Chuyến viếng thăm Thổ Nhĩ
Kỳ
của Đức giáo hoàng
Phanxicô
WHĐ (22.11.2014) – Hầu như mỗi chuyến tông du của Đức
giáo hoàng ra nước ngoài đều mang tính phức tạp về mặt tôn giáo và chính trị,
và điều đó đặc biệt đúng đối với chuyến viếng thăm Thổ Nhĩ Kỳ của Đức giáo
hoàng Phanxicô trong ba ngày cuối tháng 11 sắp tới.
Do vị
trí địa lý quan trọng của một quốc gia nằm trên cả hai châu lục châu Âu và châu
Á, và tầm quan trọng lịch sử đối với cả Thiên Chúa giáo lẫn Hồi giáo và các
cuộc chiến tranh hiện nay đang hoành hành tại hai nước láng giềng Syria và
Iraq, Đức giáo hoàng Phanxicô sẽ phải đề cập đến một số chủ đề cấp bách trong
chuyến viếng thăm này.
Sau đây là năm vấn đề lớn nhất đang chờ đợi Đức giáo
hoàng:
– Đại kết. Cũng như các vị tiền nhiệm là Chân phước Phaolô VI,
Thánh Gioan Phaolô II và Đức giáo hoàng Bênêđictô XVI, Đức giáo hoàng Phanxicô
sẽ đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 30 tháng 11, lễ kính Thánh Anrê, thánh bổn mạng
của Toà Thượng phụ Constantinopolis, ngày nay là Istanbul. Lý do chính của
chuyến viếng thăm là củng cố mối dây quan hệ với Đức Thượng phụ Bartholomaios,
được coi là người đứng đầu trong các giám mục Chính thống.
Đức
giáo hoàng Phanxicô vốn có mối quan hệ gắn bó với Đức Thượng phụ Bartholomaios.
Ngài đã gặp Đức Thượng phụ nhiều lần tại Vatican và Jerusalem. Nhưng lần gặp gỡ
này hẳn sẽ có giá trị đặc biệt, không chỉ do địa điểm gặp gỡ, nhưng còn vì cuộc
gặp gỡ này diễn ra sau hơn một tháng kể từ sau sự cố gây căng thẳng trong mối
quan hệ giữa Vatican với Giáo hội Chính thống Nga – một Giáo hội chiếm khoảng
40 phần trăm trong hơn 225 triệu Kitô hữu Chính thống trên toàn thế giới.
Tổng
giám mục Hilarion ở Volokolamsk, người giữ chức vụ như là một loại bộ trưởng
ngoại giao của Đức Thượng phụ Chính thống Nga ở Moskva, đã tham dự Thượng Hội
đồng Giám mục về gia đình hồi tháng Mười tại Vatican; tại Thượng Hội đồng, Tổng
giám mục Hilarion đã dùng quyền phát biểu để phàn nàn về quan điểm của các nhà
lãnh đạo Công giáo Đông phương về cuộc chiến ở Đông Ukraina, và nhấn mạnh đến
những căng thẳng kéo dài và vẫn còn tồn tại giữa Công giáo và Chính thống giáo
tại một trong những vùng đất lớn của họ.
– Đối thoại Công giáo–Hồi giáo. Đức giáo hoàng Phanxicô đã sử dụng
những ngôn từ và cử chỉ mạnh mẽ để thể hiện mong muốn quan hệ gần gũi hơn với
thế giới Hồi giáo. Ngài đã viết rằng “Hồi giáo đích thực và Kinh Quran đối
nghịch với mọi hình thức bạo lực”, và đã mời cả các nhà lãnh đạo Hồi giáo và Do
Thái giáo cùng cầu nguyện cho hoà bình ở Vườn Vatican. Vào tháng Tư năm 2013,
vài tuần sau khi trở thành giáo hoàng, Đức giáo hoàng Phanxicô đã rửa chân cho
hai người Hồi giáo trong phụng vụ ngày Thứ Năm Tuần Thánh tại một trung tâm
giam giữ vị thành niên ở Roma.
Thổ
Nhĩ Kỳ sẽ là quốc gia Hồi giáo lớn thứ tư, và cho đến nay là lớn nhất, mà Đức
giáo hoàng Phanxicô đã đến thăm từ khi trở thành giáo hoàng. Trong gần năm thế
kỷ, tính đến năm 1922 khi chế độ quân chủ Hồi giáo Sultan bị bãi bỏ, người đứng
đầu đất nước cũng giữ vai trò của một Caliph (giáo chủ), lãnh đạo Hồi giáo hệ
phái Sunni khắp thế giới. Mặc dù hiện nay dường như không một ai ở Thổ Nhĩ Kỳ
có thể đại diện cho tiếng nói của Hồi giáo trên khắp thế giới, nhưng từ nền
tảng di sản Hồi giáo sâu đậm, quốc gia này có tiếng nói uy tín về toàn bộ giáo
lý Hồi giáo.
Trong
chuyến viếng thăm Thổ Nhĩ Kỳ lần cuối vào năm 2006, thời khắc cầu nguyện trong
đền thờ Hồi giáo Xanh tại Istanbul của Đức giáo hoàng Bênêđictô XVI đã làm dịu
bớt một cuộc tranh cãi quốc tế về bài phát biểu của ngài tại Regensburg, Đức,
trong đó ngài đã trích dẫn một mô tả thời Trung cổ về giáo huấn của vị tiên tri
Hồi giáo Muhammad là “độc ác và vô nhân.” Đức giáo hoàng Phanxicô cũng sẽ đi
đến đền thờ Hồi giáo Xanh, và Toà Thánh Vatican nói rằng đây là cuộc viếng thăm
riêng tư và không có dự định cầu nguyện.
– Người Hồi giáo ở châu Âu. Ngày 28, Đức giáo hoàng sẽ gặp tiến sĩ
Mehmet Gormez, Chủ tịch Hội đồng tôn giáo vụ [Diyanet, thẩm quyền cao nhất của
Hồi giáo tại Thổ Nhĩ Kỳ] coi sóc việc phụng tự và giáo dục của Hồi giáo trong
nước. Hồi tháng Chín, ông Gormez đã than phiền rằng Đức giáo hoàng chưa làm đủ
để chống lại nạn “bạo lực và phân biệt đối xử” đối với người Hồi giáo ở phương
Tây, với số các cuộc tấn công vào các đền thờ Hồi giáo ở Đức ngày càng gia
tăng.
Gormez
nói “Điều này không giống như rửa chân cho một thiếu nữ hoặc tổ chức mấy trận
bóng đá liên tôn”, có ý nhắc đến hai trong số những cử chỉ nổi bật nhất của Đức
giáo hoàng Phanxicô về hoà hợp liên tôn.
Trong
cuộc gặp gỡ ông Gormez, có thể Đức giáo hoàng sẽ lặp lại lời ngài vẫn thường
kêu gọi các quốc gia châu Âu đón nhận số người nhập cư ngày càng gia tăng,
nhiều người trong số đó là người Hồi giáo. Ngài cũng có thể đưa ra lời kêu gọi
trên đây một cách đặc biệt trước khi đến Thổ Nhĩ Kỳ, trong chuyến viếng thăm
một ngày đến Strasbourg, Pháp, hôm 25 tháng 11; tại đây Đức giáo hoàng sẽ có
bài diễn văn tại Nghị viện châu Âu và Hội đồng châu Âu, một tổ chức gồm 47 quốc
gia thành viên trong đó có Thổ Nhĩ Kỳ.
– Kitô hữu tại Thổ Nhĩ Kỳ. Chuyến viếng thăm của Đức giáo hoàng
sẽ là một dịp tốt để các nhà lãnh đạo của thiểu số người Kitô hữu Thổ Nhĩ Kỳ –
dưới 1 phần trăm tổng số 76 triệu dân – nhắc lại nỗi bất bình từ lâu về việc họ
bị phân biệt đối xử về mặt xã hội và pháp luật. Từ lâu Đức Thượng phụ
Bartholomaios đã đề nghị mở lại một chủng viện Chính thống Hy Lạp đã bị chính
phủ đóng cửa vào năm 1971.
Các
nhà quan sát nói rằng cách đối xử của chính quyền với các Kitô hữu đã được cải
thiện kể từ khi Đảng Công lý và Phát triển, vốn xuất phát từ tinh thần Hồi
giáo, lên nắm quyền vào năm 2002. Chính phủ nêu ra một nghị định năm 2011 trả
lại tài sản cho nhiều cộng đồng tôn giáo ngoài Hồi giáo bị nhà nước tịch thu
như một ví dụ về việc gia tăng lòng bao dung. Để khích lệ tinh thần của các
động thái như thế, Đức giáo hoàng Phanxicô có thể nhắc lại truyền thống đa văn
hóa thuộc Đế chế Ottoman kéo dài năm thế kỷ, một di sản mà các nhà lãnh đạo Thổ
Nhĩ Kỳ ngày nay luôn nhắc lại với niềm tự hào.
Đức
giáo hoàng Phanxicô, người không ngại kêu gọi phải có tự do tôn giáo hơn nữa
trong thế giới Hồi giáo, có thể sẽ lên tiếng yêu cầu chấm dứt phân biệt đối xử
xã hội đối với các Kitô hữu Thổ Nhĩ Kỳ, là những người vẫn bị quốc gia có đa số
người Hồi giáo coi là người nước ngoài.
– Syria và Iraq. Gần như chắc chắn Đức giáo hoàng sẽ lặp lại những
lời kêu gọi trước đây về việc bảo vệ các Kitô hữu và các nhóm thiểu số khác ở
các quốc gia bị chiến tranh xâu xé là Syria và Iraq – cả hai đều có chung biên
giới với Thổ Nhĩ Kỳ. Hồi tháng Tám, Đức giáo hoàng đã nói rằng việc một liên
minh quốc gia sử dụng vũ lực để ngăn chặn các chiến binh của “Nhà nước Hồi
giáo” là có thể biện minh được. Các chiến binh này truy bức các nhóm thiểu số
và chặt đầu các con tin đồng thời ghi hình và phổ biến. Hành động này gây ra
làn sóng giận dữ ở khắp nơi trên thế giới.
Mặc
dù lên án các hành vi khủng bố ấy, Thổ Nhĩ Kỳ đã cho thấy mình là một thành
viên –có thể nói là nước đôi– của liên minh chống Nhà nước Hồi giáo; một trong
nhiều lý do là vì chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ chống lại những người theo chủ nghĩa dân
tộc Kurd và chế độ Bashar Assad của Syria, cả hai đều chiến đấu chống Nhà nước
Hồi giáo. Nếu cần Đức giáo hoàng có thể sẽ lướt qua những tính toán địa chính
trị như thế, nhưng chắc chắn ngài sẽ ca ngợi Thổ Nhĩ Kỳ đã đón tiếp một số lớn
người tị nạn trong các cuộc chiến – riêng từ Syria đã là 1,6 triệu người.
Chương
trình chính thức của Đức giáo hoàng ở Thổ Nhĩ Kỳ không có cuộc gặp gỡ nào với
người tị nạn, nhưng người phát ngôn của Toà Thánh, cha Federico Lombardi, cho
biết một số người tị nạn có thể có mặt trong cuộc gặp gỡ ngắn của Đức giáo
hoàng với các sinh viên của các trường Công giáo ở nhiều nước Trung Đông vào
ngày 30 tháng 11.
(CNS)
Minh Đức
Đức Thánh Cha Phanxicô tông du Thổ Nhĩ Kỳ: Ngày thứ
nhất
WHĐ (29.11.2014) – Sáng 28-11, Đức Thánh Cha đã rời
Vatican lúc 9g (giờ Roma) lên đường đi Thổ Nhĩ Kỳ, bắt đầu chuyến tông du ba
ngày, từ 28 đến 30-11-2014.
Chuyến
tông du được thực hiện theo lời mời chung của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Chủ tịch
Hội đồng Giám mục Thổ Nhĩ Kỳ và Đức Thượng phụ Constantinopolis là
Bartholomaios I. Chiều kích đại kết là nét chính của chuyến viếng thăm này,
diễn ra sáu tháng sau cuộc gặp gỡ tại Jerusalem giữa người lãnh đạo Giáo hội
Công giáo và Đức Thượng phụ Constantinopolis.
Trong
ngày đầu của chuyến tông du, chương trình của Đức Thánh Cha gồm: Được tiếp đón
chính thức tại sân bay Esemboğa ở Ankara; viếng lăng Atatürk; đến chào Tổng
thống Thổ Nhĩ Kỳ và gặp gỡ giới lãnh đạo tại Dinh Tổng thống; thăm Chủ tịch Hội
đồng tôn giáo vụ.
“Thổ Nhĩ Kỳ đang ra sức trợ giúp những
người tị nạn”
Trên
chuyến bay từ Roma đi Ankara, Đức Thánh Cha đã gặp gỡ và ngỏ lời với các phóng
viên báo chí:
“Xin chào các bạn. Cảm ơn các bạn đồng
hành với tôi trong chuyến tông du này. Công việc của các bạn là giúp đỡ và phục
vụ thế giới qua việc tường thuật hoạt động tôn giáo và nhân đạo này. Hiện quốc
gia Thổ Nhĩ Kỳ đang làm chứng cho hoạt động đó và một trong số đó là việc trợ
giúp nhiều người người tị nạn đến từ các vùng đang diễn ra xung đột. Cảm ơn các
bạn về những gì các bạn đang làm. Chúng ta sẽ còn gặp nhau tại cuộc họp báo
trong chuyến trở về. Cảm ơn các bạn rất nhiều và chúc thượng lộ bình an.”
“Xin cho phẩm giá con người và nền tự do
tín ngưỡng được bảo vệ”
Sau
lễ đón tại sân bay Ankara, Đức Thánh Cha đã đến viếng Lăng Atatürk, nơi an nghỉ
của Mustafa Kemal Atatürk (1881-1838), nhà lãnh đạo cuộc chiến tranh dành Độc
lập, vị sáng lập nền Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ. Tại đây, Đức Thánh Cha đặt vòng hoa
tưởng niệm và phát biểu:
“Xin Đấng Tối cao ban hòa bình và thịnh
vượng cho nhân dân Thổ Nhĩ Kỳ. Mong sao quốc gia này ngày càng trở thành nơi
chung sống hòa bình giữa các nền văn hóa và văn minh, nơi mỗi người đều thấy
mình được đón tiếp, đồng thời thấy phẩm giá và việc biểu lộ tín ngưỡng của mình
được bảo vệ.”
“Thổ Nhĩ Kỳ cần phải thúc đẩy đối thoại”
Trọng
tâm của ngày thứ nhất trong chuyến tông du là cuộc gặp gỡ các nhà lãnh đạo
chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ. Đức Thánh Cha Phanxicô đã đến chào Tổng thống Recep
Tayyip Erdogan và gặp gỡ giới chức cao cấp Thổ Nhĩ Kỳ tại Dinh Tổng thống ở thủ
đô Ankara.
Tại
đây, ngỏ lời chào Đức Thánh Cha, Tổng thống Erdogan nêu bật chuyến tông du của
Đức Thánh Cha có một tầm quan trọng đặc biệt đối với mọi người Hồi giáo và Kitô
giáo, đồng thời ông lưu ý thế giới phương Tây hiện đang phát triển “lòng thù
hận mang tính bài xích đối với Hồi giáo”, “thái độ bất khoan nhượng đối với
những người theo đạo Hồi” cũng như “đồng nhất người Hồi giáo với chủ nghĩa
khủng bố.”
Mở
đầu bài phát biểu, Đức Thánh Cha Phanxicô bày tỏ “niềm vui mừng được đến thăm
Thổ Nhĩ Kỳ, một quốc gia phong phú vẻ đẹp thiên nhiên và lịch sử, đầy ắp di
tích các nền văn minh cổ xưa. Quốc gia này là một cầu nối hai lục địa và nhiều
nền văn hóa khác nhau.”
Đức
Thánh Cha cũng cho biết đối với các Kitô hữu, Thổ Nhĩ Kỳ còn là một miền đất
thiêng bởi đây là nơi Thánh Phaolô sinh ra, nơi từng diễn ra bảy Công đồng
chung đầu tiên của Hội Thánh, cũng là nơi Đức Mẹ đã từng lưu ngụ trong một thời
gian, nay là di tích “Nhà Đức Mẹ ở”, hằng năm thu hút đông đảo khách hành hương
Kitô giáo, và cả người Hồi giáo, đến viếng.
Trong
dịp này, Đức Thánh Cha đặc biệt kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ và cộng đồng thế giới hãy
chọn và tiến bước trên con đường đối thoại:
“Việc đối thoại liên tôn và liên văn hóa
sẽ góp phần quan trọng vào việc đạt đến mục tiêu cao cả và khẩn thiết, là chấm
dứt mọi hình thức của chủ nghĩa giáo điều và chủ nghĩa khủng bố vốn hạ thấp
phẩm giá của mọi người nam nữ và khai thác tôn giáo.”
Đức
Thánh Cha nêu cao vai trò, đồng thời nhấn mạnh trách nhiệm của Thổ Nhĩ Kỳ trong
việc giải quyết các xung đột hiện nay tại khu vực Trung Cận Đông:
“Thổ Nhĩ Kỳ, do lịch sử, cũng như do vị
trí địa lý và ảnh hưởng của mình trong khu vực, hiện giữ một trách nhiệm lớn.
Những chọn lựa được Thổ Nhĩ Kỳ thực hiện và tấm gương được quốc gia này nêu lên
sẽ mang một ý nghĩa đặc biệt, đóng góp vào việc cổ võ sự gặp gỡ giữa các nền
văn minh và xác định con đường có thể đạt đến hòa bình và sự tiến bộ đích thực.”
“Kiến tạo một cộng đồng tinh thần giữa các
tín đồ Hồi giáo và Kitô giáo”
Sau
cuộc gặp gỡ giới chức chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ, Đức Thánh Cha đã đến thăm Ngài
Mehmet Görmez, Chủ tịch Hội đồng Tôn giáo vụ [tức Diyanet, thẩm quyền cao nhất
của Hồi giáo tại Thổ Nhĩ Kỳ].
Trong
cuộc hội kiến với vị Chủ tịch Diyanet, Đức Thánh Cha nhắc lại vấn đề cần phải
duy trì “mối quan hệ và cuộc đối thoại tốt đẹp” giữa các nhà lãnh đạo tôn giáo,
đặc biệt trong lúc diễn ra khủng hoảng, xung đột.
Đề
cập đến tình hình hiện nay tại Irak và Syria, Đức Thánh Cha Phanxicô đã bày tỏ
mối “quan tâm đặc biệt” trước thực trạng “không chỉ các Kitô hữu và người
Yazidis (người Kurd), mà còn nhiều dân thường khác đã phải hứng chịu bạo lực
phi nhân do khác biệt về sắc tộc và tôn giáo. Họ đã buộc phải rời bỏ nhà cửa,
bỏ hết mọi sự mà đi, chỉ vì muốn được sống và được giữ đức Tin của mình. Bạo
lực đã xâm hại các nơi thánh thiêng, các biểu tượng tôn giáo và di sản văn hóa,
dường như muốn xóa sạch mọi dấu vết, mọi ký ức của người khác.”
Đức
Thánh Cha mời gọi mọi người, lãnh đạo và dân thường, nam cũng như nữ, Hồi giáo
và Kitô giáo, hãy cùng nhau phản kháng bạo lực bằng cách cộng tác với nhau kiến
tạo và phát triển một “Cộng đồng tinh thần”, bất chấp mọi dị biệt, để làm bạn
với nhau và luôn tôn trọng nhau.
Thành Thi
Đức Thánh Cha Phanxicô tông du Thổ Nhĩ Kỳ: Ngày thứ
hai
WHĐ (30.11.2014) – Thứ Bảy 29-11 là ngày thứ hai trong
chuyến tông du của Đức Thánh Cha Phanxicô tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Lúc
9g30 sáng (giờ Thổ Nhĩ Kỳ), Đức Thánh Cha đã từ phi trường Esemboğa rời Ankara
đi Istanbul.
Istanbul,
vốn từng mang tên Constantinopolis, thuộc miền tây bắc Thổ Nhĩ Kỳ, tọa lạc bên
eo biển Bosphore, nối Hắc hải với Địa Trung hải, nối châu Âu với châu Á. Đây là
thành phố đông dân nhất, đã từng là trung tâm kinh tế, văn hoá, chính trị của
Thổ Nhĩ Kỳ, kinh đô của bốn nền đế chế: La Mã (330-395), Byzantin (395-1204;
1261-1453); đế chế Latinh phía Đông (1204-1261) và Ottoman (1453-1922). Trước
thời đế chế Ottoman, Istanbul là nơi chứng kiến sự phát triển Kitô giáo về phía
Đông. Còn ngày nay, mấy năm trước đây, Liên hiệp châu Âu đã dành năm 2010 để
vinh danh Istanbul là thủ đô văn hoá châu Âu.
Chương
trình ngày thứ hai trong chuyến tông du của Đức Thánh Cha gồm: thăm Bảo tàng
Hagia Sophia; thăm Đền thờ Hồi giáo Sultanahmet (Đền thờ Xanh); cử hành Thánh
lễ tại Nhà thờ chính toà Công giáo Chúa Thánh Thần; cầu nguyện đại kết tại Nhà
thờ Chính thống giáo Thánh George; hội kiến với Đức Thượng phụ Bartholomaios I
tại Toà Thượng phụ.
“Chúng ta phải tôn thờ Thiên Chúa”
Bảo
tàng Hagia Sophia và Đền thờ Xanh (Sultanahmet) là hai địa điểm có ý nghĩa quan
trọng đối với người Hồi giáo Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 1967, Chân phước giáo hoàng Phaolô
VI đã từng đến thăm và quỳ cầu nguyện tại Bảo tàng Hagia Sophia, vốn xưa kia là
đền thờ Hồi giáo, nay được dùng làm bảo tàng (hiện nhiều người Hồi giáo Thổ Nhĩ
Kỳ muốn khôi phục nơi này thành đền thờ như xưa kia). Năm 2006, Đức giáo hoàng
Bênêđictô XVI cũng đã đến thăm Bảo tàng Hagia Sophia và Đền thờ Xanh.
Tại
Đền thờ Xanh, Đức Thánh Cha được Ngài Rahmi Yaran, Đại Mufti của Hồi giáo Thổ
Nhĩ Kỳ, đón tiếp. Đức giáo hoàng và vị Đại Mufti đã dành ít phút thinh lặng cầu
nguyện. Sau đó, kết thúc lời cầu nguyện riêng, vị Đại Mufti cất tiếng: “Xin
Thượng Đế đoái nhận lời cầu nguyện của chúng con.”
Cha
Lombardi, người tháp tùng Đức Thánh Cha, thuật lại Đức Phanxicô hai lần ngỏ lời
với vị Đại Mufti lúc đang ở trong Đền thờ Xanh: “Chúng ta không những chúc tụng
và tôn vinh Chúa, mà còn phải phụng thờ Ngài.”
“Hãy để Chúa Thánh Thần làm cho nên phong
phú, đa dạng và đưa đến hiệp nhất”
Trong
chương trình làm việc ngày thứ hai của chuyến tông du, Đức Thánh Cha Phanxicô
đã đến nhà thờ chính toà Chúa Thánh Thần của Tổng giáo phận Công giáo Istanbul
để cử hành Thánh lễ. Nhà thờ này được xây dựng vào năm 1846, tọa lạc tại quận
Beyoglu của Istanbul, hiện do các linh mục Salêdiêng phụ trách.
Đức
Thánh Cha Phanxicô đã đồng tế với các Thượng phụ, Tổng giám mục, giám mục, linh
mục thuộc nghi lễ Latinh và các nghi lễ Đông phương. Đặc biệt, hiện diện trong
Thánh lễ có Đức Thượng phụ Chính thống giáo Bartholomaios I.
Trong
bài giảng Thánh lễ, Đức Thánh Cha kêu gọi các Kitô hữu hãy hiệp nhất với nhau
trong Chúa Thánh Thần:
“Chỉ có Chúa Thánh Thần mới có thể khơi
lên sự đa dạng, phong phú và đồng thời đưa đến hiệp nhất. Khi chúng ta cố làm
cho nên đa dạng nhưng lại đóng kín trong cái riêng của mình và dành độc quyền
xem xét mọi sự, thì chỉ tạo nên chia rẽ. Khi chúng ta cố tạo nên sự hiệp nhất
qua những biểu hiện bên ngoài mang tính nhân loại, thì chỉ tạo ra các bộ đồng
phục và sự đơn nhất. Còn nếu biết để cho Chúa Thánh Thần dẫn dắt, thì sự phong
phú, khác biệt và đa dạng sẽ chẳng bao giờ gây nên xung đột, vì Thần khí sẽ đưa
chúng ta bước vào cuộc sống đa dạng trong sự thông hiệp của Hội Thánh.”
Sau
kinh Lạy Cha, Đức Thánh Cha Phanxicô và Đức Thượng phụ Chính thống giáo
Bartholomaios I đã ôm hôn và chúc bình an cho nhau.
“Nhờ gặp gỡ Đức Kitô, họ trở nên anh em
trong đức Tin và đức Ái”
Chiều
cùng ngày, Đức Thánh Cha Phanxicô đã đến nhà thờ Chính thống giáo George tại
Istanbul, cùng Đức Thượng phụ Chính thống giáo Bartholomaios I, Giáo chủ
Contantinopolis, cử hành buổi cầu nguyện đại kết mừng lễ Thánh Anrê, bổn mạng
Giáo hội Chính thống giáo.
Trong
bài suy niệm Lời Chúa, Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh đến mối quan hệ huynh
đệ giữa hai thánh Phêrô và Anrê:
“Các ngài vốn là anh em ruột với nhau,
và chính cuộc gặp gỡ với Đức Kitô đã biến các ngài thành anh em trong đức Tin
và đức Ái. Tôi muốn nhấn mạnh điều đó trong buổi chiều đáng vui mừng này, tại
buổi canh thức cầu nguyện này. Thưa Đức Thượng phụ, được làm anh em với nhau
trong niềm hy vọng vào Đấng Phục sinh thật là một ân huệ lớn lao! Được đồng
hành với nhau trong niềm hy vọng đó, được nâng đỡ bởi lời chuyển cầu của các
thánh Tông đồ và hai anh em thánh Phêrô và thánh Anrê, quả là một ân huệ và
cũng là trọng trách! Và chúng ta biết rằng, việc chia sẻ với nhau niềm hy vọng
này sẽ không khiến chúng ta phải thất vọng, bởi niềm hy vọng ấy đã được xây đắp
không phải trên bản thân chúng ta hay trên những nỗ lực nghèo nàn của chúng ta,
nhưng trên nền tảng lòng tín trung của Thiên Chúa.”
Ngày
mai, Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ có buổi cầu nguyện thứ hai cùng với Đức Thượng
phụ Bartholomaios I và sau đó ký bản Tuyên bố chung của hai vị lãnh đạo Công
giáo và Chính thống giáo, trước khi kết thúc chuyến tông du đặt trọng tâm vào
cuộc đối thoại đại kết với Giáo hội Chính thống giáo.
Thành Thi
Đức Thánh Cha Phanxicô tông du Thổ Nhĩ Kỳ: Ngày thứ ba
WHĐ (1.12.2014) – Sau hai ngày viếng thăm Thổ Nhĩ Kỳ,
sáng Chúa nhật 30-11, Chúa nhật I Mùa Vọng 2014, Đức Thánh Cha Phanxicô đã bắt
đầu ngày thứ ba, cũng là ngày cuối cùng của chuyến tông du, với Thánh lễ riêng
được cử hành tại Toà Khâm sứ Toà Thánh tại Istanbul, nơi Thánh Gioan XXIII đã
từng làm việc trên cương vị Khâm sứ Toà Thánh (1934-1944) cách nay vừa đúng 80
năm (30/11/1934 - 2014).
Chương
trình ngày thứ ba của Đức Thánh Cha tại Thổ Nhĩ Kỳ, như đã dự định, gồm: Cử
hành Phụng vụ Giờ kinh tại Nhà thờ Chính thống giáo Thánh George cùng Đức
Thượng phụ Bartholomaios I; ký Tuyên bố chung với Đức Thượng phụ Bartholomaios
I; kết thúc chuyến tông du và trở về Roma.
Ngoài
chương trình được dự định, cuối cùng, Đức Thánh Cha đã gặp một số bạn trẻ đến
từ nhiều nơi, hiện đang tị nạn trên đất Thổ Nhĩ Kỳ.
Gặp gỡ và cầu nguyện cho nhau phải đi trước
đối thoại thần học, trao đổi tư tưởng
Tại
nhà thờ Thánh George của Chính thống giáo ở Phanar, Istanbul, Đức Thánh Cha
Phanxicô đã tham dự Phụng vụ Giờ Kinh do Đức Thượng phụ Chính thống giáo Bartholomaios
I chủ sự.
Trong
bài phát biểu trước khi kết thúc Phụng vụ Giờ Kinh, Đức Thánh Cha cho biết hồi
còn là Tổng giám mục Buenos Aires (Argentina), ngài vẫn thường cử hành Phụng vụ
Giờ Kinh với cộng đoàn Chính thống giáo. Riêng dịp này, trong khuôn khổ chuyến
tông du Thổ Nhĩ Kỳ, ngài nhận thấy “được Chúa ban ơn riêng là được có mặt tại
nhà thờ Thánh George của Giáo hội Chính thống để mừng lễ Thánh Anrê, vị tông đồ
tiên khởi, anh của Thánh Phêrô và là Bổn mạng của Toà Thượng phụ
Constantinopolis.”
Đức
Thánh Cha nhấn mạnh “những khía cạnh cốt yếu của hành trình tiến đến việc khôi
phục hoàn toàn sự hiệp thông”:
“Gặp gỡ nhau, nhìn nhau mặt đối mặt,
trao hôn bình an và cầu nguyện cho nhau, là những khía cạnh cốt yếu của hành
trình tiến đến việc khôi phục hoàn toàn sự hiệp thông. Tất cả những điều này đi
trước và luôn luôn đồng hành với những khía cạnh cốt yếu khác, chẳng hạn đối
thoại về thần học, của hành trình hiệp thông. Trong mọi trường hợp, cuộc đối
thoại đích thực phải là sự gặp gỡ giữa những con người có một tên gọi, một
khuôn mặt, một dĩ vãng cụ thể, và hoàn toàn không đơn thuần chỉ là sự gặp gỡ
giữa những ý tưởng.”
Tiếp
đến, Đức Thánh Cha gợi lại những “kinh nghiệm gặp gỡ”: Thánh Anrê đã gặp gỡ Đấng
yêu thương và cứu độ, sau đó đã đưa em mình là Phêrô đến với Chúa Giêsu; cuộc
gặp gỡ giữa Đức Thượng phụ Athenagoras với Chân phước giáo hoàng Phaolô VI,
cách nay đúng 50 năm, đã mở ra nhiều triển vọng cho hành trình hiệp thông; và
mới đây, ngài và Đức Bartholomaios I đã gặp nhau tại Jerusalem, tại “thành phố
Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, đã chết và sống lại.”
Đức
Thánh Cha lưu ý, kinh nghiệm gặp gỡ của Thánh Anrê với Chúa Giêsu đã cho thấy
“mọi cuộc đối thoại của các Kitô hữu không thể cắt đứt lôgich của việc gặp gỡ
cá nhân.”
Trong
dịp này, Đức Thánh Cha bày tỏ niềm vui mừng nhận ra chuyến viếng thăm Giáo hội
Chính thống giáo tại Thổ Nhĩ Kỳ trùng với dịp kỷ niệm 50 năm ban hành Sắc lệnh
Unitatis Redintegratio (Tái lập sự Hiệp nhất) của Công đồng chung Vatican II.
Đức Thánh Cha nói: “Đây là văn kiện nền tảng mở ra những đại lộ cho việc gặp gỡ
giữa những người Công giáo với anh chị em thuộc các Giáo hội và những cộng đoàn
Hội Thánh khác.”
Đức
Thánh Cha bày tỏ điều được Giáo hội Công giáo mong mỏi, và giám mục Roma thiết
tha tìm kiếm, là “sự hiệp thông với các Giáo hội Chính thống giáo”, “tình yêu
thương huynh đệ nói lên mối dây thiêng liêng và siêu việt liên kết chúng ta là
những môn đệ của Chúa Kitô.”
Chính
ý thức “làm người môn đệ của Chúa” sẽ thúc đẩy các tín hữu Công giáo và Chính
thống giáo lắng nghe tiếng kêu cầu đang cất lên khắp mọi nơi trên thế giới. Đó
là tiếng kêu của người nghèo, của nạn nhân các cuộc xung đột hiện nay và của
người trẻ. Tinh thần “làm người môn đệ của Chúa”, lắng nghe những tiếng kêu cầu
của thế giới, sẽ là động lực giúp hai Giáo hội xích lại và hiệp nhất cùng nhau.
Tuyên bố chung: Tình yêu và sự thật là con
đường vượt qua mọi chia rẽ
Sau
khi cùng nhau cử hành phụng vụ Giờ Kinh, hai vị lãnh đạo Giáo hội Công giáo và
Chính thống giáo đã từ nhà thờ Thánh George qua Toà Thượng phụ Constantinopolis
để ký bản Tuyên bố chung.
Trong
Tuyên bố chung, hai vị “cảm tạ Thiên Chúa đã ban cho chúng tôi ơn được gặp gỡ
nhau (…), được cùng nhau mừng lễ thánh Anrê, người đầu tiên được Chúa kêu gọi
và là anh của Tông đồ Phêrô. Chúng tôi nhớ đến các Thánh Tông đồ: các vị đã
dùng lời rao giảng và chứng từ tử đạo để loan báo Tin Mừng cho thế giới, củng
cố nơi chúng tôi niềm khát khao được tiếp tục cùng nhau tiến bước, biết nhờ
tình yêu và sự thật để vượt qua những trở ngại đang chia cắt chúng tôi.”
Đức
Thánh Cha Phanxicô và Đức Thượng phụ Bartholomaios I đồng khẳng định những mối
quan tâm và nỗ lực chung, qua những điểm chính sau đây:
- “Tăng cường mọi nỗ lực nhằm cổ võ sự
hiệp nhất toàn vẹn mọi Kitô hữu, trước hết là sự hiệp nhất giữa Công giáo và
Chính thống giáo. Như vậy, chúng tôi sẽ hỗ trợ việc đối thoại về thần học do Uỷ
ban Phối hợp quốc tế xúc tiến. Uỷ ban này được Đức Thượng phụ Dimitrios và Đức
giáo hoàng Gioan Phaolô II thiết lập cách nay đúng 35 năm, ngay tại Phanar này,
hiện đang giải quyết những vấn đề khó khăn nhất do lịch sử cuộc chia cắt của
chúng ta để lại và cần được xem xét cẩn trọng và nghiên cứu kỹ lưỡng.”
- “Chúng tôi bày tỏ mối quan tâm chung
về tình hình hiện nay tại Iraq, Syria và toàn vùng Trung Đông. Chúng tôi hiệp
nhất với nhau trong niềm khao khát hoà bình và sự ổn định, trong ý muốn cổ võ
việc giải quyết các xung đột qua đối thoại và hoà giải.”
- “Chúng tôi nhận thấy cần phải cổ võ
cuộc đối thoại mang tính xây dựng với Hồi giáo, đặt trên nền tảng tôn trọng và
làm bạn với nhau.”
- “Chúng tôi không thể không nói đến các
Kitô hữu tại Trung Đông, những người đã tuyên xưng Danh Chúa Giêsu hai ngàn năm
nay. Nhiều anh em, chị em của chúng tôi đang chịu bách hại và buộc phải lìa bỏ nhà
cửa của mình.”
- “Chúng tôi cầu nguyện cho nền hoà bình
tại Ukraina, đất nước có truyền thống Kitô giáo lâu đời, đồng thời kêu gọi các
bên có liên quan hãy theo đuổi con đường đối thoại và tôn trọng luật pháp quốc
tế nhằm chấm dứt cuộc xung đột và cho mọi người Ukraina được sống trong sự hoà
hợp.”
“Chúa không bao giờ quên con cái mình”
Trước
khi kết thúc chuyến tông du Thổ Nhĩ Kỳ, tại Nhà thờ chính toà Công giáo
Istanbul, Đức Thánh Cha đã gặp khoảng 50 người trẻ tị nạn đang được các tu sĩ
Salêdiêng chăm sóc, phục vụ tại trại tạm cư Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ). Đây là các
bạn trẻ đại diện cho những người tị nạn đến từ nhiều nơi, như Iraq, Syria,
Trung Đông và một số quốc gia châu Phi.
Đây
là hoạt động ngoài chương trình chuyến tông du của Đức Thánh Cha, và cũng là
hoạt động được Đức Thánh Cha mong ước thực hiện.
Ngỏ
lời với những người tị nạn trẻ, Đức Thánh Cha nói: “Các con đừng nản lòng. Hãy
luôn trông cậy Chúa sẽ giúp các con có được một tương lai tốt đẹp hơn, dù cho
lúc này các con phải đương đầu với những khó khăn, trở lực.”
Đức
Thánh Cha bảo đảm Thiên Chúa, qua Giáo hội của Ngài, luôn ở bên mọi người đau
khổ, nhất là các bạn trẻ đang sống cảnh tị nạn:
“Các con hãy nhớ Chúa không quên con cái
mình, và những ai bé mọn nhất, những người đang chịu đau khổ nhất thì ở gần bên
trái tim Chúa Cha hơn cả.”
Đức
Thánh Cha không quên cảm ơn chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ đã nỗ lực giúp đỡ những
người tị nạn, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế hãy quan tâm hơn nữa đến tình
cảnh của biết bao người khốn khổ vì các cuộc xung đột, mau chóng tìm cách chấm
dứt tình trạng bi thảm này trên thế giới.
Sau
khi gặp các bạn trẻ tị nạn, Đức Thánh Cha đã ra phi trường Istanbul, lên đường
về Roma, kết thúc chuyến tông du ba ngày tại Thổ Nhĩ Kỳ.