Lễ Cung Hiến Ðền Ðức
Bà Cả
Sau khi
được xây cất lần đầu tiên theo lệnh của Ðức Giáo Hoàng Liberius vào giữa thế kỷ
thứ tư, Ðền Liberius được Ðức Giáo Hoàng Sixtus III cho xây cất lại vào năm 431
một ít lâu sau khi Công Ðồng Êphêsô xác định danh xưng của Ðức Maria là Mẹ
Thiên Chúa. Sau khi được tái cung hiến cho Mẹ Thiên Chúa, Ðền Ðức Bà Cả là nhà
thờ lớn nhất thế giới để vinh danh Thiên Chúa qua Ðức Maria.
Tọa lạc
trên một trong bảy ngọn đồi ở Rôma, đền đã trải qua nhiều lần tu bổ mà vẫn giữ
được đặc tính của một vương cung thánh đường thời xa xưa. Bên trong vẫn chia
làm ba gian được ngăn cách bởi các cột lớn với đường nét chạm trổ thời hoàng đế
Constantine. Những tấm khảm từ thế kỷ thứ năm vẫn còn hiển hiện trên các bức tường
là chứng tích cho sự cổ kính của đền.
Ðền Ðức
Bà Cả là một trong bốn thánh đường ở Rôma nổi tiếng là các thánh đường chính được
xây cất để kính nhớ các trung tâm đầu tiên của Giáo Hội. Ðền Thánh Gioan
Latêranô tượng trưng cho ngai toà Thánh Phêrô, Toà Rôma; Ðền Thánh Phaolô Ngoại
Thành, Toà Alexandria, nghe nói do Thánh Máccô đứng đầu; Ðền Thánh Phêrô, Tòa
Constantinople; và Ðền Ðức Bà Cả, Tòa Antiôkia, là nơi người ta cho rằng Ðức
Maria sống ở đây lâu nhất.
Một
truyền thuyết có từ trước năm 1000, bây giờ không còn giá trị, đã khiến ngày lễ
này có một tên khác: Ðức Bà Sương Tuyết. Theo truyền thuyết, một vợ chồng quý tộc
người Rôma hứa dâng tặng tài sản kếch sù cho Ðức Maria. Ðể xác nhận điều ấy,
ngài làm phép lạ tuyết đổ giữa mùa hè, và bảo họ xây một đền thờ ở chỗ ấy. Vào
ngày 5 tháng Tám hàng năm, truyền thuyết này thường được cử hành bằng cách thả
hoa hồng trắng như tuyết rơi từ vòm đền thờ xuống đất.
Lời Bàn
Cuộc
tranh luận thần học về bản tính của Ðức Kitô, vừa là Chúa vừa là người, đạt đến
cực điểm trong đầu thế kỷ thứ năm, thời Constantinople. Ðức Athanasius, giáo sĩ
thuộc quyền Giám Mục Nestorius, phản đối danh xưng Theotokos, "Mẹ Thiên
Chúa," ngài cả quyết rằng Ðức Trinh Nữ chỉ là mẹ của Ðức Giêsu về phương
diện nhân tính. Ðức Giám Mục Nestorius đồng ý và ra lệnh rằng, từ nay về sau
trong giáo phận của ngài, Ðức Maria được gọi là "Mẹ Ðức Kitô". Dân
chúng thành Constantinople chính thức nổi dậy phản đối sắc lệnh của đức giám mục.
Khi Công Ðồng Êphêsô bác bỏ quyết định của Ðức Nestorius, người tín hữu đã tuốn
ra đường phố, phấn khởi hô to, "Theotokos! Theotokos!"
Lời Trích
"Ngay
từ thời tiên khởi, Ðức Trinh Nữ đã được vinh danh với tước hiệu Mẹ Thiên Chúa,
và các tín hữu đã cầu khẩn và ẩn náu dưới sự che chở của ngài trong lời cầu
nguyện khi họ gặp gian nan khốn khó. Vì vậy, sau Công Ðồng Êphêsô, Dân Chúa đã
gia tăng lòng sùng kính Ðức Maria cách lạ lùng, trong sự kính mến, trong sự cầu
khẩn và noi gương..." (Hiến Chế Tín Lý về Giáo Hội, 66).
(Lm. Phêrô
Nguyễn Ngọc Mỹ)