(993-1073)
Tận tụy sống khó nghèo và
hèn mọn, thánh Gioan Gualbert đã cảm kích các cộng đoàn trong việc chăm sóc người
nghèo và người đau yếu, và trở nên người canh tân
Giáo Hội mà các giáo hoàng đã giao phó cho ngài.
Sinh
trong dòng họ quý tộc Visdomini ở Florence, Tuscany nước Ý, ngay từ nhỏ Gioan
đã được học hỏi về đạo lý nhưng tâm hồn người thanh niên ấy bị lôi cuốn bởi những
phù vân của thế gian hơn là đời sống đạo đức. Qua một biến cố đau thương, Chúa
đã mở mắt Gioan. Ðó là cái chết thảm thương của Hugo, người em duy nhất của
Gioan bị kẻ thù sát hại. Càng đau đớn bao nhiêu, Gioan càng quyết chí trả thù bấy
nhiêu.
Vào một
ngày Thứ Sáu Tuần Thánh, Gioan bắt gặp kẻ thù trên con đường mòn dẫn đến
Florence. Hắn chỉ có một mình và không cách chi trốn thoát được. Gioan rút gươm
ra tiến đến tấn công, định đâm chết kẻ thù ngay tại chỗ, nhưng người này đã
buông vũ khí, quỳ gối xuống một cách tuyệt vọng và hắn phó thác linh hồn cho
Chúa, nhắm mắt chờ đợi. Hành động ấy đã khiến Gioan do dự. Anh nhìn xuống kẻ
thù và bỗng nhớ đến lời Ðức Kitô trên thập giá đã tha thứ cho những kẻ giết
Ngài. Anh ôm lấy kẻ thù, tha thứ cho hắn và đi đến một nhà thờ ở Florence cầu
nguyện với hàng nước mắt tuôn rơi vì nhớ đến đời sống tội lỗi của mình.
Sau đó
Gioan gia nhập đan viện San Miniato ở Florence để ăn năn sám hối và siêng năng
luyện tập các nhân đức, hy vọng sẽ sống mãi ở đây; nhưng khi đan viện trưởng từ
trần và một đan sĩ khác đã hối lộ để lên được chức vụ này, Gioan ghê tởm bỏ đi.
Ngài muốn tìm một cuộc sống không bị ảnh hưởng bởi các thối nát trong Giáo Hội
thời bấy giờ mà hàng giáo sĩ có thê thiếp, đầy dẫy nạn con ông cháu cha và buôn
thần bán thánh. Trong một ít lâu, Gioan sống với các đan sĩ Camaldoli tại đan
viện Thánh Rômuanđô, nhưng sau đó ngài quyết định thành lập một tổ chức hoàn
toàn mới.
Sau khi
được tặng cho một ít đất ở Vallombrosa, cùng với sự giúp đỡ của một vài đan sĩ,
ngài xây một đan viện nhỏ thật khiêm tốn, tuân giữ các quy luật nguyên thủy của
Thánh Bênêđích. Ở đây, ngài tận tụy sống khó nghèo và hèn mọn. Thật vậy, ngài
chưa bao giờ nhận chức linh mục, và từ chối nhận ngay cả các chức nhỏ.
Cộng
đoàn Vallombrosa đã cảm kích các cộng đoàn khác trong việc chăm sóc người nghèo
và người đau yếu. Sau đó, các cộng đoàn này trở thành một phần tử của Dòng
Vallombrosa sống theo quy luật của Ðức Gioan. Qua phương cách này Ðức Gioan trở
nên người canh tân Giáo Hội mà các giáo hoàng đã giao phó cho ngài.
Bất cứ
đan viện nào được thiết lập, Ðức Gioan luôn nhắc nhở họ phải xây dựng một cách
vừa phải với vật liệu rẻ tiền và số tiền còn dư phải dùng để giúp đỡ người
nghèo. Thật vậy, lòng bác ái của ngài được thể hiện qua một quy luật, mà bất cứ
người nào đến xin nhà dòng đều được cấp dưỡng.
Ngay
khi còn sống, Ðức Gioan đã nổi tiếng về sự khôn ngoan cũng như ơn tiên tri và
làm phép lạ. Các giáo hoàng như Ðức Lêô IX, Ðức Stêphanô X đều đến nói chuyện với
ngài. Ðức Giáo Hoàng Alexander II cho rằng Ðức Gioan đã có công trong việc xoá
bỏ nạn buôn thần bán thánh trong quốc gia của ngài. Mặc dù được sự quý trọng của
các giáo hoàng, Ðức Gioan vẫn luôn luôn khiêm tốn. Ngài từ trần ngày 12 tháng Bảy
1073, hưởng thọ khoảng 80 tuổi.
(Lm. Phêrô Nguyễn Ngọc Mỹ)