Đồng Tiền
Có một ông già giàu gặp một vị đạo sĩ ngồi ở gốc cây bên lề đường,
liền hỏi: “Ông ngồi đây làm gì vậy? Nhà tôi đang cần người giúp việc, về làm
cho tôi ông sẽ có tiền”.
Ông nhà giàu nói: “Ông rất lầm nên mới yếm thế bi quan. Thế gian
có tiền là có tất cả. Có tiền mua tiên cũng được, khắp đông tây đều công nhận
như vậy”.
Vị đạo sĩ trả lời: “Ông càng lầm hơn tôi, tiền bạc mở được mọi cửa
trừ cửa thiên đàng. Đó là câu nói của các nhà đạo đức phương tây. Còn đông
phương thì cho rằng: tiền bạc mua được tất cả nhưng không thể mua được lương
tâm của người quân tử”.
Ông nhà giàu lại nói: “Ông biết chứ, lịch sử chứng tỏ tiền bạc
đi tới đâu thì ở đấy phồn thịnh. Có phải tiền bạc đã biến đổi thế giới khổ cực
thành xa hoa sung sướng không?”.
Vị đạo sĩ trả lời: “Ông chỉ thấy tiền bạc có một mặt, ông không
thấy mặt trái của nó, lịch sử cũng ghi rõ: tiền bạc đi tới đâu thì gieo chia rẽ
giàu nghèo, gây nên cảnh bất công, ghen tương, tranh chấp và chết chóc”.
Ông nhà giàu không nói thêm gì nữa.
Cuộc đàm thoại giữa ông nhà giàu và vị đạo sĩ trên đây chỉ xác
nhận những điều mà có lẽ tất cả chúng ta đều đã biết và công nhận như vậy. Bởi
vì tự nó tiền bạc chỉ có một giá trị rất nhỏ. Theo cách đánh giá này thì tờ 500
đồng cũng giống như tờ 1 đồng, chỉ là một tờ giấy có in hình khác nhau, đáng
giá vài xu do tiền giấy và công in. Nhưng theo giá trị định ước, thì tờ 500 gấp
500 lần tờ 1 đồng. Chính vì giá trị định ước này mà tiền bạc dù rách, dù hôi,
nó vẫn được quí trọng, dù đẹp dù xấu, dù mới dù cũ, nó vẫn được người ta dành
cho nhiều cảm tình. Nó được chuyền qua biết bao nhiêu bàn tay và được sử dụng
vào muôn vàn việc khác nhau.
Tiền bạc là phương tiện giúp cho người ta trao đổi để dễ dàng
sinh hoạt trong cuộc sống hằng ngày. Nên tiền bạc tự nó không xấu mà trái lại
là đàng khác. Nhưng nó trở nên tốt hay xấu là do con người sử dụng nó. Nó có thể
được dùng vào những việc gian manh, bất lương, xảo trá, gây nguy hiểm và tai hại
cũng như được dùng vào những công việc bác ái, xây dựng tình yêu, tạo nên tình
bạn hay đem lại những lợi ích vật chất và tinh thần.
Như vậy, tất cả chúng ta đều nhất trí rằng: tiền bạc tự nó là tốt
và luôn luôn có giá trị rất thực tế theo như định ước người ta gán cho nó. Tờ
1000 đồng chắc chắn phải hơn tờ 50 đồng, tờ 100 đồng, tờ 500 đồng. Nhưng tại
sao trong bài Tin Mừng Chúa Giêsu lại nói hai đồng tiền kẽm, chỉ đáng một phần
tư đồng xu Rô ma của người đàn bà góa nghèo bỏ vào thùng tiền dâng cúng ở đền
thờ lại quí hơn những số tiền lớn của những người giàu?
Xét về số lượng thì chắc chắn hai đồng tiền của bà góa thua kém
xa số tiền lớn của những người khác. Nhưng xét theo tỷ lệ tương quan, nghĩa là
về hoàn cảnh, về lý do, về mục đích thì người đàn bà này đã bỏ vào thùng tiền
nhiều hơn, bà ấy đã cho nhiều hơn hết, vì bà không dâng những thứ dư thừa mà
dâng những cái rất cần thiết để nuôi sống. Có thể số tiền đó chính là một ổ
bánh mì, một lon gạo, một bó rau đủ để nuôi sống bà trong ngày hôm đó. Nhưng
không, bà không lo đến tương lai, không lo ngày mai sẽ ra sao, bà chỉ biết phụng
sự mà không biết lợi dụng tôn giáo hay lợi dụng Thiên Chúa. Trái lại, những người
dâng cúng nhiều chỉ khoe khoang để tìm danh vọng tiếng khen. Số tiền họ dâng
cúng tuy nhiều nhưng so với cơ nghiệp và gia tài của họ thì có thấm thía gì. Họ
chỉ mất một ít tiền bạc nhưng lại được lời về danh giá và tiếng khen. Cho nên,
thực sự họ chẳng cho hoặc dâng hiến được bao nhiêu. Đó là một cuộc đầu tư một vốn
bốn lời. Đó là một sự lợi dụng tôn giáo và bác ái chứ không phải phục vụ. Chính
vì lý do đó mà Chúa Giêsu đã đánh giá bà góa nghèo dâng cúng nhiều hơn mọi người.
Hơn nữa, đối với Thiên Chúa, điều quan trọng không phải là bao
nhiêu, nhiều hay ít, miễn là với tất cả tấm lòng. Ngài không ham của cải Ngài
đã ban cho loài người, nhưng chỉ muốn lòng thành thực của con người mà thôi.
Cho nên, người ta có thể dâng thật nhiều cho Thiên Chúa, nhưng bao lâu người ta
chưa dâng chính mình hay ít nữa những gì thuộc về bản thân, những gì liên hệ tới
chính con người của mình thì kể là người ta chưa dâng hiến gì cả.
Qua bài Tin Mừng với việc làm của người đàn bà góa nghèo, Chúa
Giêsu dạy cho chúng ta biết ý nghĩa và giá trị của tiền bạc đối với người sử dụng
nó và qua đó chúng ta rút ra được một bài học, đó là hãy biết cho đi. Bởi vì
thương yêu là cho đi. Càng cho nhiều là dấu càng yêu thương nhiều, nhất là cho
đi với một lòng thành thực thiết tha. Nhưng không phải chỉ cho những gì là vật
chất như của cải, tiền bạc mới là cho. Chúng ta có thể cho những gì là siêu
nhiên cao quí như lời cầu nguyện; và cho những gì là tinh thần như một nụ cười,
một cái nhìn thiện cảm, một lời nói vui vẻ hiền hòa hay những lời an ủi chân
thành…