Têrêsa Hài đồng Giêsu:
Con đường thơ ấu thiêng liêng
Đức ái đã cho Têrêsa chìa khóa, để tìm ra ơn gọi và chỗ đứng của chị
trong Hội thánh.
Têrêsa Hài Đồng Giêsu sinh
năm 1873, qua đời năm 1897, quả là một vị thánh rất trẻ, chỉ sống được 24 tuổi
đời. Một vị thánh rất hợp thời. Một vị thánh rất gần với chúng ta. Cũng là một
trong những khuôn mặt lớn của Giáo Hội công giáo, đã được Đức Piô XI tôn phong
làm Bổn Mạng các xứ truyền giáo, ngang hàng với thánh Phanxicô Xaviê của mấy thế
kỷ trước. Thánh nữ được phong tiến sĩ Hội Thánh 1997.
Trong đêm thứ sáu Tuần
Thánh năm 1896, chị bị ho ra máu lần đầu tiên. Mười tám tháng cuối cùng là một
cuộc tử đạo triền miên. Chị qua đời ngày 30.9.1897, hưởng dương 24 tuổi, với tiếng
thì thào: “Lạy Chúa, con yêu Chúa!”
Chúng ta biết được con đường
nội tâm của thánh nữ nhờ vào quyển “Lịch sử một tâm hồn” và “Các lời nói” do bà
chị ruột cũng là bề trên sưu tập. Têrêsa đi vào cái trọn vẹn, cái vĩ đại: chị
muốn yêu mến Chúa Giêsu hơn bất cứ ai trên thế giới; chị muốn dâng mình cho
tình yêu nhân từ của Chúa như của lễ toàn thiêu; chị muốn yêu tất cả mọi người,
như Chúa Giêsu đã yêu. Chống lại kiêu ngạo, chị luôn nhận thức mình hoàn toàn bất
lực và nếu có làm được gì, đó là do sức mạnh tình yêu của Chúa ban cho.
Đức ái đã cho Têrêsa chìa
khóa, để tìm ra ơn gọi và chỗ đứng của chị trong Hội thánh.
Nên thánh bằng đường thơ ấu thiêng liêng
Từ trước tới nay, chúng ta
cho việc nên thánh là khó và chỉ có những linh hồn đặc biệt mới nên thánh được,
vì các thánh đã nên thánh bằng những cách thức khác nhau, nhưng cách nào cũng
khó khăn, vượt trên khả năng của chúng ta. Nhưng nay thánh nữ đã vạch cho chúng
ta con đường mới để nên thánh, đó là “đường thơ ấu thiêng liêng.”
a) Con đường mới
Chúng ta gọi là con đường
mới vì con đường nên thánh này khác hẳn với lối nên thánh cổ truyền mà chúng ta
đã biết. Con đường này có những đặc tính tiêu cực và tích cực như ta sẽ thấy dưới
đây. Dù tích cực hay tiêu cực, nó cũng khác với đường lối xưa và thích hợp cho
hết mọi người để nên thánh. Chúng ta có thể nói được rằng đây là con đường nên
thánh của thời đại mới, của thế kỷ 20.
Về phương diện tiêu cực,
ta thấy Đường thơ ấu thiêng liêng này có những đặc điểm sau đây:
+ Không có những việc hãm mình kỳ lạ
Ngày xưa, các thánh được kể
lại bằng những câu chuyện về việc hy sinh hãm mình của các ngài. Và ngày nay
trong giới giáo hữu thơ ngây, đôi khi người ta còn thích đồng hóa sự thánh thiện
anh hùng với những việc khổ hạnh đẫm máu. Đối với họ, một vị thánh tức là một
người không ăn, không uống, không ngủ, kiệt sức vì thức khuya, vì đánh tội đủ mọi
cách và hủy diệt hay hành hạ thân xác trong những công việc nặng nhọc để chỉ lo
nguyên đến việc rỗi linh hồn. Không còn sự sai lầm nào tác hại hơn! Một số đông
tín hữu nghĩ mình không thể nên trọn lành được vì không thể ăn chay, không thể
thức khuya và không thể mặc áo nhặm.
Riêng vị đại thánh thành
Lisieux, chị đã nhất định gạt bỏ những điều mà thánh nữ quen gọi là “những khổ
hạnh của các thánh nhân.” Hơn thế, chị còn tỏ thái độ đối lập rõ rệt, ngoại trừ
vài rường hợp đặc biệt. Thoạt đầu Têrêsa đã tưởng là phải dấn thân vào con đường
khổ hạnh vượt sức mình ấy... Không cần bàn cãi, nhiều bản văn đã chứng tỏ thánh
nữ đã loại ra khỏi đường thơ ấu thiêng liêng của Ngài những hãm mình phạt xác kỳ
lạ và những lối quá khổ hạnh của các thánh. (Philipon. Op, Sứ điệp của thánh
Têrêsa thành Lisieux)
+ Không có những đặc ân thần bí
Nơi Têrêsa Hài đồng hoàn
toàn không có xuất thần, dấu thánh, thị kiến, trừ qủi hay phép lạ. Con người cần
phải trở nên nhà pháp thuật kỳ tài nhất của “thế hệ tận hiến” lại không thực
thi một dấu lạ nào trong đời sống. Điều này là điều trái ngược với đa số tiểu sử
các thánh, chỉ dựa trên những ân thần bí thuộc đủ mọi loại: xuất thần, thị kiến,
nạc khải, in dấu thánh, thần thuật trừ qủi, có thiên thần hiện ra, hiểu biết mọi
tâm hồn. Ơn nói tiên tri và làm phép lạ...
Thật ra chúng ta cũng tìm
ra những dấu vết, những hiện tượng lạ thường, ít ra là năm sáu hiện tượng nếu để
ý quan sát đời sống thánh nữ. Nhưng nhiều nếp sống tầm thường cũng có thể có bằng
ấy hiện tượng lạ! Những bằng chứng nêu lên trong tòa án phong thánh đủ để các
khía cạnh tiêu cực này, khía cạnh rất đặc sắc về sự thánh thiện của Têrêsa Hài
đồng.
+ Không có phương pháp cầu nguyện
Đời sống cầu nguyện là
linh hồn của việc tu đức cho nên vấn đề chúng ta đề cập ở đây thật quan trọng.
Nó mạc khải cho chúng ta cái bí thuật kết hợp với Thiên Chúa của các thánh hơn
tất cả yếu tố khác.
Chị Têrêsa Hài đồng đã đọc
đi đọc lại trong các tác phẩm của Mẹ thánh những đoạn viết rất hay về các điểm:
cầu nguyện bằng lời, cầu nguyện bằng trí, cầu nguyện tâm niệm, cầu nguyện tĩnh
niệm, cầu nguyện kết hợp. Theo thánh Têrêsa Avila, người cải tổ có công nhất của
dòng Kín, ”cầu nguyện là tất cả.”
Theo Mẹ thánh, bảy nơi ở các linh hồn cũng là bảy bậc thang chính của đời sống
cầu nguyện và kết hợp, kể từ những hình thức sơ luợc của sự cầu nguyện hoạt động,
đến những phân tích tỉ mỉ về những bậc sống cao siêu trong hôn ước thiêng
liêng. Nơi Têrêsa Hài đồng không có một dấu vết của một cấp bậc, một tầng lớp,
một thứ hạng nào nhất định! Truyện Một tâm hồn không giống cuốn Lâu đài linh hồn,
vì tuy hai thánh nữ cùng thuộc về một dòng nhưng năng khiếu thiên phú rất khác
nhau.
Về điểm căn bản của đời sống
cầu nguyện này, cũng như của đời hy sinh khổ hạnh và những đặc ân thần bí,
Têrêsa phải là khuôn mẫu thích hợp với “mọi linh hồn thơ ấu.” Phúc âm là linh hồn
đời sống cầu nguyện của chị. Đối với chị và số đông linh hồn Kitô hữu, tìm về với
Chúa bằng con đường thông thường, thì cầu nguyện phải là “một đà tiến của trái
tim”, một cái nhìn ngây thơ hướng về trời, một tiếng gọi tri ân và yêu mến, thốt
ra trong cơn thử thách cũng như giữa lúc an vui; nghĩa là một sự gì cao thượng
siêu nhiên, có sức phấn khởi linh hồn và nối kết linh hồn vơi Thiên Chúa.
+ Không có những hoạt động hiển hách
Giữa lớp người có “thế lực
hoạt động và ăn nói” có nhiều vị hiển thánh đã sống theo hình ảnh của Thầy chí
thánh. Chính các ngài có công rất nhiều trong việc thực hiện những tổ chức cơ sở
bác ái, đã có ảnh hưởng sâu xa trong việc hướng dẫn vận mạng quốc gia và xã hội.
Chúng ta phải ngỡ ngàng trước thánh Albertô cả, trước sự thông thái phi thường
của thánh Augustinô, và thánh Tôma Aquinô... trước chiến công lẫm liệt của
thánh nữ Jeanne d’Arc, trước sức mạnh của lời rao giảng và những phép lạ huy
hoàng của thánh Vinh sơn Phêriê, trước lòng nhiệt thành truyền giáo của thánh
Phanxicô Xaviê, và sau cùng hoạt động cảm hóa dân chúng bằng gương sáng của cha
sở họ Ars... Chúng ta còn có thể kể những bằng chứng rõ ràng của các nhà truyền
giáo và các thánh tử đạo, của một số lớn các vị lập Dòng. Đời sống thánh thiện
của các ngài vẫn còn sáng chói như một thành quả vô song của nhân loại.
Trái lại, trong cuộc sống
âm thầm của chị dòng Kín thành Lisieux không có lấy một hoạt động hiển hách hay
một công trình bên ngoài nào. Ngay ở toà án phong thánh, chỉ vỏn vẹn một trang
kể lại những việc làm nhỏ mọn của chị trong suốt đời dòng kín: lần lượt chị đảm
nhận chu đáo những việc nhà giặt, phòng ăn, phòng khách và giữ cửa. Nhiệm vụ
đáng chú ý nhất của chị là – chức vụ không được chỉ định rõ – làm phụ tá coi
sóc ba hoặc bốn chị đệ tử và tập sinh khó tính. Sống với các chị này, Têrêsa phải
luôn luôn cố gắng tận tụy và giữ thái độ cởi mở vui tươi.
Người ta đã lầm trước sự
tương phản giữa vẻ tầm thường của những việc Têrêsa làm hằng ngày với sự trọn hảo
thần linh thánh nữ dùng để kiện toàn công việc thường nhật ấy. Rồi người ta có
thể tự hỏi xem ngoài tấm gương trinh nữ Nazareth, còn có mẫu đời nào cũng siêu
vời thánh thiện như những công việc bên ngoài rất tầm thường như thế không?
b) Đặc tính của con đường mới
Trong các đặc tính của con
đường thơ ấu thiêng liêng của thánh nữ, ta thấy có mấy đặc tính nổi vượt, đó là:
bé nhỏ, đơn sơ, khiêm nhường và vui vẻ chấp nhận mọi hy sinh gian khổ.
+ Bé nhỏ, đơn sơ, khiêm nhường
Thánh nữ luôn suy niệm lời
Chúa với câu: ”Hãy học cùng Thầy vì Thầy
hiền lành và khiêm nhường trong lòng.” Với một trực giác kỳ lạ về địa vị
thiết yếu của đức khiêm nhường trong đời sống thiêng liêng, thánh Terêsa đã nhấn
mạnh về sự thực hành nhân đức này. “Hãy
luôn sống như trẻ thơ” theo ý muốn của Chúa Giêsu trong Phúc âm, Ngài chẳng
muốn nói với ta rằng: ”Nước Trời thuộc về
người giống như trẻ nhỏ” sao? Người có đặc ân của Chúa Giêsu là kẻ bé thơ.
Tự đáy lòng, Têrêsa cảm thấy
rằng chướng ngại đầu tiên và lớn nhất của sự thánh thiện là tính kiêu ngạo. Kẻ thù mạnh nhất của chúng ta là bản ngã riêng của ta. Để đưa ta đến sự
trọn lành, ta quá tin tưởng vào sức riêng và tưởng phải làm những việc kỳ lạ,
cho đến khi sa ngã, ta mới có kinh nghiệm là mình bất lực và hư vô. Chỉ lúc đó
ta mới hiểu lời Thầy Chí thánh “Không có
Thầy các con không thể làm gì được.” Trẻ nhỏ đã ý thức được sự yếu hèn của
mình, nó cảm thấy mình nghèo khó, thiếu thốn mọi sự và hoàn toàn lệ thuộc.
Chiếm hữu được chân lý nền
tảng này, thánh nữ đã lấy TRẺ THƠ làm mẫu mực cho đến cuối đời.
Chị hướng dẫn các linh hồn
đến sự thánh thiện là bằng đức tính khiêm nhường như Chúa đã chẳng nói: ”Kẻ giống trẻ nhỏ sẽ lớn nhất trong nước trời”
sao? Và khi người ta bảo rằng điều đó không hợp với mọi người, Têrêsa trả lời: ”Nếu tôi chết lúc, tám, mười tuổi, nếu tôi ở
trong nhiều tu viện, lãnh nhiều trách nhiệm, tôi cũng cảm thấy rõ ràng tôi vẫn
nhỏ bé như ngày nay.” Người ta có thể được cất lên địa vị rất cao mà vẫn nhỏ
bé trước mặt Thiên Chúa.
+ Từ bỏ mình
Thánh nữ quên mình đi, coi
mình là hèn mọn hư vô và đặt tất cả sự tin tưởng của mình vào tình thương vô
biên của Chúa. Người muốn sống để làm đẹp lòng Chúa, yêu mến và làm cho người
ta yêu mến Chúa. Nhưng muốn được thế, thánh nữ đã sống hết sức quảng đại đối với
Chúa, đã từ bỏ mình đi để sống cho Chúa và với chị em. Thánh nữ luôn ví mình
như bông hoa hồng được dâng tiến Chúa:
Chúa ơi, này đóa hoa hồng,
Trên bàn thờ Chúa hương nồng sắc tươi,
Con đây mơ ước này thôi:
Tách từng cánh một,
Chúa Trời, hiến dâng.
Thánh nữ đã cảm nghiệm thấy
lời Chúa “Nếu ai muốn theo Ta, hãy từ bỏ
mình, vác thập giá hằng ngày mà theo Ta” là cần thiết, nên việc cắt tỉa ý
riêng mình là cần thiết để cho phù hợp với ý Chúa. Người làm vườn mà vì thương
hại cây hồng không muốn bạo tay cắt những cành sâu đi, thì không phải là một
người làm vườn khéo: cây hồng được “nuông chiều” như thế cũng không thể nở hoa
được... Người không muốn quên mình cũng không bao giờ có ý chí vững chắc.
Người ta nói: 3 với 4 là
7, có đúng không? Chưa đúng. Muốn thực hiện 3 với 4 là 7 thì phải làm sao cho
tan rã hai con sô 3 và 4, rồi đúc nó lại thành con số 7 mới được. Chớ cứ để 3 với
4 kề nhau mãi thì làm sao thành 7 được, mà vẫn là 3, 4. Thánh Têrêsa đã biết
quên mình đi, hòa tan ý riêng của mình vào thánh ý Chúa để hoàn toàn sống cho Chúa
và chỉ làm những điều gì Chúa muốn.
Sự từ bỏ mình đã thúc đẩy
Têrêsa yêu mến thánh giá như ngài đã viết trong Một tâm hồn: ”Khi ai muốn đạt tới đích kỳ vọng, dĩ nhiên
người ấy phải dùng phương thế, Đức Giêsu đã cho con biết phương thế cứu rỗi các
linh hồn là THÁNH GIÁ, cho nên càng gặp nhiều thánh giá, lòng ái mộ, chịu đau
khổ của con càng thêm nồng nàn hăng hái. Trong 5 năm qua, con đã bước đi con đường
ấy, con đi thì con biết, chớ chẳng ai biết con đi. Ấy chính là một hoa mọn mọc
nơi xó xỉnh chẳng ai thèm biết tới mà con muốn dâng tiến Chúa đấy. Hoa mọn này
còn chút hương thơm nào, chỉ bốc theo đường thẳng lên trời thôi.” (Một tâm
hồn, tr 132)
+ Chấp nhận trong vui tươi
Đường lối nên thánh của
thánh nữ gạt bỏ tất cả những việc hãm mình lớn lao mà mình tự tạo ra, trái lại,
Têrêsa chỉ cố gắng chấp nhận tất cả mọi sự việc trong hiện tại, dù muốn hay
không. Thái độ đó là thái độ CHẤP NHẬN. Nhưng chấp nhận có thể là thái độ chấp
nhận miễn cưỡng hay tự ý, vui tươi hay rầu rĩ! Đối với thánh nữ, việc gì xẩy đến
cũng là do thánh ý Chúa, cho nên Ngài nhận lấy cách thực tình và vui tươi. Tinh
thần vui tươi phấn khởi trước những hy sinh còn được thánh nữ ghi lại trong nhiều
vần thơ:
Nếu Chúa chẳng đoái hoài ve vuốt,
Con vẫn tươi cười trước khổ đau.
Mỉm cười với Chúa tôi thờ,
Đó là thiên quốc thỏa
mơ ước rồi.
Thiết tưởng không cần làm
gì thêm để hãm mình, để nên thánh, cứ vui lòng chấp nhận cảnh sống hiện tại với
muôn vàn việc xẩy đến vui cũng như buồn, vừa ý cũng như trái ý. Nên thánh ở chỗ
chấp nhận mọi hy sinh đau khổ mà nét mặt vẫn vui tươi, không cho ai biết mình
đang phải đau khổ. Chính Terêsa ở vào trong hoàn cảnh đó: ai cũng cho là Têrêsa
sung sướng vì có chị làm Mẹ Bề trên chắc chắn được nuông chiều, hơn nữa nét mặt
của Têrêsa lúc nào cũng tỏ ra vui tươi hớn hở; nhưng Têrêsa cho biết: chính cái
đó cũng làm cho mình đau khổ thêm mà không ai biết.
THẦN HỌC VỀ SỰ BÉ NHỎ
Thiên Chúa đã chọn những
gì bé nhỏ, yếu hèn. Nhìn sâu vào mầu nhiệm nhập thể, mầu nhiệm thánh giá, mầu
nhiệm Thánh Thể, chúng ta thấy Thiên Chúa đã chọn những con đường rất khiêm hạ.
Thiên Chúa mặc khải chính mình trong những hình thức không chút gì là quyền lực.
Chúa mặc khải tình yêu của Ngài. Tình yêu là một sức mạnh mà không một phạm trù
nào về quyền lực có thể diễn tả được, nhưng lại rất hùng hồn khi tự hạ hy sinh.
Chúa chọn những sứ giả
tình yêu để họ cộng tác vào việc xây dựng Nước Tình Yêu của Ngài. Đây cung là
những chọn lựa do lòng thương xót của Ngài, chứ không do công phúc và áp lực của
bất cứ ai. Ngài có thể chọn những con người bé mọn yếu hèn. Trong cuốn Tự Thuật,
Têrêsa kể lại: Một hôm, trong phòng, Têrêsa tình cờ mở Phúc Âm và gặp ngay đoạn
viết: "Chúa Giêsu lên núi, Ngài kêu
gọi những kẻ Ngài muốn; và họ đã đến với Ngài" (Mc 3, 13). Đó là mầu
nhiệm ơn gọi của tôi… Chúa đã không gọi những người xứng đáng, nhưng kêu gọi những
người Chúa muốn, như thánh Phaolô đã viết: "Chúa
thương xót những người Chúa ưa thích và Chúa xót thương kẻ Chúa muốn xót
thương. Như thế sự được ơn không phải là công trình của kẻ muốn hoặc kẻ chạy chọt,
nhưng là của Chúa thương xót mà thôi" (Rm 9, 15-16).
Têrêsa rất ý thức chân lý
đó, Ngài còn đi xa hơn, khi khẳng định rằng: Chúa thương Ngài không phải vì
Ngài có công phúc gì, mà chính sự yếu đuối bé nhỏ của Ngài. Hơn nữa Têrêsa còn
quả quyết: "Cuối đời, con sẽ tay
không ra trước mặt Chúa. Bởi vì lạy Chúa, con không xin Chúa đếm các việc con
làm. Con biết tất cả các việc công chính của chúng con đều mang vết nhơ trước mặt
Chúa." Têrêsa nhận biết sự khó nghèo thiêng liêng và bé nhỏ của mình,
ngài chỉ trông cậy vào ơn thương xót Chúa mà thôi.
Qua thánh nữ Têrêsa, Chúa
đang kêu gọi mọi người, nhất là những người tự mãn cho mình là đạo đức, hãy trở
về tinh thần khiêm tốn, khó nghèo và bé mọn. "Ai hạ mình xuớng như trẻ này, người ấy là kẻ lớn nhất trong nước
Thiên Chúa" (Mt18, 4). Lời Chúa trên đây ghi lớn trên trần nhà nguyện
Dòng kín Carmel là một bài thần học rất quan trọng cho Hội Thánh tương lai.
Kết luận
Têrêsa đã vui lòng chịu
đau khổ trong tăm tối bởi vì Ngài đã nhận ra rằng trong nhiều cách Ngài rơi vào
cảnh tăm tối mà trong đó có nhiều thử thách vây kín. Ngài nhận ra với những người
không tin, những người mà Ngài gọi là “anh chị em” của Ngài, gần gũi họ hơn nữa.
Ngài đã làm cho nhận thức của Ngài đối về họ cách rõ ràng hơn trong câu chuyện
về một vương quốc tăm tối, đã không nhận ra Vua của Ánh Sáng đã đến ở giữa họ
trong 33 năm:
Lạy Chúa, con cái Chúa đã
hiểu về ánh sáng thánh thiêng của Ngài và xin Ngài tha thứ cho những anh chị em
đó. Thiên Chúa đã trao cho Thánh nữ chén đắng bao lâu mà muốn; Ngài đã không ước
mong được thoát khỏi những đắng cay mà Thiên Chúa dành cho các những tội nhân
đáng thương phải chịu. Ngài không thể nói là nhân danh cá nhân Ngài mà là nhân
danh những anh chị em của Ngài, “Xin
thương xót con cùng, lạy Chúa, vì chúng con là những tội nhân đáng thương.”
Ôi! Lạy Chúa đừng xét xử chúng con. Có thể tất cả những ai mà không được ngọn lửa
đức tin soi sáng thì một ngày nào đó sẽ được ánh sáng chiếu soi. Ôi lạy Chúa
Giêsu! Nếu cần thiết thì xin Ngài hãy thanh tẩy những kẻ gây ra tội lỗi vì một
linh hồn yêu mến Ngài, kế đến con ước ao được đón nhận thử thách vì những lỗi lầm
đó đến khi mà Chúa sẵn sàng mang con đi vào trong vương quốc Ánh sáng của Ngài.
Ân sủng duy nhất con van xin Ngài đó là đừng để con bao giờ xúc phạm đến Ngài.
Têrêsa thật sự là một vị
thánh thời đại, là một mẫu gương của thời đại – bởi vì Ngài đã chết trong sự
tăm tối của ngờ vực mà nhiều người đương thời của Thánh nữ đã lạc lối. Thánh nữ
sẵn sàng vào cõi âm ti nếu Thiên Chúa được tán dương ở đó. Những lời cầu nguyện
của Thánh nữ đã được đáp trả. Nhưng địa ngục mà Thiên Chúa đã cho Thánh nữ
chính là cơ hội để công bố lòng tin và tình yêu của Thánh nữ là khía cạnh tăm tối
trong thời đại của Ngài.
Đường Thơ Ấu Thiêng Liêng
Một hôm nhà đạo sĩ Beroca
cùng với người môn đệ là Elia bước ra khỏi trại, nhà đạo sĩ đưa mắt nhìn ra đám
đông người giữa khu phố ồn ào náo nhiệt, rồi lên tiếng hỏi môn đệ: Con nghĩ sao
giữa những người bon chen nơi phố chợ này? Sẽ có ai được hưởng hạnh phúc đời đời
trên thiên đàng không?
Thoạt đầu Elia lắc đầu bi
quan trả lời là: không có ai cả. Một lúc sau người môn đệ đưa tay chỉ về phía
hai người đang đứng đó và nói: thưa thầy, con nghĩ rằng hai người này thế nào
cũng sẽ được chia sẻ phần hạnh phúc đời đời.
Nhà đạo sĩ cho gọi hai người
ấy đến và hỏi xem họ làm nghề gì?
Họ thưa: thưa thầy, chúng
con chỉ biết làm nghề mua vui cho người ta thôi. Khi thấy ai buồn sầu, chúng
con tới làm cho họ vui lên. Khi họ gây lộn cãi vã nhau, chúng con tìm mọi cách
giúp họ làm hòa và sống an bình với nhau hơn. Chúng con không biết làm gì hơn ngoài
những việc nhỏ mọn như thế thôi.
Nhà đạo sĩ trả lời: các
anh nói rất đúng, vì những việc các anh làm tuy bé nhỏ nhưng thực sự lại rất lớn
lao, bởi vì chính Chúa Giêsu đã nói: "Ai
không trở nên đơn sơ bé nhỏ sẽ không được vào Nước Trời.”
Thiên Chúa là Cha nhân từ
giàu lòng xót thương, không những với các tội nhân mà thôi, Ngài còn đặc biệt để
mắt nhân từ đến với những tâm hồn đơn sơ, những người hèn hạ hoặc bị khinh dể
ít được ai biết tới, nhất là các trẻ nhỏ. Ngài là Cha nhân từ khôngmuốn cho một
ai trong những kẻ bé nhỏ phải hư mất. Chính Chúa Giêsu lại còn đồng hóa mình với
những kẻ bé nhỏ thấp hèn và còn quả quyết rằng: "Mỗi lần các con làm một việc tốt lành cho những người bé nhỏ nhất,
tức là làm cho chính Chúa vậy. Trái lại, khi ta từ chối không làm một điều tốt
lành cho người bé nhỏ nàothì cũng không làm cho Chúa vậy.” Vì thế Chúa
Giêsu cảnh cáo và nhắc nhở ta đừng bao giờ khinh dể những người bé mọn, cũng chớ
làm gương xấu cho trẻ nhỏ. Bởi vì họ là những người gần gũi Thiên Chúa và được
Ngài yêu thương cách đặc biệt.
Trong xã hội hưởng thụ, những
người bị khinh thường coi rẻ hơn cả là những người thấp kém về tuổi tác, văn
hóa, khả năng, tiền bạc, bằng cấp... Nhưng đối với Chúa Giêsu thì hoàn toàn
trái ngược, tiêu chuẩn và cái nhìn của Chúa không phải là tiêu chuẩn và cái
nhìn thiển cận của loài người. Những người bé mọn lại là những người được Thiên
Chúa Cha yêu thương và mạc khải cho những sự khôn ngoan, cho họ hiểu biết những
điều bí nhiệm mà sự khôn ngoan thế gian không thể nào hiểu biết được.
Chúa Giêsu tự coi mình là
người bé mọn và tự đồng hóa mình với họ, nên Ngài đã sung sướngthốt lên rằng: "Lạy Cha, Con cảm tạ Cha vì đã giấu
không cho những kẻ thông thái mà lại cho những kẻ bé mọn hiểu được những điều
bí nhiệm về Nước Trời. Vânglạy Cha, vì đó là Thánh Ý Cha..." (Mt
11,25-26; Lc 10,21-22).
Những người bé mọn Chúa
Giêsu muốn nói tới đây là ai? Phải hiểu sự bé mọn ấy như thế nào?Bé mọn về thể
xác hay về sự hiểu biết hoặc về tinh thần? Sự bé mọn về thiêng liêng có ý nghĩa
gì?
Những Kẻ Bé Mọn Là Ai?
Có thể nói được rằng sự bé
mọn mà Chúa Giêsu nói tới trong Phúc Âm, thực thi tới mức hoàn hảo trong đời sống.
Thánh nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu đã được Giáo Hội chính thức nhìn nhận và nhiều
người trong chúng ta đã được nghe biết tới. Hơn nữa nhân ngày truyền giáo thế
giới 19/10/1997, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã nâng thánh nữ Têrêsa Hài Đồng
Giêsu lên bậc Tiến Sĩ Giáo Hội, như thánh nữ Catharine và thánh nữ Têrêsa
Avila.
Với tước hiệu này, Giáo hội
chính thức nhìn nhận thánh nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu thuộc vào những tâm hồn đơn
sơ bé nhỏ, nhưng được Thiên Chúa kén chọn và tỏ lộ cho những điều vượt xa tầm
hiểu biết trí khôn loài người, như lời thánh Tông Đồ Phaolô quả quyết rằng: "Phần chúng ta, chúng ta đã không lãnh
nhận thần khí của thế gian, nhưng là Thần Khí phát xuất từ Thiên Chúa để nhận
biết những ân huệ Thiên Chúa đã ban cho chúng ta. Để nói về những điều đó,
chúng tôi không dùng những lời lẽ khôn ngoan đã học được nơi trí khôn loài người,
nhưng dùng những lời lẽ học được nơi Thần Khí. Chúng tôi dùng những lời lẽ Thần
Khí để diễn tả những thực tại thuộc Thần Khí.”
Thật vậy, thánh nữ Têrêsa
Hài Đồng Giêsu đã có một tâm hồn đơn sơ hồn nhiên, đã có thể nói lên rằng: "Trong Phúc Âm, thánh nữ Têrêsa Hài Đồng
Giêsu đã tìm thấy mọi chân lý và sự thật.” Cũng nhờ Phúc Âm mà người đã
khám phá ra những khám phá mới ẩn giấu trong Phúc Âm.
Thánh nữ viết: "Theo thiển nghĩ của tôi thì tất cả mọi
người cảm nhận được những gì ThiênChúa đã ban tặng cho tôi, thì quả thật Thiên
Chúa không còn phải là ông vua đáng phải khiếp sợ nữa, nhưng trái lại là người
Cha đáng mến vô cùng và sẽ không còn dám làm điều gì xúc phạm đến Người nữa.
Tuy nhiên tôi vẫn biết rằng không phải mọi người đều giống hệt nhau cả, mỗi người
đều có một đặc điểm cá biệt để nói lên sự hoàn hảo muôn hình vạn trạng của
Thiên Chúa, và đồng thời cũng là dịp tốt để mỗi người một cách và tất cả mọi
người cùng hiệp lời ca ngợi sự thánh thiện khôn ngoan của Thiên Chúa cách phong
phú dồi dào hơn. Riêng đối với tôi, Ngài đoái thương cho tôi cảm nghiệm được
lòng nhân từ yêu thương vô biên của Ngài, và cũng nhờ đó tôi được dịp chiêm ngắm
và tôn thờ những sự hoàn hảo thánh thiện khác của Ngài nữa. Đối với tôi tất cả
đều tỏa sáng sự khôn ngoan, tình thương vô biên của Chúa, ngay đến sự công minh
chính trực của Chúa cũng chỉ là sự công chính của tình yêu mà thôi.”
Hiểu Sự Bé Mọn Ấy Như Thế Nào?
Sự hiểu biết về lòng nhân
từ xót thương của Chúa không phải chỉ là sự hiểu biết của trí khôn trên bình diện
hiểu biết mà thôi, nhưng thực sự là kinh nghiệm sống trong cuộc sống cá nhân của
Người. Đặc biệt hơn cả là sức mạnh của ơn thánh đã được cảm nghiệm năm Têrêsa
lên mười bốn tuổi.
Khi còn nhỏ Têrêsa vốn là
cô bé được nuông chiều, nên thường nương theo bản tính ích kỷ dễ hờn giận. Lớn
lên Têrêsa dần dần được thay đổi và trưởng thành hơn về mặt tình cảm.
Một biến cố đã thay đổi hẳn
cả hướng đi cuộc đời của Têrêsa. Hôm đó là ngày lễ sinh nhật (năm 1886), Têrêsa
được ơn Chúa thúc đẩy và soi sáng cho thấu hiểu cách sâu xa hơn về mầu nhiệm
Giáng Sinh, Con Một Chúa quyền phép vô cùng, nhưng chỉ vì tình yêu nhân loại đã
muốn mặc lấy thân phận con người thấp hèn như tất cả mọi người, ngoại trừ tội lỗi.
Tất cả mầu nhiệm như một
luồng ánh sáng soi chiếu cả cuộc sống Têrêsa, chính trong sự yếu ớt của đứa bé
thơ sinh nằm trong máng cỏ hèn hạ của loài súc vật, Têrêsa cảm thấy được mặc
cho một sức mạnh phi thường. Từ ngày đó, Têrêsa bắt đầu đi từ chiến thắng này đến
chiến thắng khác trong việc khắc phục những tính hư nết xấu của mình. Têrêsa
cũng ý thức được sự cao cả của ơn thánh mà Thiên Chúa đã ban cho người một cách
nhưng không. Têrêsa hoàn toàn không có công trạng gì ngoài công nghiệp duy nhất
là sự yếu hèn, nhưng đầy lòng tin tưởng phó thác của người. Vì thế Têrêsa có lý
khi viết:
"Chính vì tôi bé mọn mà Cha là Thiên Chúa nhân từ đã cúi xuống trên
tôi và chỉ bảo tôi những điều cao cả mầu nhiệm về tình thương Thiên Chúa. Nếu
như các nhà thông thái thế gian trông thấy tôi, họ sẽ ngạc nhiên về những gì
Thiên Chúa đã muốn tỏ lộ cho một cô bé mười bốn tuổi như tôi về tình thương của
Ngài. Đó là tất cả những điều bí ẩn mà sự khôn ngoan thông thái của họ cũng
không thể nào hiểu được.Bởi vì để được hiểu biết những điều cao cả đó, trước hết
họ cần phải có lòng đơn sơ và tinh thần khó nghèo bên trong.”
Bé Mọn Về Thể Xác hay Về Sự Hiểu Biết Hoặc
Về Tinh Thần?
Con đường nên thánh và đúc
kết sự khôn ngoan của Têrêsa được gọi là Con Đường Thơ ẤuThiêng Liêng. Đây
không phải là sự thơ ấu khờ dại của đứa trẻ, cũng không phải là việc tầm thường
hóa những giá trị Phúc Âm, trái lại Con Đường Thơ Ấu Thiêng Liêng của thánh nữ
Têrêsa Hài Đồng Giêsu, trước hết dựa trên thái độ khiêm tốn nội tâm,
biết tự hạ chấp nhận thân phận thấp hèn trước mặt Thiên Chúa là Đấng Tạo Thành,
đồng thời cũng là Cha nhân từ đầy lòng xót thương.
Đặc điểm trước tiên của
con đường nên thánh của thánh nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu là lòng tin
tưởng phó thác. Đó là hoa trái của lòng trông cậy,
như người con thơ chỉ biết đặt lòng tin cậy phó thác vào bàn tay chăm sóc của
người Cha đầy tình yêu thương.
Từ sự tin tưởng vào tình
thương cha mẹ và anh chị em trần gian nơi gia đình, Têrêsa tiến tới trong sự
tin tưởng vào tình thương quan phòng của Thiên Chúa là Cha. Lòng tin tưởng đưa
Têrêsa đến sự phó thác hoàn toàn trong tay Chúa về tất cả cuộc sống của người,
không phải là thứ phó thác thụ động lười biếng một cách suy luận sai lầm của
con người, nhưng là sự phó thác linh động, sẵn sàng thi hành tất cả những gì
tình yêu Chúa đòi hỏi, cả khi phải hy sinh với giá cao và chấp nhận từ bỏ những
gì mình ưa thích nhất, nhưng có thể là sự nguy hiểm trong bước đường tiến tới sự
kết hiệp thân mật với Chúa. Vì thế, tin tưởng phó thác là hoạt động của tình
yêu, là cao điểm của lòng kính mến Chúa trên hết mọi sự, đồng thời cũng rất gần
gũi với tha nhân để chia sẻ tình yêu Chúa đổ tràn trong tâm hồn mọi người, để
lôi kéo người khác đến gần tình yêu Chúa hơn.
Ý Nghĩa Thiêng Liêng Về Sự Bé Mọn
Đây là bí quyết sức mạnh
và hiệu lực Tông Đồ của thánh nữ, người được đặt làm quan thầy cácvị thừa sai
truyền giáo khắp nơi trên thế giới, mặc dù thánh nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu không
bao giờ bước chân ra khỏi bốn bức tường của Tu Viện và cũng không hề lên tiếng
giảng dạy cho ai. Nhưng thánh nữ đã khôn khéo khám phá ra chỗ đứng của mình
trong lòng Giáo Hội, chỗ đứng đó là tình yêu, là biết yêu thương, là hoàn toàn
phó thác tin tưởng cho tình yêu thương của Thiên Chúa là Cha nhân từ đầy lòng
xót thương.