Các
biện pháp bài trừ tham nhũng thì có rất nhiều, duy chỉ có một điều là có thực sự
muốn áp dụng sự thanh liêm hay không mà thôi.
Singapore là thành viên
của Hiệp hội các nước ASEAN không chỉ được ca ngợi là quốc gia có nền kinh tế
phát triển mà còn được đánh giá có một Chính phủ trong sạch.
Singapore có bốn kinh
nghiệm chống tham nhũng có hiệu quả. Tamnhin.net xin giới thiệu đến độc giả bốn kinh nghiệm của
Singapore trong chống tham nhũng.
1. Làm cho quan chức không dám tham nhũng.
Ở Singapore khi một người
được tuyển vào làm công chức, quan chức Chính phủ thì hằng tháng phải trích một
phần tiền lương để gửi tiết kiệm. Thoạt đầu trích 5%, sau tăng dần. Người có chức
vụ càng cao, thì phần trăm trích ra gửi tiết kiệm càng lớn, có thể lên tới vài
chục phần trăm lương tháng. Số tiền này do Chính phủ quản trị. Bất kỳ công chức,
quan chức nào phạm tội tham nhũng dù nhẹ ở mức xử phạt ra khỏi ngạch công chức
thì toàn bộ số tiền gửi tiết kiệm bị trưng thu. Quan chức càng to thì
số tiền bị trưng thu càng lớn. Vì vậy, mỗi quan chức khi nảy ý định tham nhũng
đều phải tính toán: Nếu tham nhũng, nhận hối lộ mấy trăm, thậm chí cả ngàn đô
mà bị tịch thu hàng chục ngàn đô, bị sống trong hoàn cảnh không lương bổng cho
đến lúc chết thì mất lại nhiều hơn được. Vì thế,cho nên số đông chọn giải pháp không tham nhũng; quan
chức cấp càng cao, lương càng nhiều càng sợ không dám tham nhũng.
2. Làm cho quan chức không thể tham nhũng.
Chính phủ Singapore quy
định và thực hiện mỗi một năm một lần, công chức, viên chức, quan chức phải khai báo với Chính phủ về
tài sản của cá nhân hoặc của vợ (chồng) bao gồm: Tiền thu nhập, tiền gửi
tiết kiệm, tiền cổ phiếu, đồ trang sức, xe hơi, nhà cửa… Những tài sản tăng lên
phải khai rõ nguồn gốc, cái gì không rõ nguồn gốc có thể coi là tham ô, tham
nhũng. Chính phủ còn quy định: Quan chức Chính phủ không được phép nợ nần;
không được vay một khoản tiền lớn vượt quá tổng số ba tháng lương. Singapore có
thị trường mua bán cổ phiếu, nhưng quan chức Chính phủ muốn mua cổ phiếu phải
được xếp lớn cơ quan chủ quản đồng ý và chỉ được phép mua cổ phiếu của công ty
trong nước. Với cổ phiếu của các công ty nước ngoài đang kinh doanh ở Singapore
cũng được phép mua, nhưng với điều kiện các công ty đó không có giao dịch
thương mại với Chính phủ. Công chức và quan chức Chính phủ không được phép đến
các sòng bạc, nhà chứa.
Luật Báo chí Singapore
quy định những điều khoản nhằm chống tham nhũng trong lĩnh vực này. Theo đó,
các nhà báo, ký giả muốn gửi bài viết của mình ra nước ngoài phải qua tổng biên
tập xem xét. Khi được trả tiền nhuận bút, nhà báo đó phải thông báo với cơ quan
chức năng của Chính phủ trong vòng 7 ngày kể từ khi nhận được tiền, v.v...
3. Làm cho quan chức không cần tham nhũng.
Singapore có chế độ trả lương chênh lệch
khá cao giữa quan chức cấp cao với cấp thấp, với công chức và giữa
công chức với nhân viên, công nhân. Thu nhập thấp nhất là người giữ trẻ mỗi
tháng 400 đô la (Singapore). Nữ công nhân lắp ráp điện tử mỗi tháng từ 600 đến
900 đô la. Công chức cơ quan chính phủ tất cả đều tốt nghiệp đại học, lương khởi
điểm khoảng 1.300 đô la. Cấp thứ trưởng lương tháng từ 10.000 đô la đến 20.000
đô la. Thủ tướng lương tháng hơn 40.000 đô la (thời điểm năm 2000). Với mức
lương như vậy, quan chức đủ sống và chu cấp cho gia đình mà không cần tham
nhũng. Hơn nữa cách trả lương như vậy công chức và quan chức Chính phủ luôn có
sự so sánh: Mình được trả lương cao hơn người lao động bình thường rất nhiều. Nếu
mình tham ô, tham nhũng nữa thì là kẻ vô đạo lý, mất hết liêm, sỉ. Sự so sánh
và tự vấn đó đã làm cho quan chức tự tiêu hủy những tham vọng không trong sáng
của mình.
4. Làm cho quan chức không muốn tham nhũng.
Ở Singapore muốn tham
nhũng một thứ gì đó, dù nhỏ cũng rất phiền hà. Ví dụ, khi khách nước ngoài đến
Singapore, nếu họ muốn tặng các quan chức nước chủ nhà một món quà để cảm ơn về
sự đón tiếp và thắt chặt mối quan hệ thì món quà đó phải mang ý nghĩa văn hóa với
giá trị tiền không nhiều. Món quà nào có giá trị 100 đô la Singapore trở lên là họ từ chối hoặc
phải xin phép cấp trên, nếu đồng ý mới được nhận. Nhưng khi nhận rồi lại phải thông
báo với cấp trên để xem xét. Nếu món quà đó có giá trị tiền quá mức quy định và
quan chức đó vẫn muốn nhận thì phải nộp tiền. Số tiền nộp thêm đưa vào tài khoản
quỹ “nộp phạt” của Chính phủ.
Chuyện kể rằng, một
phái đoàn quan chức của Chính phủ Singapore được cử sang một nước nọ để ký một
hiệp định liên doanh sản xuất. Nhận thấy hiệp định này đem lại nhiều lợi lộc
cho mình, giới chức nước chủ nhà đã tặng những món quà lưu niệm có giá trị cao
cho quan chức đoàn Singapore. Bởi sự quá nhiệt thành của chủ nhà, họ không sao
từ chối được. Nhưng cứ nghĩ đến việc khi về nước lại mang quà biếu này đến cơ
quan khai báo, phải mua lại và chuyển tiền vào tài khoản quỹ “nộp phạt” thì quả
là phiền toái. Cả đoàn đều phải “đành lòng” viết thư cảm ơn và gửi lại quà ở phi
trường trước khi trở về Singapore.
Ts. Phan Hữu Tích