Thánh Giáo hoàng PIÔ V
(1504-1572)
Lm. Phêrô
Nguyễn Ngọc Mỹ
Lược sử
Đây là vị giáo hoàng
mà công việc của ngài là thi hành nghị
quyết của Công Đồng Tridentinô cách đây bốn thế kỷ. Nếu chúng ta nghĩ các giáo
hoàng đương thời phải gặp những khó khăn nào trong việc thi hành nghị quyết của
Công Đồng Vatican II, thì Đức Piô V lại gặp nhiều khó khăn hơn sau công đồng
lịch sử đó.
Đức Piô V sinh trong
một gia đình nghèo ở Bosco, nước Ý. Tên rửa tội là Antôniô Micae và vì gia đình
quá nghèo nên cậu phải đi chăn cừu. Trong dịp gặp gỡ hai tu sĩ dòng Đa Minh, vì thấy sự thông minh cũng như
nhân đức của cậu, họ đã xin phép gia đình đưa cậu về sống với họ, lúc ấy cậu
mới 12 tuổi. Sau một thời gian tu tập, Antôniô Micae được thụ phong linh mục
năm 1528, sau đó được bổ nhiệm làm giáo sư triết và thần học ở Genoa. Trong
mười sáu năm kế đó, Cha Micae đi khắp các cơ sở của nhà dòng để khuyến khích
việc tuân giữ Quy Luật Dòng cách
nghiêm nhặt qua lời nói cũng như hành động của ngài.
Năm 1555, Cha Micae
được tấn phong làm Giám Mục của Nepi và Sutri, và năm 1557, ngài được nâng lên
hàng Hồng Y. Năm 1566, Đức Giáo Hoàng Phaolô IV từ trần và Đức Hồng Y Micae
được chọn làm người kế vị, lấy tên là Piô V.
Trong nhiệm kỳ giáo
hoàng của ngài, 1566 -- 1572, Đức Piô V phải đối diện với một trách nhiệm thật
lớn lao đó là phục hồi một Giáo
Hội vụn vỡ và phân tán. Dân Chúa thời ấy bị rúng động bởi sự thối nát của hàng
giáo sĩ, bởi cuộc Cải Cách Tin Lành, bởi sự đe dọa xâm lăng thường xuyên của
người Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 1545, vị giáo hoàng tiền nhiệm triệu tập Công Đồng Tredentinô nhằm cố
giải quyết các vấn đề khẩn trương nói trên. Trong vòng 18 năm, các Giáo Phụ
thảo luận, lên án, xác nhận và quyết định trong một chuỗi hành động. Và Công
Đồng kết thúc năm 1563.
Trong cố gắng cải tổ
Giáo Hội và Tòa Thánh Vatican, Đức Piô gặp sự chống đối mãnh liệt của Nữ Hoàng
Elizabeth của Anh và Hoàng Đế Maximilian II của Rôma. Các khó khăn ở Pháp và
Hòa Lan cũng cản trở cho sự hợp nhất Âu Châu để chống với Thổ Nhĩ Kỳ. Mãi đến
giây phút cuối cùng ngài mới có thể tổ chức được một đạo quân và chiến thắng ở
Vịnh Lepanto gần Hy Lạp vào tháng Mười 1571.
Sự hoạt động không
ngừng của Đức Piô trong việc canh tân Giáo Hội
được dựa trên cá tính của ngài là một tu sĩ dòng Đa Minh. Ngài dành nhiều giờ
để cầu nguyện với Thiên Chúa, nghiêm nhặt chay tịnh, tự thoái thác những thói
quen xa hoa của giáo hoàng thời ấy và trung thành tuân giữ quy luật cũng như
tinh thần của Dòng Đa Minh.
Đức Piô từ trần năm
1572.
Suy niệm 1: Thi hành
Đây là vị giáo hoàng mà công việc của ngài là thi hành nghị quyết của Công
Đồng Tridentinô cách đây bốn thế kỷ.
Quả là một vị lãnh đạo tinh thần sáng chói và gương mẫu khi ngài không chủ
nói mà làm.
Thật vậy, năm 1566, Đức Piô V lên ngôi giáo hoàng và phải đảm nhận công
việc cải cách tức thời do Công Đồng đưa ra. Ngài ra lệnh thành lập các chủng
viện để huấn luyện các linh mục một cách thích hợp. Ngài cho công bố sách lễ
mới, kinh nhật tụng mới, sách giáo lý mới và thiết lập quy chế giáo lý cho trẻ
em.
Đức Piô cương quyết áp dụng kỷ luật đối với những lạm dụng trong Giáo Hội.
Ngài kiên trì phục vụ người nghèo và người đau yếu qua việc xây cất các bệnh
viện, cung cấp thực phẩm cho người nghèo đói và lấy tiền quỹ thường để tổ chức
tiệc tùng cho đức giáo hoàng mà giúp đỡ các người tân tòng nghèo ở Rôma.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
các nhà lãnh đạo tinh thần đừng đi vào vết xe đổ của các nhà kinh sư và
Pharisêu chỉ biết nói mà không chịu làm (Mt 23,3).
Suy niệm 2: Gặp gỡ
Trong dịp gặp gỡ hai tu sĩ dòng Đa Minh, vì thấy sự thông minh cũng như
nhân đức của cậu Antôniô Micae, họ đã xin phép gia đình đưa cậu về sống với họ,
lúc ấy cậu mới 12 tuổi.
Hạt giống tốt gặp được mãnh đất tốt sẽ sớm triển nở thành cây tươi tốt với
những hoa quả tốt đẹp. Chẳng lạ gì sau một thời gian tu tập, Antôniô Micae được
thụ phong linh mục năm 1528, sau đó được bổ nhiệm làm giáo sư triết và thần học
ở Genoa.
Năm 1555, Cha Micae được tấn phong làm Giám Mục của Nepi và Sutri, và năm
1557, ngài được nâng lên hàng Hồng Y. Năm 1566, Đức Giáo Hoàng Phaolô IV từ
trần và Đức Hồng Y Micae được chọn làm người kế vị, lấy tên là Piô V.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
chúng con chuyên tâm rèn luyện bản thân cho thật tốt, để dễ trở nên tốt hơn khi
có cơ may gặp được người tốt.
Suy niệm 3: Quy Luật
Cha Micae đi khắp các cơ sở của nhà dòng để khuyến khích việc tuân giữ Quy
Luật Dòng cách nghiêm nhặt qua lời nói cũng như hành động của ngài.
Tâm lý thường tình của con người vốn thích sống phòng khoáng và tự do,
không bị gò bó trong khuôn khổ hoặc bị ràng buộc bởi nội quy, bởi lề luật.
Nhưng hiện hữu là hiện hữu với, và sống là sống cùng, vì không ai là một hoang
đảo.
Điều này có nghĩa là trên đời này đâu chỉ tồn tại một cái “tôi”, mà còn có
vô số cái “tôi” khác, bấy nhiêu người là bấy nhiêu cái “tôi” trong xã hội,
trong cộng đoàn, trong nhóm. Do đó cần phải có lề luật để dung hòa hết mọi cái
“tôi” với nhau, để giúp cuộc sống chung vận chuyển êm đềm trong niềm tôn trọng
lẫn nhau. Chính vì thế Cha Micae đã đi khắp các cơ sở của nhà dòng để khuyến
khích việc tuân giữ Quy Luật Dòng cách nghiêm nhặt.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
chúng con tích cực tuân giữ luật lệ cách nghiêm nhặt không chỉ bằng lời nói mà
còn bằng hành động nữa.
Suy niệm 4: Phục hồi
Trong nhiệm kỳ giáo hoàng của ngài, Đức Piô V phải đối diện với một trách
nhiệm thật lớn lao đó là phục hồi một Giáo Hội vụn vỡ và phân tán.
Giáo Hội bị thảm họa vì Dân Chúa thời ấy bị rúng động bởi sự thối nát của
hàng giáo sĩ, bởi cuộc Cải Cách Tin Lành, bởi sự đe dọa xâm lăng thường xuyên
của người Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong cố gắng cải tổ Giáo Hội và Tòa Thánh Vatican, Đức Piô gặp sự chống
đối mãnh liệt của Nữ Hoàng Elizabeth của Anh và Hoàng Đế Maximilian II của
Rôma. Các khó khăn ở Pháp và Hòa Lan cũng cản trở cho sự hợp nhất Âu Châu để
chống với Thổ Nhĩ Kỳ.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
chúng con tham gia cuộc phục hồi cộng đoàn bằng việc phục hồi chính bản thân
mình mỗi ngày mỗi nên tốt hơn.
Suy niệm 5: Công Đồng
Trong vòng 18 năm, các Giáo Phụ thảo luận, lên án, xác nhận và quyết định
trong một chuỗi hành động. Và Công Đồng kết thúc năm 1563.
Để kết thúc Công Đồng Vatican II, Đức Giáo Hoàng Phaolô VI đã phát biểu
trong diễn văn bế mạc của ngài:
"Trong đại hội toàn cầu này, trong thời gian và không gian đặc ân này,
quá khứ, hiện tại và tương lai như quy tụ lại. Quá khứ: vì ở đây, tụ họp ở địa
điểm này, chúng ta có Giáo Hội của Đức Kitô với truyền thống, lịch sử, các Công
Đồng, các tiến sĩ và các thánh của Giáo Hội; hiện tại: chúng ta đang từ giã
nhau để đi vào thế giới ngày nay với những bất hạnh, đau khổ, tội lỗi của nó,
nhưng cũng có những thành công, giá trị và đức tính của nó; và tương lai ở đây
trong lời kêu gọi khẩn trương của những người dân trên thế giới muốn được công
bình hơn, trong ý muốn hòa bình, trong khát khao có ý thức hay vô thức về một
đời sống cao đẹp hơn, một đời sống mà Giáo Hội của Đức Kitô có thể đem lại và
muốn trao ban cho họ".
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
chúng con xác tín về giá trị của Công Đồng bằng việc hết mình thực thi.
Suy niệm 6: Canh tân
Sự hoạt động không ngừng của Đức Piô trong việc canh tân Giáo Hội được dựa
trên cá tính của ngài là một tu sĩ dòng Đa Minh.
Trong đời sống cá nhân và trong hành động của các giáo hoàng, cả Đức Piô V
và Phaolô VI đều dẫn dắt gia đình Thiên Chúa trong một tiến trình cải tổ nội bộ
nhằm đáp ứng với những thúc giục của Thần Khí trong các Công Đồng chính yếu.
Với sự hăng say và kiên nhẫn, Đức Piô và Phaolô theo đuổi những thay đổi do
các Giáo Phụ trong Công Đồng đề ra. Cũng như Đức Piô và Phaolô, chúng ta cũng
được mời gọi để liên tục thay đổi tâm hồn và đời sống.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp
chúng con đáp lại lời mời gọi của các vị lãnh đạo tinh thần để liên tục thay
đổi tâm hồn và đời sống.