THÁNH MONICA
(322?-387)
Lược sử
Hoàn cảnh cuộc đời
Thánh Monica đã có thể biến ngài thành một người vợ hay mè nheo, một nàng dâu nhiều cay
đắng và một người mẹ tuyệt
vọng, tuy nhiên ngài đã không chịu thua bất cứ cám dỗ nào.
Mặc dù ngài là một
Kitô Hữu, cha mẹ ngài đã gả cho một người ngoại giáo, ông Patricius, là người
sống trong cùng tỉnh Tagaste ở Bắc Phi Châu. Patricius là người tốt nhưng ông
vô cùng nóng nẩy và phóng túng. Ngoài ra Thánh Monica còn phải chịu đựng bà mẹ
chồng hay gắt gỏng. Ông Patricius thường rầy la vợ vì bà hay thương người.
Nhưng sự cầu nguyện và gương mẫu đời sống của Thánh Monica sau cùng đã chinh
phục được người chồng cũng như mẹ chồng, ngài đã đưa họ trở về với đức tin Kitô
Giáo. Ông Patricius chết năm 371, sau khi rửa tội được một năm để lại người vợ
goá và ba con nhỏ.
Người con cả,
Augustine Hippo, nổi tiếng nhất (sau này là thánh). Vào lúc cha chết, Augustine
mới 17 tuổi và là sinh viên trường hùng biện ở Carthage. Thánh Monica thật đau
buồn khi thấy con mình đi theo tà thuyết
Manikê và sống cuộc đời phóng đãng. Có những lúc Thánh Monica không cho con được
ăn ngủ ở trong nhà. Và rồi một đêm kia, ngài đươc thị kiến và được đảm bảo là Augustine sẽ trở về với đức tin. Từ
đó trở đi ngài sống gần với con hơn để ăn chay và cầu nguyện cho con. Quả vậy, ngài ở gần đến nỗi Augustine
cũng phải bực mình.
Ngài tiếp tục cầu
nguyện cho Augustine trong những năm anh theo học với đức giám mục. Vào Phục
Sinh năm 387, Đức Ambrôsiô rửa tội cho Augustine và một vài người bạn của anh.
Không lâu sau đó, cả nhóm đi Phi Châu. Lúc ấy, Thánh Monica biết cuộc đời ngài
sắp chấm dứt, ngài nói với Augustine, "Con ơi, không có gì trên trần gian
này làm mẹ vui lòng cả. Mẹ không biết có gì còn phải thi hành và tại sao mẹ lại
ở đây, vì mọi hy vọng của mẹ ở trần gian này đều đã được hoàn tất." Sau đó
không lâu ngài bị bệnh và chịu đau đớn trong chín ngày trước khi từ trần.
Tất cả những gì chúng
ta biết về Thánh Monica là trong tác phẩm Tự Thú của Thánh Augustine.
Suy niệm 1 Vợ
Hoàn cảnh cuộc đời Thánh Monica đã có thể biến ngài thành một người vợ hay mè
nheo, một nàng dâu nhiều cay đắng và một người mẹ tuyệt vọng, tuy nhiên ngài đã
không chịu thua bất cứ cám dỗ nào.
Năm 22 tuổi, ngài vâng lời cha mẹ kết hôn với Patricius, một người ngoại
đạo dòng dõi quý phái, nhưng tính tình ngang tàng độc ác. Tuổi chàng gấp đôi
nàng! Với tính hiền lành và kiên nhẫn, ngài đã biến cuộc đời hôn nhân “khập
khễnh” thành êm đềm. Ít năm sau, người ta hỏi nàng là có cách nào có thể “sống
chung hòa bình” với một người chồng cộc cằn như thế? Nửa đùa nửa thật, ngài trả
lời: Tất cả bí quyết là hãy coi sự ràng buộc hôn nhân như một thân phận nô lệ,
và khi ông chủ nổi nóng thì đừng có cãi lại!
Thật sự ngài không bao giờ cãi lý với chồng, nhưng luôn vâng lời cách dễ
thương. Hai mươi năm cầu nguyện, nhịn nhục và làm gương sáng cho chồng, nay đã
đơm hoa kết trái. Patricius khuất phục ơn Chúa, xin học đạo và lãnh nhận Thánh
tẩy. Sau khi xây lại cuộc đời, Patricius sống bình an với Chúa để rồi một năm
sau đó ông chết lành thánh.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
các hiền mẫu sống thánh để thánh hóa chồng mình (1Cr 7,14;1Pr 3,1-6).
Suy niệm 2 Nàng dâu
Hoàn cảnh cuộc đời Thánh Monica đã có thể biến ngài thành một người vợ hay
mè nheo, một nàng dâu nhiều cay đắng và một người mẹ tuyệt vọng, tuy nhiên ngài
đã không chịu thua bất cứ cám dỗ nào.
Ngài phải chịu đựng bà mẹ chồng hay gắt gỏng, nhưng sự cầu nguyện và gương
mẫu đời sống của ngài sau cùng đã chinh phục được bà trở về với đức tin Kitô
Giáo. Tính gắt gỏng thường được biểu hiện qua thái độ của một người lớn la rầy
quở trách đối với việc làm vốn không vừa ý mình của người nhỏ, cho dầu mang
tính vô lý thậm chí mâu thuẫn, khiến người làm chẳng biết xử trí thế nào cho
phải, như câu chuyện kể về chị Têrêxa Hài Đồng Giêsu: với bổn phận giúp một chị
già đến nhà nguyện, chị Têrêxa bước trước chừng nửa bàn chân để dễ dìu đi, thế
là bị chị ta quở: Không biết tôi già yếu hay sao mà đi trước lôi tôi như thế?
Rút kinh nghiệm, Têrêxa đổi thế, đi chậm hơn cũng chừng nửa bàn chân, nhưng rồi
cũng bị rầy: Chị dìu tôi hay tôi dìu chị mà lại đi sau như muốn xô đẩy tôi đi
cho nhanh.
Người có tính gắt gỏng thì trời nắng lên cũng không hài lòng, vì đâu nghĩ
tới nhu cầu của bao người đang cần nắng to để phơi cá, phơi lúa, phơi dưa. Đến
lúc trời mưa xuống không ra ngoài được thì cũng than phiền, vì đâu nghĩ tới nhu
cầu của bao cánh đồng nứt nẻ do khô hạn đang cần nước. Thế rồi giận cá chém
thớt, người nhỏ vẫn là người chịu đòn trước nỗi bức xúc của người lớn. Đó cũng
là thái độ của nhóm người cay ghét Đức Giêsu mà chẳng làm được gì nên trút cơn
giận xuống đầu cô gái xức dầu thơm cho Chúa (Mc 14,3-9).
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
chúng con biết sống nhịn nhục chịu đựng tính gắt gỏng của người theo hướng: một
nhịn bằng chín lành để cầu cho họ.
Suy niệm 3 Mẹ
Hoàn cảnh cuộc đời Thánh Monica đã có thể biến ngài thành một người vợ hay
mè nheo, một nàng dâu nhiều cay đắng và một người mẹ tuyệt vọng, tuy nhiên ngài
đã không chịu thua bất cứ cám dỗ nào.
Khi 29 tuổi, Augustine quyết định đi Rôma để dạy về hùng biện. Một tối kia,
Augustine nói với mẹ là anh ra bến tầu để từ giã bạn bè. Nhưng, anh lại lên tầu
đi Rôma. Thánh Monica thật đau lòng khi biết mình bị lừa, nhưng ngài nhất định
đi theo. Vừa đến Rôma thì ngài lại biết là Augustine đã đi Milan. Mặc dù việc
di chuyển khó khăn, ngài vẫn nhất định bám sát.
Ở đây, Augustine bị ảnh hưởng bởi một giám mục, Đức Ambrôsiô, là vị linh
hướng sau này của Thánh Monica. Augustine chấp nhận mọi lời khuyên của đức giám
mục và tập được đức khiêm tốn đến độ ngài có thể từ bỏ được nhiều tật xấu.
Thánh Monica trở thành người lãnh đạo của nhóm phụ nữ đạo đức ở Milan cũng như
khi ở Tagaste. Ngài tiếp tục cầu nguyện cho Augustine trong những năm anh theo
học với đức giám mục. Vào Phục Sinh năm 387, Đức Ambrôsiô rửa tội cho
Augustine.
* Lạy Chúa Giêsu, chúng con
xin cùng với Thánh Augustine dâng lên lời cầu bày tỏ lòng tri ân mẫu thân mình:
Lạy Chúa, sở dĩ con được làm Con Chúa, là vì Ngài đã ban cho con một người mẹ
như thế đó (Tự Thuật).
Suy niệm 4 Tà thuyết
Manikê
Monica thật đau buồn khi thấy con mình đi theo tà thuyết Manikê.
Lạc giáo theo phái Manikê lầm l5c tuyên xưng hai vị thần: một Chúa thiện và
một chúa ác. Họ quả quyết việc tạo dựng vạn vật hữu hình không do Cha trên trời
(Chúa thiện) mà do ma quỷ Satan, do thần ác. Họ chối bỏ Đức Kitô nhập thể trong
lòng Mẹ Maria, và nói: Ngài không có thân xác như mọi người khác; rằng Ngài
không chết trên Thánh Giá, không phục sinh từ cõi chết; rằng Ngài không lên
trời với xác phàm vì tất cả đều chỉ là hình bóng.
Cũng thế họ nói có hai giáo hội: một tốt là nhóm họ mà họ tự nhận là của
Chúa Kitô; giáo hội kia xấu là giáo hội Rôma, mà họ gọi là bà mẹ thông dâm,
Babylon, con điếm vĩ đại, đền thờ ma quỷ, hội đồng của Satan. Họ thay phép rửa
bằng nước bằng phép rửa thiêng liêng gọi là Consolamentum, của Thánh Thần! Và
dĩ nhiên tà thuyết này bị Đức Giáo Hoàng Lêô I (cũng gọi là Lêô Cả) kết án tại
Công Đồng Calcedonia (451).
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
chúng con luôn kiên vững niềm tin để không sống lầm lạc trong các tà thuyết.
Suy niệm 5 Thị kiến
Một đêm kia, Monica đươc thị kiến và được đảm bảo là Augustine sẽ trở về
với đức tin.
Trong nỗi buồn đau về người con dấu yêu là Augustine với đời sống sa đọa
luân lý đến mức có con ngoại hôn, cả sa đọa về đạo lý khi đi theo tà thuyết
Manikê, Monica khóc lóc cầu xin đêm ngày.
Thế rồi trong một thị kiến, ngài được một thiên thần đến an ủi và trấn an
bằng việc cho biết trong tương lai người con dấu yêu của bà là Augustine sẽ trở
về với đức tin, nhờ việc bà ăn chay cầu nguyện liên lĩ.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
chúng con thấy được giá trị của việc ăn chay như một chắp cánh ước mơ cho lời
cầu được thực hiện.
Suy niệm 6 Ăn chay
và cầu nguyện
Monica sống gần với con hơn để ăn chay và cầu nguyện cho con.
Trong xã hội ngày nay, mọi thứ đều sẵn sàng, từ mì ăn liền, cà phê uống
liền, đến việc tiêu xài liền (instant-credit) khiến chúng ta không còn kiên
nhẫn. Tương tự như thế, chúng ta cũng muốn lời cầu xin của chúng ta được đáp
trả ngay lập tức. Thánh Monica là gương mẫu của sự kiên nhẫn. Những năm trường
cầu nguyện, cộng với đức tính kiên cường và kỷ luật, sau cùng đã đưa đến sự trở
lại của người chồng nóng nẩy, người mẹ chồng ưa gắt gỏng và người con thông
minh nhưng bướng bỉnh, là Augustine.
Khi Thánh Monica từ Bắc Phi Châu sang Milan, ngài nghĩ ra những thói quen
đạo đức mới cho ngài và cho những người thời ấy, tỉ như ăn chay ngày thứ Bảy,
là điều không phổ thông ở Milan. Ngài hỏi Thánh Ambrôsiô là nên giữ những thói
quen nào. Câu trả lời nổi tiếng của Thánh Ambrôsiô là: "Khi cha ở đây, cha
không giữ chay ngày thứ Bảy, nhưng khi ở Rôma thì cha sẽ giữ chay; hãy làm theo
những phong tục và huấn thị của Giáo Hội như đã được ban bố đặc biệt cho địa
phương mà con đang sống".
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
chúng con biết hỗ trợ cho việc ăn chay cầu nguyện bằng một đức kiên nhẫn vượt
thời gian như thánh Monica.