THÁNH ANGELA MERICI
(1470-1540)
Lm. Phêrô Nguyễn Ngọc Mỹ
Lược sử
Vào lúc 56 tuổi, Angela Merici từ
chối lời yêu cầu của Đức Giáo Hoàng. Ngài biết Đức Giáo Hoàng Clêmentê VII muốn
ban cho ngài một vinh dự lớn lao và một cơ hội vĩ đại để phục
vụ, khi đức giáo hoàng yêu cầu ngài nhận trách nhiệm lãnh đạo một dòng nữ tu
chuyên về điều dưỡng. Nhưng Angela biết công việc điều dưỡng không phải là điều
Thiên Chúa muốn mời gọi ngài thi hành.
Ngài mới từ Đất Thánh trở về. Khi
trên đường đến đó ngài bị bệnh nặng và bị mù. Tuy nhiên, ngài nhất quyết tiếp
tục cuộc hành hương và thăm viếng thánh địa với tất cả lòng sùng kính hơn là muốn chiêm ngưỡng bằng cặp mắt. Trên đường về
ngài được chữa lành và được sáng mắt. Điều ấy chắc chắn đã nhắc nhở ngài không
thể nhắm mắt trước nhu cầu của những người xung quanh, và đừng đóng cửa lòng
trước lời mời của Thiên Chúa.
Ở khắp nơi trong thành phố, đâu đâu
ngài cũng thấy các em gái nghèo nàn, không có học vấn và cũng không có tương
lai. Trong thế kỷ mười lăm và mười sáu của Thánh Angela, vấn đề giáo dục phụ nữ
là dành cho người giầu và cho các nữ tu. Angela là người có học thức. Cha mẹ
ngài chết sớm khi ngài mới mười tuổi và sau đó ngài phải sống với người chú. Ngài
thực sự bối rối khi thấy chị của ngài từ trần mà không được lãnh nhận các bí tích. Trong một thị kiến ngài được đảm bảo là chị của ngài
được an toàn trong bàn tay Thiên Chúa -- và cũng qua thị kiến ấy ngài tận hiến
cuộc đời cho Thiên Chúa.
Khi chú ngài từ trần, trở về nhà ngài
nhận thấy các em gái trong vùng không có một chút học vấn. Nhưng ai sẽ dạy các
em? Thời ấy thật khác biệt. Phụ nữ không được phép làm nghề giáo và các cô chưa
chồng thì không được tự ý đi ra ngoài -- dù để phục vụ người khác. Nữ tu là các
phụ nữ có kiến thức nhưng họ không được phép bước chân ra khỏi tu viện. Thời đó
không có dòng nữ tu chuyên về giáo dục như ngày nay.
Để giúp đỡ các em, Angela nghĩ ra một
phương cách mới. Ngài quy tụ một nhóm các cô thuộc dòng Ba Phanxicô, đi ra
đường phố và tụ tập các em gái lại để dạy học cho các em. Các cô không có tiền
cũng như không có quyền thế, họ chỉ có tấm lòng tận tụy cho việc giáo
dục và cho Đức Kitô. Sống trong chính nhà của mình, họ gặp gỡ để cầu nguyện và
dạy học. Họ thành công đến nỗi Angela được yêu cầu đưa sáng kiến ấy để thực
hiện ở các thành phố khác, và đã làm nhiều người kinh ngạc, kể cả đức giáo
hoàng.
Dù ngài từ chối đức giáo hoàng, nhưng
có lẽ thỉnh cầu của đức giáo hoàng đã gợi ý cho ngài thấy: cần phải
chính thức hóa tổ chức của ngài. Mặc dù chưa bao giờ là một nữ tu, Hội Thánh
Ursula của Angela là nhóm nữ tu đầu tiên hoạt động ngoài khuôn khổ nhà dòng và
là dòng nữ đầu tiên chuyên lo giáo dục.
Thánh Angela Merici từ trần năm 1540,
khi ngài khoảng 70 tuổi.
Suy niệm 1: Vinh dự
Đức Giáo Hoàng Clêmentê VII muốn ban cho Angela Merici một vinh dự lớn lao
khi yêu cầu ngài nhận trách nhiệm lãnh đạo một dòng nữ tu chuyên về điều dưỡng.
Vinh dự cá nhân cũng cần thiết, nhưng không quan trọng bằng vinh danh Thiên
Chúa. Chính vì thế Angela đã từ chối, vì biết công việc điều dưỡng không phải
là điều Thiên Chúa muốn mời gọi ngài thi hành.
Chính Đức Giêsu cũng truyền dạy mọi người phải ưu tiên làm vinh danh Thiên
Chúa (Mt 6,8), đến mức không cần người đời tôn vinh (Ga 5,41), vì được người
khen do đẹp lòng người, mà bị Thiên Chúa chê do mất lòng Chúa, thì đâu còn giá
trị gì.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
chúng con sống châm ngôn: thà làm mất lòng người đời hơn làm mất lòng Thiên
Chúa.
Suy niệm 2: Sùng
kính
Thánh Angela Merici nhất quyết tiếp tục cuộc hành hương và thăm viếng các
thánh địa với tất cả lòng sùng kính hơn là muốn chiêm ngưỡng bằng cặp mắt.
Thánh Angela Merici đã để lại cho hậu thế một mẫu gương về lòng sùng kính. Lòng
sùng kính phải được thể hiện cụ thể trong hành động, vì con người vốn có hồn và
có xác.
Đức Giêsu vốn hiền lành tuyệt vời nhưng Ngài cũng không chấp nhận được
những việc làm bất kính đối với nơi cầu nguyện (Ga 2,15). Ngược lại những hành
vi cúi mình, chấp tay, quỳ đứng cũng như ngồi trang nghiêm trong nhà thờ, chẳng
những giúp thể hiện mà còn làm phát huy lòng sùng kính nữa.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng
con luôn trân trọng thực hành các hình thức bày tỏ lòng sùng kính được phép tại
địa phương.
Suy niệm 3: Xức
dầu
Thánh Angela Merici thực sự bối rối khi thấy chị của ngài từ trần mà không
được lãnh nhận các bí tích. Nhưng sau đó trong một thị kiến ngài được đảm bảo
là chị của ngài được an toàn trong bàn tay Thiên Chúa.
Nhiều tín hữu đạo đức chẳng những bối rối mà còn xót xa khi thấy người thân
lìa đời mà không lãnh nhận được các bí tích cuối cùng, cụ thể là bí tích xức
dầu bệnh nhân, vì không hưởng được các ơn riêng là:
Giúp kết hiệp với Đức Kitô chịu khổ nạn, Được ơn sức mạnh, bình an và can
đảm đón nhận Thiên Ý, Tha tội trong trường hợp không xưng tội được, Hồi phục
sức khoẻ nếu hữu ích cho phần rỗi, Chuẩn bị bước vào đời sống vĩnh cửu.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
chúng con luôn sống lành thánh trong sạch, để khi đột xuất lìa đời mà không kịp
được Xức Dầu, thì cũng thanh thản lên đường.
Suy niệm 4: Nhu cầu học vấn
Thánh Angela Merici nhận thấy các em gái trong vùng không có một chút học
vấn... Ngài quy tụ một nhóm các cô thuộc dòng Ba Phanxicô, đi ra đường phố và
tụ tập các em gái lại để dạy học cho các em.
Như với nhiều vị thánh khác, lịch sử hầu như chỉ lưu tâm đến hoạt động của
các ngài. Nhưng chúng ta phải luôn nhớ rằng, đức tin và đức ái sâu xa của các
ngài là động lực thúc đẩy và là nguồn can đảm giúp các ngài đáp ứng với nhu cầu
không cùng của con người trong xã hội.
Khi sự thay đổi trở nên khó khăn đối với nhiều người, có lẽ thật hữu ích
khi nhớ lại lời của thánh nữ nói với các nữ tu: "Nếu theo thời gian và vì
nhu cầu, các chị phải vâng theo các quy luật mới và thay đổi một vài điều, thì
hãy thi hành với sự thận trọng và hãy để ý đến lời khuyên bảo."
* Lạy Chúa Giêsu, xin ban cho
chúng con một đức ái siêu vượt để chẳng những thấy mà còn đáp ứng các nhu cầu
chính đáng của tha nhân.
Suy niệm 5: Tấm lòng
Các cô không có tiền cũng như không có quyền thế, họ chỉ có tấm lòng tận
tụy cho việc giáo dục và cho Đức Kitô.
Bà góa nghèo đến mức bỏ vào hòm cúng đền thờ tất cả những gì mình có để
nuôi sống, cho dầu đó chỉ là một số tiền rất khiêm tốn nhưng lại biểu lộ một
tấm lòng cao cả, khiến Đức Giêsu phải ghi nhận và lớn tiếng biểu dương (Mc
12,43).
Banaba lại giàu có của cải và đồng thời cũng giàu có tấm lòng. Ông có một thửa đất, nhưng sẵn
sàng bán đi, lấy hết tiền đem trao cho các tông đồ theo lời mời gọi của các
ngài, để các ngài phân phát đồng đều cho những tín hữu thiếu thốn (Cv 4,36-37).
* Lạy Chúa Giêsu, xin thương
ban cho chúng con một tấm lòng vàng, để dầu giàu dầu nghèo, chúng con vẫn luôn
sống hết mình cho tha nhân.
Suy niệm 6: Gợi ý
Dù Thánh Angela
Merici từ chối đức giáo hoàng, nhưng có lẽ thỉnh cầu của đức giáo hoàng đã gợi
ý cho ngài thấy: cần phải chính thức hóa tổ chức của ngài.
Gợi ý thì không
mang tính quyết định, vì thế đương sự được gợi ý có thể chọn theo hay từ chối
không làm theo. Tuy nhiên nếu đương sự khiêm tốn và khôn ngoan chọn làm theo sự
gợi ý như là chính quyết định của mình, thì kết quả sẽ vô cùng tuyệt mỹ.
Thật vậy, mặc dù
chưa bao giờ là một nữ tu, Hội Thánh Ursula của Angela là nhóm nữ tu đầu tiên
hoạt động ngoài khuôn khổ nhà dòng và là dòng nữ đầu tiên chuyên lo giáo dục.
Họ thành công đến nỗi Angela được yêu cầu đưa sáng kiến ấy để thực hiện ở các
thành phố khác, và đã làm nhiều người kinh ngạc, kể cả đức giáo hoàng.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
chúng con trân trọng sự gợi ý đến mức luôn làm theo, hầu đạt được thành quả khả
quan.