(c. 223?)
Ðời sống
của thánh nhân cho thấy con đường lịch sử của Giáo Hội, cũng như của một tình
yêu chân chính, không bao giờ êm ả… phải đi
trên con đường khó khăn giữa sự khoan hồng "hợp lý" và sự nghiêm khắc
"vừa phải."
Chúng ta có được những dữ
kiện xác thực về vị thánh này là từ người thù địch với ngài, đó là Hippolytus,
vị giáo hoàng đối lập đầu tiên, sau này đã tử đạo. Nguyên tắc phủ định được áp
dụng: Nếu Callistus có làm điều gì sái quấy, chắc chắn Hippolytus sẽ nhắc đến.
Callistus là một nô lệ
trong đám gia nhân của triều đình Rôma. Ðược giao cho công việc giữ tiền của chủ,
ngài đánh mất tiền, bỏ trốn và bị bắt. Sau khi phục dịch một thời gian, ngài được
thả ra để tìm lại số tiền. Vì quá hăng say, ngài lại bị bắt vì cãi nhau trong đền
thờ người Do Thái. Lần này ngài bị đầy đi làm hầm mỏ ở Sardinia. Sau đó ngài được
thả về nhờ sự can thiệp của bà vợ bé của hoàng đế, và sống ở Anzio.
Sau đó ngài được giao cho
công việc quản lý nghĩa trang của người Kitô ở Rôma, có lẽ đây là phần đất đầu
tiên do Giáo Hội làm chủ. Ðức giáo hoàng phong cho ngài làm phó tế, coi ngài là
bạn và là người cố vấn.
Về sau chính ngài được bầu
làm giáo hoàng với đa số phiếu của hàng giáo sĩ và giáo dân ở Rôma, và do đó bị
tấn công bởi Hippolytus, người thất cử, là người tự đặt mình là giáo hoàng đối
lập đầu tiên trong lịch sử Giáo Hội. Sự phân ly này kéo dài 18 năm.
Hippolytus được kính trọng
như một vị thánh. Ngài bị lưu đầy trong thời kỳ cấm cách năm 235, và đã hòa giải
với Giáo Hội. Ngài chết vì sự tra tấn ở Sardinia. Hippolytus tấn công Callistus
về hai điểm -- học thuyết và kỷ luật. Dường như Hippolytus đã quá đáng khi phân
biệt giữa Chúa Cha và Chúa Con (hầu như hai chúa), có lẽ vì ngôn ngữ thần học
thời ấy chưa được rõ ràng. Ngài cũng kết án Callistus là quá khoan dung, vì những
lý do có thể khiến chúng ta ngạc nhiên:
(1) Callistus cho phép những
người đã công khai sám hối về tội giết người, dâm dục và ngoại tình được Rước Lễ;
(2) ngài hợp thức hóa hôn
nhân giữa người nô lệ và người tự do -- trái với luật Rôma;
(3) ngài cho phép truyền
chức cho các ông đã lập gia đình hai hay ba lần;
(4) ngài chủ trương tội
trọng không phải là lý do đầy đủ để cách chức một giám mục;
(5) ngài chủ trương chính
sách khoan dung đối với những người đã từng chối đạo trong thời kỳ bách hại.
Ðức Callistus bị tử đạo
trong cuộc nổi loạn ở Trastevere, Rôma, và là vị giáo hoàng đầu tiên (ngoại trừ
Thánh Phêrô) được coi là tử đạo trong danh sách tử đạo tiên khởi của Giáo Hội.
Lời Bàn
Ðời sống của thánh nhân
cho thấy con đường lịch sử của Giáo Hội, cũng như của một tình yêu chân chính,
không bao giờ êm ả. Giáo Hội đã và đang phải trải qua những phấn đấu cam go để
xác định các mầu nhiệm đức tin trong một từ ngữ, mà tối thiểu, phân biệt được với
sự sai lầm. Về phương diện kỷ luật, Giáo Hội phải giữ được lòng thương xót của
Ðức Kitô đối với sự khắt khe, trong khi vẫn giữ được lý tưởng phúc âm khi nói đến
sự sám hối và kỷ luật tự giác. Mỗi một giáo hoàng -- đúng hơn mỗi một Kitô Hữu
-- phải đi trên con đường khó khăn giữa sự khoan hồng "hợp lý" và sự
nghiêm khắc "vừa phải".
Lời Trích
Ðức Giê-su nói về những
người thời ấy, "giống như lũ trẻ ngồi ngoài chợ nói với nhau, 'Tụi tôi thổi
sáo cho các anh, mà các anh không nhảy múa; tụi tôi hát bài đưa đám, mà các anh
không than khóc'. Vì ông Gio-an [Tẩy Giả] đến, không ăn không uống, thì chúng bảo:
'Ông ta bị quỷ ám'. Con Người đến, ăn uống như mọi người, thì chúng lại bảo:
'Ðây là tay ăn nhậu, bạn bè với quân thu thuế và phường tội lỗi.'"
(Matthew 11:16b-19a).