Đậu nành và
sức khỏe tim mạch
Thực phẩm từ đậu
nành giữ vai trò quan trọng trong chế độ ăn uống lành mạnh, tốt cho tim mạch
thông qua các cơ chế khác nhau.
Bệnh tim mạch vành và đột quỵ là nguyên
nhân gây ra hơn 20% ca tử vong trên toàn thế giới.
Trong đó, tỉ lệ tử vong theo độ tuổi do bệnh
tim mạch giữa các quốc gia là khác nhau. Và sự khác biệt này không xuất phát từ
yếu tố khác nhau về di truyền giữa các dân tộc.
Hoa Kỳ là quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh tim mạch
(Cardiovascular disease – CVD) cao nhất trên thế giới. Theo dữ liệu của những
năm gần đây, có khoảng 15,4 triệu người Mỹ bị ảnh hưởng bởi bệnh tim mạch vành
(Coronary heart disease - CHD). Triệu chứng điển hình của căn bệnh này là nhồi máu cơ tim hay những cơn đau thắt ngực.
Tác dụng của thực phẩm từ đậu nành đối với nồng độ lipid
trong máu
Suốt nhiều thập kỷ, các chuyên gia dinh dưỡng
đã công nhận thực phẩm từ đậu nành là nguồn thực phẩm giàu đạm chất lượng cao.
Trong 20 năm trở lại đây, tác động của đạm đậu nành đối với nồng độ cholesterol
trong máu đã thu hút sự quan tâm đặc biệt từ cộng đồng các chuyên gia dinh dưỡng
và y tế.
Các nghiên cứu đầu tiên được thực hiện trên
loài thỏ hơn 60 năm trước cho thấy, đạm đậu nành có
khả năng làm giảm nồng độ cholesterol. Năm 1967, các thử nghiệm lâm sàng đầu
tiên chứng minh tác dụng làm giảm cholesterol của đạm đậu nành cũng đã được
công bố. Trong suốt những năm 70 và 80, các nhà nghiên cứu người Ý đã phát hiện
đạm đậu nành trực tiếp làm giảm nồng độ cholesterol ở bệnh nhân có nồng độ cholesterol
trong máu cao. Tuy nhiên phải đến năm 1995, tác dụng làm giảm cholesterol của đạm
đậu nành mới được công nhận rộng rãi.
Tác động của thực phẩm đậu nành lên các yếu
tố khác liên quan đến bệnh tim mạch
Ngoài tác động làm giảm trực tiếp nồng độ lipid trong
máu, nhiều nghiên cứu dịch tễ còn cho thấy đậu nành có thể làm giảm các nguy
cơ khác liên quan đến bệnh tim mạch.
Tại Thượng Hải, một nghiên cứu tiến hành suốt
thời gian dài trên 65.000 phụ nữ trong thời kỳ hậu mãn kinh đã chứng minh rằng
lượng đậu nành mà họ tiêu thụ có khả năng giảm thiểu đến 86% nguy cơ gây nhồi
máu cơ tim.
Một nghiên cứu được tiến hành với 406 người
(134 nam, 272 nữ) Trung Quốc ở độ tuổi từ 40 đến 65 (không mắc các bệnh liên quan)
cho thấy rằng việc tiêu thụ đậu nành có thể làm giảm độ dày của lớp nội trung mạc
tại động mạch cảnh.
Tại Nhật Bản, một nghiên cứu khác cũng được
tiến hành trong suốt thời gian dài trên 40.462 người, độ tuổi từ 40 đến 59,
không mắc bệnh tim mạch hay ung thư. Kết quả cho thấy tỷ lệ nguy cơ mắc nhồi
máu não, nhồi máu cơ tim và tử vong do bệnh tim mạch ở 2 nhóm phụ nữ thường
xuyên sử dụng đậu nành (>= 5 lần/tuần) và không thường xuyên sử dụng (<=
2 lần/tuần) lần lượt là 0,64 ; 0,55 và 0,31.
Một nghiên cứu lâm sàng quan trọng thực hiện
bởi tổ chức WISH (tổ chức nghiên cứu về isoflavones đậu nành và sức khỏe phụ nữ)
trên 350 phụ nữ khỏe mạnh từ 45 đến 92 tuổi cũng cho thấy thực phẩm đậu nành
giàu isoflavones giúp kìm hãm sự phát triển của xơ vữa động mạch cận lâm sàng.
Việc đánh giá sự phát triển của xơ vữa động mạch cận lâm sàng được thực hiện bằng
đo lường độ dày của lớp nội trung mạc động mạch cảnh (carotid intima-media
thickness, viết tắt là CIMT). Dự án nghiên cứu 3 năm này đã cho thấy nhóm phụ nữ
sử dụng đậu nành giảm được 16% sự phát triển của CIMT so với nhóm sử dụng sữa
bò.
Ngoài khả năng giảm thiểu các yếu tố nguy
cơ của bệnh tim mạch, thực phẩm đậu nành còn được chứng minh là cải thiện các yếu
tố có lợi cho bệnh tim mạch như: chức năng nội mô, hệ thống co giãn động mạch,
giảm quá trình oxy hóa và kích thước của các cholesterol xấu.
Tóm lại, thực phẩm từ đậu nành giữ vai trò
quan trọng trong chế độ ăn uống lành mạnh, tốt cho tim mạch thông qua các cơ chế
khác nhau. Những thực phẩm này cung cấp đạm chất lượng cao và hạn chế tối thiểu
lượng chất béo bão hoà. Ngoài ra, thực phẩm từ đậu nành còn cung cấp lượng lớn
các axit béo thiết yếu omega-6 và omega-3. Quan trọng hơn, đạm đậu nành trực tiếp
làm giảm nồng độ cholesterol xấu (LDL) trong máu, tăng nhẹ nồng độ cholesterol
tốt (HDL) và giảm nồng độ chất béo trung tính. Cuối cùng, ngoài tác động giảm
trực tiếp nồng độ lipid trong máu, thực phẩm từ đậu nành còn giảm thiểu nguy cơ
gây ra bệnh tim mạch vành và cải thiện các yếu tố có lợi cho bệnh tim mạch.
Truy cập vào website:
www.daunanhdinhduonglanh.vn để biết thêm nhiều thông tin bổ ích về đậu nành cho
sức khỏe con người.
TDV