BÀI 6. HỌC TẬP CHỮ TRÍ
1. Phương pháp là gì?
Phương pháp là khuôn phép, lề lối, qui củ, giúp ta làm việc mau tiến bộ và đạt được thành quả khả quan. Có nhiều thứ phương pháp, như:
- Phương pháp phân tích (chia nhỏ vấn đề ra mà giải quyết).
- Phương pháp tổng hợp (kết hợp nhiều phương pháp để giải quyết một vấn đề).
- Phương pháp qui nạp (đưa ra nguyên tắc từ nhiều sự kiện).
- Phương pháp suy diễn (đi từ lẽ chung ra lẽ riêng).
- Phương pháp thực nghiệm (đạt tới kết quả bằng những thí nghiệm cụ thể), v.v...
2. Sự cần thiết và lợi ích của phương pháp:
Phương pháp là điều kiện tối cần giúp chúng ta thu hoạch được kết quả cao nhất với ít công sức và thời giờ phải bỏ ra nhất, như triết gia Descartes quả quyết: “Nếu luôn theo đúng đường, thì những người đi rất chậm sẽ tiến xa hơn những kẻ chạy mà đi trệch đường”.
3. Bốn qui tắc thuộc phương pháp suy luận của Descartes:
a. Qui tắc hiển nhiên: chỉ được coi là hiển nhiên những gì ta quan niệm một cách rõ ràng và phân minh.
b. Qui tắc phân tích: gặp một khó khăn, ta phải chia nó ra thành nhiều phần hết sức và tuỳ sự có thể để rồi giải quyết dần dần những phần dễ hơn, nhân đó sẽ nhìn ra cách giải quyết những phần còn lại.
c. Qui tắc trật tự: đi từ cái biết rõ tới cái chưa biết rõ, từ cái đơn sơ tới cái phức tạp.
d. Qui tắc kiểm kê và nhìn tổng quát: soạn lại cái gì mình đã phân tích và nhìn tổng quát để chắc chắn rằng mình không quên sót điều nào.
4. Lợi hại của việc dùng phương pháp:
- Người làm việc không phương pháp, thì phó mặc may rủi, may nhờ rủi chịu, nên thất bại là chắc chắn, còn kết quả là mỏng manh.
- Trái lại khi một người thấu triệt lợi ích và ý nghĩa của phương pháp, buộc mình phải theo phương pháp, và bất cứ làm việc nào họ cũng tìm ra phương pháp, nhờ vậy hoạt động của họ theo đúng khuôn phép và thu hoạch được nhiều thành công tốt đẹp.