(1579-1639)
Không ai xứng
đáng là quan thầy của sự tha thứ và sự công bằng Kitô Giáo cho bằng Thánh
Martin của Người Nghèo.
Hàng chữ thật lạnh
lùng "không có cha" được ghi trong hồ sơ rửa tội, và danh từ
"con lai" hay "vết tích cuộc chiến" là cái tên ác nghiệt mà
những người "thuần chủng" gán cho những người mang hai dòng máu. Như
bao người khác, Martin đã có thể trở nên một người cay đắng, nhưng ngược lại,
ngay từ còn nhỏ Martin đã có lòng thương người đặc biệt, nhất là những người
nghèo và bị xã hội khinh miệt.
Ngài
là đứa con bất hợp pháp của một nhà quý tộc Tây Ban Nha ở Lima, Peru và một phụ
nữ Panama. Thánh Martin giống mẹ nên có nước da ngăm đen, và điều này làm cha
ngài khó chịu, do đó mãi tám năm sau ông mới chịu nhận Martin là con. Sau khi
sinh đứa thứ hai, ông bỏ rơi gia đình. Martin lớn lên trong cảnh nghèo nàn, thuộc
giai cấp bần cùng của xã hội Lima.
Lúc
12 tuổi, mẹ ngài cho theo học nghề cắt tóc và giải phẫu, nên ngoài việc cắt
tóc, ngài còn biết cách lấy máu (sự chữa trị rất phổ thông thời ấy), biết chăm
sóc vết thương và biết chích thuốc.
Sau
vài năm hành nghề, Martin xin vào dòng Ða Minh làm "người giúp việc,"
vì ngài cảm thấy không xứng đáng để làm thầy dòng. Sau chín năm, gương mẫu đời
sống cầu nguyện và hãm mình, bác ái và khiêm nhường của ngài khiến cộng đoàn phải
yêu cầu ngài khấn trọn. Ngài cầu nguyện hằng đêm và sống khắc khổ; công việc
hàng ngày của ngài là chăm sóc bệnh nhân và người nghèo. Ngài coi mọi người như
nhau, bất kể mầu da, sắc tộc hay địa vị xã hội. Ngài là cột trụ trong việc
thành lập cô nhi viện, chăm sóc người nô lệ từ Phi Châu và trông coi việc bố
thí của nhà dòng. Ngài trở nên nổi tiếng trong nhà dòng cũng như ngoài thành phố,
dù đó là vấn đề "chăn màn, quần áo, đèn nến, bánh kẹo, phép lạ hay lời cầu
nguyện!" Khi nhà dòng bị nợ quá nhiều, ngài nói với cha bề trên, "Con
chỉ là một đứa con lai nghèo hèn. Cha hãy bán con đi. Con là sở hữu của nhà
dòng. Hãy bán con đi để trả nợ."
Ngoài
những công việc hàng ngày như nấu ăn, giặt giũ và chăm sóc bệnh nhân, Thiên
Chúa còn ban cho ngài những ơn sủng đặc biệt: được xuất thần bay bổng trên
không, căn phòng rực sáng khi ngài cầu nguyện, ơn lưỡng tại (ở hai nơi cùng một
lúc), ơn hiểu biết cách lạ lùng, ơn chữa bệnh và chế ngự các thú vật cách tài
tình. Lòng bác ái của ngài còn nới rộng đến các thú vật ở ngoài đồng hay chó
mèo trong phố và ngay cả chuột bọ trong bếp.
Nhiều
tu sĩ thời ấy coi ngài như vị linh hướng, nhưng ngài vẫn tự coi mình là
"người nô lệ nghèo hèn." Ngài còn là bạn của Thánh Rosa ở Lima. Ngài
từ trần ngày 3-11-1639.
Lời Bàn
Kỳ
thị chủng tộc là cái tội mà hầu như không ai muốn thú nhận. Cũng như sự ô nhiễm,
đó là "cái tội của thế giới", là trách nhiệm của mọi người nhưng
không ai muốn nhận lỗi. Không ai xứng đáng là quan thầy của sự tha thứ và sự
công bằng Kitô Giáo cho bằng Thánh Martin của Người Nghèo.
Lời Trích
Trong
buổi lễ phong thánh (6-5-1962), Ðức Giáo Hoàng Gioan XXIII đã có lời nhận xét về
Thánh Martin như sau: "Ngài đã tha thứ lỗi lầm của người khác. Ngài đã
quên đi những xúc phạm thật cay đắng, vì cho rằng ngài đáng phải phạt vì những
tội lỗi của chính mình. Ngài cố gắng hết sức để đền bù các lỗi lầm ấy; ngài an ủi
bệnh nhân một cách trìu mến; ngài cung cấp thực phẩm, quần áo và thuốc men cho
người nghèo; ngài giúp đỡ các nông dân và người da đen, cũng như những người
mang hai dòng máu mà thời ấy thường coi là nô lệ: do đó ngài xứng đáng với cái
tên mà người ta thường gọi là 'Martin Nhân Hậu.'"