Giáo Lý Phúc Âm
Chúa Nhật XXXI Quanh Năm C
I.
Giáo
Huấn Phúc
Âm
Thiên Chúa là tình yêu
được thể hiện qua việc tìm kiếm, hoán cải người tội lỗi, để tất cả mọi người
đều được cứu độ.
Chúa Giêsu là Đấng Cứu Thế
duy nhất. Phải tìm gặp Ngài để nhận ơn cứư độ.
II.
Vấn nạn Phúc Âm
Chủ đề Phúc Âm Thánh Luca
được trình bày trong các Chúa Nhật gần đây: Chúa là tình yêu, Đấng thương xót,
chữa lành, hoán cải và cứu độ nhân loại.
Luôn tin vào Thiên Chúa
tình yêu. Hãy để Thiên Chúa hành động qua mọi công việc như được trình bày
trong bài Phúc Âm Luca 17. 5-10, Chúa Nhật thứ 27 Mùa Quanh Năm, khi các tông
đồ xin Chúa tăng thêm đức tin cho họ. Dù đức tin nhỏ bé chỉ bằng hạt cải, nhưng
với Thiên Chúa quyền năng, họ có thể chuyển núi dời non.
Mười người phung cùi đã
tin vào Thiên Chúa tình yêu và kêu cứu “Lạy Thầy Giêsu, xin dủ lòng thương
chúng tôi!” Họ đã được toại nguyện, tất cả được chửa lành, được phục hồi nhân
phẩm làm con cái Thiên Chúa như đã được tường thuật trong Phúc Âm Luca
17.11-19, Chúa Nhật 28 Mùa Quanh năm.
Thiên Chúa là tình yêu sẵn
sàng nghe lời kêu cứu của người nghèo và bị áp bức. Điều nầy được tìm thấy qua
dụ ngôn bà goá kiên tâm kêu oan và Ông quan toà tắc trách. Thiên Chúa tình yêu
là cha chúng ta, không lẽ Ngài không nghe lời chúng ta cầu xin và ban cho chúng
ta những ơn cần thiết. Chủ đề nầy được tường thuật trong Phúc Âm Luca 18.1-8,
trong Chúa Nhật 29 Quanh Năm vừa qua.
Thiên Chúa là tình yêu sẵn
sàng ban ơn công chính cho ai xin như trong câu chuyện hai người lên đền thờ
cầu nguyện. Người Biệt Phái tưởng mình đã công chính, nên không xin ơn công
chính hoá, mà chỉ đòi Chúa trả công. Trái lại người thu thuế tội lỗi, đấm ngự
sám hối, kêu xin lòng thương xót Chúa và được ơn hoán cải. Luca đã trình bày
thật sống động hai con người khác biệt: Người Biệt Phái không nhận ra Thiên
Chúa tình yêu, mà Thiên Chúa của Ông chỉ là một người nghe Ông kể công và ban
thưởng theo kiểu công thức toán học. Trái lại, người thu thuế, ý thức về tội và
cũng ý thức về tình yêu tha thứ của Thiên Chúa, nên đã để tình yêu Chúa chinh
phục mình và nhận ơn cứu độ Chúa ban. Điều nầy thấy rõ trong Phúc Âm Luca
18.9-14 được đọc trong Chúa Nhật 30 vừa qua.
Chúa Nhật 31 quanh năm
nầy, Phúc Âm Luca 19.1-10 trình bày không phải là dụ ngôn, nhưng là cầu chuyện
có thực: Thiên Chúa là tình yêu, đích thân đi tìm người tội lỗi và làm bạn với
họ. Vì Thiên Chúa tình yêu nhập thể và nhập cuộc, nên đã hoán cải tội nhân và
mọi người đều được cứu độ. Tuy nhiên, tội nhân cần “tò mò” tìm gặp Chúa và Chúa
sẽ ngước mắt yêu thương mời gọi họ nhận ơn cứu độ.
Tường thuật thú vị và ý
nghĩa trong Phúc Âm Luca về chuyện Ông trùm thuế vụ Gia Kêu: Người lùn và bị
đời coi khinh – Cây cao cho Ông thấy Đấng tối cao đang dưới thấp – ơn hoán cải:
sự nâng cao.
Như đã
nói, người thu thuế làm việc cho đế quốc La Mã, thu thuế trên chính đồng hương
mình. Trước mắt mọi người, thu thuế bị khinh ghét và xếp vào hàng tội lỗi đáng
xa tránh. Gia Kêu trong bài Phúc Âm hôm nay bị đáng ghét gấp hai lần: Ông là
trùm thâu thuế, tức Ông đấu thầu quyền thâu thuế. Ai thắng thầu thì phải trả
tiền trước cho La Mã, sau đó đi mướn người thâu thuế lại từ dân. Dáng vấp Ông
lại thiếu thước tấc, thấp lùn khó có cảm tình. Người dân quê Việt Nam cũng hay
nói: đừng chơi nhà thằng lé, đừng ghé nhà thằng lùn!
Gia Kêu
thấp lùn trong dáng vấp mà còn tội lỗi thấp hèn. Cây Sung trong bản văn tiếng
Việt không diễn tả đúng lắm cây sykomorea, một
loại cây vừa có thân chỉ khá cao, nhưng đồng thời cũng nhiều cành lá sum xuê
rợm bóng mát. Đặc tính của loại cây sung nầy là dễ leo lên, cũng như có thể nằm
tựa trên những thân phụ rất lớn của cây. Cây Sung trong câu chuyện Gia Kêu là
một thể loại diễn tả một trung gian, một người giúp người lùn, hay người thấp
bé tội lỗi nâng mình lên cao. Từ đó người lùn hay thấp hèn tội lỗi nấy có thể
nhìn thấy những hành động trần tục, tội lỗi hay tham lam xấu xa của mình. Cách
chung là được nâng lên khỏi thế tục.
Thiên Chúa
Đấng tối cao đang đồng hành với người trần dưới đất thấp hèn: Cây Sung
cao đưa Gia Kêu lùn và thấp hèn lên cao để nhìn thấy Thiên Chúa cao cả. Nhưng
Thiên Chúa tối cao nầy là Đấng làm người, Đấng bỏ trời cao xuống làm bạn với
người thấp hèn tội lỗi. Từ trên cây cao hay nhờ ơn Chúa, Gia Kêu, người lùn và
thấp hèn nhìn ra Thiên Chúa tình Yêu nhập thể đang đồng hành với con người thấp
hèn. Ơn hoán cải bắt đầu: Nhờ Chúa ngước mắt nhìn thấy người lùn thấp hèn đang
muốn được nâng lên cao.
Ơn hoán
cải: Nâng lên cao. Chúa ngước mắt nhìn thấy Gia Kêu và biết Ông muốn gì: Ông
muốn thấy Chúa như thế nào? Chúa là Thiên chúa tình thương đến để kêu gọi người
tội lỗi. Ngài đề nghị về nhà Ông ăn cơm tối. Thiên Chúa, Đấng cao cả đồng bàn
với người lùn thấp hèn tội lỗi. Biến cố nhớ đời cho Gia Kêu: Lần đầu tiên có
người không khinh ghét và xa tránh Ông, lại đến làm bạn với Ông. Chúa đến, nâng
ông lên khỏi những gì là tham lam, tội lỗi và phù hoa: Thưa Ngài, này đây phân
nửa tài sản của tôi, tôi cho người nghèo; và nếu tôi đã cưỡng đoạt của ai cái
gì, tôi xin đền gấp bốn!” Chúa Giêsu ban ơn tha tội cho Gia Kêu: Hôm nay ơn cứu
độ đã đến cho nhà nầy, bởi người nầy cũng là con cháu tổ phụ Abraham. Vì Con Người
đến để tìm và cứu những gỉ đã mất”.
Thành phố Giêricô là một trong những thành phố cỗ nhất thế giới,
tuổi già của nó đã hơn 8500 năm trước Công nguyên. Giêricô cách thủ đô
Giêrusalem chừng 27 cây số về phía Đông Bắc, ở độ thấp hơn 300 mét so với
mặt biển, toạ lạc ở khoảng cách chừng 15 cây số, nơi sông Giôđan đổ vào biển
chết và cách bờ sông chừng sáu cây số.
Giêricô nguyên ngữ từ tiếng Do Thái YERAH, có nghĩa là mặt trăng
hay tháng hay tuần trăng mới. Người ta đoán rằng, có thể những thổ dân đầu tiên
của Giêricô thờ thần mặt trăng và quan sát sự xuất hiện của trăng mà dự đoán thời
tiết cho canh nông chăng? Ưu điểm thiên nhiên của Giêricô là nước. Nước rất dồi
dào, nên cây cối nhất là dừa rất tốt. Từ đó có tên Thành Phố Cây Dừa, đặc biệt
là cây chà là.
Du khách đến thăm Giêricô không thể bỏ qua những di tích lịch sử,
đặc biệt cung điện Mùa Đông của Hêrôđê Cả. Trên một ngọn đồi, Hêrôđê đã thiết
kế cho mình một vương quốc thật an toàn, đề phòng sự lấn chiếm của La Mã. Ai
cũng phải trầm trồ khen ngợi tài thiết trí và phòng bị của Hêrôđê cả: Cổng
thành rất kiên cố, lối thoát thân kín đáo khi bị phong toả, nhất là hệ thống
dẫn nước từ trên núi xuống cung cấp cho hoàng cung. Người ta cũng không thể bỏ
qua những thảm dệt thật khéo léo của hơn 2000 năm trước. Không thua gì những
thảm dệt ngày nay. Thành phố Giêricô cực thịnh vào khoảng nằm 105 trước Công
Nguyên và bị phá huỷ bình địa năm 70 sau Công Nguyên, năm La Mã phong toả và
giải tán Do Thái.
Kinh Thánh, cả Cựu và Tân Ước có nhiều biến cố liên quan đến thành
phố Giêricô. Dân Do Thái từ Ai Cập về đánh chiếm thành trong bảy ngày, mỗi ngày
họ đi chung quanh thành một lần, đến ngày thứ bảy họ đi chung quanh bảy lần và
thành tự động sụp đổ và thuộc quyền thống lĩnh của Do Thái như trong sách
Giosuê 6:26; Quyển I sách các Vua 16:34 tường thuật.
Thời Chúa
Giêsu, câu chuyện người mù tên Bartimêô là người thành Giêricô, được chửa lành.
Câu chuyện được tường thuật trong các Phúc Âm: Matthêô 20:29-34; Marcô
10:46-52; và Luca 18:35-43. Rồi đặc biệt hôm nay, Ông Gia Kêu, trùm thuế vụ
thành Giêricô được Chúa đến thăm tận nhà và hoán cải.
III.
Thực hành Phúc
Âm
Với hai con mắt như nhau, nhưng người ta có cái nhìn khác nhau:
Người yếu thế, cần giúp đỡ thường có cái nhìn van xin, cầu khẩn.
Người quyền thế, giàu sang có cái nhìn kiêu căng, khinh người.
Người thích ra oai hay khống chế kẻ khác có cái nhìn trừng trừng,
thị uy.
Người dâm đảng có cái nhìn chòng chọc, bốc cháy.
Ngưới không thành thật có cái nhìn né tránh, bâng quơ.
Người tình cảm chân thành có cái nhìn trìu mến, khoan dung
Người nhân ái từ tâm có cái nhìn khoan dung, rộng lượng tha thứ.
Chúa đã nhìn thấy Gia Kêu trên cây Sung. Chúa nhìn ông với ánh mắt
nhân từ yêu thương và mời gọi. Ông nhìn Chúa, lúc đầu tò mò, nhưng rồi chân thành
và xúc động.
Ánh mắt nào chúng ta đã nhìn người khác. Nhiều anh em linh mục
chúng tôi thích nhìn trừng trừng thị uy. Thất bại! Càng ngày con người càng ý
thức về nhân phẩm của mình. Linh mục cũng là người như mọi người, có ưu và khuyết
điểm. Linh Mục là một Chúa Kitô khác, nên nhìn người khác với ánh mắt nhân ái
bao dung và quảng đại. Chỉ có tình thương mới có sức thu hút và hoán cải. Quyền
hành không còn thích hợp với não trạng của con người ngày nay.
Trong những người thân yêu, tôi nhớ Má tôi nhiều nhất. Tôi nhớ nhất
ánh mắt của bà: ánh mắt từ mẫu: trìu mến, khoan dung và thuyết phục. Tôi cương quyết,
bất chấp và đôi khi lì lợm, nhưng luôn yếu mềm khi nhớ đến ánh mắt của Mẹ tôi.
Lm.
Phêrô Trần thế Tuyên