1. Chú ý là gì?
Chú ý là sự tập trung mọi hoạt động của tinh thần vào một đối tượng nội giới hay ngoại giới.
2. Có mấy loại chú ý?
Tùy theo đối tượng hay bản tính mà chú ý được chia thành nhiều loại như sau:
a. Chú ý ngoại giới: là sự tập trung tinh thần hướng về đối tượng nằm ngoài bản thân ta, nhờ các giác quan.
b. Chú ý nội giới: là sự tập trung tinh thần vào một đối tượng nằm trong lòng ta (một tri thức hay một tình cảm...)
c. Chú ý tự phát: là sự tập trung tinh thần được phát khởi do bị đối tượng thúc bách, hấp dẫn.
d. Chú ý cố tạo: là sự tập trung tinh thần do quyết định của chủ thể, như một học sinh cố gắng chú ý học một bài khó, dù không thích...
3. Lợi ích của sự chú ý là gì?
a. Trong việc học hành: sự chú ý giúp cho tâm trí lĩnh hội đầy đủ và mau lẹ bài học. Học mà không chú ý thì cũng như ăn mà không tiêu hóa vậy, chẳng bổ ích gì.
b. Trong việc làm: có chú ý ta mới chuyển được những ý nghĩ thành hành động hữu hiệu.
c. Trong việc đạo đức: chú ý giúp ta tránh được chước cám dỗ và tập luyện được nhiều đức tính tốt.
4. Nếu xấu nghịch với sự chú ý: Chia trí, lo ra
a. Chia tri, lo ra là gì?
- Chia trí là miệng nói chuyện này mà trí lại nhớ chuyện khác hoặc tay làm việc này mà lòng nghĩ đến việc kia,
- Lo ra là lắng lo ngoài chuyện phải chú ý.
b. Có mấy loại chia trí?
Có hai loại: vô tình và cố tình.
Chia trí vô tình: chia trí khi mình không muốn, mặc dù đã gắng sức chống trả sự chia trí. Sự chia trí này không làm giảm giá trị của lời cầu nguyện, của lòng thành.
Chia trí cố tình: là chia trí mà mình không muốn rời bỏ nguyên nhân gây chia trí, hay chỉ chống trả cách ươn hèn. Sự chia trí làm giảm thành tâm, làm cho việc cầu nguyện bị kém giá trị và đôi khi như là coi thường Chúa.
5. Phải tập luyện đức tính chú ý như thế nào?
a. Cách tiêu cực:
Phải triệt để bài trừ tất cả mọi tư tưởng tản mác về việc khác không phải là việc ta đang lo, đang làm. Có thể đó là những tư tưởng xấu, như cách trả thù; hay những tư tưởng không đâu, như tai nghe giảng mà lòng nhớ đến trò chơi ở nhà...: Ngay khi ý thức mình đang chia trí, ta phải quay trở lại ngay điều mình đang thực hiện.
b. Cách tích cực:
- Tập sống giây phút hiện tại: “ Chỉ giây phút hiện tại là quan trọng nhất”.
- Tập thói quen chuẩn bị trước khi vào việc: có mặt trước giờ lớp, thinh lặng khi đến hiên nhà thờ...
- Chỉ làm một việc mà thôi và làm cho tận tình, bắt chước con cá măng chỉ đuổi theo một con mồi cho đến được. ĐGH Gioan XXIII viết trong nhật ký: “Tôi đặc biệt nhấn mạnh và theo nguyên tắc này: là làm kỹ mỗi việc, mỗi kinh, giữ mỗi luật như là chỉ có bấy nhiêu đó thôi. Chúa sinh ra tôi chỉ vì một việc tôi đang làm mà thôi, việc đó làm xong hẳn hoi là đủ nên thánh, không cần lo nghĩ đến việc trước hay việc sẽ đến sau đó”.