Các bài suy niệm CHÚA NHẬT 23 THƯỜNG NIÊN - C
1.
Như
người tôi tớ
Theo sự tính toán của người đời, thì mỗi khi chúng ta theo
đuổi một con người, một công việc hay một chế độ nào, thì chúng ta phải thu lại
được những lợi lộc vật chất hay những địa vị danh giá. Đó là điều hết sức bình
thường và hợp lý. Chính mười hai môn đệ thân tín nhất của Chúa Giêsu cũng đã có
một tâm trạng như vậy.
Chẳng thế mà có lần các ông đã không biết sượng sùng khi đặt
thẳng câu hỏi này với Chúa: “Lạy Thầy, chúng con đã bỏ hết mọi sự để theo Thầy,
vậy thì chúng con sẽ được lại những chi?”. Các ông cũng đã từng tranh cãi xem
ai trong các ông là người quan trọng nhất trong cái triều đình của Chúa. Các
ông cũng đã từng bực dọc ghen tức khi thấy mẹ của Gioan và Giacôbê đến xin Chúa
dành cho hai con mình những chỗ ngon nhất, đó là được ngồi bên tả và bên hữu
Chúa.
Đứng trước quan niệm thông thường ấy của các môn đệ, của những
người theo Chúa, Ngài đã có một lập trường khác hẳn, vừa khó nghe lại vừa khó
hiểu. Ngài nói: Ai yêu cha mẹ hơn Ta thì không đáng làm môn đệ Ta. Ai yêu con
trai, con gái hơn Ta thì không đáng làm môn đệ Ta. Ai không vác thập giá mình
mà theo Ta, thì không đáng làm môn đệ Ta. Ai giữ mạng sống mình thì sẽ mất, còn
ai liều mất mạng sống mình vì Ta, thì sẽ giữ lấy được. Lần khác Chúa cũng nói:
Ai là người nhỏ nhất trong anh em thì kẻ ấy sẽ là người lớn nhất. Và Ngài cũng
đã khuyên nhủ các môn đệ: Vương giả trần gian thì làm chúa thiên hạ và những ai
cầm quyền thì bắt dân gọi mình là ân nhân. Phần các con thì đừng làm như thế,
trái lại ai lớn nhất trong các con thì phải trở nên người nhỏ nhất, và kẻ làm
đầu thì phải hầu hạ mọi người. Thầy sống giữa các con như một kẻ tôi tớ.
Những lời mời gọi chói tai này đã làm cho không ít người phải
khó chịu, nhưng đồng thời cũng những lời tuyên bố ngược đời này vẫn không ngừng
lôi cuốn biêt bao người dấn thân vào một cuộc phiêu lưu, không biết đâu là giới
hạn. Nếu Đức Kitô chỉ là một con người bình thường, hoặc giả là một bậc vĩ nhân
đi nữa, mà nếu Ngài chỉ nói suông như thế thì cũng chẳng mấy ai tin. Nhưng Ngài
còn là Con Thiên Chúa và lời Ngài có được cái giá trị siêu việt. Hơn nữa, chính
Ngài đã lấy cả cuộc sống và cái chết để minh chứng lời Ngài là sự thật. Còn
chúng ta thì sao? Trước lời mời gọi của Chúa, chúng ta có dám sống tinh thần từ
bỏ và chấp nhận mọi hy sinh để bước theo Chúa hay không?
2.
Thập
giá đời thường.
Khi ngắm đàng thánh giá, giữa mỗi chặng chúng ta thường đọc:
- Chúng con kính lạy và ngợi khen Chúa Kitô. Vì Chúa đã dùng
thánh giá Chúa mà chuộc tội cho thiên hạ.
Và hôm nay, qua đoạn Tin Mừng vừa nghe, Chúa Giêsu cũng bảo:
- Ai muốn theo Ta, phải từ bỏ mình vác thập giá mình mà theo Ta.
Điều Chúa muốn là mỗi người hãy ngồi lại để nhận rõ đâu là thập
giá của mình để vác theo Chúa, để không còn than thân trách phận, để không còn
trốn chạy và bỏ cuộc.
Nói thế chúng ta cứ tưởng là một điều gì xa vời nhưng trái lại,
đó là một điều thật gần gũi, bởi vì trong chương trình cứu độ, Chúa bao giờ
cũng để thập giá vừa tầm tay mỗi người. Chu toàn bổn của mình hằng ngày đó
chính là cây thập giá đời thường mà mỗi người phải trung thành vác cho đến
cùng, mặc dù nhiều khi cũng cực nhọc, vô vị và đơn điệu lắm.
Dầu muốn dầu không, một khi đã sống trên cõi đời này, chúng ta
vẫn phải kề vai vác lấy thập giá của mình. Chi bằng hãy can đảm vác lấy với
Chúa và theo Chúa, lúc đó chúng ta sẽ cảm thấy được bình an trong tâm hồn, và
tìm thấy được những giá trị cao cả hơn.
Người ta hỏi một anh đạp xích lô như thế này:
- Anh đạp xích lô để làm gì?
- Tôi đạp xích lô để kiếm tiền.
- Vậy anh kiếm tiền để làm gì?
- Tôi kiếm tiền để mua gạo ăn?
- Mua gạo ăn để làm gì?
- Để đạp xích lô.
Và chúng ta gọi đó là một chiếc vòng luẩn quẩn. Phải, cuộc đời
mỗi người chúng ta cũng thế. Nếu không cố gắng vươn lên, chúng ta cũng sẽ mãi
mãi ở trong chiếc vòng luẩn quẩn ấy. Tuy nhiên đối với chúng ta thì không phải
chỉ có vậy, bởi vì chúng ta phải vươn lên tới những giá trị siêu nhiên. Thực
vậy, nếu chúng ta đạp xích lô để chu toàn bổn phận Chúa trao phó là lo lắng cho
cuộc sống của mình và của gia đình, như lòng Chúa mong ước, nói cách khác, nếu
chúng ta biết làm những công việc nhỏ bé tầm thường ấy vì lòng yêu mến Chúa,
thì đó là chúng ta đang vác thập giá mình với Chúa và theo Chúa.
Như vậy, chúng ta có thể nói cuộc đời chúng ta chồng chất những
thập giá bởi vì mỗi nỗi buồn, mỗi niềm đau chẳng hạn như bệnh hoạn tật nguyền,
chết chóc tang tóc... đều là một thập giá. Tuy nhiên, cùng với Chúa chúng ta sẽ
không thất vọng chán nản, trái lại chúng ta sẽ vui mừng và phấn khởi, bởi vì
mỗi nỗi buồn, mỗi niềm đau sẽ là một sợi chỉ vàng dệt thành tấm vải cuộc đời
chúng ta và làm cho tấm vải cuộc đời ấy thực sự có một giá trị siêu nhiên cao
quý trước mặt Chúa.
Hơn thế nữa, nếu chúng ta biết vác thập giá mình mà bước theo
Chúa, chắc chắn chúng ta sẽ không đi vào ngõ cụt vô nghĩa, sẽ không đi vào sự
chết, nhưng sẽ tiến đến vinh quang phục sinh muôn đời với Chúa.
3.
Làm môn đệ
của Chúa – ĐTGM Ngô Quang Kiệt.
Ai trong chúng ta cũng mong ước được làm môn đệ của Chúa. Ai
cũng muốn theo chân Chúa. Nhưng ta có thực sự hiểu làm môn đệ Chúa là như thế
nào không? Hôm nay Chúa chỉ cho ta thấy rõ điều đó.
Làm môn đệ là một việc làm nghiêm túc.
Đây không phải là một cảm tính bồng bột nhất thời. Nhưng là một việc lâu dài.
Chúa Giêsu ví việc làm môn đệ theo Chúa với việc “xây dựng một cây tháp” và
việc “chiến đấu với kẻ thù”. Xây dựng cây tháp là một việc làm lớn lao. Chiến
đấu với kẻ thù là việc làm nghiêm trọng. Vì thế cần phải ngồi xuống suy tính
cho cẩn trọng, chi li. Cũng thế việc làm môn đệ của Chúa là một việc làm nghiêm
túc, vừa lớn lao như sự nghiệp cả đời, vừa nghiêm trọng vì ảnh hưởng tới cả
định mệnh. Vì thế phải ngồi xuống suy tính cho kỹ lưỡng để có thể theo Chúa đến
cùng. Phải suy tính kỹ lưỡng vì làm môn đệ là từ bỏ đến tận cùng.
Làm môn đệ là từ bỏ đến tận cùng.
Môn đệ không phải là kẻ hiếu kỳ cưỡi ngựa xem hoa. Môn đệ không phải là kẻ tài
tử nay làm mai không. Môn đệ là người đi theo thày suốt đời, sống như thày
trong mọi sự. Chính vì thế mà phải coi thày là thần tượng duy nhất, không yêu
mến thày. Chính vì thế mà phải từ bỏ tất cả, không chỉ người thân mà từ bỏ cả
chính bản thân với những ý nghĩ riêng tư. Để không những đi theo thày, sống như
thày mà con ăn nói như thày, suy nghĩ như thày nữa. Kitô hữu là người mang Chúa
Kitô trong mình. Muốn có Chúa Kitô trong mình, ta phải loại bỏ tất cả những gì
không phải Chúa ra khỏi mình. Điều này chắc chắn không dễ dàng. Nhưng ta an
tâm, vì Chúa Giêsu không chỉ đòi hỏi ta. Người đã đòi hỏi chính mình trước.
Chúa Giêsu không chỉ đòi ta vác thánh giá. Chính Người đã vác thánh giá trước.
Ta sẻ cảm thấy dễ dàng vì chỉ việc làm như Chúa Giêsu.
Làm môn đệ là làm như Chúa Giêsu.
Nếu Chúa Giêsu đòi hỏi ta từ bỏ, chính Người đã từ bỏ trước. Người đã từ bỏ trời
cao để xuống đất thấp. Người đã từ bỏ địa vị làm Thiên Chúa để xuống thế làm
người. Sự từ bỏ được thấy rõ qua việc Chúa tự nguyện sống nghèo khổ, tự nguyện
nhận lấy tội lỗi của loài người và tự nguyện chết thay loài người. Khốc liệt
nhất là Người đã từ bỏ ý riêng để hoàn toàn vâng theo ý Chúa Cha. Cuộc chiến
đấu khốc liệt đã thấy trong vườn Giêtsimani, khi nhìn thấy trước cái chết đau
đớn tủi nhục sắp tới, Người run sợ muốn lẩn tránh bỏ cuộc, nên đã tha thiết cầu
xin Chúa Cha: “Lạy Cha, nếu có thể được, xin cho con khỏi uống chén đắng này”.
Nhưng cuối cùng, Chúa đã từ bỏ ý riêng, vâng theo ý Cha, sẵn sàng ra đi chịu
chết: “Nhưng đừng theo ý con, xin vâng ý Cha mà thôi”.
Nhờ hoàn toàn từ bỏ ý riêng, vác thánh giá đi đến cùng, Chúa
Giêsu đã hoàn thành công việc của Chúa Cha trao phó, đem ơn cứu độ đến cho mọi
người. Người môn đệ, khi hoàn toàn từ bỏ chính mình, sẽ nên một với Chúa Kitô,
cộng tác vào công cuộc cứu độ của Chúa.
KIỂM ĐIỂM ĐỜI SỐNG
1. Làm môn đệ là gì?
2. Chúa Giêsu đã nêu gương từ bỏ thế nào?
3. Tại sao ta phải từ bỏ tất cả?
4. Từ
bỏ hết.
Suy Niệm
Sống là chấp nhận từ bỏ.
Có những điều xấu phải từ bỏ như tật nghiện thuốc lá, ma tuý,
rượu chè, trụy lạc...
Cũng có điều tốt phải bỏ, để chọn một điều tốt hơn: chọn nghề,
chọn trường, chọn chỗ làm, chọn bậc sống...
Từ bỏ thường làm ta sợ và tiếc. Bỏ chiếc giường êm để thức dậy
đi lễ sáng. Tắt Tivi vì đến giờ đọc kinh tối gia đình. Dành Chúa Nhật để học
giáo lý và làm việc xã hội.
Nếu từ bỏ vì yêu, ta sẽ thấy nhẹ hơn, dễ hơn. Người mẹ thức
trắng đêm để đan nốt chiếc áo cho con. Người mẹ là mẹ hơn qua những hy sinh vất
vả.
Từ bỏ vì yêu chẳng bao giờ thiệt thòi, mất mát.
Cuộc sống văn minh cho ta nhiều chọn lựa.
Con người dễ chọn cái tầm thường hơn cái cao cả, chọn khoái lạc
phù du hơn hạnh phúc vững bền, chọn lợi ích cho cá nhân tôi hơn là cho tập thể.
Xem ra con người thích cái dễ dãi hơn.
Kitô hữu là người đã chọn theo Đức Giêsu.
Làm môn đệ Ngài là chọn đi vào đường hẹp, cửa hẹp.
Ngài đòi ta đặt tất cả dưới Ngài, yêu Ngài trên mọi sự, trên
những người thân yêu, trên của cải tinh thần, vật chất, trên mạng sống mình,
trên cả hiện tại tương lai.
Những thụ tạo trên thật đáng trân trọng, nhưng chúng chỉ có giá
trị tương đối khi sánh với Đức Giêsu, Con Thiên Chúa làm người.
Kitô hữu là người sống từ bỏ như Đức Giêsu.
Ngài đã bỏ vinh quang thần linh để làm người như ta, đã sống và
đã hiến mạng sống vì yêu Cha và nhân loại.
Từ bỏ là đi vào cửa hẹp cùng với Đức Giêsu.
Phép Rửa đã cho chúng ta trở thành môn đệ Đức Kitô.
Nhưng để là môn đệ đích thực của Ngài, chúng ta cần từ bỏ mãi
cho đến khi nhắm mắt.
Từ bỏ phải là thái độ nội tâm cần gìn giữ luôn.
Chúng ta dễ nghiêng như tháp Pizza.
Điều hôm nay chưa dính bén, mai đã thấy khó gỡ.
Điều đã bỏ từ lâu, nay lại bất ngờ hấp dẫn.
Từ bỏ điều tôi có, và cứ có thêm mỗi ngày thật là một cuộc chiến
lâu dài và gian khổ.
Chúng ta không được nửa vời, lừng khừng, thỏa hiệp.
Tháp đã bắt đầu xây, cuộc chiến đã khai mào.
Không còn là lúc ngồi xuống mà tính toán nữa.
Cần đầu tư để xây tháp, cần dồn sức để tiến quân.
Cầu từ bỏ mọi vướng víu để tiếp tục trung tín.
Vẫn có những Kitô hữu chịu dở dang và bại trận, vì họ không dám
sống đến cùng ơn gọi làm môn đệ.
Từ bỏ là cách diễn tả một tình yêu.
Khi yêu người ta vui lòng từ bỏ tất cả.
Ước gì chúng ta vui khi gặp viên ngọc quý là Đức Giêsu, dám bán
tất cả để thấy mình giàu có.
Gợi Ý Chia Sẻ
Theo kinh nghiệm của bạn, từ bỏ điều gì là khó hơn cả? Bạn hãy
cho biết lý do tại sao.
Có lần bạn đã rất vui khi làm một hy sinh, và bạn cảm thấy mình
nhận nhiều hơn cho, được nhiều hơn mất. Bạn hãy kể lại.
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, sống cho Chúa thật là điều khó.
Thuộc về Chúa thật là một thách đố cho con.
Chúa đòi con cho Chúa tất cả để chẳng có gì trong con lại
không là của Chúa.
Chúa thích lấy đi những gì con cậy dựa để con thực sự tựa
nương vào một mình Chúa.
Chúa thích cắt tỉa con khỏi những cái rườm rà để cây đời
con sinh thêm hoa trái.
Chúa cương quyết chinh phục con cho đến khi con thuộc trọn
về Chúa.
Xin cho con dám ra khỏi mình, ra khỏi những bận tâm và tính
toán khôn ngoan để sống theo những đòi hỏi bất ngờ của Chúa, dù phải chịu mất
mát và thua thiệt.
Ước gì con cảm nghiệm được rằng trước khi con tập sống cho
Chúa và thuộc về Chúa thì Chúa đã sống cho con và thuộc về con từ lâu. Amen.
5. Vác thập
giá theo Chúa.
AI KHÔNG VÁC THẬP GIÁ THEO TÔI, THÌ KHÔNG ĐÁNG LÀM MÔN ĐỆ
TÔI
Suy Niệm
Chẳng ai có thể đi một lúc hai con đường.
Cuộc sống luôn đặt con người trước những lựa chọn, mà chọn là từ
bỏ.
Từ bỏ trở thành quy luật để sống và lớn lên.
Thai nhi không thể ở mãi trong bụng mẹ, dù đó là chỗ an toàn, êm
ấm.
Đứa bé chẳng thể nào trưởng thành, nếu nó sống mãi bằng sửa mẹ.
Từ bỏ thường là những cắt đứt đau đớn, như mổ một khối u.
Có nhiều người không có can đảm từ bỏ, nên suốt đời bị giằng co,
ray rứt.
Trong đoạn Tin Mừng trên đây, Đức Giêsu đã nói ba lần câu:
"thì không thể làm môn đệ tôi được."
Chúng ta đã trở nên môn đệ Đức Giêsu, nhưng để tiếp tục là môn
đệ của Ngài, ta cần phải đặt Ngài lên trên mọi giá trị khác.
Người Kitô hữu lớn lên nhờ chọn lựa và từ bỏ.
Trung tâm điểm là Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa. Mọi giá trị trở
nên tương đối trước Đấng Tuyệt Đối.
Tiền bạc, của cải là một giá trị. Cha mẹ, vợ con, gia đình là
những giá trị tinh thần. Mạng sống là một giá trị trổi vượt. Nhưng ngay cả
những giá trị đó cũng phải được hy sinh khi cần, để tôi chọn Đức Giêsu, Giá Trị
của mọi giá trị.
Các thánh tử đạo đã chọn lựa như thế.
Dĩ nhiên chúng ta yêu gia đình, yêu bè bạn, yêu trái đất nâng
ta, yêu bầu trời che chở ta, yêu cuộc sống làm người với bao niềm vui và nước
mắt. Nhưng ta phải yêu tất cả trong Chúa và dưới Chúa, để khi phải chọn lựa một
trong hai, chúng ta chọn Chúa.
Như thế, tuy người Kitô hữu gắn bó với tạo vật nhưng vẫn giữ một
khoảng cách nào đó, để luôn sống trong tự do, bình tâm.
Vấn đề là dám chọn và tiếp tục chọn, không để cho tháp đã xây bị
dở dang, không để cho cuộc tiến quân bị ngừng trệ.
Vấn đề là dám đi tới cùng, để tiếp tục trung tín với một Tình
Yêu.
Phải cởi bỏ mình khỏi những điều xấu, nhưng cũng phải tách mình
khỏi nỗi đam mê lệch lạc một điều tốt: yêu nó ngoài Chúa và trên Chúa.
Ước gì chúng ta tự cởi trói mình mỗi ngày và nhờ ơn Chúa, chúng
ta được tự do.
Gợi Ý Chia Sẻ
Theo ý bạn, giới trẻ hôm nay dễ bị lôi cuốn bởi thú vui nào? Đâu
là những nguy hiểm của thú vui đó?
Bạn có kinh nghiệm gì về sự cám dỗ của một điều vốn là tốt,
nhưng sau đó lại làm bạn bị nô lệ?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, xin cho con dám hành động theo những đòi
hỏi khắt khe nhất của Chúa.
Xin dạy con biết theo Chúa vô điều kiện, vì xác tín rằng
Chúa ngàn lần khôn ngoan hơn con, và Chúa yêu con hơn cả chính con yêu con.
Lạy Chúa Giêsu trên thập giá, xin cho con dám liều theo
Chúa mà không tính toán thiệt hơn, anh hùng vượt trên mọi nỗi sợ, can đảm lướt
thắng sự yếu đuối của quả tim, và ném mình trọn vẹn cho sự quan phòng của Chúa.
Ước gì khi dâng lên Chúa những hy sinh làm cho tim con rướm
máu, con cảm nghiệm được niềm vui bất diệt của người một lòng theo Chúa.
6.
Hy sinh từ bỏ
Bài Phúc Âm hôm nay có thể được chúng ta đọc và suy niệm như là
một sự giảng dạy thêm từ phía Chúa Giêsu, vừa là một sự lĩnh hội sâu xa thêm từ
phía con người chúng ta. Mỗi người chúng ta được Chúa mời gọi hãy nghiêm chỉnh
dấn thân theo Ngài với một tâm hồn đã được tự do khỏi mọi ràng buộc.
Liền sau những lời quả quyết về điều kiện căn bản cần có để theo
Ngài: "Ai không vác thập giá mình mà đi theo Tôi thì không thể làm môn đệ
Tôi", Chúa Giêsu kể thêm hai dụ ngôn mới để nhấn mạnh thêm với các môn đệ
rằng đi theo Chúa không thể nào là một hành động nhẹ dạ, nhất thời, tùy hứng
nhưng là một hành động, một quyết định nghiêm chỉnh với tinh thần trách nhiệm
sau khi đã suy nghĩ kỹ lưỡng, giống như thể người muốn xây một ngọn tháp hay
như nhà vua ra trận. Trên con đường từ bỏ này, chúng ta không lẻ loi một mình
mà chúng ta đi theo Chúa. Có Chúa làm gương đi trước chúng ta. Và không phải
chỉ làm gương đi trước chúng ta mà Ngài còn đến với chúng ta, sống với chúng
ta, kết hợp với chúng ta, ban cho chúng ta sức mạnh của Ngài để có thể thực
hiện việc hy sinh từ bỏ. "Không Thầy chúng con không thể làm chi
được", hãy sống trong tình yêu Thầy như cành nho kết hiệp với cây nho để
trổ sinh hoa trái.
Việc từ bỏ thập giá, đau khổ và cả cái chết nữa không phải là
những giá trị riêng rẽ từ nơi chúng, mà là những phương thế để đạt đến mục đích
để giúp ta trở nên giống Chúa mỗi ngày một hơn. Chúa Giêsu có quyền đòi hỏi nơi
mỗi người chúng ta và muốn mỗi người chúng ta đặt Ngài vào chỗ ưu tiên, đòi hỏi
chúng ta yêu mến Ngài trên hết mọi sự và với hết sức lực của mình, trên cả tình
thân gia đình. Và chỉ khi nào chúng ta dám từ bỏ mọi cản trở để yêu mến Ngài
trên hết mọi sự, để được đồng hoá với Ngài cách trọn vẹn, thì khi đó chúng ta
mới biết đặt những sự vật và con người vào vị trí đúng, biết tôn trọng và yêu
thương những sự vật và con người một cách đúng thật trong tình yêu thánh thiện
của Chúa.
Lạy Chúa là Đấng đã kêu gọi chúng con theo Ngài qua con
đường thanh luyện và hy sinh.
Xin ban ơn giải thoát chúng con khỏi những gì đang ngăn cản
chúng con đến với Chúa. Xin dạy con theo Chúa mỗi ngày một trọn vẹn hơn, không
chùn bước trước những thách thức và hy sinh. Xin cho con được cùng vác thập giá
với Chúa để được chia sẻ vinh quang Phục Sinh của Chúa.
7.
Từ
bỏ để tồn tại và tăng trưởng
(Trích dẫn từ ‘Cùng Đọc Tin Mừng’ – Lm Ignatiô Trần Ngà)
Mùa thu về, cây trụi lá, mùa xuân đến, cây đơm lộc xanh
tươi.
Cây cối cần phải từ bỏ lá già, lá cũ để khoác lá mới; nhờ
thế, cây được lớn lên. Loài rắn cũng phải từ bỏ bộ da cũ để thay da mới; có vậy
rắn mới trưởng thành. Loài tôm cũng phải lột vỏ nhiều lần theo đà tăng trưởng
để lớn lên... Nói chung, từ bỏ là điều kiện tối cần thiết để cho muôn vật muôn
loài được sống còn và tăng trưởng.
Là một sinh vật như bao nhiêu loài vật khác, nên muốn tăng
trưởng và tồn tại, con người cũng không thoát ra ngoài quy luật đó.
Hằng ngày cơ thể ta loại bỏ hàng tỉ tế bào cũ để thay vào
đó những tế bào mới, nhờ đó cơ thể được lớn lên và mạnh khoẻ. Nếu các tế bào cũ
không chịu chết đi để nhường chỗ cho những tế bào mới, thì khối u sẽ xuất hiện
và có nguy cơ dẫn đến ung thư và cái chết đau thương!
Đời người cũng là một tiến trình từ bỏ liên tục: người lao động
phải đổ nhiều mồ hôi, phải bỏ ra nhiều công sức, trí tuệ mới kiếm đủ tiền cấp
dưỡng cho gia đình và bản thân. Người lính chiến phải chấp nhận hy sinh thân
mình mới bảo vệ được quê hương. Học sinh phải từ bỏ nhiều giờ vui chơi giải
trí, giảm bớt giờ ngủ nghỉ để miệt mài đèn sách thì may ra mới chen chân vào
đại học. Các nhà khoa học phải bỏ ra nhiều năm nghiên cứu kiên trì mới có cơ
may phát minh và sáng tạo...
Muốn làm ăn lên, phải đầu tư bỏ vốn; muốn thu vào, phải phát ra.
Ai không phát ra, không từ bỏ, thì không thể thu vào được gì đáng giá. Đó là
quy luật của cuộc đời.
Từ bỏ để đổi lấy những giá trị cao hơn
Của cải đời nầy cũng thật đáng quý, nhưng khi cần, người ta sẵn
sàng từ bỏ của cải để dành lấy những giá trị cao hơn. Khi bị cướp hăm doạ tính
mạng và đòi lấy của cải bạc tiền, người ta sẵn sàng bỏ của lấy người. Khi bị
một chứng bệnh nan y đe doạ cướp đi mạng sống, người ta sẵn sàng bỏ ra hàng tỉ
bạc để kéo dài đời sống, dù chỉ sống thêm được một năm.
Qua cuộc đời từ bỏ của mình, Chúa Giêsu tỏ cho chúng ta thấy từ
bỏ không là mất đi nhưng là được lại và là được lại gấp nhiều lần.
"Đức Giêsu Ki-tô vốn dĩ là Thiên Chúa, mà không nghĩ nhất
quyết duy trì địa vị ngang hàng với Thiên Chúa, nhưng đã hoàn toàn trút bỏ vinh
quang, mặc lấy thân phận nô lệ", chấp nhận mang lấy thân phận con người
mỏng giòn yếu đuối, trở thành Người tôi tớ của Thiên Chúa Cha. Ngài đã từ bỏ tự
do và ý riêng của mình để vâng phục Cha như người tôi tớ thấp hèn, "cho
đến nỗi bằng lòng chịu chết và chết trên cây thập tự"... Thế nên Ngài được
Chúa Cha hết lòng yêu mến, được Cha tôn vinh và đặt làm Chúa Tể mọi loài. (xem
Phi-lip 2, 6- 11).
Con đường bỏ mình, từ bỏ mọi sự, con đường thập giá mà Chúa
Giêsu đã đi thì Ngài cũng mời gọi các môn đệ cùng đi: "Ai theo Tôi mà
không dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh em, chị em, và cả mạng sống mình nữa, thì
không thể làm môn đệ Tôi được. Ai không vác thập giá mình mà đi theo Tôi, thì
không thể làm môn đệ Tôi được."
Hôm nay, nếu chúng ta muốn học dưới mái trường của Thầy Giêsu,
muốn làm môn đệ Chúa Giêsu thì chúng ta cũng phải đi theo con đường mà Chúa
Giêsu đã đi, thực hiện điều mà Thầy chí thánh đã thực hiện, đó là chấp nhận từ
bỏ, chấp nhận thập giá.
Nhưng hãy nhớ rằng: từ bỏ không phải là mất mát, dâng hiến không
phải là tiêu vong, nhưng trái lại, "chính khi hiến thân là lúc nhận lãnh,
chính lúc quên mình là lúc nhận được bản thân" (Kinh Hoà Bình của thánh
Phanxicô Átxidi)
Thế là sự từ bỏ theo lời mời gọi của Chúa Giêsu, lại trở thành
một cuộc đổi chác có lợi: đổi của tạm thời để lấy của đời đời; đổi cái phù du
để thu về vĩnh cửu.
8. Niềm
tín thác vào Chúa – Lm Jos. Tạ Duy Tuyền
(Trích dẫn từ ‘Cùng Nhau Suy Niệm’)
Ở đời người ta cần có niềm tin để sống với nhau. Nhờ tin vào
nhau con người sẽ gần gũi nhau hơn, sẽ dễ dàng cảm thông với nhau hơn. Nhờ tin
vào nhau con người sẽ vượt qua những rào cản của nghi kỵ, hiểu lầm để sống thân
ái với nhau hơn. Ngoài tương quan giữa người với người còn có một tương quan
khác chính là giữa Thiên Chúa và con người. Trong tương quan với Thiên Chúa,
con người cần có đức tin. Đức tin để con người bước đi với Đấng mà mình chưa
một lần gặp gỡ diện diện đối diện. Đức tin để con người có thể nhìn xem trời
đất biển rộng bao la mà khám phá ra sự hiện diện đầy tình yêu quan phòng của
Chúa mà phó thác, mà tin tưởng, cậy trông. Đức tin sẽ giúp con người dấn thân
một cách trọn vẹn cho Thiên Chúa, cho dù có phải đi trong mênh mông đêm tối của
biển đời, cho dù phải trải qua những thử thách gian truân, con người vẫn luôn
xác tín một điều: Thiên Chúa không bỏ rơi con ngừơi. Thiên Chúa luôn đồng hành
với chúng ta. Thiên Chúa luôn là thuẫn đỡ chở che cho cuộc đời chúng ta.
Có người đã kể lại giấc mơ của mình như sau:
- Tôi mơ thấy mình đang cầu nguyện, bỗng có luồng ánh sáng
xuất hiện, trong đó có Chúa Giêsu đang ngự trên một tấm thảm. Người mỉm cười
bảo tôi:
- Con hãy ngồi trên tấm thảm này với Ta.
Lòng tràn ngập vui sướng, tôi đến gần Chúa và ngồi trên tấm
thảm bên cạnh Người và tấm thảm từ từ bay bổng lên. Nhưng rồi tôi cảm thấy như
Chúa không còn bận tâm đến tôi nữa, Người chăm chú rút từng sợi chỉ từ chiếc
thảm chỗ Người và tôi. Chẳng mấy chốc tấm thảm chỉ còn lại một nửa, và giữa chỗ
Chúa và tôi đang ngồi lại có một lỗ trống to lớn. Tay chân tôi bắt đầu run lên
vì sợ rơi xuống đất chết. Nhưng Chúa Giêsu vẫn thản nhiên tiếp tục rút từng sợi
chỉ, đến nỗi tôi khiếp sợ kêu lên:
- Lạy Chúa, Chúa làm gì vậy? Chúa không thấy tấm thảm của
chúng ta đã tan tành sao?
Chúa cười rồi cầm lấy tay tôi nói:
- Sao con nghi ngờ, kém lòng tin? Con hãy bám chặt vào Ta.
Con sẽ không phải sợ gì nữa, mặc dầu con phải bị tước đoạt hết cả đến sợi chỉ
cuối cùng.
Người vừa dứt lời thì quả thực, sợi chỉ cuối cùng đã bị rút
đi. Tôi sợ hãi quá, giật mình thức dậy...
Nếu sự kiện đó xảy ra trong cuộc đời chúng ta, chúng ta sẽ phản
ứng ra sao? Chúng ta có dám bỏ tất cả để chỉ bám vào một mình Thiên Chúa không?
Chúng ta có dám thả trôi những sợi chỉ của tiền tài, danh vọng để chỉ còn lại
một mình ta với Chúa hay không?
Một cách nào đó, đời sống của mỗi người chúng ta cũng bị trói
buộc bằng những sợi chỉ tuy nhỏ bé mong manh, nhưng là những chướng ngại vật
cản trở đà bay của chúng ta. Biết bao lần chúng ta tưởng mình đang đi tìm hạnh
phúc thật, nhưng thật sự nó chỉ đem lại cho chúng ta thứ hạnh phúc mau qua
chóng tàn, khác nào như những sợi chỉ mỏng manh kia. Biết bao lần chúng ta bám
víu vào những tình cảm của con người, nhưng rồi cũng gặp phải biết bao ê chề
của sự vô ơn, bội tín, bất trung. Biết bao lần chúng ta tưởng như ngồi mãi trên
tấm thảm danh vọng cao sang nhưng rồi địa vị, chỗ ngồi như "của đồng
lần" cũng bỏ ta để sang tay kẻ khác. Biết bao lần, thay vì bám chặt vào
Chúa, đặt hết niềm tin cậy nơi Chúa, chúng ta lại chạy theo những người, những
vật mỏng dòn chóng qua.
Thiên Chúa là Đấng Toàn Năng và hay thương xót. Người biết rõ
chúng ta dễ gắn bó với tạo vật mà bỏ quên Người. Thế nên, Lời Chúa hôm nay mời
gọi chúng ta hãy đặt chúa trên hết mọi quyến luyến trần gian. Hãy biết cậy dựa
vào ơn Chúa để thắng vượt những ràng buộc, trở ngại trong cuộc đời.
Đã có thời người Do Thái tưởng rằng đã đến lúc Chúa Giêsu khôi
phục lại vương quyền nhà Israel. Họ tưởng rằng Chúa sẽ đánh đông dẹp tây để xây
dựng một nước Israel hùng cường và thịnh vượng. Họ theo Chúa xem ra chỉ nhằm
mục đích để được hưởng những vinh hoa phú qúy trần gian. Tiền tài và bổng lộc
trần gian là những thứ mà họ cần Chúa đáp ứng cho họ. Chúa Giêsu muốn đánh tan
quan niệm, ý nghĩ sai lầm của nhiều người đang đi theo Chúa. Chúa đưa ra lời
mời gọi những người muốn đi theo Ngài hãy suy nghĩ, đắn đo, tính toán xem họ có
đủ can đảm, đủ nghị lực để theo Chúa đến cùng hay không? Và để theo Chúa, con
người phải dành cho Ngài chỗ ưu tiên, chỗ nhất trong đời sống của mình và làm mọi
việc để phụng sự Chúa, để tôn vinh Ngài. Theo Chúa là chấp nhận một cuộc mạo
hiểm như Abraham đã rời quê cha đất tổ để đi theo sự hướng dẫn của Chúa. Theo
Chúa là buông mình theo thánh ý Chúa như Đức Trinh Nữ Maria đã mạnh dạn thưa
lên cùng Chúa:"này tôi là nữ tỳ của Chúa, xin vâng như lời sứ thần
truyền". Theo Chúa là chấp nhận trải qua những gian nan thử thách của
giông ba bão tố, của bách hại và tù đầy như thánh Phaolô tông đồ đã từng trải
qua. Như vậy, theo Chúa là uốn mình theo thánh ý Chúa và bằng lòng với phận
mình mà Thiên Chúa đã an bài. Vui với phận mình là cách mà chúng ta đang để cho
ý Chúa thực hiện trong cuộc đời chúng ta.
Xin Chúa thanh tẩy trí lòng chúng ta khỏi những toan tính lợi
lộc trần thế khi theo Chúa. Xin thêm ơn trợ giúp để luôn trung thành sống cho
Chúa. Cho dẫu có phải hy sinh những vinh hoa phú qúy trần gian. Cho dẫu có phải
hy sinh những tình cảm chính đáng và cao thượng. Cho dẫu có phải bước đi trong
đêm tối của đức tin với bao hiểm nguy và chông gai, nhưng luôn có Chúa là gia
nghiệp và chiếm hữu hạnh phúc Nước Trời mai sau. Amen.
9. Một
sự nghịch lý – Lm. Nguyễn Công Đoan
Con đường theo Chúa vốn đầy những nghịch lý. Một trong những cái
nghịch lý ấy là điều kiện để theo Chúa.
Chúa đưa ra ví dụ người xây tháp, ông vua ra trận. Làm gì thì
cũng phải tính xem mình có đủ sức hoàn thành không đã. Nhưng kết luận làm ta
chưng hửng và há miệng suy nghĩ: “Cũng giống như thế, ai trong các ngươi không
từ bỏ hết mọi của cải thì không thể làm môn đệ ta”. Trước đó, Chúa đã nói đến
phải từ bỏ những người ruột thịt và chính mạng sống mình.
Cái nghịch lý ở đó. Muốn xây tháp phải có tiền. Muốn thắng trận
phải có lính. Muốn theo Chúa, không cần có gì hết, nhưng phải từ bỏ mọi người
ruột thịt và mọi của cải mình có. Vấn đề không còn là có nhiều có ít mà là từ
bỏ tất cả.
Thế nghĩa là gì? Từ bỏ tất cả để theo Chúa nghĩa là coi Chúa hơn
tất cả và tin vào một mình Chúa. Muốn xây tháp phải có tiền, muốn thắng trận
phải có lính, còn muốn theo Chúa phải coi Chúa hơn hết mọi người và mọi sự và
tin tưởng vào Chúa hơn hết mọi sự, mọi người: tin vào Chúa mà thôi. Bởi vì muốn
theo Chúa thì phải sống bằng lòng tin, cậy, mến.
Nếu không coi Chúa hơn hết mọi người, mọi sự thiết thân với ta,
và ta cảm được sự gần gũi bằng giác quan, ta sẽ dựa vào những người và những
vật ta thấy được, nên bóng tối đến, khi ta không cảm thấy Chúa đâu nữa, mà chỉ
cảm thấy sức nặng của cuộc sống, của vất vả và đau khổ, ta sẽ dễ dàng bỏ Chúa
để quay về với những người và những vật ta cảm thấy được.
Cuộc chiến đấu của Chúa Kitô là cuộc chiến đấu chống lại Satan
chứ không phải với kẻ thù bằng xương bằng thịt, nên ta không thể dựa vào người
nào hoặc sức mạnh nào của vật chất mà chiến thắng được, song phải dựa vào Chúa
mà thôi. Đây vẫn là cuộc chiến đấu Đavít – Goliath: “Ngươi cầm gươm giáo ra
đánh ta, còn ta, ta ra đánh ngươi nhân danh Chúa mà ngươi thách đố” (1Sam 17,44). Thế đấy, tuy Đavít đã có
thể vỗ ngực trước mặt Saulê rằng mình đã từng tay không đánh nhau với sư tử và
gấu để bảo vệ đoàn chiên của cha, nhưng khi nghênh chiến tên khổng lồ Goliath
thì Đavít chỉ dựa vào Chúa thôi, và Đavít đã thắng, hay đúng hơn Chúa đã dùng
tay Đavít mà tiêu diệt Goliath giải thoát cho dân Chúa.
Đây là vấn đề vinh danh Chúa. Chúa thi thố quyền năng để làm
vinh danh Chúa, nên Chúa chỉ ra tay khi người ta không mưu toan chiếm đoạt vinh
quang Chúa bằng cách gán cho thế lực, của cải hay tài sức mình. Trong chuyện
Ghiđêon, Chúa đã bảo ông đuổi bớt người tình nguyện về, chỉ lấy 300 thôi, kẻo
dân chúng lại tưởng nhờ sức họ mà họ chiến thắng.
Trong lịch sử, Chúa vẫn hành động như thế, Chúa hạ kẻ kiêu căng,
tự phụ và nâng kẻ nghèo hèn, khiêm tốn lên. Có những vị thánh thông thái, tài
ba… nhưng các vị ấy đều khiêm nhượng, nhìn nhận quyền năng của Chúa và sự yếu
đuối của mình; có những vị thánh yếu đuối, dốt nát như thánh nữ Catarina de
Sienna, thánh Gioan Maria Vienney để làm nổi bật quyền năng của Chúa.
Cái có vẻ nghịch lý lại là một hợp lý khi người ta biết nhìn ra
ý nghĩa đích thật của việc đi theo Chúa, với mục đích là vinh danh Chúa và sức
mạnh là sức của Chúa. Phải đặt Chúa lên trên hết vì Chúa là lẽ sống duy nhất
của mình, vì đường lối của Chúa là duy nhất cho mình, và sức mạnh của Chúa là
nguồn sức mạnh duy nhất để hoàn thành được cuộc hành trình theo sau Chúa, đi
với Chúa.
10. Mời
gọi để từ bỏ – R. Veritas
Trên đời chẳng ai có thể đi một lúc hai con đường. Cuộc
sống luôn đặt con người trước những lựa chọn, mà chọn lựa nào lại không phải từ
bỏ! Sống là chấp nhận từ bỏ. Có những điều xấu phải từ bỏ như việc nghiện thuốc
lá, ma tuý, rượu chè, trụy lạc... Cũng có điều tốt cần phải bỏ để chọn một điều
tốt hơn: chọn nghề, chọn trường học, chọn chỗ làm, chọn bậc sống...
Từ bỏ vì yêu thương sẽ không bao giờ cảm thấy thiệt thòi, mất
mát. Từ bỏ vì yêu thương sẽ làm ta cảm thấy nhẹ nhàng hơn, dễ chịu hơn, hạnh
phúc hơn: Người mẹ hy sinh giấc ngủ, thức suốt đêm để lo lắng săn sóc cho con
khi con yếu bệnh. Người cha hy sinh thức khuya dậy sớm để làm thêm giờ, kiếm thêm
tiền lo cho gia đình con cái…
Từ bỏ đã trở thành quy luật để sống và lớn lên. Thai nhi không
thể ở mãi trong bụng mẹ, dù đó là chỗ an toàn, êm ấm. Đứa bé chẳng thể nào
trưởng thành, nếu nó cứ sống mãi bằng sửa mẹ.
Từ bỏ thường là những cắt đứt đau đớn, như mổ một khối u. Có
nhiều người không có can đảm từ bỏ, nên suốt đời bị giằng co, ray rứt.
Bạn thân mến! Bài Tin Mừng Chúa Nhật hôm nay, Đức Giêsu cũng
nhắc đến hai chữ TỪ BỎ: “Ai đến với tôi mà không từ bỏ cha mẹ, vợ con, anh em,
chị em, và cả mạng sống mình nữa, thì không thể làm môn đệ tôi được” (Lc
14,26). Và Ngài nói thêm trong đoạn cuối bài Tin Mừng: “Ai trong anh em không
từ bỏ hết những gì mình có, thì không thể làm môn đệ tôi được” (Lc 14,33).
Điều kiện để làm môn đệ Đức Kitô là phải biết từ bỏ,
từ bỏ không ngừng, từ bỏ mỗi ngày cho đến khi ta nhắm mắt xuôi tay.
Điều kiện để làm môn đệ Đức Kitô là phải biết đặt Ngài lên
trên mọi giá trị khác. Ngài đòi buộc ta đặt tất cả dưới Ngài,
yêu Ngài trên hết mọi sự, trên những người thân yêu, trên của cải vật chất,
trên mạng sống mình, trên cả hiện tại và tương lai của mình nữa.
Người Kitô là người sống từ bỏ như Đức Giêsu, là đi vào con
đường hẹp như Đức Giêsu: Người đã từ bỏ trời cao để xuống đất thấp. Người đã từ
bỏ địa vị làm Thiên Chúa để xuống thế làm người. Sự từ bỏ được thấy rõ qua việc
Chúa tự nguyện sống nghèo khổ, tự nguyện nhận lấy tội lỗi của loài người, và tự
nguyện chết thay cho con người. Cao trọng nhất là Người đã từ bỏ ý riêng để
hoàn toàn vâng theo ý Thiên Chúa Cha.
Trung tâm điểm của đời sống người Kitô là Chúa Giêsu. Mọi giá
trị trở nên tương đối trước Đấng Tuyệt Đối là Chúa Giêsu. Tiền bạc, của cải là
một giá trị. Cha mẹ, vợ con, gia đình là những giá trị khác. Mạng sống là một
giá trị trổi vượt hơn cả. Nhưng tất cả những giá trị đó phải được hy sinh khi
cần, để ta chọn Chúa Giêsu là “Giá Trị Tuyệt Đối” của mọi giá trị. Các thánh tử
đạo đã chọn lựa như thế.
Dĩ nhiên ta luôn yêu gia đình, yêu bạn bè, yêu trái đất nâng đỡ
ta, yêu bầu trời che chở ta, yêu cuộc sống làm người với bao niềm vui và hạnh
phúc. Nhưng ta phải yêu tất cả những điều đó trong Chúa và dưới Chúa, để khi
phải chọn lựa một trong hai, ta luôn luôn chọn Chúa.
Ước gì ta biết vui mừng và hạnh phúc khi chọn “viên ngọc quý” là
Đức Giêsu, dám bán tất cả, từ bỏ tất cả để thấy mình giàu có. Và ước gì ta tự
cởi trói mình mỗi ngày, và nhờ ơn Chúa, ta được tự do và bình an thanh thản
trong suốt cuộc đời.
Lạy Chúa Giêsu! Sống cho Chúa thật là điều khó. Thuộc về
Chúa cũng thật là một thách đố. Chúa đòi buộc con cho Chúa tất cả để chẳng có
gì trong con lại không là của Chúa. Chúa muốn lấy đi những gì con cậy dựa để
con thực sự tựa nương vào một mình Chúa mà thôi. Chúa thích cắt tỉa con khỏi
những cái rườm rà để cuộc đời con sinh thêm nhiều hoa trái. Chúa cương quyết
chinh phục con cho đến khi con trọn vẹn thuộc về Chúa.
Xin cho con dám ra khỏi chính mình, ra khỏi những bận tâm
và tính toán khôn ngoan của cuộc đời, để sống theo những đòi buộc của Chúa, dù
phải chịu mất mát và thua thiệt ở đời này.
Ước gì con cảm nghiệm được rằng: “trước khi con tập sống
cho Chúa và thuộc về Chúa, thì Chúa đã sống cho con và thuộc về con từ lâu lắm
rồi”. Amen.
11. Từ bỏ
(Trích dẫn từ ‘Chương Trình Tìm Về Chân Thiện Mỹ’)
KHÔNG TỪ BỎ MỌI SỰ
THÌ KHÔNG THỂ LÀM MÔN ĐỆ CHÚA
** Đọc đoạn Tin Mừng trên, chúng ta thấy đòi hỏi của Chúa Giêsu
thật quyết liệt, để có thể trở thành môn đệ đích thực của Ngài, để được tiến
vào vinh quang với Ngài!
Trước hết, chúng ta thấy: Mọi thành quả ở trần thế này, đều đòi
hỏi nỗ lực, kiên trì cố gắng mới có thể đạt thành mỹ mãn:
- Chẳng hạn, một lực sĩ muốn chiếm huy chương vàng thế vận
hội, họ phải tập luyện ngày đêm, tập luyện bao nhiêu năm tháng mới chiếm được
danh dự đó ?
- Một người mẫu muốn có thân hình thon gọn, mỹ miều, cô
phải ăn uống kiêng khem và tập thể dục, không hề ngơi nghỉ… hơi lơ là một chút
thì thân hình sẽ mất hấp dẫn ngay!
- Cũng thế, một sinh viên muốn chiếm thủ khoa trong trường
Đại học, hay muốn thi đậu để trở thành bác sĩ, luật sư… cũng phải bao nhiêu
năm dùi mài kinh sử?
- Những người cao Cholesterol hay bị phì mập cũng phải ăn
kiêng biết bao ngày tháng mới có thể giảm bớt, để có một thân hình cân đối???
Tóm lại, tất cả những ai muốn đạt thành những mục đích tạm bợ
trần thế đều phải nỗ lực, kiên trì cố gắng ngày đêm như thế, còn Nếu muốn hạnh
phúc đời đời, muốn được vinh quang miên viễn, muốn trở thành những người bạn
tri âm, tri kỷ với Chúa Giêsu…chúng ta phải làm gì???
** Để xứng đáng với Ân Lộc vô cùng cao trọng đó, Chúa Giêsu- Vị
Thầy của Các Thầy, Thầy dạy Chân Lý đã đòi hỏi tất cả chúng ta một điều, mới
nghe, thật vô lý và khó thực thi, đó là: phải “Ghét cha mẹ, vợ con, anh chị em
và cả mạng sống mình” ( Lc 14, 26), nếu không, thì sẽ không được vinh dự ấy!...
Điều hiển nhiên là trong toàn bộ Kinh Thánh, Chúa đã dạy chúng ta phải hết lòng
yêu mến, hiếu thảo với cha mẹ, và trong Điều Răn IV, THẢO KÍNH CHA MẸ, Chúa đã
truyền thành luật, mà nếu ai không tuân giữ, sẽ không vào được Nước Trời! Vậy
Lời Chúa trong đoạn Tin Mừng này có ý nghĩa gì???
Kính thưa quý vị và các bạn, Chúa nói mạnh như thế, để chúng ta
hiểu rằng: Chúng ta phải đặt Thiên Chúa trên hết mọi sự: Trên cha mẹ, vợ con,
anh chị em và hơn cả chính mạng sống của chúng ta! Do đó, nếu ai yêu cha mẹ, vợ
con và chính bản thân hơn Chúa, thì không xứng đáng làm môn đệ Chúa! Chính với
ý đó mà Chúa đã truyền cho chúng ta phải “Yêu Chúa hết lòng, hết sức, hết linh
hồn và hết trí khôn”, và bất cứ khi nào, vì yêu bản thân hay cha mẹ, vợ con… mà
lỗi luật Chúa, thì không xứng với tình yêu và Phước Lộc của Chúa! Bởi vì chỉ có
Thiên Chúa mới xứng đáng cho mọi tâm hồn tôn thờ và yêu mến trên hết mọi sự mà
thôi!
Hằng trăm ngàn Các Thánh Tử Đạo Việt Nam, cha ông, tổ tiên của
chúng ta đã chứng tỏ tình yêu Chúa hơn mạng sống mình: Các Ngài vui lòng chịu
muôn nhục hình, chịu tra tấn, gông cùm, chịu phanh thây, chịu voi giầy,chịu
đóng đinh đến chết chứ không chối bỏ Chúa! Đó là gương Yêu Mến Chúa cho tất cả
chúng ta noi theo!
Ngày nay, bao nhiêu tâm hồn trên khắp thế giới luôn vui tươi Vác
Thập Gía đời mình, thà chết không thà phạm tội mất lòng Chúa, họ ra đi gieo rắc
Tin Mừng, đem Tình Thương đến cho những người tàn tật, phong cùi, câm điếc… Họ
cũng đang chứng tỏ tình yêu mến Chúa khi hết lòng phục vụ những người xấu số,
bệnh hoạn nhất, nghèo khổ nhất với tình yêu cảm thông sâu xa như họ đang yêu
mến và phục vụ chính Chúa!
Có nhiều người vừa muốn làm môn đệ Chúa vừa yêu chuộng những thứ
ngược lại với Chúa, như đam mê, tội lỗi, hoặc không muốn xa lìa dịp tội… Đó là
những người vừa muốn vinh quang Nước Trời lại vừa không muốn từ bỏ lối sống đam
mê của thân xác! Đó là người LÀM TÔI HAI CHỦ! Nửa nạc nửa mỡ sẽ không trở thành
môn đệ của Chúa được! Đó cũng là người “xây tháp nhưng bỏ nửa chừng” (Lc 14,
28), thật đáng tiếc lắm thay!
** Để trở thành môn đệ đích thực của Chúa Giêsu, chúng ta cần
thi hành triệt để những lệnh truyền của Chúa. Đó là đường dẫn tới Sự Sống và
Hạnh Phúc Viên Mãn. Con đường đó cũng đòi hỏi chúng ta TỪ BỎ chính bản thân, từ
bỏ đam mê bất chính và những quyến luyến trần thế, hay nói cách khác: Chúng ta
cứ việc yêu mến cha mẹ vợ con và mọi người, cứ việc có của cải, nhưng ĐỪNG DÍNH
BÉN, đừng đặt bất cứ tình yêu nào, hoặc của cải hơn Thiên Chúa! Thiên Chúa phải
chiếm địa vị quan trọng nhất, danh dự nhất trong linh hồn chúng ta. Chúa luôn
là LẼ SỐNG là CÙNG ĐÍCH mà chúng ta hướng tới.
Còn, nếu khi nào chúng ta phải lựa chọn: Chọn Thiên Chúa hay tạo
vật, thì các môn đệ đích thực của Chúa luôn chọn Thiên Chúa trước hết, còn mọi
cái khác đều là thứ yếu! … Có sống như thế, chúng ta mới xứng đáng là môn đệ
của Chúa!
12. Một
đòi hỏi nhân bản sâu đậm nhất
(Trích dẫn từ ‘Lương Thực Ngày Chúa Nhật’ – Achille Degeest)
Trước hết chúng ta minh định danh từ để tránh hiểu lầm. Đức Kitô
không bao giờ phán rằng muốn theo Chúa phải ghét cha ghét mẹ …… Ở đây là một sự
sắp hạng, quan hệ tình cảm thông thường phải đặt sau quan hệ tình cảm siêu
nhiên. Tình nghĩa gia đình phải đứng sau tình yêu mến Thiên Chúa. ‘Ghét’ ở đây
phải hiểu theo nghĩa ‘giảm bớt tình quyến luyến’. Chúng ta ngạc nhiên thấy
những đám rất đông đi theo Đức Giêsu trên đường hành đạo của Người, mà con số
những kẻ rời bỏ gia đình trở nên môn đệ Chúa chẳng được là bao. Nhưng chúng ta
hiểu ra khi thấy Chúa nói lên những điều Chúa đòi hỏi. Không bao giờ chỉ vì
muốn lấy lòng dân chúng mà Chúa che giấu những đòi hỏi của Người. Với bất cứ
ai, Chúa có một cung cách quý mến là không đề nghị một thái độ đồng lõa với yếu
hèn, trái lại Người kêu gọi lòng hào hiệp của người ta. Tới ngày đông đảo dân
chúng bỏ Chúa, nộp Chúa cho quân dữ giết, Người không kết án dân chúng vì Người
muốn hy sinh mạng sống cho họ. Tới lúc đó, Chúa sẽ có những môn đệ xứng đáng
với sự đòi hỏi của Người, họ sẽ trở lại trong dân chúng làm chất men trong bột.
Bài đọc hôm nay của thánh Luca cho thấy Phúc Âm gần gũi đời sống tới mức nào.
1) Bất chợt Đức Giêsu đến với con người trong đời sống cụ
thể, trong khung cảnh sinh hoạt gia đình. Chúa đem đến
một sự việc cực kỳ mới lạ. Những tình cảm gia đình sâu đậm là thế, chính đáng
là thế, nay con người thấy còn có một điều quá lớn vượt lên trên tình nghĩa gia
đình. Do đó, hễ quyết tâm theo Đức Giêsu thì cũng quyết tâm mở rộng đời sống cụ
thể đón lấy một thực tại sâu rộng hơn, hiện thân hơn những liên hệ gia đình cố
hữu. Thánh Phanxicô, đấng thánh tôn trọng Phúc Âm rất nghiêm chỉnh, nhờ kinh
nghiệm sống theo Phúc Âm của ngài mà thốt ra hai tiếng ‘cha’ và ‘mẹ’ khi ngài
nói về Đức Kitô, trong miệng ngài từ ngữ ‘anh em’ mang nặng tình nghĩa đậm đà
vượt xa tình huynh đệ thế gian. Tuy không ý thức rõ rệt, ngài vẫn diễn tả được
cao độ phẩm chất nhân bản trong đời sống theo khuôn mẫu Phúc Âm. Phúc Âm vượt
lên trên những tình cảm gia đình thông thường nhưng không hủy bỏ chúng. Có thể
nói rằng, mặc dầu cái khuôn mẫu tình cảm thế gian vẫn được tôn trọng, có những
liên hệ gia đình mới lạ được thiết lập qua một sự thăng hoa, ở một chiều cao
hơn. Chúng ta có thể thực tình nói đến ‘gia đình trong Đức Kitô’.
2) Đòi hỏi của Đức Kitô không có gì là phi nhân.
Nghe nói đến ‘thập giá’ phải mang vác, người ta có thể cho đó là một đòi hỏi
quá sức con người. Muốn có một sự hiểu biết đúng đắn, thì trong đầu chúng ta
thập giá phải đi liền với một tình yêu. Phải nhìn thập giá Đức Kitô như một sự
tốt lành thượng đẳng, nếu không chẳng thể chấp nhận nổi thập giá. Tôi chọn lấy
thập giá của Chúa thay vì tình yêu theo nhân tính tự nhiên nhất, chính đáng
nhất, là bởi vì thập giá phát xuất từ một tình yêu thượng đẳng, nó thấm đượm
sâu đậm cái điểm nhân tính nhất trong tôi, đó là sự tự do lựa chọn, là tâm hồn
dâng hiến. Thập giá Đức Kitô là bằng chứng và cũng là bề nổi tình yêu của Chúa.
Thập giá Chúa, tức là hy sinh của Chúa. Có tình yêu nào mà không cần đến ngôn
ngữ của hy sinh? Ở đây, chúng ta chẳng đang đứng trước một đòi hỏi nhân bản sâu
đậm nhất ư?
13. Sẵn
sàng làm môn đệ trung thành của Chúa.
(Trích trong ‘Mở Ra Những Kho Tàng’ - Charles E. Miller)
Đằng sau bài đọc thứ hai ngày hôm nay là một khoảng thời gian
thích thú. Một người nô lệ có cái tên là Onesimus đã trốn thoát khỏi chủ của
mình là Philêmôn, và anh chạy tới chỗ Thánh Phaolô để được an toàn. Thánh
Phaolô đã nồng nhiệt bảo vệ cho người nô lệ bỏ trốn này, nhưng thánh nhân nhận
biết một điều gì đó có giá trị cao hơn là sự tự do của Onesimus đã được hoàn
thành. Thánh nhân đã kêu gọi Philêmôn, chủ của người nô lệ, hãy hành động như
một môn đệ thật của Chúa Giêsu Kitô.
Thánh Phaolô dễ dàng che giấu Onesimus hoặc nhân danh Đức Kitô
đòi Philêmôn trả lại sự tự do cho người nô lệ. Thay vào đó Thánh Phaolô đã gởi
Onesimus về với Philêmôn và những gì tôi tưởng tượng ra là sự tủi nhục của
người nô lệ và sự ngạc nhiên của người chủ. Qua người nô lệ, Thánh Phaolô đã
gởi cho Philêmôn một bức thư mà chúng ta đã nghe một phần trong bài đọc ngày
hôm nay. Điểm chính của bức thư là Phaolô đã không muốn cưỡng bách Philêmôn
thực hành nhân đức, thay vào đó thánh nhân chỉ muốn mời gọi ông hãy quảng đại.
Tha thứ cho người nô lệ có nghĩa là phó mặc cho quyền sở hữu rất giá trị thời
đó. Đó là một thách đố cho Philêmôn. Thánh Phaolô đã kết luận bức thư bằng cách
nói rằng; “Tôi viết thư này cho anh với niềm tin tưởng là anh sẽ nghe theo vì
tôi biết rằng việc anh sẽ làm còn làm hơn những gì mà tôi xin nữa”.
Thật sự chúng ta không biết chắc Philêmôn đáp trả như thế nào,
ông có giải phóng người nô lệ hay không? Philêmôn có lẽ đã nhắc nhở Thánh
Phaolô rằng việc nô lệ là hợp pháp và ông ta có quyền để giữ người nô lệ của
mình? Có phải ông đã phàn nàn rằng Thánh Phaolô đã thật sự không hiểu về hoàn
cảnh kinh tế của ông và người nô lệ thì cần thiết cho sự thành công tài chính
của ông không? Chúng ta không biết Philêmôn có đáp trả như Thánh Phaolô mong
đợi nơi ông như là người môn đệ của Chúa Giêsu hay không?
Chúng ta biết thế nào là môn đệ Chúa Giêsu và chúng ta được kêu
gọi hãy trở nên quảng đại trong việc đáp trả của chúng ta, không phải là sống
nhỏ giọt hoặc tìm kiếm những miễn trừ mà những người Công Giáo phải làm. Trong
Phúc Âm, Chúa Giêsu đã cảnh cáo chúng ta qua ví dụ xây tháp và đi đánh nhau,
chúng ta phải được sửa soạn cho kinh nghiệm Kitô giáo của chúng ta. Nước Trời
đã là một tài sản được hứa ban trong tương lai. Trong lúc còn trên mặt đất này,
chúng ta được mong đợi trở thành những môn đệ trung thành, những người lắng
nghe và chăm chú vào những lời của Chúa Giêsu: “Bất cứ ai không vác thập giá
mình mà theo Ta, thì không đáng làm môn đệ của Ta”.
Có lẽ thánh giá của chúng ta là những đau khổ có liên quan đến
việc phải từ bỏ những nô lệ của chúng ta như là thói nghiện rượu, nghiện thuốc,
hoặc là say xỉn, thánh giá của chúng ta có thể giữ chăm chú kỷ luật mà chúng ta
cần để lướt thắng những chuyện đồn nhảm, để tha thứ những người nào đã đối xử
bất công, hoặc là tử tế hay là nghĩ tốt cho những người luôn luôn cho chúng ta
là điên rồ.
Thiên Chúa không cưỡng bách chúng ta trở nên đạo đức như Thánh
Phaolô đã không cưỡng bách Philêmôn phải tha thứ cho nô lệ của ông. Ngay khi
điều xấu xảy ra với chúng ta, Thiên Chúa cũng không cưỡng bách chúng ta phải
chấp nhận nó như một thánh giá. Chúng ta phải nỗ lực làm việc để thấy được
chúng ta có thể quay trở một điều đáng sợ trở thành một điều có giá trị, bằng
việc kết hợp những đau khổ của chúng ta với những đau khổ của Đức Kitô.
Trong mọi Thánh Lễ chúng ta tưởng nhớ sự chết và sự sống lại của
Đức Kitô, như vậy qua bí tích Thánh Thể, sự hy tế của Ngài là một thực tại
trước chúng ta trên bàn thờ. Khi chúng ta nghe những lòi: “Đây cũng là mình con
nữa, cùng với Con Cha, con xin dâng chính mình con cho Cha”. Khi đó chúng ta sẽ
nghe những lời: “Đây là chén Máu Ta”, chúng ta sẽ nói: “Đây là máu của con, con
ước mong nó được đổ ra vì yêu Cha, nếu Cha muốn như vậy”. Chúng ta phải được
chuẩn bị để trở thành môn đệ của Chúa Giêsu Kitô.
14. Chọn
Chúa Kitô.
(Trích trong ‘Niềm Vui Chia Sẻ’)
Odette, một cô gái xinh đẹp, sinh ra trong một gia đình quý
tộc ở nước Bỉ. Năm 17 tuổi, cô quyết định đi tu, nhưng chỉ vài ngày sau khi
lãnh áo dòng, cha mẹ cô đến bắt trở về. Từ lâu, cha mẹ đã có ý gả cô cho lãnh
chúa Simon ở một lâu đài gần đó.
Vốn biết cô con cái cưng không muốn lập gia đình nên cha mẹ
cô đã chuẩn bị hôn lễ một cách kín đáo. Một buổi sáng đẹp trời cô thức giấc vì
sự ồn ào lạ thường của lâu đài. Vèn màn nhìn qua cửa sồ, cô ngạc nhiên thấy xe
hoa lộng lẫy đang tiến vào khuôn viên trước lâu đàu. Hỏi đầy tớ, cô mới biết
người ta đang chuẩn bị lễ cưới cho cô. Kế đó, các người hầu vào phòng trang
điểm và mặc áo cưới cho cô. Họ đưa cô xuống nhà nguyện của lâu đài. Nơi đây, có
đông đủ quý khách, và linh mục tuyên úy của lâu đài cũng đã nghiêm chỉnh chờ
sẵn.
Nghi lễ đến phần giao ước. Vị chủ tế hỏi Odette có muốn
nhận Simon là chồng theo luật Giáo Hội không? Cô đã dõng dạc tuyên bố “Con
không nhận lãnh chúa Simon cũng như bất cứ người nào làm chồng, bởi vì tình yêu
và đức tin của con đã hiến dâng hco Chúa Kitô từ lâu rồi. Vì thế, không một
tình yêu nào, cho dù sự hăm dọa có thể tách con khỏi tình yêu Chúa Kitô là bạn
trăm năm duy nhất của đời con”.
Sáng hôm sau, không thấy con gái xuống vườn đi dạo như
thường lệ, cha cô gõ cửa vào phòng cô. Odette đang gục đầu trên vũng máu. Ông
đáu đớn nhìn con và hiểu ngay ý định của Odette. Vì muốn hủy hoại sắc đẹp của
mình nên cô đã dùng gươm cắt chiếc mũi xinh đẹp của cô. Khi hồi tỉnh lại, được
hỏi lý do tại sao cô làm như vậy? Cô thản nhiên đáp: “Như thế sẽ không ai cấm
cản con đi theo Chúa Kitô nữa”.
Thật vậy, khi vết thương đã lành, cô được phép nhập tu
viện. Ba năm sau đó, nữ tu Odette được chị em chọn làm tu viện trưởng lúc mới
23 tuổi.
Thưa anh chị em,
Cử chỉ táo bạo và xem ra như điên rồ của Odette là bằng chứng
hùng hồn nhất về lòng tin và tình yêu của cô đối với Chúa Kitô. Và để trung
thành tuyệt đối với tình yêu ca cả đó, cô đã sẵn sàng hy sinh tất cả: cha mẹ,
tiền tài, danh vọng, chức quyền, sắc đẹp và chính đời sống của cô nữa.
“Ai theo Tôi mà không dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh em, chị em và
cả mạng sống mình nữa, thì không thể làm môn đệ Tôi được”.
Cuộc đời con người là một chuỗi những chọn lựa. Những chọn
lựa đan thành đời riêng của mỗi người. Đối với
người Kitô, chọn lựa là đáp lại tiếng Chúa đang vang lên trong lòng mình từng
giây phút trong cuộc sống. Đôi khi nhìn lại những chọn lựa hằng ngày, chúng ta
chợt giật mình, vì thấy chúng ta thường chọn mình: sở thích của mình, hạnh phúc
của mình, tự do của mình. Chúng ta chọn tất cả những gì ít nhiều dính dáng đến
bản thân. Trong khi Kolbe chọn chết thay cho bạn tù torng trại tập trung Đức
Quốc Xã, Cha Đamien chọn hiến thân cho người phong cùi ở đảo Molokai, Mẹ Têrêsa
chọn săn sóc cho những người hấp hối ở Calcutta. Và chúng ta hãy chọn cho mình
một cách sống để diễn tả niềm tin và tình yêu vào Chúa Kitô Tử Nạn và Phục
Sinh.
Chọn lựa là phải từ bỏ. Người ta không thể bắt cá hai tay. Người
ta không thể phục vụ hai chủ. Cũng không được đặt Chúa ngang hàng “cá mè một
lứa” với tất cả những cái khác để chọn lựa. Chúa phải được đặt trên tất cả.
Chọn Chúa la phải từ bỏ tất cả những cái khác. Không được coi những liên hệ
tình cảm gia đình hơn Chúa. Không được coi tiền của vật chất hơn c. không được
coi mạng sống mình hơn Chúa. Chúa đòi hỏi những người theo Chúa phải dành cho
Ngài quyền ưu tiên trên tất cả mọi cái khác. Bất cứ điều gì đi ngược lại hoặc
ngăn cản quyền chọn lựa ưu tiên đó đều phải bị loại trừ. Không thể đi theo
Chúa, nếu chúng ta không yêu Chúa hơn tất cả những người thân yêu của chúng ta,
dù là cha mẹ, anh chị em, và yêu Chúa hơn cả chính bản thân mình, hơn cả mạng
sống mình nữa: “Ai muốn cứu lấy sự sống mình thì sẽ mất, còn ai liều mạng sống
mình vì Thầy, thì sẽ cứu được sự sống” (Lc 9,24).
- Một người con tốt nghiệp Đại học Sư phạm muốn đi phục vụ
những con người như bị bỏ rơi ở một nơi xa thành thị, đường đi khó khăn, trắc
trở, thiếu thốn đủ thứ, từ cái ăn đến nước uống… Người mẹ khóc lóc cản ngăn, sợ
con cực, con khổ…
- Một công nhân làm trong một xí nghiệp. Người công nhân biết
rất rõ nội vụ tiêu cực làm thiệt hại nặng nề tài sản của nhân dân. Im lặng để
được yênt hân hay tố giác theo tiếng nói của lương tâm, của lẽ phải, nhưng lại
liều mình chuốc họa vào thân…
Theo Chúa trong những trường hợp nầy là một thử thách, là thập
giá. Nhưng đằng sau thử thách, đằng sau thập giá là cuộc sống mới trong vinh
quang.
Anh chị em thân mến,
Khách quan mà nói, lời mời gọi của Chúa Giêsu thật là ngược đời
và khó chấp nhận. Những lời đó vẫn làm khó chịu không ít người. Nhưng cũng
những lời tuyên bố ngược đời đó vẫn không ngừng lôi cuốn bao người khác dấn
thân vào một cuộc phiêu lưu không biết đâu là giới hạn.
Chúng ta có thể hiểu và sống theo lời mời gọi của Chúa Giêsu,
khi chúng ta khám phá ra được tình yêu của Thiên Chúa đối với chúng ta. Tình
yêu đó bao la, vô điều kiện, vô vụ lợi. Khi chúng ta cảm nghiệm được tình yêu
đó bằng chính cuộc sống đời thường của một con người, thì lúc đó chúng ta mới
thấy Chúa Giêsu có lý. Và chúng ta cũng có lý khi dấn thân vào việc thực hiện
những hy sinh, từ bỏ. Vì tình yêu và chỉ vì tình yêu mà thôi, những từ bỏ, hy
sinh tự nguyện của chúng ta mới có giá trị vĩnh cửu. Nói cách khác, nếu chúng
ta yêu Chúa thật sự thì chẳng những chúng ta không ngần ngại mà còn sung sướng
được chia sẻ thập gái với Chúa Giêsu. Vui sướng chấp nhận từ bỏ, hy sinh, khước
từ của cải, danh vọng, quyền lực, để chứng tỏ chúng ta yêu Chúa thật sự, không
giả dối “tình yêu không có hy sinh, chưa phải là tình yêu thứ thiệt”.
Tuy nhiên, thưa anh chị em,
Cần phải suy nghĩ, đắn đo cẩn thận trước khi quyết định theo con
đường Chúa Giêsu mời gọi. Vì đây là một chọn lựa hết sức quan trọng. Nó liên hệ
đến cả cuộc đời chúng ta. Đã bước chân theo Chúa thì phải theo đến kỳ cùng.
Không chấp nhận bỏ cuộc, dừng lại hay thối lui. Theo Chúa cần phải bền gan vững
chí đến cùng mới được, như Chúa đã nói: “Ai bền đỗ đến cùng mới được cứu độ”.
Theo Chúa không phải là vấn đề của lợi lộc trước mắt mà là vấn
đề của tình yêu. Yêu là trung thành. Yêu là cho đi, cho đi từ từ, cho đi mại,
cho đi cả mạng sống. Đó mời là tình yêu lớn nhất, xứng đáng với tình yêu của
Thiên Chúa. Đó cũng là biện chứng của Tin Mừng: cho đi là nhận lãnh, quên mình
là tìm lại mình, chết là sống, tử nạn là phục sinh muôn đời.
15. Theo Thầy
– McCarthy.
Trong Tin Mừng chúng ta thấy Đức Giêsu không giấu giếm các tông
đồ thực tế. Người chỉ rõ những khó khăn, gian khổ và những hy sinh mà Người đòi
hỏi nơi những ai đi theo Người. Bằng những lời lẽ rõ ràng, Người nói với họ
rằng công việc đó không phải dễ dàng gì. Vì thế sau này họ không thể than phiền
“Ôi chúng tôi đã không bao giờ nghĩ rằng sự việc nó lại như thế này”.
Người ta có thể là một người theo Đức Kitô nhưng không phải là
môn đệ của Người. Bởi lẽ người ta có thể đi dân công nhưng không phải là một
chiến sĩ của đức vua. Người ta có thể không phải gánh vác nặng nề mà vẫn đóng
vai của mình. Người ta chỉ là một người xí phần trong việc lớn. Người ta có thể
là người chỉ biết nói giỏi mà không làm.
Một lần nọ, có người đến gần vị giáo sư danh tiếng để hỏi
về một thanh niên: “Dù sao xin ông nói cho tôi biết anh ta có phải là một sinh
viên của Ông. Đúng không?” và vị giáo sư trả lời: “Anh ấy dĩ nhiên có nghe tôi
giảng, nhưng xin ông tin tôi, anh ấy không bao giờ thật sự là sinh viên của
tôi”.
Một trong những cản trở to lớn của Giáo Hội là trong Giáo Hội có
nhiều người theo Đức Kitô với một khoảng cách an toàn, nhưng rất ít người thật
sự là môn đệ, tức là những người đang thực hiện lời Người.
Chúng ta hãy đối diện với điều đó. Là một môn đệ của Đức Kitô
không dễ dàng gì. Vai trò môn đệ có một số yêu cầu thực tiễn mà người ta không
thể tránh né nếu không muốn phản bội lại Tin Mừng. Tuy nhiên có nhiều người đi
nhà thờ một cách thoải mái nhưng ít người quan tâm đến những người khốn khổ,
nghèo túng và tiếng rên rỉ của người nghèo. Ngày nay cũng thế, người Kitô hữu
được kêu gọi từ bỏ nhiều điều mà người khác coi là việc đương nhiên họ phải có.
Một vài môn đệ tan biến đi khi họ được yêu sách, như tuyết tan
dưới mặt trời. Những người khác bị sự chống đối và phê bình tàn phá, giống như
ngọn lửa chập chờn bị cơn gió mạnh đầu tiên thổi tắt.
Khi nhà vua Trung Quốc đến thăm những tu viện của đại thiền
sư Lin Chi; nhà vua ngạc nhiên khi biết được rằng có hơn mười ngàn nhà sư đang
sống ở đó. Muốn biết rõ con số chính xác các nhà sư, nhà vua hỏi: “Ngài có bao
nhiêu đệ tử?” - “Bốn hoặc năm” Lin Chi đáp.
Đức Giêsu nói rằng muốn đi theo Người, người ta phải suy xét với
lương tri bình thường, với sự thận trọng và tính toán cái giá phải trả. Chúng
ta không thể gánh vác quá khả năng của chúng ta. Dĩ nhiên, chúng ta không biết
trước mình có khả năng gì. Chúng ta có thể đánh giá cao hoặc đánh giá thấp
chính mình. Chúng ta cần có sự thách đố để điều tốt nhất trong chúng ta xuất
hiện.
Chúng ta có thể rút ra từ gương sáng của các tông đồ một sự
khích lệ. Tin Mừng cho chúng ta thấy họ phải chiến đấu ở mọi điểm để đi theo
Đức Giêsu. Tuy nhiên, Người không loại bỏ họ. Chỉ sau khi Đức Giêsu từ sự chết
sống lại, họ mới thật sự là những môn đệ của Người.
Khi nhìn vào các tông đồ, chúng ta khám phá sự bất toàn của
chúng ta. Tin Mừng ban niềm hy vọng cho những Kitô hữu thất bại. Sự sám hối và
một cơ may thứ hai luôn luôn có thể có. Đức Giêsu bằng ân sủng của Người luôn
luôn quảng đại với những người cố gắng đáp lại lời kêu gọi của Người.
16. Trả
giá - McCarthy.
Có những người hoài bão những mục tiêu lớn trong đời, nhưng họ
sẽ không bao giờ hoàn thành những mục tiêu ấy. Tại sao lại không? Bởi vì họ
không muốn trả giá.
Có một câu chuyện về một cô gái tên Antoinette, cô rất xinh
đẹp nhưng rất nghèo. Cô chỉ có một mục tiêu trong đời trở nên giàu có. Hy vọng
duy nhất của cô là lấy được một người giàu sang. Nhưng cuộc sống đưa đẩy cô lấy
một viên chức nhà nước. Chồng cô cố gắng làm cho cô được hạnh phúc nhưng không
thể đáp ứng những điều mà cô mơ ước – quần áo đẹp, nữ trang, một căn nhà với
đầy đủ đồ đạc cao cấp, và v.v…
Cô từ chối đi làm ở bên ngoài, và sống những ngày khốn khổ
và tuyệt vọng. Cô than phiền rằng vợ chồng cô chưa bao giờ đi đâu. Một lần kia,
chồng cô được mời đến dự một bữa tiệc của tiểu bang, nhưng rồi cô lại than
phiền cô không có trang phục thích hợp để mặc. Vì thế chồng cô phải gom góp hết
tiền tiết kiệm khiêm tốn ở ngân hàng. Với số tiền đó, Antoinette mua được một
chiếc áo mới. Sau đó cô còn mượn một chuỗi hạt của một người bạn học cũ tên
Marie, rất hợp với chiếc áo mới.
Và thế là cô đã đi dự tiệc. Cô là người phụ nữ đẹp nhất ở
đó và vui hưởng mọi sự chú ý mà cô có được. Tuy nhiên, khi họ về đến nhà vào
lúc trời gần sáng, cô kinh hoàng khám phá chuỗi hạt đã mất.
Họ tìm kiếm chuỗi hạt khắp nơi nhưng không tài nào tìm
được. Cô không có can đảm nói với Marie sự thật. Vì thế họ mua một chuỗi hạt
khác hoàn toàn giống với chuỗi hạt đã mất. Nó giá 40.000 quan Pháp, một món
tiền mà họ phải đi vay với lãi suất rất cao. Khi họ trả chuỗi hạt ấy cho Marie,
cô này không bao giờ nhận ra sự khác nhau. Thật vậy, cô ta nhét chuỗi hạt vào
ngăn kéo mà không nhìn đến nữa.
Giờ đây Antoinette biết cái nghèo thật sự là gì, nhưng cô
quyết định góp phần để trả món nợ của họ. Họ trả lại căn phòng ở tầng trên và
dọn xuống tầng hầm. Họ cho cô đầy tớ nghỉ việc. Antoinette tự mình làm việc nhà
và còn đi làm việc ở bên ngoài. Họ xin xỏ và dành dụm từng đồng. Họ phải mất
mười năm để trả hết món nợ nần. Giờ đây Antoinette trông giống một bà già. Một
ngày kia tình cờ cô gặp lại Marie trong đường phố.
“Ôi, sao bạn già đi nhiều thế!” Marie nói.
“Tôi đã trải qua những thời gian rất khó khăn kể từ lần
cuối cùng chúng ta gặp nhau, và tất cả là vì bạn”, Antoinette đáp.
“Vì tôi ư? Tôi không hiểu”.
Rồi Antoinette nói với Marie về việc cô đánh mất chuỗi hạt
và việc hai vợ chồng cô đã làm việc bấy nhiêu năm để trả lại món tiền. Nghe đến
đây Marie nói: “Bạn định nói rằng bạn đã mua một chuỗi hạt bằng kim cương để
thế vào chuỗi hạt của tôi?
“Vâng” Antoinette đáp, “và bạn không bao giờ nhận ra đâu”
“Ôi, Antoinette đáng thương của tôi!” Marie kêu lên. “Tại
sao lại như vậy, chuỗi hạt của tôi chỉ là một sản phẩm nhái lại. Cùng lắm, nó
chỉ đáng giá 400 quan”.
Nếu ngay từ lúc đầu, Antoinette chỉ cần bỏ ra phân nửa nỗ lực
cho những gì mà cô mong ước trong đời, thì cô đã có thể đạt được mà không phải
phung phí những năm quí giá ấy. Trái lại, cô đã dùng thời gian ấy của cô để
nhìn ra cửa sổ và mơ mộng.
Đức Giêsu đã có một mục đích cao cả trong đời, tức là thực hiện
sứ vụ mà Cha Người đã giao cho Người, sống vì điều đó và đã muốn trả bất cứ cái
giá nào để hoàn thành mục tiêu. Tin Mừng cho chúng ta thấy Người đang tiến về
Giêrusalem. Người đã biết điều gì đang chờ Người ở đó. Đau khổ, sự loại trừ và
cái chết đợi sẵn ở cuối cuộc hành trình ấy. Tuy nhiên Người mong muốn đối mặt
với tất cả những điều đó.
Và Người mong muốn các môn đệ của Người cũng phải như thế. Người
nói về cái giá của việc làm môn đệ. Khi Người nói họ phải ghét cha mẹ mình,
Người không định nói theo nghĩa đen. Người nói với họ rằng nếu cần họ phải sẵn
sàng hy sinh những vật thân yêu nhất trong đời. Trong một số trường hợp (hiếm
hoi), họ phải chọn giữa Người và các người thân của họ.
Hai dụ ngôn ngắn làm nổi bật việc theo Chúa là một ơn gọi nghiêm
khắc, nó có thể có ý nghĩa của sự bách hại và chết chóc. Trong lãnh vực này,
cũng như trong bất cứ lãnh vực nào của đời sống (như kinh doanh và chính trị),
người ta không thể bước vào một cách mù quáng. Người ta phải tính toán cái giá
phải trả trước khi bắt đầu, và rồi xem mình có sẵn sàng đối mặt với nó hay
không.
Mục tiêu mà Đức Giêsu đặt ra trước chúng ta thì đáng giá – mục
tiêu của một lối sống trung thực ở đời này và của sự sống vĩnh cửu đời sau.
Không có mục tiêu nào cao hơn mục tiêu ấy. Điều đó không dễ dàng gì. Không một
ai có thể là một môn đệ mà không vác thập giá. Nhưng Đức Giêsu biết sự mỏng
giòn của chúng ta. Người rộng ban ân sủng của Người cho những người cố gắng đi
theo Người một cách chân thành.
17. Từ
bỏ để theo Chúa. – Veritas
(Trích dẫn từ ‘Hãy Ra Khơi’)
Hồi còn trong chủng viện, tôi đã có dịp nghe nói đến bác sĩ
Tom Dolay qua bản dịch tập nhật ký sang tiếng Việt có tựa đề là: “Lào Quốc Đèo
Heo Hút Gió” ghi lại công việc phục vụ của bác sĩ tại một nơi mà ngày nay chúng
ta có thể gọi là “vùng sâu, vùng xa”. Trong khi dấn thân phục vụ anh chị em
cùng khổ, bác sĩ Tom Dolay phải chiến đấu với chính thập giá của bản thân mà
ông gọi một cách bóng bảy là “ngọn núi cao nhất” của đời ông mà ông đã phải
vượt qua, đó chính là căn bệnh ung thư mà ông đang mắc phải. Bác sĩ đã không vượt
qua được ngọn núi cao này, đã chịu thua căn bệnh ung thư và qua đời lúc mới 34
tuổi.
Vì muốn sống trọn vẹn hơn đức tin vào Chúa, bác sĩ Tom
Dolay đã từ bỏ gia đình, từ bỏ những tiện nghi của một cuộc sống sung túc an
nhàn để ra đi phục vụ những con người cùng khổ nơi vùng xa và vùng sâu. Bác sĩ
đã thực hiện nơi chính bản thân điều chúng ta vừa đọc trong đoạn Phúc âm hôm
nay: “Ai không bỏ cha mẹ, vợ con anh chị em mà đến với Ta thì không thể làm môn
đệ Ta. Ai không vác thập giá mình mà theo Ta thì không thể làm môn đệ Ta”. Và
không phải là vác trong giây lát, trong lúc cần thiết để biểu diễn cho người
khác nhìn thấy mà phải vác hàng ngày, thường xuyên trong âm thầm, không ai nhìn
thấy, chỉ mình Chúa biết mà thôi.
Bác sĩ Tom Dolay đã ghi lại trong tập nhật ký như sau: Tôi
phải tiếp tục thi hành công tác đang làm như một bác sĩ bao lâu Chúa còn cho
tôi thời gian sống ở trần gian này để thực hiện nó. Tôi tiếp tục sống dịu hiền,
bởi vì để sống hiền dịu con người phải có can đảm. Giờ đây, đứng trước ngọn núi
cao nhất của đời tôi, (tức là chính căn bệnh ung thư mà bác sĩ đang trải qua)
tôi còn phải can đảm hơn nữa, mặc dù can đảm đôi khi chỉ là một bài ca buồn. Hy
vọng vẫn còn và bất cứ nơi nào còn có người can đảm chiến đấu, tôi không có ý
định nằm im chờ chết trên giường bệnh, còn rất nhiều việc phải làm trong thế
giới này.
Lần đầu tiên đối diện với thập giá trong tâm thức trần tục trước
biến cố Vượt Qua, các tông đồ không hiểu được mầu nhiệm thập giá và dĩ nhiên họ
còn lo sợ tránh né. Việc đó đã xảy ra cho Phêrô, ông can gián Chúa đừng lên
Giêrusalem để khỏi phải chịu chết trên thập giá. Phêrô đã bị Chúa trách là
không suy nghĩ theo tiêu chuẩn của Thiên Chúa mà theo tâm thức thường tình trần
tục.
Thật đúng vậy, nếu nhìn theo phương diện trần tục, xưa cũng như
nay thì làm sao con người, mỗi người chúng ta có thể yêu mến thập giá, một hình
khổ sỉ nhục dành cho kẻ bị kết án tử hình, bị tước lột mọi quyền lợi làm người.
Thánh Phêrô từ chối và khuyên Chúa không nên đi vào con đường
này, nhưng Chúa Giêsu muốn Phêrô và các môn đệ hãy nâng tâm hồn lên, hãy có cái
nhìn của Thiên Chúa trước mầu nhiệm thập giá, trước những khổ đau, những thử
thách. Cần phải nhìn thấy mối liên hệ sâu xa được thực hiện nơi chính Chúa
Giêsu trong cuộc Vượt Qua của Người. Mối liên hệ sâu xa giữa thập giá và mầu
nhiệm Vượt Qua của Chúa cần phải nhìn thấy mối liên hệ sâu xa này.
Chúng ta ngày hôm nay cũng như các đồ đệ của Chúa ngày xưa, một
khi đã bước theo Chúa mới có thể hiểu được giá trị của thập giá trong đời sống
của mỗi người chúng ta. Giá trị của thập giá đó hệ tại nơi mối liên hệ với mầu
nhiệm Vượt Qua của Chúa, và chúng ta cần vác thập giá trong sự kết hợp với Chúa
Giêsu với mầu nhiệm Vượt Qua của Người. Hay nói theo ngôn ngữ của thánh Phaolô,
chúng ta cần đưa thập giá của chúng ta vào mầu nhiệm Vượt Qua của Chúa: “Tôi
bổ túc nơi thân xác tôi những gì còn thiếu nơi mầu nhiệm thập giá của Chúa,
Đấng đã yêu thương tôi và chịu chết vì tôi. Tôi sống, nhưng không phải là tôi
sống mà là chính Chúa Kitô sống trong tôi”.
Đây là một quyết định của người can đảm. Theo Chúa cần can đảm,
theo Chúa không phải là một việc làm vì nhẹ dạ, vì xu thời, nhưng là việc làm
can đảm sau khi đã suy nghĩ chín chắn. Hãy để cho Chúa Kitô vác lấy thập giá
với ta trong cuộc sống hằng ngày, và chỉ với tình yêu kết hợp với Chúa mới có
thể giúp ta từ bỏ mọi sự để theo Chúa. Hay đúng hơn, nói cách khác để yêu mến
Chúa trên hết mọi sự và trong tình yêu Chúa trên hết mọi sự chúng ta mới có thể
yêu mến thực sự cha mẹ, anh chị em, của cải, tất cả mọi sự của ta trong tình
yêu của Ngài.
Chúng ta nói như đã từ bỏ mọi sự, thật sự chúng ta đặt mọi sự
vào đúng vị trí của nó trong tình yêu của Chúa. Xin Chúa giúp mỗi người chúng
ta được trưởng thành trong đức tin, đức cậy và đức mến, và xin Chúa giúp cho
mỗi người chúng ta được trung thành cho đến cùng là đi trọn con đường như Chúa
đã đi, đó là con đường thập giá, và giờ đây chúng ta cùng nhau tuyên xưng đức
tin của mình qua Kinh Tin Kính.
18. Đòi
hỏi của tình yêu. – Thiên Phúc
(Trích dẫn từ ‘Như Thầy Đã Yêu’)
Giới Tử Thôi người nước Tần, đời Xuân Thu Chiến Quốc, là
bầy tôi trung thành của công tử Trùng Nhĩ.
Khi công tử Trùng Nhĩ phải lưu vong nơi đất khách quê
người, lương thực đã cạn kiệt, công tử lại không thể ăn những loại rau hoang cỏ
dại trong rừng. Giới Tử Thôi đã lén cắt thịt đùi của mình nấu canh cho Trùng
Nhĩ ăn.
Về sau Trùng Nhĩ khôi phục lại nghiệp cả, làm vua nước Tần,
Giới Tử Thôi xin về làng ở ẩn, chứ không hề kể công lênh ngày xưa.
Trùng Nhĩ sau này có làm vua thì cũng là người trần mắt thịt, mà
Giới Tử Thôi còn dám bỏ cha mẹ, vợ con, anh em, chịu khổ cực để theo hầu, hơn
nữa còn hy sinh chính thân mình để tỏ lòng trung thành với chủ nhân. Đức Giêsu
là Thiên Chúa, Đấng đã yêu thương chúng ta trước khi cúng ta có mặt trên cõi đời
này, lẽ nào chúng ta lại không dám bỏ người thân, của cải, và ngay cả chính
mình để bước theo Người?
Lời Chúa trong Tin Mừng hôm nay thật rõ ràng: “Ai đến với tôi
mà không dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh em, chị em, và cả mạng sống mình nữa, thì
không thể làm môn đệ tôi được” (Lc 14, 26). Tuy nhiên, chúng ta phải hiểu
động từ “dứt bỏ”
không có nghĩa là cắt đứt, là từ bỏ, mà là “ít hơn”. Vì tiếng Hy Bá không có
thể văn so sánh hơn kém, nên khi cần diễn tả hơn kém người ta dùng lối văn đối
ngẫu “yêu và bỏ”.
Thánh Matthêu hiểu như vậy nên đã viết: “Ai yêu cha mẹ hơn Thầy, thì không
xứng đáng với Thầy” (Mt 10,37).
Vậy ý của Đức Giêsu là nếu ai muốn làm môn đệ Người thì phải đặt
tình yêu Chúa lên trên hết mọi thứ tình yêu, hay nói cách khác tình yêu Chúa
phải thấm nhuần và hướng dẫn mọi tình yêu: Tình yêu gia đình, bạn bè và ngay cả
chính mình.
Như thế, người tín hữu khi đã chọn theo Chúa, làm môn đệ của
Người, họ vẫn phải yêu mến người thân, gia đình, bạn bè; họ vẫn phải yêu mến
chính bản thân mình; họ cũng phải quí mến của cải như là những ơn lành Chúa
ban. Nhưng khi cần thiết thì tất cả những tình cảm đó phải hy sinh cho tình yêu
Thiên Chúa. Đó chính là bậc thang giá trị mà người môn đệ nào khi theo Chúa
cũng phải đặt lại cho mình.
Nhưng có một cám dỗ rất nguy hiểm này, là Thiên Chúa thì linh
thiêng xa vời, mà con người và của cải thì sờ sờ trước mắt, lại hấp dẫn cuốn
hút lạ thường, nên người ta dễ đặt lại giá trị ưu tiên lúc nào, mà chính mình
cũng chẳng hay biết. Vì thế, Chúa mới cảnh giác qua hai dụ ngôn “Xây tháp”
và “Cuộc giao chiến”. Tháp đã khởi công xây dựng, cuộc chiến đã bắt đầu,
thì không thể ngồi xuống mà bàn tính. Phải dồn vốn để xây tháp, phải dồn sức mà
tấn công. Nhiều người đã khởi công nhưng chẳng thành công, nhiều kẻ đã chiến
đấu nhưng không chiến thắng.
Chúa muốn những kẻ theo Người phải trung thành trong tình yêu,
và dám sống chết với ơn gọi của mình. Người không chấp nhận “cầm tay mà còn
quay lại sau lưng”. Thật vậy, những kẻ “đứng núi này trông núi nọ” thường là những người bỏ cuộc, và những
kẻ “bắt cá hai tay” là những người thua thiệt nhiều nhất. Đứng như Pierre
Charles đã nói về họ: “Có nhiều kẻ không leo đến đỉnh núi mà lại ngồi an hưởng
ở lưng chừng với những tiện nghi tầm thường nhỏ nhoi”.
Lạy Chúa, chúng con đã chọn Chúa là cùng đích cuộc đời,
nhưng biết bao lần chúng con chỉ thấy chọn Chúa là thua thiệt, là hy sinh, là
mất mát.
Xin đừng bao giờ để chúng con nản chí, bỏ cuộc, rút lui vì
những đòi hỏi gắt gao của tình yêu, nhưng xin cho những thử thách ấy trở nên
những cơ hội, giúp chúng con lớn lên trong tình yêu Chúa nhiều hơn. Amen.
19. Từ
bỏ.
Lời Chúa qua đoạn Tin mừng vừa nghe xem ra như có vẻ chói tai và
khó chấp nhận.
Thực vậy, theo lẽ thường khi thâu nhận các môn đệ, người taluôn
hứa hẹn những điều tốt đẹp, nhưng Chúa Giêsu thì ngược lại, Ngài đòi hỏi những
ai muốn làm môn đệ Ngài phải “ghét” cha mẹ, vợ con, anh chị em, thậm chí còn
phải “ghét” cả bản thân mình nữa. Rồi lại còn phải từ bỏ của cải trần gian và
vác thập giá mình hằng ngày.
Đòi hỏi như thế, phải chăng là quá đáng, không phù hợp với lòng
người và cũng không thể thực hiện được?
Con người thời nay bị ảnh hưởng bởi não trạng thực dụng và hưởng
thụ, nên rất dị ứng với sự từ bỏ và thập giá.
Vì thế, có người đã coi lời Chúa là lỗi thời và nên để nó chìm
vào quên lãng. Có người chỉ muốn tìm trong lời Chúa những gì êm ái, ngọt ngào,
dễ nghe và dễ chấp nhận. Có người cố gắng cắt nghĩ lời Chúa sao cho phù hợp với
ý riêng của mình để bề dễ thực hiện.
Nhưng thực ra, lời Chúa vẫn là lời Chúa. Lời Chúa như một con
dao sắc bén,cắt đứt thịt da và đâm thấu tận tâm can. Lời Chúa luôn có tính cách
đòi hỏi con người không được thỏa hiệp, không được nửa nạc nửa mỡ, cũng không
được lấp lửng bắt cá hai tay và đi nước đôi, nhưng phải dứt khoát chọn lựa,
phải quyết liệt thi hành cũng như phải triệt để dấn thân.
Như thế, lời Chúa có mâu thuẫn với lòng từ bi nhân hậu của Ngài
hay không?
Thực vậy, Thánh Kinh cho biết vì yêu thương, Thiên Chúa đã ban
cho con người có cha có mẹ, cũng như có anh, có chị và có em để cùng chung sống
dướii một mái ấm gia đình. Cũng vì yêu thương, Thiên Chúa đã dựng nên mọi sự
cho con người được hưởng dùng.
Nếu vậy thì đòi hỏi từ bỏ có nằm trong chương trình của Thiên
Chúa hay không? Nó có mâu thẫun với sự tốt lành của Ngài hay không?
Chắc chắn là không, bởi vì nếu chúng ta tin rằng Ngài là đường,
là sự thật và là sự sống, thì chúng ta cũng tin rằng chính Ngài vừa dạy chúng
ta phải biết yêu thương và tôn trọng những sự vật trần thế, nhưng đồng thời
cũng dạy chúng ta phải biết từ bỏ.
Trong Phúc âm, đề tài từ bỏ cũng được Chúa quan tâm không kém đề
tài yêu thương. Và cả hai đều nằm trong chương trình của Ngài.
Thực vậy, vì yêu thương nên mới từ bỏ và từ bỏ để rồi được yêu
thương nhiều hơn. Chính Ngài cũng đã làm gương trước cho chúng ta noi theo và
bắt chước.
Đúng thế, thánh Phaolô đã diễ tả: vì yêu thương, Đức Kitô đã
hoàn toàn trút bỏ vinh quang để mặc lấy thân phận nô lệ, trở nên giống phàm
nhân…Ngài vốn giàu sang, nhưng đã tự ý trở nên nghèo hèn, để lấy cái nghèo hèn
của mình mà làm cho chúng ta được trở nên giàu sang.
Rõ ràng sự từ bỏ của Chúa đã được liên kết với tình yêu, một
tình yêu luôn muốn sự tốt lành cho người khác. Ngài trở nên nghèo để chúng ta
được trở nên giàu. Ngài tự hạ để chúng ta được nâng lên. Ngài đã chết để chúng
ta được sống.
Đó là một nghịch lý, một nghịch lý hồng phúc như thánh Phanxicô
Assie đã diễn tả:
- Chính khi hiến thân là khi được nhận lãnh, chính lúc quên
mình là lúc gặp lại bản thân. Vì chính khi thứ tha là khi được tha thứ, chính
lúc chết đi là khi vui sống muôn đời.
Là Kitô hữu, chúng ta không có một con đường nào khác để bước
theo Chúa, ngoài con đường từ bỏ, ngoài con đường thập giá. Và đó cũng chính là
bí quyết giúp chúng ta đạt tới ơn cứu độ muôn đời.
20. Từ
bỏ.
Bài Phúc âm hôm nay nhắc cho chúng ta nhớ lại một tư tưởng chính
mà Giáo Hội muốn đề nghị mỗi tín hữu Kitô, đó là sự nhất quyết theo Chúa, sẵn
sàng chấp nhận những hy sinh để theo Chúa được trọn vẹn. Phúc âm thánh Luca ghi
lại như sau:
Chúng ta có thể suy niệm chung bài đọc II và bài Phúc âm trong
viễn tượng con người thời đại hôm nay, đó là viễn tượng kính trọng nhân quyền,
kính trọng những quyền lợi tự nhiên của mỗi nhân vị. Trước hết, nơi bài đọc II
trích từ thơ thánh Phaolô gởi cho ông Philêmôn, để yêu cầu ông này đón nhận lại
người giúp việc cũ là Ônesimô, không phải đón nhận lại trong hoàn cảnh như
trước, nghĩa là như người giúp việc đã bỏ nhà ông trốn đi, nhưng là một người
anh em, vì đã cùng chia sẻ một sự sống với mình, một phẩm vị làm con cái Thiên
Chúa như chính ông.
Mối tương quan giữa chủ và người giúp việc, chủ và tớ đã trở
thành tương quan mới, tương quan huynh đệ anh em trong đức tin, trong Chúa
Giêsu Kitô. Đây là một điều mới mẻ trong xã hội thời các thánh tông đồ, một xã
hội còn duy trì tập tục nô lệ. Đây là điều khó có thể thực hiện một cách cụ thể
đối với ông Philêmôn, bởi vì ông phải nhận lại một người giúp việc đã bỏ ông ra
đi, rồi bây giờ nhận lại không phải như người giúp việc nữa mà như anh em trong
Chúa. Không những ông phải tha thứ những lỗi lầm, phiền phức của người giúp
việc gây nên khi bỏ ông ra đi, nhưng còn phải vui vẻ tiếp đón như một người
ngang hàng, một người anh em cùng một phẩm vị con người như mình. Philêmôn đứng
trước một thách thức, một lời mời gọi hãy kính trọng nhân quyền, kính trọng
phẩm giá con người. Nếu không có sức mạnh và ơn gọi soi sáng của Chúa thì có
thể ông Philêmôn sẽ không thực hiện được.
Chúng ta có thể kết luận ở đây rằng, để kính trọng nhân quyền,
kính trọng anh chị em như đồng phẩm vị với mình thì trước hết cần phải kính thờ
Thiên Chúa, phải nhờ đến sức mạnh của đức tin Kitô, phải chấp nhận sự hiện diện
của Chúa trong đời sống mình. Phong trào kính trọng phẩm vị và quyền lợi của
con người sẽ thất bại, nếu không nhờ đến sức mạnh của lòng tin Kitô để đổi mới
tâm thức cũng như cư xử của mỗi cá nhân.
Từ bài đọc II chúng ta bước sang bài Phúc âm Chúa nhật hôm nay:
“Ai không vác thập giá mình mà theo Ta thì không xứng với Ta”. Nhìn trong viễn
tượng kính trọng nhân quyền chúng ta có thể nói xem ra như có sự xung đột giữa
quyền lợi của Chúa và quyền lợi của con người khi Chúa Giêsu đã nói: “Ai không
từ bỏ cha mẹ, anh em, vợ con mà theo Ta thì không xứng đáng làm môn đệ Ta”.
Quyền con người có cha, có mẹ, có anh em, nói được là quyền lợi
tự nhiên của con người, thế mà Chúa Giêsu đòi hỏi chúng ta phải từ bỏ để theo
Ngài, đặt quyền lợi của Ngài trên chúng ta. Phải chăng đây là sự xung đột không
thể chấp nhận được? Nhưng sự xung đột đây không phải là sự xung đột thật, đây
chỉ là xếp đặt thứ tự trước sau mà thôi. Quyền lợi của Thiên Chúa là điều trước
nhất, cần đặt Thiên Chúa vào chỗ đứng thứ nhất trong đời sống chúng ta, để rồi
nhờ đó mà chúng ta mới có thể chu toàn những quyền lợi của mình. Thiên Chúa là
bạn của sự sống, là bạn của con người, Ngài không ganh tị với con người khi con
người được điều tốt lành.
Quan niệm lệch lạc của con người về Thiên Chúa như là một đấng
hay ganh tị của con người, quan niệm lệch lạc này không phải là quan niệm Kinh
thánh về Thiên Chúa. Thiên Chúa chân thật được mạc khải trong Kinh Thánh là một
vị Thiên Chúa tạo dựng con người giống hình ảnh Ngài, để con người được triển
nở hoàn toàn tốt đẹp nhân cách của mình, để được sống hạnh phúc. Con người lỗi
lầm làm hại phẩm giá mình, xúc phạm đến Thiên Chúa thì Ngài không dùng mọi
phương thế để phục hồi phẩm vị làm người cho con người, đến độ Ngài ban Con Một
Mình xuống chịu chết thay cho con người để nâng con người lên. Một vị Thiên
Chúa như vậy, một khi được con người chấp nhận tôn thờ, đặt vào chỗ đứng thứ
nhất thì sẽ giúp con người phát triển hơn là đè bẹp con người.
Kính trọng quyền lợi của Thiên Chúa, yêu mến Ngài trên hết mọi
sự, đó là con đường hữu hiệu nhất để kính trọng nhân quyền. Kính trọng con
người, yêu thương anh chị em như Chúa đã yêu thương đến độ chấp nhận hy sinh
cho người mình thương, đó là điều khó. Mỗi người chúng ta cần suy nghĩ cho
nghiêm chỉnh khi dấn bước theo Chúa, chúng ta có thật sự muốn theo Chúa, muốn
làm người Kitô đích thực chăng? Đó là vấn đề mà mỗi người chúng ta cần phải
điều chỉnh lại để việc dấn thân theo Chúa của chúng ta mỗi ngày được trọn vẹn
hơn.
21. Từ
bỏ.
Con đường theo Chúa vốn đầy những nghịch lý. Một trong những cái
nghịch lý là điều kiện để theo Chúa. Bài Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu cho chúng
ta biết điều kiện đó, là phải từ bỏ tất cả: của cải, cha mẹ, vợ con, anh chị em
và chính bản thân mình. Đó là điều kiện gắt gao, cho nên cần phải tính toán,
suy xét thật cẩn thận. Điều kiện này không phải Chúa chỉ nói với các môn đệ mà
với tất cả đám đông đang nghe Chúa giảng dạy. Và như vậy đây là điều kiện cho
tất cả mọi người trong mọi hoàn cảnh, nhất là trong hoàn cảnh của nền văn minh
vật chất hiện nay.
Trước hết, Chúa Giêsu cho biết: muốn đi theo Chúa, muốn làm môn
đệ Chúa phải từ bỏ tất cả, nghĩa là phải chọn Chúa trên hết mọi sự, trên cả
những tình cảm thân thương nhất, cả chính bản thân cũng như vinh quang và của
cải trần gian này. Đây là một đòi hỏi mang tính chất khác thường, ngược đời và
khó chấp nhận, nên Chúa đã đưa ra hai dụ ngôn để minh họa và giải thích: Cũng
như người muốn xây tháp hay xây nhà: trước khi xây phải tính toán cẩn thận: có
xây hay không? Xây lúc này hay xây lúc khác? Xây ở đâu? Để làm gì? Rồi vấn đề
tiền bạc, công thợ, vật liệu thế nào? Có giải quyết được những vấn đề đó mới
nên khởi công, bằng không thì thôi. Thà đừng xây còn hơn là xây rồi mà bỏ dở dang.
Cũng vậy, một ông vua hay một ông tướng sắp lâm trận, phải biết lượng sức mình,
đánh giá đúng khả năng của mình: so đo lực lượng hai bên, phải biết tinh thần
quân sĩ, phải nắm vững tình thế: thiên thời, địa lợi, nhân hòa… Có nắm vững được
những yếu tố thuận lợi cho mình mới nên cất quân đi đánh giặc, bằng không phải
tính toán cách khác, kẻo cất quân đi đánh mà bị thua thì vừa mất quân vừa thiệt
hại.
Những người muốn đi theo Chúa cũng vậy, phải biết tính toán cẩn
thận và chọn lựa dứt khoát. Tại sao vậy? Bởi vì con đường theo Chúa là con
đường từ bỏ: từ bỏ hết, từ bỏ tất cả, từ bỏ hoàn toàn. Cái nghịch lý là ở chỗ
đó. Muốn xây tháp, xây nhà phải có tiền. Muốn thắng trận, phải có lính. Muốn
theo Chúa, không cần có gì hết, nhưng phải từ bỏ mọi người ruột thịt và mọi của
cải mình có. Từ bỏ tất cả để theo Chúa, nghĩa là coi Chúa hơn tất cả mọi người,
hơn tất cả mọi sự và tin vào một mình Chúa mà thôi.
Điều kiện này có khó quá không? Dĩ nhiên là khó. Nhưng không
phải là không thực hiện được. Bằng chứng là các tông đồ Chúa kêu gọi, các ông
mau mắn, dứt khoát đi theo Chúa, dù phải bỏ gia đình, cha mẹ, vợ con, nghề
nghiệp. Tiếp theo các tông đồ, từ xưa cho đến nay, biết bao nhiêu người đã sống
đời tận hiến, bước đi theo Chúa trong ơn gọi linh mục, tu sĩ, cống hiến cả cuộc
đời cho Chúa và tha nhân… Có biết bao người đã sẵn sàng chịu đau khổ, thử thách
và hy sinh cả mạng sống vì danh Chúa Kitô như các thánh tử đạo.
Nhưng đối với phần đông chúng ta, Chúa không đòi hỏi chúng ta
phải từ bỏ của cải, cha mẹ, gia đình, vợ con, nghề nghiệp để đi tu. Nhưng Chúa
đòi hỏi chúng ta phải biết từ bỏ mình. Từ bỏ mình không có nghĩa là hành hạ
mình, nhưng là từ bỏ cái tôi, từ bỏ những ước muốn xấu của ý chí, những lời nói
cay chua của cơn tức giận, những tư tưởng kênh kiệu độc đoán của thái độ tự phụ
bất chính. Nói khác đi, từ bỏ chính mình có nghĩa là từ bỏ tham, sân, si. Tham
là tính tham lam: tham danh, tham lợi, tham sắc, tham tài, tham quyền, tham
thế. Chính cái tham ấy xô đẩy chúng ta vào vòng tội lỗi, gây tranh giành đố kỵ
và làm khổ lẫn nhau. Sân là tính nóng nảy, thường thúc đẩy chúng ta làm những sự
bất công. Sân cũng là giận. Giận mất khôn, khiến chúng ta không làm chủ được
mình, dễ trở nên hung bạo, gây tai ương và đau khổ cho người khác. Si là ngu
muội, tối tăm, mê mẩn. Vướng phải khuyết điểm này chúng ta thiếu sự phán đoán,
sự suy luận đúng đắn, ít phân biệt được điều hay lẽ phải, khư khư sống trong
thành kiến sai lầm. Hơn nữa, còn mê man những cái không đáng, những cái phù du
giả dối, những cái có vẻ tốt đẹp bên ngoài mà bên trong xấu xa, thối nát. Đối
với nhà Phật, phải diệt tham lam, diệt sân nộ, diệt mê si. Diệt là dứt bỏ, dứt
bỏ dần dần và rồi hủy bỏ dứt khoát. Đối với chúng ta là từ bỏ chính mình, có
nghĩa là không làm theo ý thích ý muốn của mình khi điều đó trái với ý Chúa. Từ
bỏ như vậy để chỉ sống cho Chúa và tha nhân.
Lời Chúa hôm nay nhắc nhở chúng ta hãy kiểm điểm: sống là lựa
chọn, mà lựa chọn tức là từ bỏ những cái mình không chọn. Thái độ từ bỏ và dứt
khoát đó lại càng cần đối với việc chọn Chúa, chọn nước trời, chọn những việc
đẹp lòng Chúa và làm chứng cho Chúa. Bấy lâu nay chúng ta có thái độ dứt khoát
đó không hay chúng ta muốn ôm đồm tất cả và cũng tiếc rẻ tất cả? Bấy lâu nay có
phải chúng ta đã theo Chúa để tìm lợi cá nhân, tiền bạc, danh vọng hoặc địa vị
và một số những cái lỉnh kỉnh khác, chứ thực sự chưa có thái độ lựa chọn dứt
khoát vì Chúa, vì tình thương, vì tình người, vì nước trời… có phải vậy không?
Trong xã hội chạy theo văn minh vật chất và thích hưởng thụ này,
có những người giàu, có chức vị, có tiền của, có nhiều phương tiện, nhờ có tinh
thần từ bỏ mình, quên mình, đã biết lợi dụng những cái đó để làm ích cho kẻ
khác, để xây dựng công ích, để mở Nước Chúa. Trái lại, cũng trong hoàn cảnh như
vậy, kẻ không có tinh thần từ bỏ, quên mình, thì đã lợi dụng của cải, tiền bạc,
tự do, tiện nghi, để hưởng thụ cho chính bản thân mình, đã không làm lợi cho kẻ
khác, cho Hội thánh, cho đồng bào, cho đất nước… Chúng ta vào số người nào?
Để từ bỏ được chính mình như thế, cần phải có thật nhiều ơn Chúa
và một sự can đảm vô bờ. Vì khi từ bỏ là chúng ta sẽ cảm thấy như bị thua thiệt
rất nhiều ở đời này. Vì thế, từ bỏ được mình, quên mình, nói thì dễ nhưng thực
hành thì không dễ dàng, nếu không có ơn Chúa trợ giúp thì không ai có thể thực
hành được. Cho nên, chúng ta phải cầu xin Chúa và cố gắng rất nhiều.
22. Từ
bỏ.
Nếu có dịp đọc kỹ các sách Tin Mừng chúng ta thấy: Một trong
những đòi hỏi dường như khó khăn nhất của Chúa Giêsu đối với những môn đệ hay những
kẻ theo Ngài có lẽ là việc từ bỏ. Quả thật, từ bỏ một ít, hay từ bỏ những cái
phụ thuộc bên ngoài xem ra còn dễ, nhưng trong bài Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu
đòi hỏi những ai theo Ngài không những phải từ bỏ những tình cảm sâu xa nhất,
tình nghĩa ruột rà máu mủ, mà còn phải từ bỏ cả chính bản thân của mình: “Kẻ
nào đến với Ta mà không ghét cha mẹ, vợ con, anh chị em mình và cả mạng sống
mình nữa, ắt không thể là môn đệ của Ta”. Chắc hẳn đây là một thách đố rất lớn
và thật khó hiểu đối với mỗi người chúng ta, mặc dù chúng ta là những người đã
dấn thân theo Đức Kitô. Thế thì chúng ta phải hiểu lời Chúa Giêsu nói hôm nay
như thế nào?
Trước tiên, chúng ta thấy những lời Chúa Giêsu nói hôm nay được
lồng vào cuộc hành trình lên Giêrusalem, và bằng một động tác có tính biểu
tượng, Đức Giêsu “quay lại” phía đám đông cùng đi đường để dạy họ bài học về
điều kiện phải có để làm môn đệ Ngài.
Thật vậy, chỉ đến với Đức Giêsu thôi chưa đủ. Đi theo Ngài bao
gồm phải chấp nhận để cho những đòi hỏi triệt để của Tin Mừng khuấy động lối
sống của chúng ta: cách riêng trong phạm vi những mối liên hệ gia đình, và sử
dụng của cải vật chất là đề tài quen thuộc của Luca. Ở đây, chúng ta sẽ nói tới
“liên hệ gia đình”.
Về vấn đề này, Đức Giêsu tuyên bố không úp mở: Những ai đến với Ngài
mà không ghét bỏ cha mẹ, vợ con, anh chị em, và cả mạng sống mình thì không thể
làm môn đệ Ngài. Ở đây, Luca dùng động từ Hy Lạp có nghĩa là “ghét bỏ” để diễn tả một lối nói nguyên thủy bằng
tiếng Aram, một thứ ngôn ngữ vốn không có từ so sánh. Một kiểu nói mạnh mà soạn
giả Tin Mừng dịch là dứt bỏ, hay “thương ít hơn”. Như thế từ ghét bỏ ở đây
không có nghĩa thù ghét, loại trừ như chúng ta quen dùng, nhưng ghét bỏ ở đây
có nghĩa là “thương ít hơn”. Thánh Matthêu nói cách rõ ràng hơn: “Kẻ nào yêu
cha mẹ, yêu con trai con gái hơn Ta, ắt không xứng với Ta”.
Như vậy tất cả những mối liên hệ của nhân loại dù chính đáng và
thâm sâu đến đâu, ngay cả đến mạng sống con người đi nữa, đều phải phụ thuộc
vào mối liên hệ của họ với Đức Kitô.
Hiểu như thế, chúng ta thấy việc từ bỏ để đi theo Đức Kitô không
phải là gánh nặng, không phải là một sự liều lĩnh đến nỗi phải đi ngược lại với
tình cảm tự nhiên vốn có nơi con người. Điều Đức Giêsu đòi hỏi ở đây là phải
dành cho Người địa vị ưu tiên hàng đầu, ưu tiên số một, nghĩa là phải yêu mến
Người hết lòng, hết linh hồn và hết trí khôn. Đòi hỏi của Đức Giêsu ở đây không
cho phép chúng ta xem nhẹ những liên hệ gia đình, liên hệ giữa người với người,
nhưng Ngài muốn kêu gọi mỗi người chúng ta phải nuôi dưỡng và đến với tất cả
những tình cảm đó xuyên qua tình yêu tuyệt đối của Thiên Chúa.
Như thế, trở lại với cuộc sống đời thường, mỗi người Kitô hữu
chúng ta cần có thái độ như thế nào và tâm tình gì trước lời mời gọi của Chúa
Giêsu hôm nay?
Chúng ta biết rằng: Kitô hữu là những người đã chọn con đường
bước theo Đức Giêsu, chấp nhận đi theo Ngài là chấp nhận đi vào con đường hẹp,
con đường từ bỏ. Ngài đòi hỏi chúng ta đặt mọi sự dưới Ngài, yêu Ngài trên hết
mọi sự, trên những người thân yêu, trên cả của cải, tinh thần, vật chất, trên
mạng sống mình, trên cả hiện tại và tương lai. Những điều này thật đáng trân
trọng, nhưng chúng chỉ có giá trị tương đối khi sánh với Đức Giêsu, Con Thiên
Chúa làm người. Kitô hữu là người phải sống từ bỏ như Đức Giêsu: “Ngài vốn là
Thiên Chúa nhưng đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang, mặc lấy thân nô lệ, sống như
người trần thế”.
“Ngài đã vâng phục ý Cha cho đến nỗi bằng lòng chịu chết, và chết ô nhục trên
thánh giá: “Nếu có thể được thì xin cất chén này khỏi con, nhưng đừng theo ý
con, một xin vâng ý Cha”.
Ngoài ra khi nhìn vào lịch sử Giáo Hội, chúng ta thấy có biết
bao tấm gương khác đã đi trọn con đường từ bỏ này: một Phanxicô Assisi, một con
người có thể nói được là sống trên nhung lụa, nhưng đã từ khước tất cả, cả ý
định của người cha, và cuối cùng dám lột bỏ cả y phục của mình trả lại người
cha để bước theo tiếng gọi của Đức Giêsu. Hay là như một Têrêxa Hài Đồng Giêsu
cũng vượt qua biết bao khó khăn gian khổ, để theo đuổi lý tưởng tận hiến cho
Đức Kitô, và cuối cùng đã trở thành một vị đại thánh của Giáo Hội. Gần và cận
kề chúng ta hơn có lẽ phải nói tới vị anh hùng tử đạo Việt Nam, thánh Nguyễn Hy
Mỹ, trước tòa án Nam Định, các quan dùng tình nghĩa vợ chồng con cái để làm lung
lạc tình yêu ngài, nhưng vị tử đạo trả lời: “Vợ con tôi, tôi yêu thật, song tôi
còn hy vọng sum họp với gia đình thân yêu trên thiên đàng”.
Tất cả mỗi người chúng ta đang hiện diện nơi đây, chắc chắn mỗi
người có hoàn cảnh riêng, khả năng riêng, và một sở thích riêng… không ai giống
ai, nhưng mỗi người chúng ta đều được Thiên Chúa mời gọi để dấn bước theo Ngài.
Chắc chắn Chúa không đòi hỏi chúng ta làm gì vượt quá sức của chúng ta. Điều mà
Thiên Chúa muốn mỗi chúng ta hãy sống tốt giây phút hiện tại của đời mình trong
tương quan với thế giới, và với mọi người xung quanh xuyên qua tình yêu của
Ngài.
Cầu chúc tất cả anh chị em luôn sống trong tình yêu Chúa, và lấy
Chúa làm đích điểm cho đời mình, để trong cuộc sống hằng ngày, mỗi người chúng
ta có thể thốt lên như lời của thánh tông đồ Phaolô: “Tôi sống nhưng không
phải tôi, mà là Đức Kitô sống trong tôi”.
23. Môn đệ
Đức Giêsu- Lm. Phạm Thanh Liêm.
Ai cũng được mời gọi trở thành môn đệ Đức Giêsu, nhưng không
phải ai cũng là môn đệ Ngài. Để trở thành môn đệ của Chúa, phải chọn Thiên Chúa
và từ bỏ những gì trái với Ngài.
Từ bỏ chính mình
Đám đông đi theo Đức Giêsu, nhưng không phải tất cả là môn đệ
của Ngài: “nếu ai đi theo tôi mà không từ bỏ chính mình, thì không thể theo tôi
được”.
Từ bỏ chính mình, là cách nói khác của thái độ chọn Chúa trên
tất cả. Không có sự trái nghịch giữa giữa việc đi theo Chúa và đạo hiếu, vì
giới răn thứ tư Chúa dạy: “thảo kính cha mẹ”;
nhưng giả như cha mẹ hay bất kỳ ai đó có những đòi hỏi trái với luật Chúa, thì
phải chọn Thiên Chúa trên tất cả. Thiên Chúa không muốn con người phải chết,
nhưng muốn con người được sống và sống hạnh phúc với Thiên Chúa; nhưng giả như
có trường hợp phải chọn giữa Thiên Chúa và mạng sống mình, chẳng hạn như trường
hợp bách hại đạo, thì phải chọn Thiên Chúa trên cả mạng sống mình.
Chọn Chúa trên tất cả, sẽ được tất cả. Chọn Chúa, là yêu thương
cha mẹ thật sự, là giữ đạo hiếu tuyệt hảo. Thí dụ, cha mẹ của một ai đó ép con
mình lấy người nó không yêu không thương; thì theo đạo hiếu “thiển cận”, người
con phải vâng lời lấy người cha mẹ muốn; nhưng nếu chỉ một thời gian ngắn sau
cha mẹ người đó chết mà người con phải sống khổ cả đời vì đã vâng lời cha mẹ
lấy người mình không thương yêu, thì nếu cha mẹ người đó biết con mình không
sống hạnh phúc, chắc cha mẹ đã không ép con mình làm như vậy; nên trong trường
hợp này không làm theo ý cha mẹ, là có hiếu hơn nghe theo lời cha mẹ. Nói như
vậy, không có nghĩa là coi thường ý kiến của cha mẹ về vấn đề hôn nhân cho con
cái. Con cái phải trân trọng ý kiến của cha mẹ, vì thường cha mẹ chỉ muốn cho
con cái mình hạnh phúc; nhưng giả như có trường hợp khác, thì phải chọn Thiên
Chúa. Thiên Chúa muốn tôi làm điều đúng, và Ngài muốn tôi sống hạnh phúc.
Chấp nhận chính mình
“Ai không vác thập giá mình mà theo tôi, thì không thể làm môn
đệ tôi”. Con người, ai cũng có những giới hạn.
Chẳng hạn, một người không được thông mình như chúng bạn mình,
một người không đẹp như bạn mình, một người có một tật nào đó về thể lý hoặc
tinh thần. Nếu con người không chấp nhận chính mình, luôn càm ràm Thiên Chúa
“tại sao Chúa dựng nên con xấu như vậy, tại sao con lại không được thông mình
bằng người khác, tại sao răng của con như vậy, tại sao mắt của con như vậy,…”,
muốn làm “tài khôn” cho Chúa, thì người đó không thể làm môn đệ của Chúa được.
Chấp nhận con người mình, chấp nhận những giới hạn của mình, đó là vác thập giá
mình mà theo Đức Giêsu. Chấp nhận con người mình như mình là, đã là vượt qua chính
mình và nên thánh từng ngày rồi. Phaolô cũng có một cái dằm đâm vào xác thịt,
và ngài đã ba lần xin Chúa cất cái dằm đó khỏi mình, nhưng Thiên Chúa phán “ơn
ta đủ cho con” (2 Cor.12, 7-9).
Chấp nhận chính mình, là chấp nhận để Thiên Chúa làm tất cả
những gì Ngài muốn trên mình. Đó là thái độ cần thiết để một người có thể sống
hạnh phúc trên trần gian này. Nếu ai không hài lòng với chính mình, không nhận
ra được gì hay nơi con người mình để tạ ơn Chúa, thì thật bất hạnh cho người đó.
Chấp nhận tha nhân trong yêu thương
Thiên Chúa là nhất đối với Phaolô. Con người là một giá trị
tuyệt vời đối với Thiên Chúa và đối với con người. Trở nên con Thiên Chúa qua
bí tích rửa tội, là một hồng ân vô cùng lớn mà không gì có thể so sánh và mua
được.
Onesimus, người nô lệ của Philemon đã được ơn trở lại qua
Phaolô. Phaolô chấp nhận Onesimus như một người với tất cả giá trị của con
người, cho dù người đời có phân biệt nô lệ và tự do. Phaolô mời gọi Philemon,
người môn đệ của mình, nhận ra và chấp nhận phẩm giá của Onesimus, và đối xử
với Onesimus, người nô lệ của mình, như người anh em trong Chúa. Để làm được
điều này, Philemon phải chọn Chúa trên hết, coi trọng người tông đồ đã rao
giảng Lời Chúa cho mình, đặt nhẹ lợi lộc trần gian, và nhận ra giá trị đích
thực của con người không tựa vào nô lệ hay tự do theo kiểu trần thế.
Chọn Thiên Chúa trên tất cả, chấp nhận con người của mình như
mình là, từ bỏ tất cả thậm chí cả bản thân mình, là điều kiện của người môn đệ
Đức Giêsu. Xin cho chúng ta được ơn trở thành môn đệ Đức Giêsu trong cuộc sống.
Câu hỏi gợi ý chia sẻ:
1. Có sự xung đột giữa những bổn phận đối với Thiên Chúa, cha mẹ
và vợ chồng không? Xin bạn cho thí dụ và chia sẻ cái nhìn của bạn?
2. Bạn có đồng ý với quan điểm “chọn Thiên Chúa trên tất cả, sẽ
được tất cả”
không? Đâu là quan điểm của bạn?
3. Liệu con người có thể từ bỏ chính mình được không? Tại sao?
24. Vác thập
giá mình mà đi theo Đức Giêsu- JKN.
Câu hỏi gợi ý:
1. Muốn làm môn đệ Chúa, phải từ bỏ tất cả (kể cả cha mẹ, và
những người thân yêu nhất). Từ bỏ như thế thì làm sao sống được trên đời? Làm
sao tránh được tiếng bất hiếu, vô tình vô nghĩa? Cần phải hiểu hai chữ «từ bỏ»
theo nghĩa nào?
2. Tại sao Đức Giêsu lại yêu cầu những người theo Ngài phải
lượng sức mình: có từ bỏ tất cả mọi sự được thì hãy theo, không thì thôi?
3. Không lượng sức mình mà cứ theo Chúa, thì đã sao? Có tai hại
gì đâu? Khối người theo Chúa có phải từ bỏ gì đâu, họ còn được thêm là đằng
khác?
Suy tư gợi ý:
1. Muốn làm môn đệ Chúa, phải từ bỏ tất cả
Bài Tin Mừng hôm nay, Đức Giêsu nói lên một cách quả quyết, rõ
ràng và dứt khoát là: muốn theo Ngài, muốn làm môn đệ Ngài, phải sẵn sàng từ bỏ
tất cả: người, vật, ý riêng, thậm chí những người thân yêu nhất như cha mẹ, vợ
con, và ngay cả bản thân hay mạng sống mình nữa. Sự rõ ràng và dứt khoát ấy trở
nên rất rõ nét nhờ hai dụ ngôn về một người muốn xây nhà và một ông vua muốn
chiến đấu. Muốn xây nhà thì phải dự tính xem có đủ tiền không, kẻo đang xây dở
dang mà hết tiền, thì sẽ không có nhà ở! Hai dụ ngôn này nhấn mạnh rằng nếu có
ý định theo Chúa, thì cần phải lượng sức mình trước, xem mình có thể từ bỏ được
như Chúa đòi hỏi không. Nếu không được, thì hãy từ bỏ ý định theo Chúa, kẻo sau
đó bị dở dang «thầy không ra thầy, thợ không ra thợ», lỡ việc, lỡ cả cuộc đời,
và có thể lỡ cả đời sau.
2. Cần phải hiểu «từ bỏ» theo hai nghĩa
Khi Đức Giêsu đòi hỏi những người theo Ngài phải từ bỏ, điều ấy
không có nghĩa là những kẻ theo Ngài luôn luôn phải rời xa cha mẹ, vợ con, và
sống như người không có gì. Hiểu theo nghĩa đen như thế không hẳn là sai, nhưng
chỉ đúng với ơn gọi của một số ít người. Từ bỏ ở đây nên hiểu theo nghĩa tinh
thần nhiều hơn. Nghĩa là người theo Chúa cần phải có tinh thần từ bỏ. Có tinh
thần từ bỏ là luôn luôn coi Chúa và những việc của Chúa là quan trọng hơn tất
cả mọi sự khác, nên sẵn sàng hy sinh những cái không quan trọng cho cái quan
trọng khi thực tế đòi buộc như vậy. Từ bỏ không phải là không quí những điều
mình từ bỏ, mà là không quí bằng một cái khác quí hơn, nên sẵn sàng hy sinh cái
quí nhỏ cho cái quí to. Mạng sống, cha mẹ, vợ con, anh em, nhà cửa, ruộng vườn…
đều là những thứ mà người theo Chúa phải quí trọng, thậm chí rất quí, nhưng đối
với người theo Chúa, thì phải coi tất cả những thứ đáng quí ấy không quí bằng
việc thực hiện Nước Thiên Chúa.
Và khi đã có tinh thần từ bỏ, thì tinh thần ấy sẽ được thể hiện
thành hay hành động từ bỏ. Nếu những hành động từ bỏ không phát xuất từ tinh
thần từ bỏ thì không có giá trị lắm. Tuy nhiên, nếu tinh thần từ bỏ mà không
được thể hiện thành những hành động từ bỏ cụ thể, thì chắc chắn đó không phải
là tinh thần từ bỏ đích thực.
3. Phải lượng sức mình khi theo Chúa
Có thể Chúa không đòi hỏi tất cả mọi người phải có tinh thần từ
bỏ như thế. Nhưng Ngài đòi hỏi những ai theo Ngài phải có tinh thần ấy. Vì thế,
trong hai dụ ngôn của bài Tin Mừng hôm nay, Chúa yêu cầu những ai theo Ngài
phải lượng sức mình xem mình có thể có được tinh thần từ bỏ như vậy không. Nếu
không có, thì đừng theo Ngài, Ngài không trách phạt những người bình thường nếu
họ không có tinh thần ấy. Nhưng Ngài sẽ trách phạt những ai theo Ngài mà lại
không có tinh thần từ bỏ ấy. Chính vì thế, mà cần phải lượng sức mình kẻo có
hại cho sự phát triển hay vinh quang của Nước Chúa, đồng thời cho chính bản
thân mình.
Rất tiếc là tinh thần từ bỏ này chưa được đặt nặng đúng mức nơi
những người mang danh là theo Chúa. Trong nhiều Giáo Hội địa phương, những
người mang danh theo Chúa lại được nhiều đặc quyền đặc lợi hơn những người bình
thường (được hết sức kính trọng vì danh nghĩa là người theo Chúa chứ không vì
tài đức bản thân, dễ dàng có quyền hành, địa vị, chức tước, tiền bạc hơn người
bình thường…) Vì thế, có biết bao người theo Chúa vì những động lực trần tục ấy.
Theo Chúa, thay vì từ bỏ hay mất đi nhiều thứ mình đang có, thì lại có thêm hay
chiếm hữu được nhiều thứ mình chưa có. Do đó, với tinh thần chiếm hữu thay vì
từ bỏ, những người mang danh theo Chúa ấy không thể thực hiện được những bổn phận
hay trách nhiệm mà những người theo Chúa phải gánh vác trong những hoàn cảnh cụ
thể mà Nước Chúa đòi buộc (chẳng hạn phải tranh đấu cho người nghèo, cho người
bị áp bức, chống lại sự ác, bất công…) Họ không dám từ bỏ, không dám dấn thân,
không dám hy sinh trong những việc đòi hỏi họ phải chấp nhận nguy hiểm đến mạng
sống, đến sự an toàn bản thân, đến danh dự, đến quyền lợi… Đương nhiên họ vẫn
có thể hy sinh trong những việc nhỏ, miễn sự hy sinh ấy đừng lớn hơn cái lợi
trần gian họ đạt được. Cũng như một người đi buôn sẵn sàng hy sinh tiền bạc,
công sức để thu vào một cái lợi lớn hơn.
Những người theo Chúa kiểu ấy sẽ rất bỡ ngỡ vào ngày sau hết,
khi Chúa bảo họ: «Ta không biết các anh từ đâu đến. Cút đi cho khuất mắt ta,
hỡi tất cả những quân làm điều bất chính!» (Lc 13,27). Và lúc ấy họ sẽ lên
tiếng thắc mắc: «Chúng tôi đã từng được ăn uống trước mặt ngài, và ngài cũng đã
từng giảng dạy trên các đường phố của chúng tôi» (Lc 13,26). Hoặc «Nào chúng
tôi đã chẳng từng nhân danh Chúa mà nói tiên tri, nhân danh Chúa mà trừ quỷ,
nhân danh Chúa mà làm nhiều phép lạ đó sao?» (Mt 7,22). Chính vì thấy trước
viễn tượng ấy, mà Đức Giêsu đã yêu cầu những ai muốn theo Chúa phải lượng sức
mình. Nếu không thể từ bỏ mọi sự được như thế (nên hiểu theo nghĩa tinh thần),
thì nên rút lui sớm kẻo vừa hại cho Nước Chúa vừa hại cho phần rỗi của mình.
4. Một đề nghị
Trong các Giáo Hội Á châu, việc Giáo Hội khuyến khích giáo dân
tôn kính và dành nhiều đặc quyền đặc lợi cho những người theo Chúa có rất nhiều
điều hay, nên làm, nhưng thiết tưởng cũng nên ý thức và quan tâm tới mặt trái
của nó để hành xử cho khôn ngoan. Sự tôn trọng của giáo dân và những đặc quyền
đặc lợi mà Giáo Hội dành cho những người theo Chúa có thể khiến cho những Ki-tô
hữu không có tinh thần siêu nhiên, sẽ theo Chúa không phải vì Chúa, vì Giáo Hội
hay các linh hồn, mà vì một động lực trần tục.
Thật vậy, nếu những ai mang danh theo Chúa mà lại được tôn kính,
trọng vọng một cách mặc nhiên bất chấp họ có xứng đáng hay không; nếu những
điều kiện sinh sống của họ cũng mặc nhiên trở nên dễ dàng gấp bội so với những
giáo dân bình thường chỉ vì họ mang danh hiệu đó mà thôi, thì việc mang danh
theo Chúa sẽ trở nên rất hấp dẫn đối với những ai thiếu tài đức nhưng lại ham
muốn trèo cao và muốn có điều kiện sống dễ dàng hơn mọi người mà đỡ vất vả. Nếu
những điều kiện để được mang danh là theo Chúa lại dễ dàng hơn những điều kiện
để mang những danh hiệu khác ngoài đời, thì số người «muốn theo Chúa» với động lực
trần tục sẽ đông lên gấp bội. Điều ấy sẽ ảnh hưởng rất xấu đến chất lượng của
những người mang danh theo Chúa. Nếu những người theo Chúa vì động lực trần tục
chiếm đa số, thì thật là tai hại cho Giáo Hội. Họ sẽ không thể dấn thân thật sự
cho Giáo Hội khi Giáo Hội cần đến sự dấn thân ấy. Giáo Hội sẽ đầy gương xấu đến
từ giới được coi là ưu tú nhất, và bị đình trệ không phát triển được. Và những
người muốn theo Chúa thật sự (chiếm thiểu số) sẽ nản lòng và sẽ chẳng hoạt động
hữu hiệu được, thậm chí sẽ không muốn vào, mà lại muốn ra khỏi hàng ngũ ấy để …
khỏi bị thiên hạ đánh giá kiểu «cá mè một lứa»!
Vì thế, những người hữu trách trong Giáo Hội nên tìm cách tránh
cho Giáo Hội tình trạng đồ giả lan tràn như ngoài đời. Làm đồ giả vừa thực hiện
dễ dàng lại vừa kiếm được nhiều lợi nhuận hơn làm đồ thật, nên thị trường tràn
lan đồ giả. Đồ giả càng tinh vi thì bên ngoài càng giống đồ thật, thậm chí
nhiều loại đồ giả còn «có vẻ thật» hơn cả đồ thật. Đương nhiên chất lượng của
đồ giả thì luôn luôn kém cỏi. Nếu không có biện pháp xử lý khôn ngoan, thì
trong Giáo Hội cũng có thể lan tràn những người có vẻ theo Chúa, nghĩa là theo
Chúa một cách «hữu danh vô thực», không có tinh thần «từ bỏ» làm bảo chứng.
Cầu nguyện
Lạy Cha, xin ban cho Giáo Hội ngày càng tăng số người muốn theo
Cha thật sự, nghĩa là những người sẵn sàng chấp nhận tinh thần từ bỏ mà Cha đòi
hỏi và mong muốn. Xin cho chúng con dù là giáo dân hay giáo sỹ, cũng có tinh
thần từ bỏ đích thực để xây dựng Nước Thiên Chúa tại trần gian, đặc biệt trên
quê hương con. Amen.
25. Điều
kiện làm môn đệ Chúa Kitô.
(Suy niệm của Lm. Vũ Thái Hoà)
Trong bài Tin Mừng hôm nay, tuy ngắn, nhưng có một câu được lập
lại ba lần: “thì không thể làm môn đệ tôi được”. Lời tuyên bố trên của Đức
Giêsu hướng dẫn bài suy niệm của chúng ta hôm nay về những điều kiện phải có để
trở thành môn đệ của Người.
“Ai đến với tôi mà không dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh em, chị em,
và cả mạng sống mình nữa... Ai trong anh em không từ bỏ hết những gì mình có,
thì không thể làm môn đệ tôi được.”
Đây là một trong những đoạn Tin Mừng khó hiểu và khó nghe: làm
thế nào để dung hòa được tình yêu bao la của Thiên Chúa với sự tàn nhẫn của
đoạn văn vừa nghe mà chúng ta phải loan báo như một Tin Mừng? Làm thế nào để
dung hòa được lòng nhân hậu của Đức Giêsu với những lời tuyên bố làm cho chúng
ta liên tưởng đến một số đầu óc bè phái phải từ bỏ ý muốn riêng để nghe theo
một cách mù quáng thủ lãnh của mình?
Để dung hòa những điều trên có vẻ mâu thuẫn, chúng ta cần phải
hiểu thế nào là đi theo Đức Giêsu, để trở nên môn đệ Người. Câu tuyên bố của Đức
Giêsu, chúng ta không nên hiểu theo nghĩa đen, nhưng theo nghĩa bóng. Chúa
không bảo chúng ta ích kỷ, coi thường cha mẹ, vợ, chồng, con cái, anh chị em
mình và bao điều tốt đẹp khác! Chúa cũng không muốn chúng ta chểnh mảnh bổn
phận đối với gia đình và xã hội. Chính Đức Giêsu đã nhắc lại điều răn thứ bốn
Thiên Chúa: “Ngươi hãy thờ cha kính mẹ”
(Mt 15:4).
Từ bỏ mọi sự để theo Chúa không có nghĩa là từ bỏ hạnh phúc của
mình. Chúa muốn những ai theo Người phải biết đặt bậc thang giá trị trong tình
yêu: yêu Chúa trước nhất, rồi sau đó mới đến các tình yêu khác; tình yêu tuyệt
đối của Thiên Chúa phải là nguồn mạch các liên hệ tình cảm khác. Một khi đã gắn
bó mật thiết với Chúa Kitô thì hẳn nhiên chúng ta sẽ có một thái độ khác đối
với các liên hệ gia đình, bạn bè và xã hội, đối với của cải vật chất và đối với
chính mạnh sống của mình.
Hai dụ ngôn “xây cây tháp” và “cuộc giao chiến” cho chúng ta
biết thế nào là dấn thân theo Chúa Kitô. Không ai khởi sự xây nhà nếu biết mình
không đủ vật liệu để hoàn tất. Một ông vua không nên đi giao chiến nếu biết
quân địch đông và mạnh gấp đôi quân của mình. Đời sống Kitô hữu giống như một
cuộc xây dựng phải hoàn thành, và đồng thời giống như một cuộc giao chiến
trường kỳ. Hai công việc khó khăn nhưng rất quan trọng nầy đòi hỏi sự suy nghĩ
chín chắn và kiên trì.
Chúng ta thường làm tổng kết cuối năm, biết tính toán và dự kiến
cho những công việc loài người, nhưng chúng ta có biết thỉnh thoảng ngồi lại
một mình hoặc với người khác, để suy nghĩ, kiểm điểm đời sống đạo đức, để phân
định được những hành động của mình có đúng với giáo huấn của Chúa Kitô hay
không? Đó là mục đích của các cuộc tỉnh tâm (Linh thao, Cursillo, v...v...).
Tùy theo ơn gọi riêng của mỗi người, tất cả chúng ta đều được
kêu mời bước theo Chúa Kitô để làm môn đệ Người, vì chỉ có Người mới có thể đem
lại niềm vuui, bình an và hạnh phúc thật sự.
26. Suy Niệm
Chúa Nhật 23 Thường Niên
(Trích dẫn từ ‘Tin Vui Xuân Lộc’)
Làm sao đồng hành với Chúa Giêsu, làm sao dám tự xưng là môn đệ
của Ngài khi không yêu mến Ngài “hơn” tất cả mọi sự, kể cả mạng sống mình? Đó
là một sự lựa chọn đòi nhiều dấn thân, một sự lựa chọn đầy khó khăn mà người ta
không thể thực hiện một cách hời hợt. Làm sao có thể sống sự sống của Đức Kitô
mà không để tình yêu của Ngài đảo lộn các mối tương quan xã hội của chúng ta
đến chỗ tiếp nhận một người nô lệ như một người anh em yêu quý? Chỉ có Thánh
Thần mới có thể mở rộng tâm hồn chúng ta trước những đòi hỏi của tin mừng để
cho chúng ta hiểu biết đường lối và Thánh ý của Chúa.
Kn 9,13-18
Người Hi lạp coi sự Khôn Ngoan như là kết quả của cố gắng con
người; còn người Do thái lại coi đó là hoa trái ơn ban của Thiên Chúa dành cho
người mở rộng tâm hồn đón tiếp Người. Thánh Phaolô sẽ có một suy tư tương tự,
đã không ngần ngại nói rằng cách thức hoạt động của Người là điều điên rồ đối
với lòai người, không thể hiểu được đối với những người tự cho có thể đạt được
sự khôn ngoan.
Thánh Vịnh 89
Thánh vịnh nầy là một lời cầu nguyện dâng lên Chúa xin Người
chấp nhận đưa con người vào sự khôn ngoan của Thiên Chúa.
Plm 9b-10.12-17
Bức thư nầy được sánh ví như hạt trân châu của lòng từ tâm đầy
tế nhị. Thánh Phaolô viết cho một người bạn Kitô hữu để xin ông tiếp nhận lại
một người nô lệ đã trốn thoát, đang ẩn náu nơi nhà của Phaolô, đã được Phaolô
rửa tội để trở thành Kitô hữu.
Tin mừng Lc 14,25-33
NGỮ CẢNH
Ở đây bắt đầu phân đọan dài, trong đó Luca gom lại các giáo huấn
của Chúa Giêsu về một vài chủ đề đặc biệt hướng tới nhiều lọai thính giả khác
nhau:
- nói với đám đông về điều kiện để làm môn đệ của Ngài
(14,25-35).
- nói với người Pharisêu về sự cần thiết phải hoán cải để tiếp
nhận những tội nhân (15,1-32).
- với các môn đệ, về việc sử dụng tiền của (16,1-13)
- với người Pharisêu về giá trị và giới hạn của Lề luật
(16,14-31).
- một lần nữa với các môn đệ, về cuộc sống huynh đệ, đức tin và
phục vụ (17,1-10).
Đoạn đầu tiên gồm ba lời dạy của Chúa Giêsu, dùng hình thức phủ
định để trình bày các đòi hỏi dành cho người muốn đi theo Ngài:
- yêu mến Chúa Giêsu hơn tất cả và chính mình (14,26; Mt 10,37),
- vác thập giá (14,27),
- từ bỏ tất cả (14,33).
Đòi hỏi cuối cùng được chuẩn bị và minh họa bằng hai dụ ngôn
ngắn (14,28-32) và tất cả kết thúc bằng một lời cảnh giác qua hình ảnh muối
(14,34-35).
TÌM HIỂU
Rất đông người: đám người nầy
đang đi theo Chúa Giêsu (x. 11,29) trên đường lên Giêrusalem (9,51). Nhưng Ngài
muốn họ suy nghĩ về điều mà Ngài chờ đợi nơi các môn đệ. Ngài nói những lời nầy
với tất cả mọi người, vì không dành riêng cho một ơn gọi đặc biệt nào cả.
Nếu ai đến với tôi: kiểu nói
“nếu ai..” (14,26), “ai” (14,27), “bất cứ ai” (14,33), được Cựu Ước dùng để diễn
tả lề luật Is ra el, được Chúa Giêsu xử dụng để cho thấy ý muốn của Ngài khi
qui định luật mới.
Không ghét (dứt bỏ): kiểu nói dễ
gây hiểu lầm trong thời Chúa Giêsu và ngày nay, thậm chí trong ngữ cảnh, động từ
nầy có nghĩa là “yêu mến ít hơn” hoặc “chuộng hơn”, như trong thư Phaolô: “Khi
các con bà (Êsau và Gia cóp) chưa sinh ra, và do đó chưa làm gì tốt hay xấu,
thì Thiên Chúa đã nói với bà: ‘Thằng anh sẽ làm tôi thằng em. Như vậy là để giữ
vững kế họach Thiên Chúa đã tự do chọn lựa, mà chọn không dựa vào việc người ta
làm, nhưng dựa vào ý muốn của Thiên Chúa là Đấng kêu gọi. Như có lời chép: ‘Ta
yêu Gia cóp mà ghét Ê xau” (Rm 9,12-13).
Ở đây, sự ưu ái dành cho Chúa Giêsu chỉ ngầm ý chứ không được
giải thích rõ bằng ở Mt 10,37.
Để giải thích kiểu nói nầy, xin đọc lại Ga 12,25: “Ai yêu quí
mạng sống mình thì sẽ mất; còn ai coi thường mạng sống mình ở đời nầy, thì sẽ
giữ lại được cho sự sống đời đời”. X. thêm Lc 16,13.
Cha mẹ: Mt (10,37) chỉ nói
tới cha mẹ và con cái; còn Lc kể ra tất cả những liên hệ gia đình. Dù chính
đáng (18,20), những liên hệ ấy nhiều khi tạo nên một tình cảm quá mật thiết đến
nỗi không còn chỗ dành cho sự ưu tiên của Nước Trời và của đức tin.
Tuy nhiên, Lc nghĩ đến nhóm xã hội hơn là các cá nhân. Lời nói
của Chúa Giêsu có thể được soi sáng bằng ví dụ ông Abraham, đã bỏ đất đai và
người nhà của mình, vì được Chúa kêu gọi (St 12,1-4). Và nhiều vị tử đạo đã làm
chứng cho sự ưu ái đối với Chúa Giêsu. Có lẽ cũng có một ám chỉ đến sự đoạn
tuyệt cần phải có trong sứ mạng nơi người dân ngọai: cần phải chấp nhận đoạn
tuyệt với thế giới quen thân Híp pri (x. 12,51-53).
Cả mạng sống mình: “Không ai có
một tình yêu nào lớn hơn là thí mạng vì bạn hữu mình” (Ga 15,13). Điều mà Chúa
Giêsu đã làm gương, Ngài đề ra cho các môn đệ của Ngài bắt chước. Phục vụ Nước
Trời đòi hỏi người ta quan tâm tới Thiên Chúa hơn là chính bản thân mình.
Vác thập giá mình: x. c. 9,23.
Kiểu nói chỉ có ý nghĩa nếu qui chiếu đến thập giá Chúa Giêsu: do đó nó được tác
giả sách tin mừng xử dụng cho các độc giả mới học biết các mầu nhiệm Vượt qua.
Người môn đệ dấn thân với Chúa Giêsu phải chấp nhận đi đến cùng là thập giá.
Đây còn là một lời mời gọi có tính cách tín lí hơn là một lời khuyên luân lí:
chấp nhận chường kì thập giá Chúa Giêsu, tin rằng thập giá là con đường đưa đến
sự sống. Từng người môn đệ được mời gọi dấn thân vào mầu nhiệm ấy (x. Gl 2,19;
1Cr 1,23;2,2).
Chúng ta còn có thể dùng kiểu nói của Phêrô để giải thích kiểu
nói ngược lại: “mang lấy ách” lề luật (Cv 15,10). Trong trường hợp nầy, chấp
nhận thập giá Chúa Giêsu cứu độ có thể là đi ngược lại với sự gắn bó với lề
luật không thể cứu độ. Ách của chúng ta không phải là ách của lề luật, mà là
ách của thập giá Đức Kitô.
Môn đệ: kiểu nói “không thể
là môn đệ của ta” được lặp lại đến ba lần (14, 26.27.33).
Xây: cả hai dụ ngôn đều
mời gọi suy nghĩ trước khi hành động. Cách diễn tả vay mượn từ kho từ vựng Kinh
Thánh, hoặc từ cách phòng thủ tự vệ riêng (tháp canh trong vườn nho hoặc tự vệ
trong xưởng thợ, x. Mc 12,1), hoặc từ quân đội (áo giáp, vua).
Trong cả hai trường hợp, vấn đề là phải bắt đầu đo lường trước
tầm mức công việc trước khi thực hiện để đảm bảo thành công. Nhưng trở thành
môn đệ Chúa Giêsu vượt xa tất cả những gì thuộc thế giới con người và đòi phải
gặp Chúa Giêsu trong mầu nhiệm thập giá của Ngài. Khác với cách suy nghĩ bình
thường, không phải khí giới cứu sống con người, nhưng là chính đức tin vào
Thiên Chúa (x. Tv 33,16-20); điều quan trọng không phải là sở hữu, nhưng là bỏ
tất cả mọi sự mà đi theo Chúa Giêsu đến độ trút bỏ hết mọi sự trên thập giá (x.
Pl 3,7). Cả hai thí dụ trên đòi phải từ bỏ những dự định sử dụng quyền lực,
cũng mang nhiều ý nghĩa.
Những gì mình có: điều nầy cho
thấy tính cách tuyệt đối trong giáo huấn của Chúa Giêsu theo Luca: đây là việc
bỏ tất cả, không chỉ là những của cải vật chất, mà tất cả mọi khả năng của con
người. Người ta không chinh phục sự cứu độ bằng chính sức mạnh của trí khôn của
mình hoặc trả giá bằng tiền bạc, nhưng lãnh nhận sự cứu độ bằng sự khó nghèo và
trong ý thức mình bất lực hòan toàn. Kiểu nói trên là một tổng hợp các điều
kiện đi trước. Đây là việc đoạn tuyệt với một cuộc sống được điều khiển bằng ý
muốn riêng của mình, chấp nhận để Chúa Giêsu hướng dẫn và gắn bó với Ngài cho
đến thập giá. X. Ga 21,18.
SỨ ĐIỆP
Bài tin mừng chủ nhật hôm nay phải được gọi theo thánh Phaolô là
“sự điên rồ của Thiên Chúa”. Sự điên rồ đã thúc đẩy Người đến độ hóa thân làm
người và chết cho tất cả những người tội lỗi. Những ai chọn theo Đức Kitô không
còn có thể ở lại trong bình diện lí luận nữa, mà phải đi vào tình yêu. Và chỉ
như thế chúng ta mới thể lắng nghe và đón nhận lời mời gọi của Đức Kitô hôm nay:
“Nếu ai muốn theo Thầy mà không yêu mến Thầy hơn cha, mẹ, vợ con
và ngay cả cuộc sống riêng của mình thì không thể làm môn đệ Thầy”.
Nghe lời ấy, chúng ta rất dễ bị cám dỗ muốn so sánh Chúa Giêsu
với một người độc tài áp đặt những đòi hỏi phi lí.
Nhưng để hiểu lời mời gọi ấy của Đức Kitô, chúng ta phải thay
đổi cái nhìn của chúng ta về Thiên Chúa. Tòan bộ sách Thánh Kinh mạc khải cho
chúng ta biết rằng Thiên Chúa là tất cả cho con người. Chính vì thế mà Đức Kitô
có thể đòi hỏi nơi chúng ta một đức tin tuyệt đối và một tình yêu không giới
hạn. Anh em Hồi giáo nói với chúng ta rằng: “Thiên Chúa thật vĩ đại”. Người vĩ
đại hơn vũ trụ tạo thành, vĩ đại hơn tất cả mọi quyền hành con người. Thiên
Chúa là Tuyệt đối. Ngài luôn luôn siêu vượt mọi hình ảnh mà chúng ta có thể có
về Người và tất cả những gì mà chúng ta có thể nói về Người. Người xứng đáng
được con người tặng ban tất cả và hiến dâng trọn vẹn cuộc sống.
Vì thế mà bài tin mừng hôm nay mời gọi chúng ta yêu thương
Đức Kitô hơn hết mọi sự. Nếu Ngài đã hiến dâng cuộc sống mình trên thập
giá ấy là bởi vì Ngài muốn cứu chuộc chúng ta và giải phóng chúng ta khỏi tội
lỗi, và vì chúng ta có giá trị nhất trong ánh mắt của Ngài. Ngài đã yêu thương
chúng ta bằng một tình yêu điên dại. Một lời đáp trả lời cân xứng với tình yêu
ấy mà Ngài chờ đợi nơi chúng ta chỉ có thể là: “Chỉ có Chúa mới đáng kể”. Tình yêu điên dại ấy đã gợi lên trong
suốt nhiều thế kỉ những lời đáp trả và dấn thân cũng mãnh liệt như thế.
Như suốt đời giam mình trong bốn bức tường cao trong một tu viện kín hoặc hiến
thân phục vụ những người nghèo khổ nhất ở Calcutta hoặc ở các nơi khác.
Chấp nhận để cho Chúa Giêsu vượt lên trên tất cả không phải là
điều dễ dàng. Dành cho Ngài ưu tiên trên những của cải mà chúng ta đang có thì
tương đối còn dễ, nhưng làm sao chấp nhận để tình yêu Chúa Giêsu lấn át mọi
tình yêu đối với những người thân yêu nhất, như một người chồng, một người vợ
và con cái? Thế mà, đó lại là lời dạy trong Tin mừng.
Chúng ta là những người Kitô hữu, chính Chúa Giêsu là đấng mà
chúng ta phải dành ưu tiên. Nhưng tình yêu ưu tiên ấy không lọai trừ tình yêu
mà chúng ta dành cho những người thân cận. Đức Kitô không đòi chúng ta phải
ghét họ, nhưng đặt tình yêu dành cho họ đúng chỗ. Yêu thương tha nhân, là không
phải thần thánh hóa họ hay biến họ thành thần thánh. Nhưng là cho phép họ thực
hiện chính mình, trở nên chính mình. Chúng ta được mời gọi yêu thương người
khác vì họ chứ không vì chúng ta. Ngang qua những người khác, chính Thiên Chúa
đang hiện diện. Khi chúng ta đã khám phá điều đó, chúng ta sẽ nhận ra rằng Ngài
trở nên “con đường sáng đưa ta tới khám phá vô biên”.
Trong bài tin mừng hôm nay, chúng ta có hai dụ ngôn ngắn hỗ trợ
cho lời mời gọi ấy: khi muốn xây một tháp canh, phải tính tóan mọi phí tổn xây
dựng. Trong tư tưởng của Israel, muốn xây dựng một tháp canh là toan tính của
người muốn chế ngự. Nếu không làm xong, thì xấu hổ biết bao. Rồi Chúa Giêsu kể
cho chúng ta nghe câu chuyện của ông vua muốn đi giao chiến chống lại vua khác.
Chính ông cần phải lượng định cho đúng sức mạnh quân sự của mình và của đối
phương nếu không muốn thất trận.
Ai chọn theo Chúa Giêsu thì cũng phải tính tóan, nhưng không
giống như thế. Ngài đòi chúng ta phải yêu Ngài hơn tất cả những của cải trần
gian và tất cả những gắn bó gia đình của chúng ta.
Dành cho ngài chỗ nhất trong cuộc sống, điều đó không lọai trừ
các phần tử trong gia đình chúng ta; nhưng chỉ có nghĩa là dành cho họ vị trí
thứ hai. Điều răn thứ nhất là yêu mến Thiên Chúa; điều răn thứ hai là yêu
thương tha nhân. Tình nầy không thể có nếu thiếu tình kia. Khi chúng ta đặt
những tình yêu của chúng ta vào đúng chỗ, thì chúng ta có thể mở ra cho tình
yêu hoàn toàn không tính tóan dành cho Đức Kitô. Ngài trở thành người thứ nhất
được yêu thương, được mong muốn, được phục vụ.
Theo Chúa Giêsu là đi ngược lại những cách sống của thời đại
chúng ta. Sự chọn lựa của tin mừng có thể kéo theo những đoạn tuyệt đau đớn. Nó
sẽ quấy rầy chúng ta trong các thói quen, tiện nghi chúng ta. Đó là trường hợp
của những người sẵn sàng hi sinh thời giờ để giảng dạy giáo lí, coi sóc một
nhóm trẻ hoặc tham dự vào các hội đòan và làm việc phục vụ giáo xứ. Vị trí ưu
tiên dành cho tình yêu Thiên Chúa đối với tất cả mọi người, đặc biệt cho những
người bé nhỏ, những kẻ đau yếu, những người bị lọai trừ. Ngài mời gọi tất cả
chúng ta đi theo Ngài để trở thành chứng nhân trong thế giới hôm nay.
Nếu chúng ta yêu thương Chúa Giêsu thì hãy để Ngài đi vào trong
cuộc sống của chúng ta. Sự hiện diện của Ngài là một luồng Ánh sáng đến ở trong
cuộc đời chúng ta và biến đổi từ bên trong. Khi cử hành Thánh lễ, chúng ta có
thể múc tận nguồn để tiếp tục cuộc hành trình của chúng ta đi theo Đức Kitô.
Chúng ta hãy cầu xin Ngài ban cho chúng ta sức mạnh để trở thành nhân chứng
nhiệt thành cho tình yêu của Người trong cuộc sống hôm nay.
27. Những
điều kiện để bước theo Đức Giêsu
(Suy niệm của Lm FX. Vũ Phan Long)
1.- Ngữ cảnh
Được đặt vào trong bài tường thuật về hành trình lên Giêrusalem,
cuộc nói chuyện của Đức Giêsu trong bữa ăn tại nhà một thủ lãnh người Pharisêu
(Lc 14,1) nay đã đến lúc kết thúc. Tác giả Tin Mừng III lại giúp độc giả để ý
đến bước tiến của Đức Giêsu lên Giêrusalem cũng như đến đám đông đang cùng đi
với Người. Tác giả cho thấy Đức Giêsu nói về những điều kiện để làm người môn
đệ đích thực (14,25-33). Khi tìm lại văn cảnh trước đó, ta gặp một lời mời gửi
đến mọi người trên mọi nẻo đường, dọc theo bờ rào bờ dậu, đến dự tiệc vương quốc,
để “người ta vào đầy nhà cho ta” (c. 23). Nay Đức Giêsu thêm một nhận định mới:
điều kiện phải giữ để được làm môn đệ trong Vương quốc. Để được vào Vương quốc,
phải đáp ứng những điều kiện riêng, và phân đoạn 14,25-33 ở trong thế song đối
đối nghĩa với phân đoạn 14,15-24. Nếu đặt vào trong ngữ cảnh rộng lớn hơn, là
bài tường thuật về hành trình, phân đoạn này với nhiều chi tiết nói về việc
bước theo Đức Giêsu, bước đi đàng sau Người, lên kế hoạch chuẩn bị cho một công
trình, … cung cấp cho tác giả những chi tiết để ngài phác ra đời môn đệ của Đức
Kitô.
2.- Bố cục
Bản văn có thể chia thành bốn phần:
1) Mở đầu (14,25);
2) Điều kiện để đi theo Đức Giêsu (14,26-27);
3) Hai dụ ngôn (14,28-32):
a) Dụ ngôn Người xây tháp (cc. 28-30),
b) Dụ ngôn Vị vua ra trận (cc. 31-32);
4) Kết (14,33).
3.- Vài điểm chú giải
- dứt bỏ (26): dịch sát là
“ghét” (miseô), ngược lại với agapaô, “yêu thương”. Động từ miseôđã được dùng ở
Lc 6,22.27 để mô tả thái độ của những người ở ngoài đối với các môn đệ Đức
Giêsu. Bây giờ động từ này lại được dùng để nói về tình yêu ưu tiên người ta
phải dành cho Đức Giêsu.
- môn đệ tôi (27): Các môn đệ Đức
Giêsu đã được nhắc đến ở Lc 5,30; 6,1.13.17.20; 8,9.22; 9,14.16.18.40.43b.54;
10,23;12,1.22. Sau đó họ lại được nhắc đến ở 16,1; 17,1.22; 18,15; 19,29.37.39;
20,45; 22,11.39.45. Trong sách Cv, từ ngữ mathêtai, “các môn đệ”, trở thành từ quen thuộc để gọi các
Kitô hữu (6,1.2.7; 9,1.10.19.26.38; 11,26.29; 13,52; 14,20.22.28; 15,10; 16,1;
18,23.27; 19,1.9.30; 20,1.30; 21,4.26 (2x).
- một cây tháp (28): Đây là một
tháp canh để bảo vê một ngôi nhà, một mảnh đất, một vườn nho.
- từ bỏ (33): Động từ Hy Lạp
apotassomai, như ở 9,61, có nghĩa là “kiếu từ, từ giã” (say good-bye, say
farewell). Lời khuyên này làm vọng lại lời khuyên ở 12,33, và sẽ được nhắc lại
ở 18,22.
4.- Ý nghĩa của bản văn
* Mở đầu
(25)
Điểm nổi bật nơi Đức Giêsu là sự cương quyết chấp nhận số phận
bằng cách nhất định tiến về Giêrusalem. Trên đường đi, có rất nhiều người đi
theo Người. Họ muốn ở với Người. Họ tưởng rằng Người có điều gì đó chắc chắn mà
nói với họ và có điều gì đó bền vững mà ban cho họ. Họ bị Người thu hút. Đức
Giêsu không xua đuổi họ. Nhưng Người cũng không muốn họ đi theo Người với những
nỗi niềm chờ mong sai lạc. Người nói với họ rõ ràng.
Chúng ta thấy Đức Giêsu đã ba lần nêu lên những yêu cầu cho
những ai muốn đi theo Người, và mỗi lần Người đều kết luận như nhau, “… thì
không thể làm môn đệ tôi được” (cc. 26.27.33). Người khiến chúng ta có ấn tượng
là Người muốn họ bỏ Người thay vì lôi kéo họ đến với Người.
* Điều kiện để đi theo Đức Giêsu
(26-27)
Ai gắn bó với Đức Giêsu, thì cần biết mình phải đáp ứng những
yêu cầu nào. Các điều kiện Người nêu ra không chỉ được đề nghị riêng cho một ít
người tuyển chọn, nhưng cho tất cả những ai đang đi với Người.
Trước tiên, Người yêu cầu phải “ghét” cha mẹ, vợ con, anh em,
chị em. Chẳng phải là điều răn yêu thương người thân cận đã bị đảo lộn rồi sao?
Nghĩa là để đi theo Đức Giêsu, người ta phải thay thế tình yêu đối với người
thân cận bằng sự ghét bỏ đối với họ? Nhưng ý nghĩa của từ “ghét” ở đây được làm
sáng tỏ nhờ Mt 10,37: “Ai yêu cha yêu mẹ hơn Thầy, thì không xứng với Thầy. Ai
yêu con trai con gái hơn Thầy, thì không xứng với Thầy”. Điều này có nghĩa là
ai muốn đi theo Đức Giêsu thì phải yêu mến Người hơn tất cả những người khác, kể
cả những người gần gũi với mình nhất. Người ấy lại còn phải yêu mến Người hơn
cả chính bản thân mình. Đức Giêsu yêu cầu người ta dành cho Người một vị trí
đặc biệt và duy nhất. Vì thế, “ghét” đây cũng có thể phải hiểu là “dứt khoát”
với những quan hệ nào đó nếu can, để có thể trung thành với Tin Mừng. Chính
tương quan duy nhất với Đức Giêsu sẽ điều hành mọi tương quan của ta với những
người khác.
Tuy nhiên, dường như trở ngại lớn nhất không phải là người thân
cận hoặc cha mẹ anh chị em, mà là cái tôi, là tính ích kỷ, là tình yêu đối với
chính mình. Cả cái tôi và sự sống của ta cũng phải nhường bước cho dây liên kết
với Đức Giêsu. Ai muốn đi theo Đức Giêsu, thì phải vác thập giá của chính mình,
phải đi theo Người trên con đường thập giá. Đức Giêsu đã không đi tìm thập giá
và đau khổ, y như thể Người thích. Nhưng Người vác trên mình thập giá và sự đau
khổ, đến mất mạng, khi phải đáp ứng điều này hầu giữ được lòng trung thành với
Thiên Chúa.
* Hai dụ ngôn (28-32)
Rất có thể Đức Giêsu nhận thấy rằng nhiều thính giả bắt đầu nghĩ
rằng Người phóng đại. Để giúp họ hiểu Người muốn nói gì, Người kể cho họ nghe
hai dụ ngôn ngắn, đơn giản. Dụ ngôn thứ nhất nói về một người muốn bảo vệ hoa
mầu khỏi trộm cướp và dã thú phá phách. Ông đã quyết định xây một cái tháp trong
cánh đồng của mình. Trước khi bắt đầu công việc, ông đã tính toán phí tổn, để
xem ông có đủ tiền mà thực hiện chăng (cc. 28-30). Dụ ngôn thứ hai nói về một
vị vua quyết định ra trận. Tuy nhiên, ngay lúc đầu, ông phải lượng định về sức
mạnh của đoàn quân của ông (cc. 31-32). Vào thời của Đức Giêsu, có một câu tục
ngữ: “Nếu bạn muốn săn sư tử, hãy phóng cái lao của bạn xuống đất. Nếu bạn không
thể phóng cái lao thật sâu, thì đừng đi săn sư tử!”. Bài học rất rõ: đừng tự
lừa dối chính mình; bạn không phải là môn đệ Đức Giêsu chỉ nhờ nghe Tin Mừng
của Người và cảm thấy hứng thú đối với Tin Mừng ấy. Bạn phải xem bạn có thể làm
chăng những điều Người yêu cầu bạn.
Qua hai dụ ngôn, Đức Giêsu khuyên những người đang đi theo Người
đừng quyết định làm môn đệ, nếu trước đó không cân nhắc kỹ càng trước. Người ta
phải cứu xét đến không những các đòi hỏi phải thực hiện, nhưng cả những hậu quả
của chuyện mới bắt đầu thì đã bỏ dở dang vì không có sức đi tới cùng. Các môn
đệ phải xem lại là mình có những sức mạnh và tài nguyên nào.
Sau hai dụ ngôn, Đức Giêsu nêu ra điều kiện thứ ba: “Cũng vậy,
ai trong anh em không từ bỏ hết những gì mình có, thì không thể làm môn đệ tôi
được” (c. 33). Vấn đề không chỉ là bỏ ra một ít tiền để làm việc bác ái, mà là
phải bỏ hết mọi sự.
* Kết (33)
Sau hai điều kiện (cc. 26.27), câu kết này là điều kiện thứ ba
(c. 33), một đòi hỏi triệt để. Đức Giêsu kêu mời người ta từ bỏ tất cả các của
cải vật chất, để có thể làm môn đệ Người.
Có những người đã giải quyết khó khăn này bằng cách chia các Kitô
hữu thành “những người hoàn thiện” (linh mục, tu sĩ) một bên, còn bên kia là
tất cả các Kitô hữu còn lại, những người có thể giữ tất cả những gì họ có và
chấp nhận làm “Kitô hữu bất toàn”. Cách làm này đã chia họ các môn đệ Đức Giêsu
thành hai, đánh mất sự hợp nhất thiêng liêng của họ. Nhưng lệnh đó được ban cho
tất cả những ai muốn nên “xứng đáng” với Đức Giêsu. Để không một ai hiểu sai ý
Người, Đức Giêsu đã nhắc lại giáo huấn này nhiều lần (Lc 12,33; 18,22; x.
5,11.28).
+ Kết luận
Ai muốn đi theo Đức Giêsu, phải đặt sự trung thành với thánh ý
Thiên Chúa trên tất cả mọi sự. Vì trân trọng ý muốn của Ngài, người ta phải
chấp nhận đau khổ, tủi nhục, bị khinh bỉ và tất cả những gì đối lập lại với một
cuộc đời thú vị, thậm chí đến chỗ mất mạng sống mình. Hẳn là chúng ta muốn tạo
ra một hình thái Kitô giáo vừa tầm với chúng ta, làm chúng ta vui thích. Đức
Giêsu nói với người ta rằng họ chỉ có thể bước theo Người theo những điều kiện
của Người. Ai muốn thuộc về Đức Giêsu, thì phải quyết định theo Đức Giêsu toàn
thể, với trọn con đường của Người.
Đức Giêsu không nói rằng nếu ai muốn đi theo Người mà không từ
bỏ những người than, mạng sống và mọi của cải, thì không thuận lợi bao nhiêu,
mà nói là hoàn toàn vô ích, như muối không còn vị mặn nữa (x. Lc 14,34-35).
5.- Gợi ý suy niệm
1. Ai muốn làm môn đệ Đức Giêsu, muốn thực sự làm Kitô hữu, thì
cần phải biết các điều kiện được đề ra, và phải suy nghĩ xem mình có khả năng
đáp ứng chăng. Nếu dừng lại giữa đường rồi bỏ cuộc, thì chẳng nghĩa lý gì. Đức
Giêsu muốn người ta đi theo Người cách ý thức và có cân nhắc. Các điều kiện
được nêu ra không chỉ có giá trị cho một thiểu số ưu tuyển, nhưng cho mọi
người. Bước theo Đức Giêsu có nghĩa là tuyệt đối không bám víu vào các của cải
vật chất, và phải sử dụng chúng tùy theo dây liên kết chúng ta với Đức Giêsu.
2. Dây liên kết người ta với Đức Giêsu phải có quyền ưu tiên hơn
mọi liên hệ khác. Tình yêu đối với Người không loại trừ tình yêu đối với loài
người, trái lại là đàng khác. Đức Giêsu muốn chúng ta yêu thương người thân
cận. Và tình yêu đối với Người đòi hỏi chúng ta chu toàn ý muốn của Người.
Nhưng tương quan với người thân cận phải được qui định bởi tương quan với Đức
Giêsu và phải được tháp nhập vào trong tương quan này. Nếu phải chọn lựa giữa
Đức Giêsu và một người gần gũi với ta, ta phải chọn Đức Giêsu. Đàng khác, ta
phải đào luyện tương quan của mình với người thân cận thế nào để không gây rối
cho tương quan của ta với Đức Giêsu. Tiêu chuẩn tối hậu của đời sống chúng ta
không phải là nguyện vọng hoặc ý muốn của người thân cận, hoặc sở thích của
người ấy, hay là sự hòa hợp với người ấy, nhưng là ý muốn của Đức Giêsu và con
đường trên đó Người đang đi mà dẫn dắt chúng ta. Người Kitô hữu không được tìm
cách sống hài hòa với người thân cận ngược lại với ý muốn của Đức Giêsu, nhưng
là với và trong sự lệ thuộc ý muốn đó.
3. Bước theo Đức Giêsu: hoặc là một cuộc bước theo trọn vẹn,
hoặc chẳng phải là mộtcuộc bước theo. Người ta không được chỉ chọn ra một vài
nét thuộc về hành trình của Đức Giêsu mà người ta thích. Hoặc là người ta
sẵn sàng đi với Người trọn chuyến đi, hoặc có bắt đầu cũng chẳng ích gì. Thập
giá của Đức Giêsu là dấu chỉ cụ thể về sự trung thành vô điều kiện của Người
đối với thánh ý Chúa Cha, với định mệnh của Người và với sứ mạng của Người. Đối
với Người, sự trung thành này còn quý giá hơn chính mạng sống Người.
4. Cộng đoàn Giêrusalem đã góp mọi sự lại, nên không còn có ai
bị nghèo túng ở giữa họ (Cv 2,44-45; 4,32-35). Hẳn là các Kitô hữu hôm nay cũng
có thể thứ những nẻo đường mới. Chắc chắn nếu chúng ta chọn bước theo Đức Kitô,
chúng ta phải thay đổi thái độ của chúng ta đối với của cải của thế gian này.
28. Chú giải
mục vụ của Hugues Cousin.
MỜI GỌI TỪ BỎ
Hoạt cảnh hoàn toàn thay đổi. Cuộc hành trình tiếp tục. Các địch
thủ tạm khuất dạng một chốc lát; nói với đám đông người cùng đi đường với Ngài,
Chúa Giêsu dạy cho họ một bài giáo lý về điều kiện phải có để làm người môn đệ.
Những lời dạy của Ngài tương phản với dụ ngôn ở trên, bởi vì chúng nêu lên
trước một đề tài lúc đó được hiểu ngầm: những ai đón nhận lời mời đi vào Vương
Quốc phải tuân thủ một số đòi hỏi.
Giáo huấn được mở đầu bằng hai lời liệt kê những điều kiện để
trở thành môn đệ; thực thế, đến với Chúa Giêsu chưa đủ (cc.26-27). Điều thứ
nhất đòi hỏi người ta ghét gia đình và cả đến mạng sống mình nữa (c.26). Chắc
hẳn trong Do Thái giáo có nhiều trường hợp những người đã cưới vợ bỏ tất cả để
theo phục vụ một ông thầy và học hỏi Lề Luật với ông, mà một trong những việc
phục vụ là đi theo Thầy khắp nơi (x. đã có Êlisê đi theo và phục vụ Êlia, 1V
19-21). Tính cách độc đáo của lời Tin Mừng gồm có hai điểm. Trước hết, với một
ngôn ngữ triệt để (“ghét”) người ta được yêu cầu phải từ bỏ, theo gương Chúa
Giêsu (8,19-21; 11,27-28), mọi quyến luyến với gia đình là thứ gây cản trở (trường
hợp người vợ mới cưới, x. 14,20). Mọi liên hệ hoàn toàn chính đáng này cũng như
tình yêu hợp lý đối với chính mạng sống mình, không được chiếm chỗ ưu tiên.
Điều mới mẻ thứ hai: rời bỏ gia đình không có mục đích là học luật nhưng để gắn
bó với chính bản thân Chúa Giêsu và theo Ngài lên Giêrusalem để chia sẻ số mệnh
của Ngài. Chỉ là môn đệ đích thực những ai có khả năng có được quyết định triệt
để và khó khăn này: loại bỏ tất cả những gì ngăn cản họ bắt chước Chúa Kitô.
Tiếp theo đó là giáo huấn về con đường khổ giá, giáo huấn này đưa ra hai điều
kiện: vác thập giá mình và đi theo Chúa Giêsu. Như trong giáo huấn song song ở 9,23,
có một ám chỉ đến cách thức mà Chúa Giêsu sẽ phải chết. Không có một chỗ nào
khác trong Luca, Chúa Giêsu nói về việc Ngài bị đóng đinh.
Hai dụ ngôn, được gắn liền với những gì đi trước bằng một từ
kiên quyết”quả thế”,
mời gọi suy nghĩ một cách nghiêm chỉnh: không có vấn đề dấn thân một cách nhẹ
dạ theo Chúa Giêsu hay làm việc nửa vời, phải đảm bảo có thể tiếp tục công
trình cho đến hoàn thành (cc.28-32). Các hình ảnh rút từ cùng môt lĩnh vực: vấn
đề về xây cất (một cây tháp) và về lực lượng vũ trang; trở thành môn đệ cũng
gần như gia nhập một đạo binh trong thời chiến…
Khi nói về việc áp dụng dụ ngôn, có một lời giáo huấn đưa ra một
điều kiện mới rất được Luca yêu thích: người môn đệ phải từ bỏ hết những gì
mình có (cc.26.27.33). Ai không quyết định từ bỏ mọi sự, kể cả chính mạng sống
mình, sẽ thất bại một cách nhục nhã. Tính toán đến tài nguyên và sức lực của
mình chính là, một cách nghịch lý, vất bỏ tất cả những gì gây trở ngại.
Bài diễn từ kết thúc bằng một câu châm ngôn bình dân (cc.34-35).
Trong thời thượng cổ muối vừa được dùng để bảo tồn thức ăn vừa là gia vị. Vì có
thể giữ thức ăn khỏi bị hư thối, nó tượng trưng cho sự bền vững; bởi vậy nó rất
cần thiết cho việc hy tế (Lv 2,13). Ở Palestin người ta thường dùng muối có
phẩm chất kém, pha trộn nhiều tạp chất, nên nó thường bị mất mặn đi sau một
thời gian. Mà muối, dùng để ướp thức ăn cũng như của lễ chẳng hạn, thì chính nó
không thể được ướp bằng thứ muối nào nữa, nếu nó mất khả năng ướp măn thì chẳng
có muối nào làm nó mặn lại được. Vậy mà, giáo huấn về muối này lại được nói ở
phần cuối của một bài giáo lý về điều kiện phải có của người môn đệ. Do bởi ý nghĩa
kép của từ Aram tiềm ẩn, câu của Luca có nghĩa”nếu chính muối đã điên rồ” (nhưng”nhạt” ở Mc 9,50) và màu sắc tâm
lý này làm cho việc áp dụng giáo huấn được dễ dàng. Nếu những liên hệ giữa môn
đệ và Chúa của mình lỏng lẻo, thậm chí bị cắt đứt, thì làm sao tái lập được?
Người tín hữu lạt lẽo là kẻ điên rồ; kẻ vô tích sự này bị quẳng đi bởi vì họ bị
mắng không thể là môn đệ (c.33). như thế đừng theo Thầy thì tốt hơn là theo
cách lừng khừng hay ngừng lại giữa đường (xc. 28-32). Như Chúa Kitô nói trong
sách Khải huyền:”Ta biết các việc ngươi làm: ngươi chẳng lạnh mà cũng chẳng
nóng. Phải chi ngươi ‘lạnh hẳn hay nóng hẳn’, nhưng vì ngươi hâm hẩm, chẳng nóng
chẳng lạnh, nên Ta sắp mửa ngươi ra khỏi miệng Ta” (Kh 3,15-16).
29.
29. Chú giải
của Noel Quesson.
Có rất đông người cùng đi đường với Đức Giêsu. Người quay
lại bảo họ
Chúng ta vẫn đang trên con đường lên Giêrusalem, ở đó Luca đã
tập hợp các tài liệu gốc mà ngài đã thu thập bởi các nguồn thông tin của riêng
ngài. Người ta có thể nói rằng đây không chỉ là một bài tường thuật cụ thể mà
hơn thế nữa là lịch sử cao cả của Đức Giêsu Kitô trong mọi thời đại. Những “đám
đông người" cùng đi với Đức Giêsu không chỉ là vài trăm người ở Palestine
trong thời đại đó, mà là vô số người, đàn ông có, đàn bà có đã bắt đầu đi theo
Đức Giêsu qua bao thế kỷ. Vậy ngày hôm nay, Đức Giêsu hướng về phía chúng ta để
đặt cho chúng ta một vài câu hỏi: "Anh em nói rằng anh em là những môn đệ
của Thầy nhưng anh em có biết điều đó có nghĩa gì không? Anh em có biết đi theo
Thầy sẽ dẫn anh em đi tới đâu không?".
Ai đến với tôi mà không dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh em, chị
em, và cả mạng sống mình nữa, thì không thể làm môn đệ tôi được
Yêu sách đầu tiên của Đức Giêsu đúng là làm người ta phải hốt
hoảng và nếu cần một lần nữa minh chứng rằng Giêsu Na-da-rét có ý thức Người
không phải là "một người bất kỳ nào đó". Vậy thì Người là ai, nếu
không phải là một người điên, lại yêu cầu toàn thể nhân loại phải dứt bỏ tình
cảm đến như thế, để gắn bó với bản thân của Người?
Ai có thể hiểu được ngôn ngữ của các vì sao,
Ai có thể nhận ra âm nhạc của các linh hồn,
Ai với trái tim có đủ tự do
Sẽ biết yêu mến Thầy trên hết và đi theo sau Đấng, Lời của sự
sống?
Tấm lòng cần phải rất tinh tế để hiểu biết Đức Giêsu.
Dĩ nhiên Đức Giêsu là ngôn sứ của tình yêu chứ không phải của
lòng thù hận. Công thức gay gắt của Người không có nghĩa chúng ta bỏ rơi những
mối liên hệ gia đình. Không nhằm biện minh cho thói ích kỷ, trái lại Đức Giêsu
kêu gọi một sự từ bỏ triệt để bản thân mình. Vả lại, cần phải yêu mến Đức Giêsu
hơn cả mạng sống mình. Như thế, thay vì phá vỡ một cách ích kỷ mọi quan hệ nhân
bản thiêng liêng nhất của chúng ta (tình yêu phụ tử, hôn nhân, bằng hữu), Đức
Kitô mời gọi chúng ta, mỗi người phải làm cho tình cảm ấy được sinh động và
xuyên suốt bởi tình yêu tuyệt đối của Thiên Chúa... Và trong trường hợp hạn chế,
thật vậy, vẫn phải là: “bỏ nhà, bỏ vợ, anh em, cha mẹ hay con cái vì Nước Thiên
Chúa” (Lc 18,29). Và chính Đức Giêsu đã buộc mình phải dứt bỏ gia đình riêng
trước khi yêu cầu điều đó với chúng ta, khi Người hiến dâng cả hồn và xác cho
việc rao giảng Tin Mừng (Lc 8,19-21; 11,27-28).
Mỗi Người, tùy theo hoàn cảnh và ơn gọi của mình, phải vui lòng
đón nhận yêu sách phi thường ấy trong đời sống cụ thể. Những từ bỏ tuyệt đối
nào được đặt ra cho tôi để phục vụ Nước Thiên Chúa?
Ai không vác thập giá mình mà đi theo tôi, thì không thể
làm môn đệ tôi được
Ở đây có hai công thức: Vác thập giá và đi theo Đức Giêsu. Vậy
vấn đề trước tiên không phải là từ bỏ mà là tình yêu. Người nào đã thật sự tìm
thấy Đức Giêsu, Người ấy đã tìm thấy giá trị phát triển nhất trong mọi trường
hợp. Tất cả những gì làm chúng ta đau khổ, có thể trở thành "sự hiệp thông
của tình yêu”. Mọi người vác thập giá đi theo Đức Giêsu là đi theo Đấng đã vác
thập giá đi đầu. Nếu chúng ta suy nghĩ thấu đáo, khi chúng ta lảo đảo dưới sự
thử thách thì Đức Giêsu đã ở đó, kề bên chúng ta, đi trước chúng ta, chính
Người cũng đang lảo đảo trên con đường thập giá dẫn Người đến niềm hoan lạc của
sự sống lại! Simon, gốc Kyrênê, được đặt thập giá lên vai vác theo sau Đức
Giêsu là hình ảnh của người môn đệ chân chính (Lc 23,26). Ai đã khám phá điều
đó, đã tìm ta một bí mật; bí mật của một hạnh phúc mà không gì có thể phá hủy
được. Không gì. Phúc cho người nào có cái nhìn xuyên thấu điều vô hình để tìm
kiếm khuôn mặt của Người!
Quả thế, ai trong anh em muốn xây một cây tháp, mà trước
tiên lại không ngồi xuống tính toán phí tổn, xem mình có đủ để hoàn thành
không? Kẻo lỡ ra, đặt móng rồi mà không có khả năng làm xong, thì mọi người
thấy vậy sẽ lên tiếng chê cười mà bảo: "Anh ta đã khởi công xây, mà chẳng
có sức làm cho xong việc!".
Dụ ngôn này là của riêng Thánh Luca: "Bổn phận phải ngồi
xuống!" Dụ ngôn này nói lên khó khăn to lớn mà người ta phải chấp nhận khi
cồ quyết định bắt đầu đi theo Đức Giêsu. Đây là một cuộc phiêu lưu dài ngày; và
phải có thể đi đến cùng!
Đức Giêsu đã không bao giờ tìm cách quảng cáo, khi tạo ra tâm lý
thành công giả tạo ở xung quanh Người. Thay vì che giấu những nguy cơ của công
việc, Người nhấn mạnh chúng như để làm nản lòng ngay tức khắc những nhiệt tình
bồng bột và chóng qua; như thể sự rút lui dọc đường còn tệ hơn là chưa bao giờ
khởi sự? Điều này phải làm chúng ta suy nghĩ một cách thật nghiêm túc tính chất
trầm trọng của việc từ bỏ đức tin khi việc từ bỏ này cố tình và có ý thức. Thôi
không theo "Đức Giêsu nữa, khi người ta đã bắt đầu đi theo Người...” phải
chăng trầm trọng hơn việc chưa từng biết Người? Trách nhiệm vô cùng của việc
Tuyên xưng Đức Tin là thế. Nếu không nghiêm túc thì đừng làm? Trước khi tuyên hứa
phải ngồi xuống, dùng thời gian mà suy nghĩ.
“Hoặc có vua nào đi giao chiến với một vua khác, mà trước
tiên lại không ngồi xuống bàn tính xem mình có thể đem một vạn quân ra, đương
đầu với đối phương dẫn hai vạn quân tiến đánh mình chăng? Nếu không đủ sức, thì
khi đối phương còn ở xa, ắt nhà vua đã phải sai sứ đi cầu hòa".
Hai dụ ngôn này "xây tháp" và "chiến đấu để thắng
trận" là thành phần của các bản văn mà Luca đã có chủ ý tập hợp trong "đường
lên Giêrusalem". Hai câu chuyện này đặt song song, dễ nhớ, với văn phong
nói và lặp lại. Cùng một bài học được làm nổi rõ, được gấp đôi để không ai
quên: Đời sống Kitô hữu chính là "xây dựng" và "chiến đấu”. Hai
công việc gian nan đòi hỏi phải suy nghi và kiên trì. Chúng cũng yêu sách sự
tiên liệu và tổ chức. Anh em phải ngồi xuống để suy tính!
Một đôi khi tôi có hoàn thành lời yêu cầu này của Đức Giêsu
không?
Tôi có dùng thời gian để suy nghĩ cuộc đời tôi về những cam kết
của tôi? Chúng ta đều biết làm các bảng tổng kết, tính toán, tiên liệu cho các
công việc của con người vậy có khi nào chúng ta dừng lại một mình hay trong
nhóm với những người khác để nhận định xem chúng ta đã thật sự sống những công
việc của con Người trong đường lối của Đức Kitô? Đó là mục đích của việc
"xét lại đời sống": Hãy nhìn, phán đoán, hành động, cầu nguyện trong
ánh sáng của Tin Mừng.
Đi nghỉ hè về, lời mời gọi của Đức Giêsu đến đúng lúc. Một năm
mới đây rồi, trước mặt chúng ta. Tất cả sẽ lại tiếp tục: Nghề nghiệp, trường
học, tập đoàn, hiệp hội. Để không sống hời hợt với mình và với mọi việc, nguyện
gẫm là bí quyết cửa đời sống sâu sắc và thật sự hiệu quả. Ngày hôm nay Đức
Giêsu yêu cầu chúng ta không nên sống một cách hời hợt nông cạn.
Lạy Chúa, người nào mà Thần Khí Chúa cư ngụ, người ấy sẽ tiếp
nhận những bí mật của Chúa Cha.
Trong ba năm của đời sống hoạt động, Đức Giêsu hầu như đã làm
nhiều hơn mọi người hoạt động của thế gian.
Một bà mẹ trẻ trong gia đình, bề bộn công việc, một ngày nọ nói
với tôi: "Những ngày nào con càng phải làm nhiều việc thì con càng cảm
thấy nhu cầu phải ngừng lại, phải ngồi xuống mười phút để nguyện gẫm: và con
được lời thời gian!”
“Cũng vậy, ai trong anh em không từ bỏ hết những gì mình
có, thì không thể làm môn đệ tôi được”.
Vậy đây là lần thứ ba trong ít dòng trở lại cùng một điệp khúc
sắc bén như dao thái thịt: "Không thể làm môn đệ của tôi được".
Và đối với Luca, điệp khúc như là kết luận của hai dụ ngôn nói
trên. Cũng chính vì thế mà cần phải "ngồi xuống”. Người ta không theo Đức
Giêsu trong sự dễ dãi. Ai không sẵn sàng đi đến cùng tốt hơn đừng nên khởi sự:
Hãy từ bỏ tìm kiếm chính mình trong tình cảm, từ bỏ đời sống của riêng mình, từ
bỏ của cải... bởi tình yêu. Lời mời gọi sự lột bỏ triệt để này, để sống nghèo
khó, không phải là một "lời khuyên" dành riêng cho những Kitô hữu
thượng hạng, các tu sĩ nam nữ như đôi khi Người ta thường hiểu như thế... Sự từ
bỏ chính là điều kiện của mọi đời sống Kitô hữu như Đức Giêsu đã nói. Phải như
thế để trở thành một “môn đệ đơn sơ". "Anh em không thể phục vụ Thiên
Chúa và tiền bạc" (Lc 16,13). Một lần nữa, thay vì phải quan niệm những
lời ấy của Đức Kitô như những lời quá đáng, hãy dùng thời gian để cảm nhận
chúng như những lời thật sự giải phóng và làm triển nở. "Người vốn giàu
sang phú quý, nhưng đã tự ý trở nên nghèo khó vì anh em, để lấy cái nghèo của mình
mà cho em trở nên giàu có" (2Cr 8,9).
Nhưng để hiểu được điều đó, dĩ nhiên Thiên Chúa phải tràn ngập
trong một tâm hồn. Chúng ta có tiếp tục hướng về "cái có" một cách
tham lam hay không? Chúng ta có khám phá và nghĩ ra một cách sống sung sướng
trong tình bạn, sự chia sẻ và tính đơn sơ không?
"Xã hội tiêu thụ không làm cho con người hạnh phúc".
Đức Gioan Phaolô II đã nói với giới trẻ ở Công viên các Hoàng
Tử. Họ đã vỗ tay tán thưởng. Họ đã đồng ý. Nhưng thế thì sẽ có những kết luận
thực hành nào về phương diện mua sắm, nhịp độ của đời sống và sử dụng tiền
bạc... để được tự do hơn. Và thật đơn giản, để "đi theo Đức Giêsu”, để
giống Người đôi chút.
Lạy Chúa Giêsu, Chúa là Anh Nghèo, vinh quang đời đời của Thiên
Chúa ở nơi Ngài!
30. Chú giải
của R. Gutzwiller
KÊU GỌI và LỰA CHỌN (14, 15-24)
Dụ ngôn sau cùng về bữa tiệc hiển nhiên ám chỉ cuộc sống vĩnh cửu.
Người ta hiểu được như vậy căn cứ vào lời một thực khách: ‘phúc cho kẻ sẽ được
ăn tiệc trong Nước Thiên Chúa’. Đức Giêsu soi sáng vấn đề những kẻ được chọn trong
Nước trời đã thành hình khi Ngài kể dụ ngôn các thực khách dự tiệc cưới.
1. Mời gọi.
Trong tất cả các dân tộc, Israel là dân tộc được mời dự tiệc
cưới trước tiên. Câu ‘xin mời đến vì mọi sự đã dọn sẵn’, hàm chứa lời mời của
Chúa khi Ngài đến nhập thể làm người. Những gì có trước đó chỉ là chuẩn bị.
Giai đoạn chuẩn bị đã chấm dứt, bữa tiệc đã sẵn sàng. Thời chuẩn bị đó chính là
việc xuất hành khỏi Ai cập để về Canaan và chinh phục đất hứa; là giao ước trên
núi Sinai, là toàn bộ lề luật, là sấm ngôn quan trọng của các tiên tri, là đền
thờ. Ngoài ra còn là hình ảnh của những vị vua tiêu biểu, là những khổ nhục
thời lưu đầy, rồi là vị Tiền Hô, sau cùng là những lời giảng thuyết và phép lạ
của chính Đức Giêsu.
Giờ đây, mọi sự đã sẵn sàng. Đức Giêsu tiến về Giêrusalem để
nhận quyền làm chủ thành thánh. Ngài tự hỏi: không biết với những cái chuẩn bị
đó, dân của Ngài đã thực sẵn sàng chưa?
Giáo Hội với công việc của mình, cũng là một sự chuẩn bị. Dĩ
nhiên, đây là giai đoạn hoàn tất giao ước cũ, những vẫn là chuẩn bị đối với sự
ứng nghiệm dứt khoát. Phép rửa, một cuộc tái sinh, chuẩn bị cho đời sống mới
bắt nguồn từ biến cố Phục sinh. Tiệc Thánh Thể chuẩn bị cho tiệc vĩnh cửu trên
trời.
Cho nên, chúng ta cử hành tiệc Thánh Thể cho tới khi ‘Chúa lại
đến’. Bí tích Hôn phối chuẩn bị đi đến một cộng đồng vĩ đại, sống và yêu thương
dưới quyền quản trị của Thiên Chúa. Bí tích Thống hối chuẩn bị việc Chúa đến,
ân sủng chuẩn bị cho vinh quang. Sau cùng, đau khổ chuẩn bị cho cuộc khải hoàn
thêm vĩ đại và cái chết chuẩn bị cuộc sống chân thực.
Giáo Hội chuẩn bị cho Nước Thiên Chúa, hay đúng hơn Giáo Hội là
Nước Thiên Chúa còn phôi thai.
2. Những người kiếu từ.
Trong dụ ngôn, các thực khách được mời không sẵn sàng. Vì cho
rằng còn có những việc còn quan trọng hơn, họ đã khước từ việc thiết yếu. Họ lo
lắng đến những điều phụ thuộc và vì thế bỏ qua việc chủ chốt.
Lời thoái thác của người thứ nhất biểu hiệu não trạng duy vật.
Một miếng đất mới tậu đối với y còn giá trị hơn một lời mời danh dự. Israel
muốn có một vị Thiên Sai đem lại cho họ của cải vật chất. Đối với dân chúng,
cơm bánh và vui chơi quan yếu hơn cả Tôn giáo. Trong Giáo Hội cũng có rất nhiều
người lấy việc thủ đắc đất đai quan hệ hơn thủ đắc Nước Thiên Chúa. Đất đáng
giá hơn trời, tiền bạc hơn tinh thần, tạm bợ hơn vĩnh cửu.
Người thứ hai viện cớ bận việc. Họ phải thử mấy cặp bò mới tậu.
Đúng ra, họ có thể nhận lời nhưng phải là lúc khác. Bây giờ, họ rất bận bịu.
Chúng ta thấy hạng người này ở nhiều nơi, nhiều lúc. Họ bị nô lệ cho công việc;
tâm hồn không có lúc nào thư thái.
Bị lôi cuốn vào guồng máy hoạt động họ không còn thì giờ và
thảnh thơi để lo đến việc trọng đại đời đời và nghĩ đến vận mệnh đích thực của
mình.
Sau cùng, những nhu cầu của tình yêu và xác thể được người thứ
ba đưa ra để kiếu từ. Nơi nhiều người, tình dục thắng lướt cả những nhu cầu
thiêng liêng, và bản năng đã ràng buộc họ. Họ hoàn toàn chìm đắm trong dục tình
và không còn gì là linh thiêng nữa. Với họ, tôn giáo hình như là một vùng đất
xa xăm, một thực tại lạ lùng.
3. Những người được tuyển chọn
Tuy nhiên, Nước Thiên Chúa cuối cùng cũng phải thành hình. Điều
mà Đức Giêsu đòi hỏi gia chủ trong đoạn trên thì chính Ngài sẽ thực hiện. Những
người ‘ăn xin, què quặt, mù loà và bất toại được mời vào dự tiệc’. Hạng người
đáng thương bị các luật sĩ khinh bỉ có cơ hội ở trong Nước Thiên Chúa. Những
người bị các biệt phái bài bác, thực tế lại là những kẻ được chọn.
Lời mời được tống đạt một lần nữa, dọc theo đường đi và các bờ
rào mà đến với những người không quen, những người ở xa, những người chẳng có
liên hệ gì cả. Trường hợp của Israel đã đưa đến biện pháp hoạt động sứ vụ nơi
dân ngoại. Họ gia nhập từng đoàn. Trong thư gửi tín hữu Rôma, th. Phaolô bình
luận mầu nhiệm này:
Theo lối so sánh của thánh nhân thì: ngành cây Israel đã bị chặt
khỏi thân cây Ô-liu (tượng trưng cho Đức Kitô). Nhưng gốc cây không mất sinh
lực. Ngành cây dân ngoại được tháp vào đó và như thế cây Ô-liu đã sinh hoa kết
trái không ngờ. Ở đây, mầu nhiệm Thiên Chúa chọn lựa được bày tỏ rõ ràng.
Đó cũng là điều khích lệ các Kitô hữu. Trong tiệc cưới trên Nước
trời, người ta sẽ thấy có những người vắng mặt: giáo hoàng, giám mục, linh mục,
đan sĩ, tu sĩ, giám đốc hội đoàn, các chức sắc trong Giáo Hội, những người
nhiệt tâm hoạt động; việc họ không có mặt khiến người ta ngạc nhiên, nhưng có
tìm cũng vô ích thôi.
Bù lại, người ta thấy có những kẻ không ngờ, họ không gia nhập
Giáo Hội hữu hình, nhưng nối kết với Đức Kitô trong tâm hồn mà không ý thức,
như vậy cũng là thuộc về Giáo Hội. Trong Giáo Hội, có những người bề ngoài chưa
được tốt, nhưng vì có ý thức tội lỗi của mình nên đã tìm được con đường về với
Thiên Chúa nhờ hối cải và sám hối.
Cũng có những người đơn sơ, ngây thơ, sống âm thầm mà vác thánh
giá, đồng thời cố gắng chu toàn bổn phận của mình trong cuộc sống thường nhật.
Những kẻ được chọn thực sự lại khác với những người thiên hạ thường nghĩ. Và
nhà của Chúa cũng sẽ đầy người…
Trong khi Chúa tiến về Giêrusalem, và cảm thấy sức đề kháng của
quần chúng. Lời huấn dụ của Ngài ngày càng có tính chất trang trọng và nghiêm
khắc, tuy nhiên vẫn có mầu sắc lạc quan. Vì căn nhà Chúa đến để xây dựng thì
Ngài sẽ dành cho những người biết đền đáp tình thương của Ngài.
TỪ BỎ (14, 25-33)
Nếu trong đoạn trước, khung cảnh bên ngoài của bữa tiệc khiến
đoạn văn được thống nhất, thì ở đây, mọi lời Chúa nói đều quy về một ý niệm sâu
xa là sự thoát ly và từ bỏ.
Nhiều đám đông dân chứng dấn bước theo Thày. Họ tưởng là noi
gương Thày cũng dễ thôi, và trong lúc hăng say nhất thời, mọi chuyện họ đều coi
là thường. Chính vì lẽ đó, Chúa Kitô, một cách từ tốn nhưng không kém phần
nghiêm trọng, đã đặt ra cho thính giả đang nghe Ngài, là các môn đệ, một điều
kiện gắt gao.
1. Yêu sách
Người nào muốn theo Ngài hẳn phải cởi bỏ mình khỏi những gì ràng
buộc mình nhất. Người đó phải cắt đứt liên hệ với gia đình,, tức là những liên
hệ huyết nhục: ‘cha mẹ, vợ con, anh chị em’. Tình gia tộc huyết thống đã được
ghi khắc trong bản tính loài người, và thêm đậm đà thắm thiết nhờ những tháng
dài chung sống với nhau.
Thế nhưng Thiên Chúa còn quí giá hơn gấp bội, và hết thảy mọi
quyền lời phàm nhân đều phải nhường bước trước những quyền lợi Thiên Chúa.
Quyền lợi của Thiên Chúa ràng buộc con người đến độ mọi thứ liên hệ khác hoá ra
vô hiệu.
Theo kiểu diễn tả lạ kỳ của Kinh Thánh, thì Chúa là Thiên Chúa hay
ghen. Tình yêu mà Ngài đòi hỏi phải toàn diện và tuyệt đối, để về phần Ngài,
tình yêu của Ngài cũng làm mãn nguyện những kẻ được tuyển chọn. Người ta chỉ có
thể hiểu được bí nhiệm trọng đại đó, chỉ có thể tiến sâu vào ngôi thánh điện
này một khi hoàn toàn thoát ly khỏi tạo vật. Người ta chỉ vào phòng loan với
Chúa một thân một mình mà thôi.
Còn hơn thế nữa: con người đó lại phải từ bỏ ‘chính bản thân
mình’. Thân phận con người hoàn toàn tự nhiên, với những ước muốn, những nhớ
nhung, bản năng tự cao tự đại, lòng ham sinh uý tử, địa vị của mình trong xã
hội và đồng loại, tất cả những cái đó phải được từ bỏ hoàn toàn.
Như cánh bướm kia thoát thân từ caí kén, con người mới sẽ một
lần nữa rời bỏ cung lòng người mẹ để tái sinh trong cuộc sống mới. Đức Kitô còn
đòi hỏi hơn nữa: con người đó phải ‘ghét’ tha nhân cũng như chính mình vậy. Như
thế không chỉ có ý nói đến sự xa cách về không gian, sự chấp nhận những thua
thiệt, sự từ bỏ tiệm tiến và hầu như không cảm thấy, nhưng đây là một sự từ
khức mãnh liệt, có ý thức, đớn đau ở mọi nơi mọi thời.
Khi gặp phải chống đối hoặc ngay cả khi Thiên Chúa hay những nhu
cầu linh thiêng coi như dửng dưng xa cách, lúc đó con người sẽ phải lựa chọn,
phải quyết định trước một ngã ba đường nan giải.
Còn phải đi xa hơn nữa: ‘Ai không vác khổ giá mình, ắt không thể
là môn đệ Ta’. Bị đóng đinh có nghĩa như bị xã hội coi như là nguy hiểm và đại
ác. Thập giá đem lại cái gì? Thưa, bị bạo lực nghiền nát, bị hành hạ, xua đuổi,
chết chóc, một cuộc đời kết thúc ô nhục và đẫm máu.
Trên tất cả, có một lời soi sáng và biện minh cho yêu sách tiệm
tiến đó: ‘Kẻ nào theo Ta, kẻ nào muốn làm môn đệ của Ta’. ‘Ta’ và ‘của Ta’ ở
đây ám chỉ Chúa Kitô. Theo Ngài là bước đi trong con đường của Ngài, là được
làm môn đệ của Ngài, là được dõi bước theo Ngài. Ngài là một vị Thày thật cao
cả, tình yêu thương của Ngài quá mạnh mẽ,những điều Ngài đòi hỏi quả chính
đáng, uy thế của Ngài mãnh liệt đến độ mọi cái khác đều phải lùi bước.
Khi đã tận hiến hoàn toàn cho Chúa, không thể nào sống dễ dãi,
tiện nghi nữa, mà chỉ còn Thiên Chúa độc quyền đòi hỏi và tình yêu hướng về đối
tượng độc nhất.
2. Soi sáng
Giáo huấn này thật là quan trọng, khiến Chúa Giêsu phải soi sáng
bằng ba ví dụ. Thứ nhất: việc xây tháp. Cũng như không thể xây một cái tháp mà
không có một đồng xu dính túi, thì người ta chẳng thể xây dựng đời sống theo
Đức Kitô một cách tươi vui khi không có sự từ bỏ hoàn toàn. Sự hy sinh phải
được coi là điều kiện tiên quyết, một giả thuyết nền tảng.
Thí dụ thứ hai là cuộc chiến. Ông vua cần có binh lính mới chinh
phục được chỗ này chỗ nọ; người môn đệ cũng cần phải có sự từ bỏ để chiến đấu
chống lại thù địch của Thiên Chúa. Trong trận chiến trần gian, binh giáp là
điều kiện tiên quyết thì hy sinh cũng là điều kiện rất cốt thiết cho cuộc chiến
đấu thiêng liêng: ‘Ai trong anh chị em không từ bỏ hết thảy của cải mình đi thì
không thể làm môn đệ của Ta’. Trong hai thí dụ trên đây có một sự đảo lộn giá
trị. Tiền bạc là một động lực hữu hiệu để xây tháp cũng như muốn chiến tranh
cần phải có ba quân chiến sĩ.
Ta cũng phải kết luận rằng: muốn phục vụ Đức Kitô, con người cần
phải có những giá trị tích cực. Nhưng hai hình ảnh lại có ý nghĩa trái ngược.
Đối với thế gian, chiếm hữu là cơ bản; còn trong việc theo gương Chúa Kitô, sự
không-chiếm-hữu, sự từ bỏ mới chính là điều quan trọng hơn hết. Chúa Kitô là và
phải là tất cả. Từ bỏ đối với Đức Kitô không nghĩa là một tặng phẩm với hậu ý
được đền đáp.