NGUỒN GỐC
KINH MÂN CÔI
Xuất phát từ tiêng La tinh: rosarium, nghĩa là
khu vườn hoa hồng. Trong tiếng việt, Kinh Mân Côi còn được gọi bằng các tên
như: Văn Côi, Môi Côi, Môi Khôi, Mai Khôi...
Kinh Mân Côi (Tràng hạt Mân Côi) là một truyền
thống phổ biến quan trọng của Giáo hội công giáo. Kinh Mân Côi bao gồm một bộ
tràng hạt và các câu kinh cầu theo mẫu. Khi thực hành cầu nguyện, đọc lên thành
tiếng, cũng có thể đọc thầm hay đọc bằng ý nghĩ theo trình tự: một Kinh Lạy Cha, sau đó là mười Kinh Kính Mừng và kết thúc bằng một Kinh Sáng Danh.
Mỗi trình
tự như thế gọi là một "Mầu Nhiệm" (suy niệm), được hiểu là một bộ mười
kinh. Một "mầu nhiệm" (còn được gọi là một "sự") tương ứng
với một sự kiện về cuộc đời Chúa Giêsu và Đức Mẹ Maria theo Phúc Âm (Tân Ước).
Cho tới đầu thế kỷ 21, Kinh Mân Côi bao gồm 15 mầu nhiệm, được chia ra thành ba
tràng chuỗi:
- Mầu nhiệm năm Sự vui
- Mầu nhiệm năm Sự thương
- Mầu nhiệm năm Sự mừng.
Tất cả hầu như không có gì thay đổi cho đến năm
2002, ĐGH. Gioan Phaolô II công bố thêm năm mầu nhiệm mới, đó là:
Mầu Nhiệm NĂM SỰ SÁNG
Như vậy, Kinh Mân Côi ngày nay có 4 chuỗi, tổng
cộng 20 mầu nhiệm.
Kinh Mân Côi gắn liền với những cách thức tôn
kính Đức Mẹ Maria đã được rất nhiều đời ĐGH. khuyến khích thực hành, đặc biệt
là ĐGH. Lêô XIII. Ngài được mệnh danh là "Giáo hoàng của Kinh Mân
Côi" ngài đã ban phép lành và cho phổ biến kinh Mân Côi tới toàn Giáo Hội,
và ngài cũng thêm câu "Nữ vương Rất thánh Mân Côi".vào kinh lạy Nữ
Vương Thiên Đàng.
ĐGH. Piô V (thế kỷ 16) đã đưa Kinh Mân Côi vào lịch năm phụng
vụ và truyền lấy ngày 7 tháng 10 hằng năm là ngày "Lễ kính Đức Mẹ Mân
Côi"
Có những chi tiết khác nhau về lịch sử của Kinh
Mân Côi. Theo truyền thống, giáo hội tin rằng Kinh Mân Côi được Đức Mẹ Maria
trao cho Thánh Đaminh vào năm 1214 tại nhà thờ Prouille, gần Toulouse miền nam
nước Pháp. Thực tế, việc cầu nguyện với một tràng hạt đã có nguồn gốc rất xa
xưa. Vào những thế kỷ đầu tiên của Kitô giáo, các tu sĩ trong vùng sa mạc Ai Cập
có thói quen dùng những hạt cây hay những hòn sỏi nhỏ để đếm kinh - (kinh đây
là Kinh Lạy Cha). Tùy mức độ sùng đạo, mỗi buổi sáng, họ quyết định chọn số
kinh sẽ đọc trong ngày tương ứng với số lượng hạt này rồi cho vào túi, đọc xong
một kinh thì họ bỏ ra ngoài một hạt.
Vào thời Trung Cổ, các tu sĩ có thói quen
đọc 150 bài Thánh Vịnh mỗi ngày trong giờ Kinh Phụng vụ. Nhưng có nhiều người
không biết đọc và viết tiếng Latinh nên họ không hiểu và đọc 150 kinh Lạy Cha để
thay thế cho 150 bài thánh vịnh. Để cho tiện đếm các kinh ấy, các ngài dùng những
hạt gỗ xâu vào nhau nhờ một sợi dây và gọi đây là tràng hạt kinh Lạy Cha. Sau
này, người ta dùng thêm Kinh Kính Mừng bên cạnh Kinh Lạy Cha. Thế kỷ thứ 7, là
thế kỷ khởi sắc của việc sùng kính Đức Mẹ, giáo dân bắt đầu phổ biến việc đọc
150 Kinh Kính Mừng thay cho 150 kinh Lạy Cha và gọi đây là "sách Thánh Vịnh
của Đức Mẹ".
Thế kỷ 13, thánh Đa Minh được sứ mệnh chống lại
sự bành trướng của lạc giáo Albigens. Theo tục truyền, năm 1213, Đức Mẹ hiện ra
với ngài và dạy phải dùng hai phương tiện để chiến thắng tà thần là giảng dạy
và cầu nguyện bằng kinh Mân Côi.
Từ năm 1410 đến 1439, một thầy tu tên là
Dominique ở Köln, nước Đức đề nghị đọc theo một hình thức mới, chỉ có 50 kinh
Kính Mừng, trước mỗi kinh có phần suy niệm một đoạn Phúc Âm. Ý tưởng này phổ biến
và phát triển mạnh mẽ. (Nếu ai có lần hạt Mân Côi chung với giáo dân Đức sẽ thấy
có thêm phần này.)
Từ thế kỷ 16 đến tận đầu thế kỷ 21, cấu trúc của
Kinh Mân Côi cơ bản vẫn không thay đổi, gồm 15 "mầu nhiệm" chia làm
ba tràng chuỗi. Trong thế kỷ 20, người ta còn phổ biến kinh cầu Fatima vào đoạn sau của mỗi "mầu nhiệm".
Đến năm 2002, ĐGH. Gioan Phaolô II mới thêm vào
chuỗi thư 4 Mầu nhiệm NĂM SỰ SÁNG - đây là sự thay đổi lớn sau năm thế kỷ.
20 MẦU
NHIỆM:
NĂM SỰ VUI
Thứ nhất thì ngắm (ngẫm): Thiên Thần Truyền tin
cho Đức bà chịu thai. Ta hãy xin cho được ở khiêm nhường.
Thứ hai thì ngắm: Đức Bà đi viếng bà thánh
Isave. Ta hãy xin cho được lòng yêu người.
Thứ ba thì ngắm: Đức Bà sinh Đức Chúa Giêsu
trong hang đá. Ta hãy xin cho được lòng khó khăn.
Thứ bốn thì ngắm: Đức Bà dâng Đức Chúa Giêsu
trong đền thánh. Ta hãy xin cho được vâng lời chịu lụy.
Thứ năm thì ngắm: Ðức Bà tìm được Ðức Chúa
Giêsu trong Đền Thánh. Ta hãy xin cho được giữ nghĩa cùng Chúa luôn.
NĂM SỰ SÁNG (Bản này được in trong các sách
giáo lý tại Việt Nam)
Thứ nhất thì ngắm: Đức Chúa Giêsu chịu phép rửa tại sông
Gio-đan. Ta hãy xin cho được sống xứng đáng là con cái Chúa
Thứ hai thì ngắm: Đức Chúa Giêsu làm phép lạ
hóa nước thành rượu tại Cana . Ta hãy xin cho
được vững tin vào quyền năng của Ngài
Thứ ba thì ngắm: Đức Chúa Giêsu rao giảng Nước
Trời và ơn thống hối. Ta hãy xin cho được hoán cải và đón nhận Tin mừng
Thứ bốn thì ngắm: Đức Chúu Giêsu biến hình trên
núi Tabor.Ta hãy xin cho được lắng nghe và thực hành Lời Chúa
Thứ năm thì ngắm: Đức Chúa Giêsu lập phép Thánh
Thể . Ta hãy xin cho được năng kết hiệp với Chúa Giêsu Thánh Thể.
NĂM SỰ THƯƠNG
Thứ nhất thì ngắm: Ðức Chúa Giêsu lo buồn đổ mồ
hôi máu. Ta hãy xin cho được ăn năn tội nên.
Thứ hai thì ngắm: Ðức Chúa Giêsu chịu đánh đòn.
Ta hãy xin cho được hãm mình chịu khó bằng lòng.
Thứ ba thì ngắm: Ðức Chúa Giêsu chịu đội mão
gai. Ta hãy xin cho được chịu mọi sự sỉ nhục bằng lòng.
Thứ bốn thì ngắm: Ðức Chúa Giêsu vác cây Thánh
giá. Ta hãy xin được vác Thánh giá theo chân Chúa.
Thứ năm thì ngắm: Ðức Chúa Giêsu chịu chết trên
cây thánh giá. Ta hãy xin đóng đinh tính xác thịt vào thánh giá Chúa.
NĂM SỰ MỪNG
Thứ nhất thì ngắm: Đức Chúa Giêsu sống lại. Ta
hãy xin cho được sống lại thật về phần linh hồn.
Thứ hai thì ngắm: Đức Chúa Giêsu lên trời. Ta
hãy xin cho được ái mộ những sự trên trời.
Thứ ba thì ngắm: Đức Chúa Thánh Thần hiện xuống.
Ta hãy xin cho được lòng đầy dẫy mọi ơn Ðức Chúa Thánh Thần.
Thứ bốn thì ngắm: Đức Chúa Trời cho Đức Mẹ lên trời. Ta hãy xin
ơn chết lành trong tay Ðức Mẹ.
Thứ năm thì ngắm: Đức Chúa Trời thưởng Đức Mẹ
lên trời. Ta hãy xin Ðức Mẹ phù hộ cho ta được thưởng cùng Ðức Mẹ trên nước
Thiên đàng.
CÁCH LẦN
HẠT MÂN CÔI:
- Làm dấu Thánh Giá và đọc Kinh Tin Kính
- Đọc Kinh Lạy Cha (cầu cho ĐGH.)
- Đọc 3 Kinh Kính Mừng (Cầu xin ơn Đức tin-cậy-mến)
- Đọc Kinh Sáng Danh (Cầu cho việc truyền
giáo)
- Ngắm Mầu Nhiệm thứ nhất
- Kinh Lạy Cha
- Đọc 10 Kinh Kính Mừng
- Đọc Kinh Sáng Danh.
- Lời nguyện Mân Côi sau mỗi chục kinh:
(Do
chính Đức Mẹ dạy 3 trẻ ở Fatima)
Tiếp tục ngắm thứ hai và cũng đọc những kinh giống
như trên...
CÁC KINH
THƯỜNG ĐỌC:
Kinh Tin Kính
Tôi tin kính Đức Chúa Trời là Cha phép tắc vô
cùng dựng nên trời đất. Tôi tin kính Đức Chúa GiêSu Kitô là con một Đức Chúa
Cha cùng là Chúa chúng tôi; bởi phép Đức Chúa Thánh Thần mà người xuống thai,
sinh bởi Bà Maria đồng trinh: chịu nạn đời quan Phong-xi-ô Phi-la-tô, chịu đóng
đanh trên cây Thánh Giá, chết và táng xác, xuống ngục tổ tông, ngày thứ ba bởi
trong kẻ chết sống lại; lên trời ngự bên hữu Đức Chúa Cha phép tắc vô cùng;
ngày sau bởi trời lại xuống phán xét kẻ sống và kẻ chết. Tôi tin kính Đức Chúa
Thánh Thần. Tôi tin có hội Thánh hằng có ở khắp thế này, các Thánh thông công.
Tôi tin phép tha tội tôi tin xác loài người ngày sau sống lại. Tôi tin hằng sống
vậy, Amen.
Kinh Lạy Cha
Lạy Cha chúng con ở trên trời, chúng con nguyện
danh Cha cả sáng, nước Cha trị đến, ý Cha thể hiện dưới đất cũng như trên trời.
Xin Cha cho chúng con hôm nay lương thực hằng ngày và tha nợ chúng con như
chúng con cũng tha kẻ có nợ chúng con. Xin chớ để chúng con sa chước cám dỗ,
nhưng cứu chúng con cho khỏi mọi sự dữ. Amen.
Kinh Kính Mừng
Kính mừng Maria đầy ơn phúc, Đức Chúa Trời ở
cùng Bà, Bà có phúc lạ hơn mọi người nữ, và Giêsu con lòng Bà gồm phúc lạ.
Thánh Maria Đức Mẹ Chúa Trời, cầu cho chúng con là kẻ có tội khi này và trong
giờ lâm tử. Amen.
Kinh Sáng Danh
Sáng danh Đức Chúa Cha, và Đức Chúa Con, và Đức
Chúa Thánh Thần. Như đã có trước vô cùng, và bây giờ, và hằng có, và đời đời chẳng
cùng. Amen.
Kinh Lạy Nữ Vương
Lạy Nữ Vương, Mẹ nhân lành, làm cho chúng con
được sống, được vui, được cậy, thân lạy Mẹ. Chúng con, con cháu E-và, ở chốn
khách đầy, kêu đến cùng Bà, chúng con ở nơi khóc lóc than thở kêu khẩn Bà
thương. Hỡi ôi! Bà là Chúa bầu chúng con, xin ghé mặt thương xem chúng con. Đến
sau khỏi đày, xin cho chúng con được thấy Đức Chúa Giêsu, Con lòng Bà gồm phúc
lạ. Ôi khoan thay! Nhân thay! Dịu thay! Thánh Maria trọn đời đồng trinh. Amen.
Kinh Trông Cậy
Chúng con trông cậy rất thánh Đức Mẹ Chúa Trời,
xin chớ chê chớ bỏ lời con nguyện, trong cơn gian nan thiếu thốn, Đức Nữ Đồng
Trinh hiển vinh sáng láng hằng chữa chúng con cho khỏi mọi sự dữ, Amen.
Các Câu Lạy
thường đọc:
Xướng: Lạy rất thánh Trái Tim Đức Chúa Giêsu.
Đáp: Thương xót chúng con.
Xướng: Lạy Trái Tim cực Thanh cực tịnh Rất
Thánh Đức Bà Maria.
Đáp: Cầu cho chúng con.
Xướng: Lạy Ông thánh Giuse là bạn thanh sạch Đức
Bà Maria trọn đời đồng trinh.
Đáp: Cầu cho chúng con.
Xướng: Các Thánh Tử Vì Đạo nước Việt Nam.
Đáp: Cầu cho chúng con.
Xướng: Nữ Vương ban sự bằng an.
Đáp: Cầu cho chúng con
Làm dấu Thánh Giá và kết bằng một bài hát về Đức
Mẹ.
CÁCH ĐỌC
THEO NGÀY
Thứ Hai: Năm Sự Vui
Thứ Ba: Năm Sự Thương
Thứ Tư: Năm Sự Mừng
Thứ Năm: Năm Sự Sáng
Thứ Sáu: Năm Sự Thương
Thứ Bảy: Năm Sự Vui
Chủ nhật: Năm Sự Mừng
Ngoại Trừ:
(Những ngày Chúa Nhật Giáng Sinh mầu nhiệm VUI
Những Chúa Nhật mùa chay mầu nhiệm THƯƠNG)
Antôn P. Nguyễn Thanh Sơn
Tháng Mân Côi 2012
Tóm lược từ nhiều nguồn.