15 căn
bệnh trầm kha nơi giáo sĩ
ĐTC nhận xét rằng những căn bệnh và cám dỗ ấy
cũng là nguy cơ của mỗi Kitô hữu, mỗi giáo xứ, cộng đoàn, dòng tu, các phong
trào Giáo Hội, trên bình diện cá nhân và cộng đoàn.
VRNs (23.12.2014) Sáng hôm qua 22.12 tại Hội trường Clementê ở
Vatican, Đức Thánh Cha đã có cuộc gặp gỡ thường niên với giáo triều Rôma để ôn
lại hoạt động trong năm qua cũng như gởi lời chúc mừng Giáng sinh đến các thành
viên trong Giáo triều gồm các Giám mục và linh mục phụ trách cho các Thánh bộ,
Văn phòng, tòa án… ĐTC nói: “Dịp này là
cơ hội để chúng ta cùng suy nghĩ về hoạt động của Giáo Triều Rôma như một mô
hình thu nhỏ của Giáo Hội. Giáo triều như một cơ thể mà chúng ta cùng nhau nghiêm túc kiểm điểm mỗi
ngày, nhờ vậy cơ thể được sống động hơn,
khỏe mạnh hơn, hài hòa hơn và đoàn kết hơn với Thân Mình của Chúa Kitô.”
“Tự thân Giáo triều luôn
đòi buộc mình phát triển trong sự hiệp nhất, thánh thiện, khôn ngoan để thực hiện
đầy đủ nhiệm vụ của mình. Tuy nhiên, như bất kỳ cơ thể nào, nó cũng mang những
chứng bệnh, rủi ro và thương tật.… Tôi muốn đề cập đến một số chứng bệnh mà
chúng ta gặp phải thường xuyên nhất trong đời sống Giáo Triều. Đó là những căn
bệnh và những cám dỗ làm suy yếu việc phục vụ của chúng ta cho Thiên Chúa. Hôm
nay tất cả chúng ta được mời gọi hiện diện nơi đây để kiểm điểm lương tâm mình
hầu xứng đáng mừng lễ Giáng Sinh.”
Sau đây là 15 căn bệnh mà ĐTC đã liệt kê ra:
1. Bệnh tưởng mình là “bất diệt”, “miễn nhiễm”
hay “rất cần thiết.” Chính ảo tưởng như vậy và làm lơ việc kiểm điểm mỗi ngày. Một giáo
triều không biết kiểm điểm, không canh tân, không tìm cách cải tiến, thì đó là
một cơ thể đau yếu. Khi viếng nghĩa trang giúp chúng ta nhìn thấy tên của những
người mà chúng ta từng nghĩ họ là ‘bất tử’, ‘miễn nhiễm’, và ‘không ai có thể thế được’! Đó là bệnh của
người giàu có trong Tin Mừng nghĩ rằng mình sống mãi (x.Lc 12,13-21) và cả những
người trở thành chủ nhân ông, cho rằng mình hơn người khác, chứ không biết mình
được gọi là để phục vụ tất cả mọi người. Bệnh này thường phát sinh từ việc ham
mê quyền bính, từ chủ thuyết narcissism, tự yêu chính mình, say mê hình ảnh của
mình mà không nhìn thấy hình ảnh của Thiên Chúa nơi khuôn mặt của những người
khác, đặc biệt là những người yếu đuối và túng thiếu nhất. Thuốc chữa bệnh dịch
này là ơn thánh, ơn cảm thấy mình là người tội lỗi và thành tâm nói rằng: "Chúng tôi chỉ là những đầy tớ vô dụng.
Chúng tôi chỉ làm những gì chúng tôi phải làm” (Lc 17,10).
2. Bệnh của thuyết “Marthaism” (theo
câu chuyện của bà Martha) quá bận tâm đến công việc: Đây là những con người
chìm đắm trong công việc, và lơ là với phần tốt hơn, là ngồi bên chân để nghe
Chúa Giêsu (x.Lc 10,38). Vì thế Chúa Giêsu trong Tin Mừng đã kêu gọi các môn đệ
”các con hãy nghỉ ngơi đôi chút” (x.
Mc 6,31), vì lơ là việc cần thiết nghỉ ngơi sẽ dẫn tới tình trạng căng thẳng và
giao động. Thời gian nghỉ ngơi cho những gánh vác trách nhiệm là điều cần thiết
phải làm, và cần phải sống thanh thản: dành thời gian cho những người thân và
tôn trọng các kỳ nghỉ là thời điểm bồi bổ tinh thần và thể xác; cần học điều mà
sách Qohelet đã nói trong sách Giảng Viên: ”Mọi
việc điều có thời” (x. Gv 3,1-15).
3. Bệnh ”chai cứng” tâm trí và tinh thần: là những người có tâm
hồn chai đá, “cứng đầu cứng cổ” (Cv 7,51-6); bệnh của những người đánh mất sự
thanh thản nội tâm, mất sức sinh động và sáng tạo, để rồi bị các giấy tờ đè
lên, khiến họ nên như “chiếc máy hồ sơ di động”, thủ tục và pháp lý chứ không
còn là “người của Thiên Chúa” nữa (x. Dt 3,12). Nguy cơ này làm họ đánh mất sự
nhạy cảm nhân bản cần thiết để khóc với những người khóc và vui với những người
vui! Đó là bệnh của những người mất ”tâm tình của Chúa Giêsu” (x. Pl 2,5-11),
vì vậy với thời gian, tâm hồn họ trở nên khô cằn và không còn biết yêu Chúa và
tha nhân vô điều kiện nữa (x.Mt 22, 23-40). Là Kitô hữu có nghĩa là “có cùng những tâm tình như Chúa Giêsu Kitô,
những tâm tình khiêm tốn, và hiến thân, không dính bén và quảng đại.”
4. Bệnh kế hoạch thái quá và duy hiệu năng. Lên kế hoạch tông đồ
cách tỉ mỉ và sắp xếp thực hiện nó một cách chi tiết, vô tình chúng ta trở
thành một kế toán viên hay một con buôn. Chuẩn bị mọi sự là điều tốt và cần thiết,
nhưng đừng bao giờ để mình rơi vào cám dỗ làm hết mọi chuyện mà không để cho
Chúa Thánh Thần tự do hoạt động. Chính Thánh Thần mới là Đấng lớn hơn chúng ta,
quảng đại hơn mọi kế hoạch của con người (x.Ga 3,8). Người ta rơi vào căn bệnh
này vì luôn thấy “dễ chịu và thoải mái hơn" khi tự sắp xếp các kế hoạch và không
muốn thay đổi quan điểm của mình. Thật vậy Giáo Hội thể hiện sự trung thành
theo sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần khi Giáo Hội không áp đặt trên Thần Khí.
Thánh Thần là làn gió mát, sáng tạo và mới mẻ!
5. Bệnh hợp tác kém. Khi các chi thể đánh mất
sự hiệp thông với nhau thì thân thể cũng mất đi sự hài hòa và chừng mực của
mình, nó biến thành một ban nhạc chỉ tạo ra những tiếng ồn ào, vì các nhạc công
không còn ăn ý với nhau, không sống tinh thần hiệp thông và đồng đội. Khi chân
nói với tay: “Tôi không cần anh”, hoặc
tay nói với đầu: “Tôi điều khiển anh”,
thì gây nên sự khó chịu và gương mù.
6. Bệnh Alzheimer’s -loại bệnh về não tác động
đến trí nhớ- bệnh tinh thần: làm ta quên đi “lịch sử cứu độ”, lịch sử cá nhân mỗi người với
Chúa, quên đi mối tình ban đầu (Kh 2,4). Tiến trình này làm suy thoái dần dần
khả năng tinh thần trong khoảng thời gian dài hay ngắn, tạo nên tình trạng tật
nguyền trầm trong cho con người, làm cho họ không còn khả năng tự quyết, sống
trong tình trạng lệ thuộc vào những quan niệm thường do tưởng tượng. Chúng ta
thấy điều đó nơi những người không còn nhớ cuộc gặp gỡ ban đầu của họ với Chúa,
nơi những người không còn cảm thức trong cuộc sống, nơi những người chỉ bám vào
“thời hiện tại”, với những đam mê của
mình, nơi những người bốc đồng, và những người xây những bức tường và những tập
quán bảo vệ mình, để trở nên nô lệ cho các thần tượng mà chính tay họ nắn nên.
7. Bệnh cạnh tranh và háo danh. Khi vẻ bề ngoài, màu
áo và danh hiệu trở thành đối tượng ưu tiên của cuộc sống, họ quên đi lời thánh
Phaolô: “Anh em đừng làm gì vì cạnh tranh
hay háo danh, nhưng mỗi người với tất cả sự khiêm tốn, hãy coi người khác hơn
mình. Mỗi người đừng tìm tư lợi, nhưng hãy tìm lợi ích cho người khác” (Pl
2,1-4). Đó là căn bệnh đưa chúng ta trở thành những con người giả dối và sống một
thứ “thần bí” giả hiệu, một kiểu “tu kín” giả tạo. Chính thánh Phaolô đã định
nghĩa họ là “những kẻ thù của Thập Giá Chúa Kitô” vì “kiêu hãnh về những điều mà lẽ ra họ phải hổ thẹn và chỉ họ nghĩ đến những
điều thuộc về trần thế này” (Pl 3,19)
8. Bệnh tâm thần phân liệt trong cuộc sống. Đó là bệnh của những
người sống hai mặt, hậu quả của lối sống giả hình và tầm thường, dần dần đưa đến
trống rỗng tinh thần mà các văn bằng tiến sĩ hoặc bằng cấp khác không thể lấp đầy
được. Một thứ bệnh thường xảy ra nơi những người bỏ việc mục vụ, và chỉ giới hạn
vào những công việc bàn giấy, đánh mất sự va chạm thực tế, tiếp xúc với những
con người cụ thể. Như thế họ tạo cho mình một thế giới hai mặt, ở đó họ dạy người
ta, nhưng sống kiểu khác và thường là lối sống phóng đãng. Việc hoán cải là điều
rất cần thiết và không thể thiếu được nơi căn bệnh trầm kha này (x. Lc
15,11-32).
9. Bệnh ‘ngồi lê đôi mách’, nói hành nói xấu. Tôi đã nói nhiều về bệnh
này và không bao giờ cho đủ: Đó là một bệnh nặng, thường bắt đầu bằng những cuộc
chuyện trò, và nó làm cho con người thành người “gieo rắc cỏ lùng“ (như Satan),
và trong nhiều trường hợp, họ trở thành kẻ “giết
người không vấy máu”, giết hại danh thơm tiếng tốt của linh mục đoàn và anh
em cùng Dòng. Đó là bệnh của những kẻ hèn nhát không có can đảm nói thẳng, mà
chỉ nói sau lưng. Thánh Phaolô đã cảnh báo: “Anh
em hãy làm mọi sự mà đừng lẩm bẩm, không do dự, để không có gì đáng trách và
tinh tuyền” (Pl 2,14-18). Hỡi anh em, hãy tỉnh táo tránh nói hành nói xấu!
10. Bệnh thần thánh hóa bề trên. Đó là bệnh của những kẻ
a dua, xu nịnh Bề trên, hy vọng tìm chút ân huệ. Họ là kẻ tham lam, cơ hội, đi
tôn vinh con người chứ không phải Thiên Chúa (x.Mt 23,8-12). Đó là những người
khi phục vụ chỉ nghĩ đến điều có lợi cho mình, những kẻ bủn xỉn nhỏ nhặt, cau
có, và chỉ hành động vì ích kỷ (x. Gl 5,16-25). Bệnh này có thể xảy ra cho cả Bề
trên khi họ chiêu dụ vài cộng tác viên chịu phục tùng, trung thành, lệ thuộc
nhưng hậu quả là một sự đồng lõa thực sự.
11. Bệnh dửng dưng với người khác. Khi mỗi người chỉ nghĩ
đến mình và đánh mất sự thành thực trong mối liên hệ chân thành với nhau. Khi
người giỏi nhất không mang kiến thức của mình để phục vụ anh em yếu kém hơn.
Khi người ta học được kiến thức gì đó và giữ riêng cho mình thay vì tích cực
chia sẻ cho anh em. Họ là người hay ghen tương và tinh ranh, cảm thấy vui mừng
khi thấy người anh em ngã xuống, thay vì nâng người anh em đứng lên và khích lệ
họ!
12. Bệnh mang bộ mặt đưa đám. Tức là những người cộc
cằn và hung dữ, để tỏ mình đạo mạo, họ cần một bộ mặt rầu rĩ, khắc khe khi xử sự
với người khác, nhất là những người lớp dưới. Họ là người cứng nhắc, lỗ mãng và
kiêu hãnh. Trong thực tế, sự nghiêm khắc chỉ để đóng kịch bên ngoài nhằm che đậy
một tâm hồn bi quan, sợ hãi và bất an về mình. Trong khi đó công tác tông đồ
đòi buộc phải là người nhã nhặn, thanh thản, nhiệt thành và vui tươi, mang niền
niềm vui đến nơi mình phục vụ. Một con tim đầy tràn Thiên Chúa là một con tim hạnh
phúc, chiếu tỏa và làm lan rộng niềm vui cho tất cả những người quanh mình, người
ta sẽ nhận thấy ngay điều đó. Chúng ta đừng đánh mất tinh thần vui tươi, tinh
thần hài hước, và phải viết tự phê chính mình, nhờ đó chúng ta là những người dễ
mến ngay trong những hoàn cảnh khó khăn. Một chút tinh thần hài hước thật là điều
tốt biết bao! Nó giúp ích cho chúng ta dường nào. Hãy ghi nhớ câu nói của Thánh
Thomas More: tôi cầu nguyện hằng ngày và nó mang lại lợi ích cho tôi.
13. Bệnh vun quén. Làm việc tông đồ nhưng
tìm cách lấp đầy khoảng trống trong con tim bằng cách vun quén của cải vật chất,
không phải vì cần thiết nhưng chỉ vì để cảm thấy an toàn. Trong thực tế của cải
không thể mang theo mình vì “khăn liệm không có túi” và mọi kho tàng vật chất của
chúng ta- cả những tặng phẩm- không bao giờ có thể lấp đầy khoảng trống, trái lại
nó càng làm cho ta ra nặng nề hơn. Với những người ấy, Chúa lặp lại: “Ngươi bảo: nay tôi giầu có, đã đầy đủ của cải
rồi, tôi chẳng cần gì nữa. Nhưng ngươi không biết mình là kẻ bất hạnh, khốn nạn,
một kẻ nghèo, mù lòa và trần trụi… Vậy ngươi hãy nhiệt thành và hoán cải”
(Kh 3,17-19). Việc vun quén của cải chỉ làm cho ra nặng nề và làm cho hành
trình trở nên chậm chạp hơn! Và tôi nghĩ đến một giai thoại: có lần các tu sĩ
dòng Tên Tây Ban Nha mô tả dòng như một đoàn “kỵ binh thanh thản của Giáo Hội.”
Tôi nhớ việc dọn nhà của một tu sĩ dòng Tên còn trẻ tuổi, trong khi chất lên xe
vận tải bao nhiêu đồ đạc: hành lý, sách vở, vật dụng, quà tặng, thì một tu sĩ
dòng Tên cao niên quan sát và mỉm cười nói: đây có phải là kỵ binh thanh thản của
Giáo Hội không?” Những cuộc dọn nhà của chúng ta chỉ cho thấy căn bệnh này.
14. Bệnh khép kín. Việc lôi kéo, quy tụ lập
nhóm để thuộc về nhau coi là quan trọng hơn cả thuộc về Thân Mình Chúa Kitô.
Căn bệnh này khởi đi từ những ý hướng tốt, nhưng với thời gian nó trở nên xấu,
thành thư “ung nhọt”, đe dọa sự hài hòa nơi Thân Mình Chúa Kitô và gây nên bao
gương mù, nhất là cho những anh em mới
đi vào đời tu. Bè nhóm chính là mối nguy hiểm nhất. Đó là sự ác đánh từ bên
trong, và như Chúa Kitô đã nói, “nước nào
chia rẽ bên trong thì nó sẽ tự tàn lụi” (Lc 11,17).
15. Cuối cùng là bệnh tìm kiếm lợi lộc trần
gian và tính phô trương. Khi công tác tông đồ biến việc phục vụ thành quyền lực, và biến
quyền lực của mình nên như thứ hàng hóa để kiếm chác những lợi lộc trần gian và
củng cố quyền hành. Đó là bệnh của những người tìm cách gia tăng vô độ quyền lực
và để đạt được mục tiêu đó, họ vu khống, mạ lỵ và làm mất thanh danh người
khác, thậm chí đưa lên cả lên mặt báo và tạp chí. Thường thì chính họ muốn biểu
dương và chứng tỏ mình có khả năng hơn người khác. Căn bệnh này cũng gây hại rất
nhiều cho Thân Mình, vì nó làm cho con người đi tới chỗ biện minh việc sử dụng
bất kỳ phương tiện nào để đạt được mục đích, thường là nhân danh công lý và sự
minh bạch. Và ở đây tôi nhớ đến một linh mục đã gọi các ký giả đến để kể cho họ
(điều mà người linh mục này bịa đặt) về những chuyện riêng tư của những linh mục
khác và của giáo dân. Vấn đề là vị linh
mục ấy chỉ muốn được xuất hiện trên trang nhất của báo chí, và như thế cảm thấy
mình có “quyền hành và hấp dẫn”,
nhưng tạo ra bao nhiêu đau khổ cho những người khác và cho Giáo Hội! Thật một
là kẻ đáng thương!