GOETHE
(JOHANN WOLFGANG)
(JOHANN WOLFGANG)
(1749-1832)
TIỂU SỬ VÀ CÔNG NGHIỆP
Sinh tại Francfort trên sông Main, mất tại
Weimar.
Bắt đầu viết văn, làm thơ, lúc còn nhỏ tuổi.
Lớn lên học Luật, Văn chương, Y khoa.
Từ năm 1768, tên tiên sinh bắt đầu xuất hiện
trên văn đàn bằng những tập thi cảm, những kịch:
-
Werther, một câu chuyện tình.
-
Clavigo, một bi kịch.
Từ năm 1775, tiên sinh tham gia vào nhiều
công việc chính trị, làm cố vấn rồi giữ chức Bộ trưởng cho Quận công Charles
Auguste, tham dự vào chiến tranh Phổ chống Pháp cách mạng (1792-1793), có gặp
Nã Phá Luân đệ I,…
Trong thời gian này, tiên sinh vẫn không
quên sáng tác, nào là:
-
Hermann và Dorothée, một
câu chuyện tình (1797).
-
Vị hôn thê của Corinthe (La
fille naturelle, 1803).
-
Faust, một bi kịch viết từ 1806 đến
1832 mới xong.
-
Thơ và sự thật (1811-30).
-
Shakespeare vô tận
(1815-25, Shakespeare sans fin).
-
Người Do Thái lang thang (le Juif
errant) in ra sau khi tiên sinh tạ thế (1836)…
Ngoài ra, tiên sinh còn là một nhà khoa học,
có để lại nhiều công trình nghiên cứu quý giá như: Sự biến
đối của cây, Sự biến đổi của thú vật, Quang học, Luận về màu sắc (Théorie des couleurs)…
TÓM TẮT NHỮNG TÁC PHẨM CẦN BIẾT:
Tiên sinh viết nhiều lắm, nếu kê đủ cả thì
có trên 100 văn phẩm, nhưng đây chỉ nghiên cứu những tác phẩm được truyền tụng
hơn hết:
* WERTHER hay
là Những Nỗi Thống khổ của Werther (Les souffrances du Jeune Werther).
Werther yêu cô Charlotte, Charlotte đã được
hứa hôn với Albert. Albert biết mối tình của Werther, nhưng vẫn đề Werther giao
thiệp tự do với Charlotte, chỉ canh chừng 2 người mà thôi. Sau đó Charlotte đã
thành vợ của Albert. Một thời gian Werther thất vọng quá rồi tự sát.
Câu chuyện đơn giản quá, nhưng cái đề tài đắm
đuối như vậy, lúc bấy giờ là rất mới, rất “ăn khách”. Thêm vào đó, tài kể chuyện
của tác giả, văn chương súc tích của tác giả làm cả Châu Âu lúc bấy giờ đều phải
đọc Werther. Đại tướng Napoléon Bonaparte đi đánh Ai cập mà phải mang theo một
bản để đọc say sưa chẳng khác gì sách gối đầu.
* FAUST là một
vở kịch mà tác giả đã tốn công phu gần 30 năm. Gốc nó là một câu chuyện có phần
truyền kỳ:
Xưa kia có lẽ có một nhà bác vật tên là
Faust sống vào thế kỷ XVI, có thể liên lạc được, kết bạn được với quỷ.
Tác giả sửa đổi lại, thêm vào nhiều tình tiết
để thành một vở tuồng và đại ý như sau:
Bác sĩ Faust muốn khám phá nhiều bí mật của
vũ trụ, muốn tại hưởng khoái lạc mà không làm sao toại nguyện được.
Quỷ Méphistophèles xuất hiện và hứa sẽ thỏa
mãn Faust về 2 phương diện nói trên với điều kiện là sau khi Faust được toại
nguyện rồi thì Faust sẽ phải là thuộc quyền sở hữu của quỷ. Faust bằng lòng.
Cam kết xong, Faust theo quỷ, khám phá được
một số bí mật của vũ trụ, theo quỷ tìm khoái lạc. Chàng ta dỗ dành cô
Marguerite, có con với Marguerite, rồi bỏ Marguerite, để Marguerite thất vọng tự
tử.
Đến đây Faust bắt đầu thất vọng:
-
Óc tò mò, muốn khám phá bí mật của vũ trụ,
càng đi xa bao nhiêu thì càng thất vọng bấy nhiêu, vì vũ trụ bao la quá, huyền
bí quá…
-
Sự săn đuổi khoái lạc hỗn độn cũng chỉ mang lại
cho Faust những sự hối hận, buồn tủi, chán chường.
Sau rốt, Faust chỉ còn thấy vui trong sự
sáng tạo (création).
Faust bèn đi chiếm những miền xa xôi, dự định
cả một chương trình khai khẩn, biến những miền khô khan ấy thành những cánh đồng
phì nhiêu… nhưng đã già rồi, cái chết đang chờ đợi Faust.
Faust hối hận trước kia đã mất nhiều thì giờ
vào những việc không đâu, vì vậy nay chưa làm được việc gì thì đã phải chết.
Bằng bi kịch này, tác giả muốn nói răng sứ
mệnh của con Người là Sáng tạo, là Hành động và Giá trị, danh dự con Người cũng
chỉ ở chỗ đó mà thôi.
VÀI DÒNG KẾT LUẬN
Goethe, một văn sĩ, thi nhân danh tiếng, một
chính trị gia được các vua chúa lúc bấy giờ tôn vào bực Thầy, một nhà bác học
giỏi, là một thiên tài xưa nay hiếm có.
Trích
tác phẩm DANH NHÂN THẾ GIỚI
của Trịnh Chuyết
của Trịnh Chuyết