CHƯ THÁNH, CÁC NGÀI LÀ AI?
“Ông nọ bà kia nên thánh, còn tôi, tại sao
không?” (Thánh Augustinô)
Trong ngôi thánh đường nổi tiếng nọ ở nước Ý, người ta
thuê một họa sĩ trứ danh vẽ một bức tranh chân dung thánh Phanxicô Assisi thật
lớn. Khi họa sĩ bắt đầu vẽ, thì một tu sĩ Phanxicô đến góp ý: “Xin họa sĩ lưu ý, thánh Phanxicô không có
râu đâu, xin vẽ cho đúng sự thật.” Vị họa sĩ hứa sẽ vẽ đúng như vậy.
Hôm sau, một tu sĩ Phanxicô khác thuộc ngành Capuxinô lại
đến gợi ý: “Thánh Phanxicô của chúng tôi
có râu đầy đủ, nhớ vẽ cho đúng.” Thế là cuộc tranh cãi xem thánh Phanxicô
có râu hay không có râu đã nổ ra giữa hai phe. Vị họa sĩ rất bối rối không biết
vẽ thế nào. Cuối cùng họa sĩ đã nghĩ ra một cách để làm vừa lòng mọi người.
Ngày khánh thành bức tranh đã đến! Hai phe tu sĩ đều tham
dự. Bức màn che bức tranh từ từ hạ xuống… Trên khung bức tranh, thánh Phanxicô
từ từ xuất hiện: ngài nằm dài, trên mình đắp chiếc mền trông có vẻ đang ốm liệt.
Oái oăm thay, chiếc mền ấy lại kéo lên tận sống mũi, khiến không ai biết vị
thánh nghèo có râu hay không có râu. Cả hai phe tu sĩ dòng Phanxicô đều hài
lòng!
Câu chuyện hài hước và dí dỏm trên đây cho chúng ta thấy
vẽ chân dung của một vị thánh trên khung vải đã là một điều khó, họa lại cuộc đời
của các ngài trong cuộc sống của chúng ta hôm nay lại càng khó hơn. Trong ngày
mừng kính các thánh nam nữ, chúng ta thử phác họa đôi nét chấm phá về dung mạo
của các ngài.
Chư thánh, các ngài là ai?
Trước hết các thánh nam nữ trên trời là những người hoàn
toàn giống chúng ta. Các ngài cũng là những con người với những yếu đuối lỗi
lầm và những giới hạn cơ bản của kiếp người. Các ngài cũng được sinh ra trong một
gia đình, có một tổ quốc và thuộc về một dân tộc. Các ngài là người phàm ở giữa
chúng ta, chứ không hề là một “siêu nhân.”
Các ngài thuộc mọi giai cấp và mọi lứa tuổi. Các ngài
có thể là những cụ ông, cụ bà cao niên, nhưng cũng có thể là những em bé, thậm
chí các ngài cũng có thể là những hài nhi. Các ngài là giáo hoàng, là hồng y,
là giám mục, là linh mục hay tu sĩ. Tuy nhiên, các ngài cũng có thể là một giáo
dân tầm thường, thậm chí các ngài xuất thân từ tầng lớp bình dân, hay có khi là
một nô lệ. Các ngài là vua chúa giàu sang hay trí thức, nhưng cũng có thể là những
người nghèo khó và thất học. Các ngài là những người đạo đức thánh thiện, nhưng
cũng có khi là người tội lỗi thấp hèn. Các ngài làm những việc lớn lao phi thường,
nhưng có khi chỉ là những người “vô danh tiểu tốt” ít ai biết đến.
Điều đó cho chúng ta thấy: ơn gọi nên thánh không dành
riêng cho ai, nhưng đó là con đường chung dành cho mọi người, như lời
Chúa Giêsu mời gọi: “Các con hãy nên hoàn
thiện như Cha các con trên trời là Đấng hoàn thiện” (Mt 5, 48). Công đồng
Vaticanô II cũng lập lại ý tưởng đó: “Mọi
kitô hữu dù ở địa vị nào, bậc sống nào, đều được Chúa kêu gọi đạt tới sự trọn
lành thánh thiện như Chúa Cha trọn lành, tùy theo con đường của mỗi người”
(GH 11, 3).
Chư thánh, các ngài đã làm gì?
Thánh Gioan trong sách Khải Huyền đã phác họa dung mạo và
việc làm của các thánh nam nữ thật xác đáng: “Họ là những người từ đau khổ lớn
lao mà đến, họ giặt áo và tẩy áo trắng trong máu Con Chiên.” Đúng thực, các
thánh nam nữ là những con người “bình thường” nhưng đã sống một cách “phi thường.”
Sự “phi thường” ở đây không phải là các ngài làm những việc trổi trang nhằm lưu
danh hậu thế. Nhưng việc “phi thường” mà các Ngài đã làm là bước
theo con đường “đau khổ lớn lao”, nhất là đã chấp nhận hy sinh mạng sống,
nghĩa là dám “giặt áo và tẩy áo trắng trong máu Con Chiên.”
Mỗi vị thánh đi theo một con đường nên
thánh riêng. Những con đường nên thánh trong Giáo Hội thật đa dạng
và phong phú. Mỗi vị thánh mang một dung mạo khác nhau. Tuy nhiên, tất cả mọi
con đường đều dẫn tới đỉnh đồi thập giá và mọi dung mạo của chư thánh đều họa lại
dung mạo đau khổ của Đức Kitô. Có những vị thánh sáng chói trên ngai tòa tử đạo.
Có vị thánh đã chết thay cho người khác. Nhưng cũng lại có những vị thánh sống
âm thầm lặng lẽ trong bốn bức tường tu viện. Có những vị thánh làm được những
việc trọng đại và lớn lao trong Giáo Hội. Nhưng cũng có những vị thánh chỉ với
lời cầu nguyện và sự hy sinh nhỏ bé đã làm thay đổi biết bao con người. Tuy
nhiên, ở nơi các ngài luôn có một “mẫu số chung”: các ngài đã can
đảm và trung thành đi theo con đường đau khổ, để rồi ở cuối con đường đó là vinh
quang bất diệt dành cho các ngài.
Bài Tin Mừng theo thánh Matthêu, đã phác họa con đường của
“Tám Mối Phúc Thật.” Đó là những con đường mà thế gian từ khước và chối bỏ, vì
những con đường đó luôn mang dấu ấn của sự đau khổ. Tuy vậy, đó lại là những
con đường ngắn nhất dẫn đến hạnh phúc đời đời. Đó là những con đường các thánh
nam nữ đã đi và hôm nay đang mở ra để mời gọi chúng ta tiếp bước. Chỉ khi nào
đi trên những con đường đó, chúng ta mới tìm được hạnh phúc và vinh quang đích
thực.
Nên thánh, con đường của mọi người
Một ngày nọ, những người Mỹ đến nói với Mẹ Têrêxa
Calcutta: “Hình như Giáo Hội sắp phong
thánh cho Mẹ đấy!” Mẹ Têrêxa đã trả lời cách hóm hỉnh: “Cứ để tôi chết cái đã!”
Lần khác, một phóng viên đã đặt cho Mẹ Têrêxa một câu hỏi
hóc búa: “Mẹ nghĩ sao, khi người ta nói rằng
Đức Giáo Hoàng sẽ phong thánh cho Mẹ ngay sau khi Mẹ chết?” Mẹ Têrêxa bình
tĩnh trả lời: “Việc nên thánh đâu phải là
việc của riêng tôi, mà là của tất cả mọi người.”
Câu trả lời tuyệt vời của Mẹ Têrêxa đã trình bày được một
đòi hỏi cơ bản dành cho mọi kitô hữu: đó là mỗi người kitô hữu dù ở bậc sống
nào cũng phải mang khát vọng nên thánh. Chúng ta không bị bắt buộc phải đi theo
con đường nên thánh nào. Nhưng tùy vào bậc sống, tùy hoàn cảnh, chúng ta lựa chọn
con đường nên thánh của riêng mình. Tuy nhiên, tất cả mọi
con đường nên thánh đều phải mang “dấu thánh giá” và đều dẫn
đến đỉnh đồi Canvê.
Hôm nay, chúng ta chiêm ngưỡng khuôn mặt của các thánh
nam nữ để thấy được rằng: khuôn mặt của các ngài đã phản ánh dung mạo của Đức
Kitô, dung mạo mà chúng ta phải họa lại từng ngày trong đời sống chúng ta. Với
quyết tâm nên thánh, mỗi ngày chúng ta hãy lập lại lời thánh Augustinô: “Ông nọ bà kia nên thánh, còn tôi, tại sao
không?”