh, nhưng họ được nói cho biết cái chết ấy là vì họ và
cho họ.
-
Do đó, đương nhiên mỗi người cũng có liên hệ:
"Hãy theo Ta. Ta ở đâu thì kẻ phụng sự Ta cũng sẽ ở đó. Ai phụng sự Ta thì
Cha Ta sẽ tôn vinh nó" à Thập giá là con đường dẫn đến tôn vinh. Mỗi người
chúng ta có đi theo Đức Giêsu trên con đường thập giá thì mới đến được chỗ Đức
Giêsu ở và mới được tôn vinh như Ngài.
* 4. Hạt lúa mì mục
nát.
Cha Dieudonné Bourgignon, người Bỉ, đã từng bị Đức Quốc
Xã bắt giam trong trại tập trung Dachau thời Đệ Nhị Thế Chiến kể lại:
Vào một đêm cuối tháng bảy, một tù nhân khu trại 4 thuộc
trại giam Auschwitz đã trốn thoát. Phòng hơi ngạt của trại này đã từng thủ tiêu
6 triệu người Do thái; 1/3 dân Do thái trước Thế Chiến. Sáng hôm sau, viên sĩ
quan hằn học tuyên bố: "Tất cả những người có mặt phải đứng nghiêm trong
hàng ngũ.” Đoàn tù nhân phải chôn chân không mủ nón đứng dưới ánh nắng đổ lửa của
mùa hạ miền nam Ba Lan. Buổi chiều khi các tù nhân khu giam khác đi làm về.
Viên sĩ quan nói: "Mười trong số những người này phải trả nợ.” Lập tức tên
sĩ quan duyệt qua hàng tù nhân chỉ ra mười người, trong đó có một đàn ông kêu
rên thảm thiết vì thương người vợ trẻ và đàn con thơ dại.
Maximilien Kolbe nghe lời ai oán của bạn tù đã thốt lên:
"Tôi xin chết thay cho người này.” Đoàn người sững sờ. Tên sĩ quan không
ngờ diễn tiến của biến cố. Hắn tò mò muốn hiểu rõ: "Tại sao muốn chết?"
Maximilien Kolbe điềm tỉnh trả lời: "Tôi là linh mục Công giáo.”
Mười tử tội tiến chầm chậm vào cõi địa ngục. Người ta bỏ
rơi họ trong phòng tối không ăn uống cho đến chết. Những giờ phút tăm tối lê thê.
Ngày 18-8-1941, mười người còn lại bốn, đang thoi thóp hấp hối. Một người trong
đó là Kolbe. Tất cả được nhận mũi thuốc độc ân huệ.
***
"Nếu hạt lúa mì rơi xuống đất không chết đi thì nó
chỉ trơ trọi một mình, nhưng nếu nó chết đi, thì nó sinh nhiều bông hạt'
(Ga.12,24) Để có một quyết định anh hùng như cha Maximilien Kolbe quả không dễ
dàng chút nào. Tại sao tôi phải chết đi để người khác được sống? Đành rằng chết
để sinh nhiều bông hạt, nhưng có ích gì khi chính tôi bị tan rã? Vì thế, chúng
ta không muốn chết như hạt lúa, chúng ta chấp nhận trơ trọi một mình.
Vậy sức mạnh nào thúc đẩy chúng ta dám chết cho anh em? Động
lực nào thúc giục chúng ta hiến thân cho đồng loại? Chính Đức Giêsu đã cho ta
giải đáp: "Không có tình yêu nào cao cả hơn tình yêu của người đã hy sinh
mạng sống vì bạn hữu mình" (Ga.15,12). Tình yêu cao quý hơn cuộc sống và
mãnh liệt hơn sự chết. Cái chết của Đức Giêsu đã nên lời yêu thương con người.
Chính vì Người đã không xuống khỏi thập giá nên không ai có thể nghi ngờ tình
yêu của Người. Chính vì dám chết cho tình yêu nên luật yêu thương của Người trở
nên một thách đố. Thách đố con người chui ra khỏi vỏ ốc ích kỷ của mình, ra khỏi
những bận tâm, toan tính, vun quén cho mình, để sống cho tha nhân và cho Thiên
Chúa.
Quên mình, hiến thân, đón nhận cái chết như hạt lúa mục
nát, đã từng làm cho Đức Giêsu trăn trở, nao núng và thổn thức. Những giây phút
cuối cùng giáp mặt với tử thần không thể không gay go, thống thiết và đầy thách
thức: "Bây giờ linh hồn Ta xao xuyến và biết nói gì? Lạy Cha, xin cứu con
khỏi giờ này" (Ga.12,27). Thế nhưng, Người đã biến cuộc tử nạn nên lời tôn
vinh Thiên Chúa và lời yêu thương con người: "Chính vì thế mà con đã đến
trong giờ này" (Ga.12,27).
Cái chết của cha Kolbe và tất cả những cái chết hiến thân
cho tha nhân đều nói lên lời yêu thương con người và tôn vinh Thiên Chúa. Tác
giả Anthony Padovano viết: "Chúng ta được cứu rỗi không chỉ vì cái chết thể
xác của Đức Giêsu, nhưng vì tình yêu vô biên của Người sẵn sàng chấp nhận cái
chết.”
Điểm quan trọng là ở giây phút định mệnh, đối mặt với cái
chết, Đức Giêsu luôn tha thiết cầu nguyện với Cha và Người dạy chúng ta hãy học
kinh nghiệm nơi Người: "Các con hãy cầu nguyện kẻo sa chước cám dỗ"
(Lc.22,40). Cầu nguyện không là liều thuốc giảm đau, ngăn chặn nao núng sợ hãi,
nhưng cầu nguyện là thái độ sống thực, sống tin yêu, phó thác. Khi cầu nguyện
chúng ta không mong Chúa đổi ý, cứu ta thoát chết, cũng không xin Người ru ngủ
để ta chết êm ái.
Ở giây phút quyết liệt, cầu nguyện chính là gặp gỡ Chúa với
nỗi xao xuyến, giằng co của cái chết nhưng trọn vẹn tâm tình hiến dâng. Chết
không phải là nhảy vào khoảng không vô tận, nhưng ta gieo mình vào cánh tay
Thiên Chúa Tình yêu.
Chúng ta không thể thuyết phục cái chết dời xa cánh cửa đời
ta, nhưng chúng ta có thể đón tiếp cái chết như vị ân nhân đưa ta vào ngưỡng cửa
vĩnh hằng.
Chính lúc Đức Giêsu gục đầu tắt thở thì cây thập tự trổ nụ
đơm bông mùa cứu rỗi. Và khi người tín hữu hiến dâng cái chết như lời tạ ơn cao
đẹp cuối cùng thì mùa hoa nhân ái tỏa hương thiên đàng.
***
Lạy chúa, chúng con sợ nói về cái chết và tất cả những gì
dính líu tới cái chết, nhưng chúng con cũng hiểu rằng sẽ có một ngày chúng con
giáp mặt Chúa trong phút định mệnh. Xin giúp chúng con sống can đảm từng ngày,
để chúng con dầy dạn với thử thách quyết liệt sau cùng của cuộc đời. Amen.
(Thiên Phúc, "Như Thầy đã yêu")
* 5. Chết đang khi sống
Nhiều người coi sống và chết là hai sự việc nối tiếp nhau:
khi không còn sống nữa thì chết. Nghĩ như thế là vì người ta chỉ biết có mỗi một
sự sống, là sự sống của thể xác, và cũng chỉ biết có mỗi một sự chết, cũng là sự
chết của thể xác.
Thực ra, sống và chết là hai việc đi song song với nhau
trong cùng một đời người. Bởi vì có tới hai sự sống và hai sự chết: sự sống chết
của con người thể xác và sự sống chết của con người đích thực. Câu nói của Đức
Giêsu trong đoạn Tin Mừng này hàm chứa hai sự sống chết đó: "Ai yêu mạng sống
mình thì sẽ mất, còn ai coi thường mạng sống mình ở đời này thì sẽ giữ lại được
cho sự sống đời đời.” Nói cách khác cho dễ hiểu hơn: ai cố bám víu vào sự sống
của con người thể xác thì sẽ đánh mất sự sống của con người đích thực; còn ai
dám để cho sự sống của con người thể xác chết đi thì đồng thời bồi dưỡng cho sự
sống của con người đích thực.
Bởi đó, có người dám nói: "Chết là một phần của sống.
Chúng ta sinh ra là để chết, hầu có thể sống sung mãn hơn.” Thực vậy,
mỗi một hành vi khiêm tốn là một phần tính kiêu ngạo chết
đi.
mỗi một hành vi can đảm là một phần tính hèn nhát chết
đi.
mỗi một hành vi dịu dàng là một phần tính hung bạo chết
đi.
mỗi một hành vi yêu thương là một phần tính ích kỷ chết
đi.
Con người tội lỗi chết dần đi thì con người đích thực được
dựng nên giống hình ảnh Chúa dần dần sống mạnh. (Viết theo Flor McCarthy)
* 6. Tâm sự của Đức
Giêsu
Tôi cảm động vì lời Đức Giêsu thổ lộ tâm sự: "Bây giờ
tâm hồn Thầy xao xuyến.”
Đức Giêsu đã tâm sự rất thật thà. Ngài nói thật với các
môn đệ rằng Ngài xao xuyến trước cái chết sắp tới. Không phải vì Ngài đã từng
khuyến khích họ mạnh dạn hy sinh mà nay Ngài phải che dấu cảm xúc xao xuyến của
mình. Ngài cũng không muốn làm bộ anh hùng bất khuất. Cảm thấy thế nào, Ngài
nói thế đó.
Tôi cũng muốn tìm hiểu xem vì sao mà Ngài xao xuyến.
-
Chắc hẳn Ngài
xao xuyến vì không cam tâm chịu chết. Một con người mới 30 tuổi đang tràn đầy sức
sống mà phải chết ư?
-
Ngài còn xao xuyến
hơn vì phải chết cách đau đớn. Chết đóng đinh trên thập giá là khổ hình tàn bạo
nhất trong các hình thức xử tử.
-
Nhưng Ngài xao
xuyến sâu xa hơn nữa là vì sự nhục nhã khi phải chịu xử tử như thế. Gần giống
như một võ sĩ vô địch mà phải nhận chỉ thị phải thua một võ sĩ hạng thấp hơn
mình, không chỉ phải thua bằng tính điểm mà còn phải thua bằng "knock
out" nhục nhã. Ngài chết như thế thì những kẻ thù ghét Ngài sẽ hả hê như
thế nào? Và những môn đệ thân yêu của Ngài sẽ hoang mang như thế nào?
Bởi vậy, Đức Giêsu đã thốt lên lời van xin: "Lạy
Cha, xin cứu con khỏi giờ này.” Tuy thế, Ngài mau mắn thưa tiếp: "Nhưng
chính vì giờ này mà con đã đến. Lạy Cha, xin tôn vinh Danh Cha.”
Đức Giêsu thật tội nghiệp! mà cũng rất đáng phục!
V. LỜI NGUYỆN CHO MỌI
NGƯỜI
Chủ tế: Anh chị em thân mến, trước ngưỡng cửa cuộc tử nạn
và tôn vinh của Đức Giêsu, Hội thánh muốn giúp chúng ta hiểu rằng Đức Giêsu đã
trở nên như hạt lúa mì bị chết đi để sinh nhiều hạt khác. Chúng ta cùng dâng lên
Chúa những lời cầu sau đây:
1. Đức Giêsu đã dạy: nếu hạt lúa gieo vào
lòng đất không chết đi, thì nó vẫn trơ trọi một mình / Chúng ta cầu xin Chúa
cho Hội thánh trong lòng thế giới / không khép kín để tự vệ / nhưng sẵn sàng dấn
thân phục vụ mọi người.
2. Đức Giêsu đã dạy: "Khi Tôi được
treo lên, Tôi sẽ kéo mọi người lên với Tôi.” Chúng ta cầu xin Chúa cho các thủ
lãnh trên thế giới đừng ai từ chối hoặc chống lại công trình cứu độ do tình
thương của Chúa.
3. Đức Giêsu đã dạy: "Hạt lúa có chết
đi, thì mới sinh được nhiều hạt khác" / Chúng ta cầu xin Chúa cho những
người tàn tật ốm đau, già yếu, bị tù đày / biết dùng đau khổ mình đang chịu để
sinh ích lợi cho nhiều người khác.
4. Đức Giêsu đã dạy: "Thầy ở đâu thì kẻ
phục vụ Thầy cũng sẽ được ở đó" / Chúng ta cầu xin cho anh chị em trong họ
đạo chúng ta biết noi gương phục vụ của Chúa / để luôn quan tâm chu toàn mọi
trách nhiệm của mình trong gia đình, trong họ đạo và trong xã hội.
Chủ tế: Lạy Đức Giêsu, Chúa đã hy sinh mạng sống để chúng
con được sống thật. Xin Chúa đánh tan thói ích kỷ, sợ khó, và nâng đỡ sự yếu
hèn của chúng con, để chúng con trở thành môn đệ thực sự của Chúa, biết sẵn
sàng hy sinh phục vụ mọi người chung quanh chúng con. Chúa là Đấng hằng sống và
hiển trị muôn đời.