Lương tâm giá bao nhiêu?
Lương tâm là vô giá, làm người có thể để mất
cái gì thì mất nhưng nhất thiết không được để mất lương tâm.
VRNs (10.9.2014) – Sài Gòn
– Hà Tam là lái xe chở hàng hóa. Hôm nay, xe đang bon bon chạy trên đường bỗng
nhiên “khực” một cái rồi dừng lại. Hỏng rồi! Hà Tam xuống xe đến bên vệ đường
vác hai hòn đá to chặn bánh sau lại rồi chui vào gầm sửa xe. Khoảng hơn hai tiếng
đồng hồ thì xong. Hà Tam lên xe nổ máy chuẩn bị đi tiếp.
Đúng lúc đó có một ông lão
chăn bò bên cạnh đường chạy đến đập đập tay vào cửa xe, nói rất to: “Này anh lái xe, anh đánh rơi đồ kìa!”
Ông lão vừa nói vừa chỉ chỉ về phía sau xe. Hà Tam đoán ông lão nhắc đến hai
hòn đá chặn bánh sau xe mà mình vác ra lúc nãy. Hà Tam toét miệng cười, nói do
vội đi nên quên mất. Nói vậy song anh ta vẫn cố ý nhấn ga cho xe chạy.
Ông lão vừa đuổi theo vừa
quát to: “Anh làm người như thế à? Làm
người phải có lương tâm chứ? Anh bỏ hai hòn đá to ở trên đường để cho người
ta…”
Những lời trách cứ của ông
lão chăn bò bị bỏ lại cùng đám bụi phía sau xe. Hà Tam cười thầm trong bụng:
Lương tâm giá bao nhiêu tiền một cân?
Chạy hơn trăm cây số vào
thành phố, đến trạm kiểm tra của cảnh sát, Hà Tam hết sờ túi này lại nắn túi nọ,
tìm mãi không thấy giấy phép lái xe đâu. Hà Tam thừ người ra: Giấy phép lái xe
rõ ràng là để trong chiếc ví da lúc nào cũng mang trong người, vậy sao lại tìm
không thấy? Cẩn thận nhớ lại, Hà Tam mới chắc là chiếc ví da đã bị rơi khi mình
chui vào gầm xe sửa chữa. Đành phải để xe lại trạm cảnh sát, Hà Tam vội vã vẫy
taxi quay lại chỗ sửa xe.
Khi quay lại chỗ sửa xe
ban sáng, Hà Tam tìm khắp nơi không thấy cái ví cũng không thấy ông lão chăn bò
đâu. Hai hòn đá chặn bánh xe đã được ai đó khuân vào để bên vệ đường. Trên hòn
đá thấy dán mảnh giấy có mấy chữ xiêu xiêu vẹo vẹo: “Muốn lấy lại giấy tờ thì phải vác hòn đá này lên trên đồi.”
Ôi mẹ ơi! Hòn đá vừa to vừa
nặng, ngọn đồi trước mặt lại vừa cao vừa dốc, vác hòn đá này liệu có bò lên được
trên đó không? Hà Tam kêu to lên: “Đừng bắt
ép người ta như thế! Cần bao nhiêu tiền cứ ra giá đi!”
Khi Hà Tam vác hòn đá đến chân đồi thì thấy một
cái mũ lá có kẹp một tờ giấy viết mấy chữ: “Đừng
nói đến tiền, xin mời lên đồi.” Hà Tam tiếp tục đi, được một đoạn lại thấy
cái mũ lá cũng có tờ giấy yêu cầu Hà Tam cứ vác đá lên đồi, các chuyện khác miễn
bàn. Không còn cách nào khác, Hà Tam đành phải bê hòn đá vất vả từng bước bò
lên.
Lên được đỉnh đồi thật
không dễ gì. Vậy mà trên đó không thấy có người cũng không thấy giấy tờ lái xe,
chỉ thấy có tờ giấy dán trên một thân cây yêu cầu Hà Tam vác hòn đá theo hướng
chỉ dẫn đi xuống phía dưới.
Xuống được dưới chân đồi vẫn
không thấy giấy tờ, ngoài một tờ giấy yêu cầu Hà Tam vác hòn đá đi ngược trở
lên. Cứ như thế theo hướng chỉ dẫn trên các tờ giấy, Hà Tam vác hòn đá đi qua mấy
quả đồi nhỏ, mệt tưởng chết, cuối cùng mới thấy cái ví da của mình đặt trên một
nấm mồ đất trơ trọi.
Giấy tờ đủ cả, tiền bạc
không thiếu một xu. Dưới cái ví tiền còn có một tờ giấy viết:
“Cái ví này là do tôi nhặt được, bây giờ nó đã trở về với chủ của nó. Anh
có biết vì sao tôi lại bắt anh vác hòn đá đi một quãng đường xa đến trước nấm mồ
này không? Đây là mộ của con trai tôi. Một đêm hai năm trước, nó đi xe máy về
nhà, vấp phải hòn đá của một kẻ nào đó không có lương tâm bỏ ở trên đường, bị
ngã mà chết. Tôi đưa anh đến tận mồ của con trai tôi là mong anh hiểu rõ một đạo
lý: Lương tâm là vô giá, làm người có thể để mất cái gì thì mất nhưng nhất thiết
không được để mất lương tâm.”