NÉN BẠC
Ngày xưa, triết gia Platô (427–347 BC, trước công
nguyên) người Hy Lạp đã đưa ra một thí dụ điển hình
giúp chúng ta kiến tạo những điều ưu tiên trong cuộc đời. Hãy tưởng tượng cuộc đời như một hình
tam giác lớn; xếp đặt tất cả những điều coi là
quan trọng dọc theo cạnh đáy của hình
tam giác. Rồi bắt đầu di
chuyển những điều ưu tiên hơn lên trên. Khi chúng ta di
chuyển chúng lên trên như vậy, cạnh đáy của hình
tam giác càng thu hẹp nhỏ lại để đưa những điều quan
trọng hơn lên trên đỉnh của hình
tam giác. Chúng ta sẽ đặt những điều ít
quan trọng nằm ở phía dưới và sẽ giữ lấy những điều coi như quan trọng hơn ở trên. Sau
cùng, khi chúng ta đạt tới đỉnh của hình
tam giác, chỉ còn một chỗ duy nhất mà
thôi. Kết quả là,
chúng ta sẽ tự hỏi chính
mình, “Cái gì quan trọng nhất trong
cuộc đời, ở trên tất cả mọi sự?” Câu trả lời, dĩ nhiên là sống hoà hợp với ý muốn của Thiên Chúa, là đầu tư cuộc đời để thi hành thánh ý Thiên Chúa.
Qua dụ ngôn những nén bạc trong bài Phúc âm hôm nay, Chúa Giêsu nói với chúng
ta rằng Thiên
Chúa đã tin tưởng trao
ban cho mỗi người một cuộc sống, một khả năng, một kho
tàng để chúng
ta phát triển trở nên
phong phú bằng cách
sẵn lòng đầu tư khả năng của mình vào chương trình và mục đích của Ngài.
Thiên Chúa muốn chúng ta chấp nhận hy
sinh cho chương trình
của Ngài. Ngài muốn hoạt động và phát triển mạnh mẽ trong
cuộc sống của chúng
ta.
Một vị vua kia có ba người con
trai, mỗi người với những tài năng riêng của mình. Người thứ nhất có tài
trồng cây ăn trái. Người thứ hai chăn nuôi cừu. Và người thứ ba kéo đàn vĩ cầm
(violin) rất hay. Một hôm
nhà vua phải đi ra khỏi nước một thời gian
lâu dài. Trước khi ra
đi, vua gọi ba người con lại và căn dặn rằng vua
tin tưởng nơi họ làm cho
dân chúng hài lòng trong lúc vua vắng mặt.
Lúc đầu mọi sự rất tốt đẹp. Nhưng rồi mùa đông tới, một mùa đông lạnh giá chưa từng có. Không còn đủ củi cho
dân chúng sưởi. Người con thứ nhất phải đối diện với một quyết định vô
cùng khó khăn, có nên
để dân chúng chặt một số cây ăn trái làm củi sưởi không?
Khi nhìn thấy dân
chúng run rẩy trong
giá buốt, cuối cùng
người anh cũng phải cho
phép họ làm.
Người con thứ hai cũng đã phải đối diện với một quyết định khó khăn. Dân chúng khan hiếm lương thực để ăn trong mùa đông. Anh có nên cho phép họ giết đàn cừu yêu
quý của mình
làm lương thực không?
Khi nhìn thấy trẻ con
than khóc vì đói, anh đau lòng và để cho họ giết đàn cừu làm lương thực ăn qua mùa đông.
Dân chúng đã có củi để sưởi và thịt cừu để ăn trên bàn. Tuy nhiên mùa đông khắc nghiệt vẫn cứ tiếp tục kéo
dài. Tinh thần của họ trở nên
chán nản, không
ai có thể làm cho
họ vui vẻ, phấn khởi lên được. Dân
chúng tìm kiếm đến người con thứ ba biết kéo đàn vĩ cầm, nhưng anh từ chối không
muốn chơi đàn cho họ nghe. Cuối cùng
tình thế trở nên tuyệt vọng, nhiều người đã bỏ xứ, dọn đi nơi khác.
Đến một ngày, nhà vua trở về nước. Ông
vô cùng buồn bã vì
thấy rằng nhiều người đã bỏ nước ra đi. Ông gọi ba người con lại để tường trình
xem chuyện gì đã xẩy ra. Người con thứ nhất nói, “Thưa cha, con hy vọng rằng cha sẽ không giận con, nhưng mùa đông đã quá lạnh và con đã cho phép dân chúng chặt cây ăn trái xuống làm củi để sưởi.” Người con thứ hai nói
“Thưa cha, hy vọng rằng cha cũng sẽ không giận con vì khi lương thực khan
hiếm, con cho phép dân chúng làm thịt bầy cừu của con.”
Nghe vậy, nhà vua thay vì giận dữ, đã ôm lấy hai người con,
hãnh diện và hài
lòng về họ. Rồi người con thứ ba tiến đến với cây đàn vĩ cầm trên
tay và thưa, “Thưa cha, con đã không thể nào chơi đàn nổi vì cha đã không có mặt ở đây để thưởng thức những tiếng đàn đó, hơn nữa dân chúng cũng đang chịu khổ vì đói lạnh, làm
sao vui được!”
Bấy giờ người cha mới nói rằng “Hỡi con,
hãy kéo đàn cho cha nghe vì bây giờ lòng cha buồn rầu tan
nát.” Người con cầm cây đàn vĩ cầm lên kéo, nhưng tự cảm thấy rằng những ngón tay của mình đã trở nên cứng nhắc vì bỏ lâu không thực tập. Dù cố gắng hết sức, anh cũng không thể nào nhúc nhích được những ngón
tay. Sau đó người cha
nói, “Con đã có thể làm cho dân chúng phấn khởi lên bằng tiếng nhạc của con,
nhưng con đã từ chối không làm. Nếu xứ sở này đã mất đi một nửa số dân, đó là lỗi tại con. Nhưng bây giờ chính con cũng không
còn có thể chơi đàn được nữa. Đó chính là hình phạt cho con vậy”.
Để sống một cách phong phú hơn chúng ta phải biết sử dụng tài năng đã đón nhận từ Thiên
Chúa. Trong dụ ngôn những nén bạc, ba người đầy tớ được trao
ban những nén bạc. Một nén bạc tương đương với 15 năm lương của một người lao động suốt cả ngày. Trong
Anh ngữ nén bạc được dịch là
“talent,” lại còn có
nghĩa là tài
năng thiên phú tự nhiên
trong các sinh hoạt sáng tạo như nghệ thuật, âm nhạc, thi
phú… Tài năng tự nhiên có thể được hiểu rộng rãi hơn gồm những ơn lành chúng ta đã đón nhận từ Thiên
Chúa, đặc biệt là đức tin, sức khoẻ, kiến thức và những cơ hội may mắn… Những tài năng này đã được ban
cho chúng ta không phải để cất dấu, làm mai một đi, nhưng phải được đầu tư để làm cho chúng sinh hoa kết quả.