Thánh AMBRÔSIÔ
(340?-397)
Lược sử
Một trong các người viết tiểu sử về Thánh Ambrôsiô nói rằng:
vào ngày Phán Xét
Chung sẽ vẫn còn sự tách biệt giữa
những người thích thánh nhân và những người cực kỳ ghét bỏ ngài. Thánh Ambrôsiô
nổi tiếng là một người có những quyết định táo bạo ảnh hưởng đến đời sống
của những người cùng thời.
Vào năm 33 tuổi, Thánh Ambrôsiô đã có tất cả mọi sự -- một
sự nghiệp đầy hứa hẹn là luật sư, một vị thế quan trọng trong
chính trường là tổng trấn Milan, ngoài ra ngài còn là người bạn và đồng chí với hoàng đế, cùng với một gia tài kếch sù.
Đức Giám Mục Ambrôsiô từ trần năm 397, khoảng 57 tuổi. Lễ
kính được đặt vào ngày 7 tháng Mười Hai, là ngày ngài "bị" tấn phong
giám mục.
Suy niệm 1: Phán Xét Chung
Vào ngày Phán Xét Chung sẽ
vẫn còn sự tách biệt giữa những người thích thánh nhân và những người cực kỳ
ghét bỏ ngài.
Ngày tận thế là ngày tận
cùng của thế gian, lúc Chúa Giêsu trở lại trong vinh quang để phán xét chung hết
mọi người, và cho mọi sự được hoàn thành trong trời mới đất mới.
Như chúng ta đã biết,
chúng ta sẽ trải qua 2 cuộc phán xét: riêng và chung. Phán xét riêng là phán
xét riêng một mình ta, liên quan đến đời sống cá nhân của mình. Cuộc phán xét
này xảy ra ngay khi ta chết (x. SGLC 1021- 1022). Phán xét chung là phán xét có
tính tập thể và bổ túc cho cuộc phán xét riêng. Lúc đó sẽ công khai hóa tất cả
những gì đã định đoạt trong cuộc phán xét riêng. Cuộc phán xét này sẽ xảy ra
vào ngày tận thế khi thân xác sống lại kết hợp với linh hồn. Chúa sẽ thưởng phạt
công khai tùy theo tội phúc của từng người đã làm khi còn sống ở trần gian này
(x.SGLC 1001. 1038-1039).
Vào ngày tận thế, thế giới
mới hay Trời Mới Đất Mới mà Chúa Giêsu đã bắt đầu khởi sự khi làm người được
hoàn tất. Ngày đó, Chúa Giêsu, thủ lãnh vạn vật, sẽ thu họp tất cả trong Ngài
trao lại cho Chúa Cha. Và như thế, ơn cứu độ đã hoàn tất. Nói tới Trời Mới Đất
Mới là đã có trời cũ đất cũ. Trời cũ đất cũ là gì? Là công trình sáng tạo đầu
tiên của Thiên Chúa, nhưng tội lỗi của con người đã làm đổ vỡ khiến Thiên Chúa
phải tái tạo lại, gọi là sáng tạo mới.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con sống
trong tinh thần chuẩn bị cái chết, để khi chết thì vượt qua được cuộc phán xét
mà sống mãi với Chúa
Suy niệm 2: Quyết định
Thánh Ambrôsiô nổi tiếng
là một người có những quyết định táo bạo ảnh hưởng đến đời sống của những người
cùng thời.
Khi một số người Công
Giáo bắt giữ một linh mục phe Arian và kết án tử hình, Đức Giám Mục Ambrôsiô đã
nhân danh hòa bình xin tha cho vị linh mục này và nói rằng: Thiên Chúa sẽ phải đau
khổ khi thấy cảnh máu chảy thịt rơi. Đức Ambrôsiô gửi các linh mục và phó tế của
ngài đến giải thoát cho vị linh mục Arian này.
Vào Chúa Nhật Lễ Lá,
trong bài giảng, Đức Giám Mục Ambrôsiô tuyên bố không nhường lại các nhà thờ. Cả
giáo đoàn, vì lo sợ cho tính mạng, đã phòng thủ trong nhà thờ với vị chủ chăn
là Đức Giám Mục Ambrôsiô. Quân triều đình bao vây chung quanh ngăn chặn mọi đường
tiếp tế, để dân chúng vì đói mà phải ra đầu hàng. Cho đến ngày Chúa Nhật Phục
Sinh, tất cả mọi người vẫn kiên trì phòng thủ. Khi chạm trán với lực lượng bao
vây, Đức Giám Mục Ambrôsiô nói, "Vũ khí của tôi chỉ là nước mắt. Tôi không
muốn từ bỏ nơi đây, nhưng tôi không chống cự bằng võ lực."
Để trấn an dân chúng đang
khiếp sợ, Đức Giám Mục Ambrôsiô dạy họ hát thánh vịnh do chính ngài sáng tác.
Ngài chia cộng đoàn làm hai bên để đối đáp. Đây là lần đầu tiên việc hát đáp ca
được ghi nhận trong lịch sử Giáo Hội. Tiếng nhạc và lời kinh vượt ra ngoài bốn
bức tường của thánh đường và làm rúng động tâm hồn các binh lính. Không bao
lâu, chính họ cũng cất tiếng phụ họa. Sự vây hãm chấm dứt.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con
luôn sống kết hiệp mật thiết với Chúa để có được những quyết định sáng suốt
mang lại hiệu quả ích lợi cho bản thân và tha nhân.
Suy niệm 3: Luật sư
Thánh Ambrôsiô đã có một
sự nghiệp đầy hứa hẹn là luật sư.
Phe Arian tưởng rằng
Ambrôsiô sẽ là giám mục "của họ" vì ngài từng là một viên chức của
triều đình, và nhiều người trong chính quyền đều thuộc phe Arian.
Nhưng Ambrôsiô đã dùng sở
trường của một luật sư và tài hùng biện để chống lại phe Arian bất cứ nơi nào,
dù ở nhà thờ, triều đình, thượng viện, hay ngay cả trong hoàng tộc. Tính ngoan
cố của ngài khi không chấp nhận chức giám mục lúc đầu, nay lại trở thành vũ khí
trong cuộc chiến chống lại lạc giáo và giúp ngài quyết tâm theo đuổi sự thánh
thiện.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp các luật sư
sống đúng chức năng là cán cân công lý của mình.
Suy niệm 4: Tổng trấn
Thánh Ambrôsiô đã có một
vị thế quan trọng trong chính trường là tổng trấn Milan.
Vị giám mục của Milan từ
trần. Vào lúc ấy, khoảng năm 374, nhiều tà giáo muốn tiêu diệt Giáo Hội. Vị cố
giám mục Milan từng hậu thuẫn cho lạc giáo Arian chống lại giáo huấn về thiên
tính của Đức Kitô. Vậy ai sẽ là người kế vị -- người Công Giáo hay người của
phe Arian? Cả hai phe đụng độ nhau ở vương cung thánh đường và một cuộc bạo động
xảy ra. Duy trì trật tự công cộng là trách nhiệm của quan tổng trấn Ambrôsiô,
nên ngài vội vã chạy đến nhà thờ và hùng hồn lên tiếng, không ủng hộ phe phái
nào cả, nhưng ủng hộ sự hòa bình. Ngài xin dân chúng hãy bình tĩnh, kềm chế sự
nóng nẩy và chọn lựa giám mục mà không cần phải xô xát. Trong khi ngài đang
nói, bỗng dưng có người hô to: "Bầu Ambrôsiô làm giám mục!" Thế là tất
cả mọi người đều đồng thanh: "Ambrôsiô là giám mục!"
Các vị giám mục khác của
tỉnh thì quá vui mừng khi được phủi tay trước vấn đề khó khăn này. Nhưng Ambrôsiô
không dễ hy sinh một sự nghiệp đầy hứa hẹn để chấp nhận công việc của một giám
mục đầy nguy hiểm -- một công việc ảnh hưởng đến tính mạng trong thời lạc giáo.
Bởi thế Ambrôsiô bỏ trốn. Khi ngài cầu viện đến hoàng đế để thay đổi quyết định
nói trên với lý do là ngài chưa rửa tội, vị hoàng đế lại tuyên bố rằng ông rất
vui mừng khi chọn được quan tổng trấn thích hợp với chức giám mục. Ambrôsiô trốn
tránh trong nhà của một nghị sĩ, nhưng ông này đã đem nộp Ambrôsiô khi ông biết
quyết định của hoàng đế. Không còn biết trốn vào đâu nữa, Ambrôsiô ra đầu hàng.
Vì ngài bị ép buộc phải chấp nhận chức giám mục, nên sẽ không ai ngạc nhiên nếu
ngài vẫn tiếp tục lối sống cũ, như trước khi được tấn phong. Tuy nhiên, ngay
sau đó Ambrôsiô đã phân phát tài sản cho người nghèo và tự đặt mình dưới sự chỉ
dẫn của Thánh Simplician để học thần học và Kinh Thánh.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con
can đảm đón nhận lời mời gọi của Chúa và gia tăng học hỏi cho xứng với ơn gọi.
Suy niệm 5: Hoàng đế
Thánh Ambrôsiô còn là người
bạn và đồng chí với hoàng đế.
Khi hoàng đế từ trần,
Hoàng Hậu Justina, một người phe Arian, trở thành nhiếp chính cho đứa con trai
bốn tuổi. Maximus, một cựu sĩ quan Rôma, biết rằng cái chết của hoàng đế sẽ làm
suy yếu đế quốc nên dự định tấn công. Justina xin Ambrôsiô thương lượng với tên
này. Mặc dù Justina là một kẻ thù, Ambrôsiô đã lên đường thi hành nhiệm vụ và đã
thuyết phục được Maxima ngừng xâm lăng. Thay vì biết ơn Ambrôsiô, Hoàng Hậu
Justina lại yêu cầu Đức Giám Mục Ambrôsiô trao lại vương cung thánh đường cho
phe Arian. Thánh nhân trả lời rằng ngài không bao giờ nhường đền thờ của Thiên
Chúa.
Dân chúng đứng về phe Đức
Giám Mục Ambrôsiô. Ngài thừa khả năng để thực hiện cuộc đảo chánh lật đổ
Justina. Nhưng ngài thận trọng không dùng bất cứ lời nói hay hành động nào để
khích động dân chúng.
Sau đó Hoàng Hậu Justina
thuyết phục con mình ban bố luật lệ để hợp pháp hóa lạc giáo Arian và cấm người
Công Giáo không được chống đối người Arian. Không ai có thể đệ trình một thỉnh
cầu chống với một tổ chức tôn giáo đang có thế lực.
Vì biết quân triều đình đang
tập trung vào việc chống đối người Công Giáo, Maximus một lần nữa lại quyết định
tấn công Rôma. Justina và hoàng tộc thật kinh hãi. Không biết trông vào ai, sau
cùng họ lại quay về với người mà họ từng tấn công và đe dọa. Họ xin Đức Giám Mục
Ambrôsiô đến gặp Maximus và ngăn chặn sự tấn công. Trong một hành động tha thứ
có thể nói lạ lùng, Đức Giám Mục Ambrôsiô lại thi hành nhiệm vụ cho kẻ thù. Khi
Maximus từ chối thỏa hiệp, ngài vội vã trở về để chuẩn bị. Justina và hoàng tộc
trốn sang Hy Lạp, trong khi Đức Giám Mục Ambrôsiô ở lại chống đỡ. May mắn thay,
vị hoàng đế đông phương là Theodosius đã can thiệp và đánh bại Maximus. Tuy
nhiên, sau đó Theodosius đã chiếm quyền kiểm soát toàn thể đế quốc Rôma.
Theodosius là người Công Giáo và sau này trở thành người bạn chí thiết của Đức
Giám Mục Ambrôsiô.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con
tích cực sống đức yêu thương tha thứ và phục vụ như lời Chúa dạy.
Suy niệm 6: Gia tài
Thánh Ambrôsiô đã có tất
cả mọi sự cùng với một gia tài kếch sù.
Khi người Goth xâm chiếm đế
quốc và bắt nhiều người làm con tin, Đức Giám Mục Ambrôsiô đã phải dùng chính
tài sản của mình để chuộc. Ngài nói sự bác ái có giá trị nhất là chuộc kẻ tù đầy.
Ngay cả các bình vàng của Giáo Hội, ngài cũng đem bán để lấy tiền chuộc. Ngài
nói: "Cứu vớt các linh hồn cho Chúa thì tốt hơn là duy trì tài sản. Đức
Kitô đã sai các tông đồ đi rao giảng mà không có vàng bạc, và cũng không cần
vàng bạc để thành lập Giáo Hội của Người. Giáo Hội làm chủ vàng bạc, không phải
để tích trữ, nhưng để phân phối và giúp đỡ những người kém may mắn."
"Chắc chắn Chúa sẽ hỏi
chúng ta: 'Tại sao con lại để quá nhiều người nghèo đói? Vì con có vàng bạc,
con phải cấp dưỡng cho họ'. Có thể nào chúng ta trả lời rằng: 'Vì con không muốn
để đền thờ của Chúa không được trang hoàng.' Nhưng những gì không mua được bởi
vàng bạc thì cũng không có giá trị bởi vàng bạc. Phương cách tốt nhất để sử dụng
vàng bạc của Đấng Cứu Thế là hãy cứu vớt những người lâm cảnh hoạn nạn."
Đức Giám Mục Ambrôsiô
luôn luôn lưu tâm đến người nghèo hơn là quyền lực. Ngài thường khiển trách người
giầu khi lãng quên người nghèo: "Thiên Chúa tạo nên vũ trụ trong một phương
cách để tất cả những gì là của chung sẽ đem lại no ấm cho con người, và trái đất
là sở hữu chung của tất cả mọi người. Tại sao bạn lại từ chối một người cũng có
quyền đối với thiên nhiên như bạn? Của cải bạn cho người ăn xin không phải của
chính bạn, nhưng đó là phần của người ấy mà bạn phải hoàn trả cho họ. Trái đất
thuộc về tất cả mọi người. Bởi thế, bạn đang trả nợ mà lại nghĩ đang ban bố một
ơn huệ."
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con
thực hành đức ái trọn hảo: Đã được ban nhưng không thì cũng cho nhưng không (Mt
10,8).