Nếu
chúng ta để ý lắng nghe, chúng ta sẽ nhận được những sứ mạng mà Thiên Chúa muốn
trao cho chúng ta. Ða số các sứ mạng này là những công việc bình lặng trong cuộc
sống thường ngày với mục đích đem ơn cứu độ đến cho những người khác. Nhưng
cũng có lúc đó là những công việc có tầm ảnh hưởng lớn hơn, khó thực hiện hơn
và đôi khi vượt quá khả năng của chúng ta.
Thiên Sứ Gabriel truyền tin cho Đức Maria là một cuộc đối thoại.
Các nhà chú giải đã chia ra ba sườn chính về thể văn mà thánh Luca sử dụng
trong cuộc đối thoại của khung cảnh Truyền Tin.
Thể văn báo tin việc
sinh hạ:
Thiên sứ hiện ra – Phản ứng của người được thị kiến là sợ hãi -
Lời loan báo về việc thụ thai và sinh hạ, đặt tên cho con trẻ, tương lai của
con trẻ – Chất vấn: làm thế nào được? – Thiên sứ khẳng định điều loan báo với một
dấu hiệu.
Ví dụ như : báo tin về
sự sinh ra của Isaac (St 17), Samson (Tl 13,1-23), Samuel (1Sm 1), Gioan Tẩy Giả
(Lc 1,5-25).
Nội dung sứ điệp là là loan báo về việc Thiên Chúa can thiệp lạ
thường nơi một phụ nữ sinh sinh ra một người con làm vị cứu tinh dân tộc.
Thể văn kêu gọi vào một
sứ mạng:
Thiên sứ hiện ra – Ơn gọi sứ mạng – Giải thích và dấu hiệu – Kết
luận.
Ví dụ: Maisen (Xh
3,1-12), Geđeon ( Tl 6,11-23) Thiên sứ hiện ra trực tiếp cho người được Chúa gọi.
Thể văn giao ước, hay lập
lại giao ước
Một người trung gian như Ngôn Sứ, Vua, Tư Tế trình bày ý định của
Thiên Chúa và toàn dân đáp lại “Chúng tôi sẽ thực hành điều Ngài dạy” (Xh 19,7;
24,3-7; Er 10,12; Nkm 5,12). Cả ba thể văn bổ túc cho nhau diễn tả sắc thái độc
đáo có một không hai trong lịch sử qua biến cố Truyền Tin. Để thấy được sự
trang trọng, độc đáo của cuộc đối thoại Truyền Tin, cần so sánh khung cảnh truyền
tin của Thiên sứ Gabriel cho Ông Zacaria và cho Đức Maria.
Về địa điểm: Thiên sứ hiện ra với Zacaria ở đền thờ Giêrusalem,
trung tâm tôn giáo của Israel,
giữa làn khói hương nghi ngút. Với Đức Maria, Thiên sứ đến gặp Mẹ tại Nazareth, một thôn làng
chẳng mấy ai biết đến (Ga1,46; 7,41). Nazareth
thuộc miền đất Galilê, gần vùng dân ngoại (Is 8,23; Mt 4,14).
Về nhân vật: Zacaria là tư tế thuộc giòng Abia, Isave thuộc
giòng Aaron. Cả hai ông bà thuộc thành phần có địa vị xã hội. Hai ông bà tuân
giữ lề luật chu đáo (Lc 1,6). Họ tượng trưng cho người công chính theo Cựu ước.
Còn Maria chỉ là một thôn nữ tầm thường, một người nghèo của Giavê. Đi vào nội
dung đối thoại thì hoàn toàn đảo ngược.
- Thái độ của Thiên sứ
:
·
Với Zacaria: Thiên sứ coi mình như chủ nhà. Giọng nói Thiên sứ
như ra lệnh, thị oai. Thiên sứ phạt Zacaria khi ông tỏ dấu nghi ngờ.
·
Với Maria: Thiên sứ là khách, đi đến nhà của Maria, một làng quê
hẻo lánh. Thiên sứ tỏ vẻ kính cẩn vì nhìn thấy nới thôn nữ mộc mạc dáng vẻ oai
nghi của “Đấng đầy ân sủng, Thiên Chúa ở cùng”
- Công trạng và ân huệ
·
Với Zacaria: Thiên sứ bảo rằng: Lời cầu nguyện của ông đã được
Chúa chấp nhận, vợ ông sẽ thụ thai (Lc 1,13). Như vậy tất cả đều dựa trên công
trạng phúc đức của con người, đúng theo hình ảnh Cựu ước.
·
Với Đức Maria : tất cả đều là An huệ của Chúa. Thiên sứ chào
Maria là “người được Thiên Chúa yêu thương chiếu cố” (Lc 1,28), tất cả đều là
ân huệ và tình thương của Chúa. - Kết quả: Zacaria bị quở trách vì “không chịu
tin vào Lời Chúa” (Lc 1.20). Maria được ca ngợi vì “đã tin rằng Lời Chúa sẽ thực
hiện” ( Lc 1,45.38). Isave được cưu mang Gioan “sẽ làm lớn trước mặt Chúa” (Lc
1,15). Maria cưu mang “Con Đấng Tối Cao” (Lc 1,32); “Con Thiên Chúa” (Lc 1,35).
Lắng nghe cuộc đối thoại giữa Thiên Sứ và Đức Maria, ta thầy rằng: công cuộc vĩ
đại của Thiên Chúa là cứu chuộc nhân loại, thiết lập Nước Trời được bắt đầu một
cách rất âm thầm. Một cuộc đối thoại Truyền Tin tại một làng quê, giữa Thiên Sứ
với một thôn nữ chẳng mấy người biết. Chúa Giêsu đã diễn tả sự khởi đầu bé nhỏ
nhưng thành quả lại lớn lao qua dụ ngôn hạt cải: “Nước Thiên Chúa giống như hạt
cải, lúc gieo xuống đất, nó là loại hạt nhỏ nhất trên mặt đất. Nhưng khi gieo rồi,
thì nó mọc lên lớn hơn mọi thứ rau cỏ, cành lá xum xuê, đến nỗi chim trời có thể
làm tổ dưới bóng” (Mc 4,31-32). Thiên Chúa thường khởi sự những việc hết sức lớn
lao bằng những việc hết sức bé nhỏ, với những con người cũng hết sức nhỏ bé.
Như thế người ta mới thấy quyền năng của Ngài, mới thấy Ngài là một Thiên Chúa
vĩ đại: “Những gì thế gian cho là yếu kém, thì Thiên Chúa đã chọn để hạ nhục những
kẻ hùng mạnh”(1Cr 1,27). Lắng nghe cuộc đối thoại giữa Thiên Sứ và Maria, ta thấy
Thiên Chúa chọn những ai sống đẹp lòng Ngài. Maria đã được Thiên Chúa chọn làm
Mẹ Đấng Cứu Thế để cộng tác với Ngài trong công trình cứu độ. Ngài chọn Maria
vì Ngài muốn chọn, theo sự tự do của Ngài (x. Rm 9,12.16), và cũng vì Maria đẹp
lòng Thiên Chúa. Thời Đức Mẹ, ai cũng mong chờ Đấng Cứu Thế, nhưng chỉ mình Đức
Mẹ được diễm phúc đón nhận. Chúa chọn Đức Mẹ, đó là do ân huệ nhưng không của
Chúa, nhưng cũng vì Đức Mẹ có tâm hồn khiêm nhường đón nhận. Thiên sứ nói với Đức
Maria: “Quyền năng của Đấng tối cao sẽ bao trùm lên bà, vì thế Đấng Thánh con của
bà sinh ra sẽ được gọi là Con Thiên Chúa” (Lc.1, 35). Tiếng quan trọng ở trong
câu đó là “bao trùm lên” hay “bao phủ lên”. Lều tạm nơi dân Do Thái để hòm Giao
Ước. Câu Xh 40,34 nói rằng bao lâu đám mây còn bao phủ lều tạm thì “lều tạm có
Thiên Chúa hiện diện”. Việc Luca chọn và dùng từ “bao trùm lên” có ý nghĩa thâm
sâu. Luca so sánh thân thế Đức Maria với lều tạm nơi đặt Hòm Giao Ước của Thiên
Chúa. Luca so sánh cung lòng Đức Maria nơi Đức Giêsu sẽ tới cư ngụ với Hòm Giao
Ước nơi đặt hai phiến đá có ghi 10 điều răn của Thiên Chúa. Như vậy nghĩa là
khi quyền năng của Thiên Chúa bao trùm lên Đức Maria , thì có “Thiên Chúa hiện
diện” trong Mẹ. Nhưng sự hiện diện của Thiên Chúa trong Đức Maria thì vô cùng
phong phú hơn sự hiện diện của Ngài trong “lều tạm”. Sự hiện diện của Thiên
Chúa nơi Đức Maria chính là sự hiện của Đức Giêsu bằng xương bằng thịt. Lắng
nghe cuộc đối thoại giữa Thiên Sứ và Maria, ta thấy Đức Maria đã tự do đáp tiếng
“Xin vâng”. Trong Hiến Chế Lumen Gentium số 56, Công Đồng Vatican II đã giải
thích ý nghĩa quan trọng của câu chuyện Truyền Tin và sự ưng thuận tự do của Đức
Maria: “Các thánh Giáo Phụ đã nghĩ rất đúng rằng : Thiên Chúa đã không thu dụng
Đức Maria một cách thụ động, nhưng đã để Ngài tự do cộng tác vào việc cứu rỗi
nhân loại, nhờ lòng tin và sự vâng phục của Ngài. Thực vậy, Thánh Irênê nói :
“Chính Ngài, nhờ vâng phục, đã trở thành nguyên nhân ơn cứu độ cho bản thân Mẹ
và cho toàn thể nhân loại”. Và cùng với thánh Irênê còn có rất nhiều thánh Giáo
Phụ thời xưa cũng không ngần ngại giảng dạy rằng : “Nút dây đã bị thắt lại do sự
bất tuân phục của bà Evà, nay được gỡ ra nhờ sự vâng phục của Đức Maria ; điều
mà trinh nữ Evà đã buộc lại bởi cứng lòng tin, thì Trinh Nữ Maria đã tháo ra nhờ
lòng tin”. Và so sánh với Evà, các Giáo phụ gọi Đức Maria là “Mẹ các sinh linh”
và thường quả quyết rằng : “Bởi Evà đã có sự chết, thì nhờ Maria lại được sống”.
Trong Sứ điệp Ngày Quốc Tế Giới Trẻ Lần Thứ 18 năm 2002, Đức Giáo Hoàng Gioan
Phaolô II đã nói với giới trẻ rằng: Trong biến cố Truyền Tin, Đức Maria trao
ban bản tính nhân loại cho Con Thiên Chúa trong cung lòng Mẹ với lời tự do chấp
nhận: “Này tôi là tôi tớ Chúa”. Dưới chân Thánh Giá, nơi thánh Gioan, Đức Maria
đón nhận toàn thể nhân loại vào tâm hồn mình : “Hỡi bà, này là con bà”. Là Mẹ
Thiên Chúa ngay từ lúc đầu tiên của biến cố Nhập Thể, Mẹ đã trở thành Mẹ loài
người trong những giây phút cuối cùng của cuộc đời Chúa Giêsu, Con Mẹ. Cuộc đối
thoại Truyền Tin là khoảnh khắc Thiên Chúa “bật mí” cái bí mật từ ngàn đời.
Thiên Chúa đã yêu thương con người đến nỗi muốn trở thành một con người giữa
nhân loại. Và Thiên Chúa đã chọn Mẹ Maria là để Ngài sai Con Một Ngài đến giữa
chúng ta, thực hiện chương trình cứu độ của Ngài đối với trần gian. Giây phút Mẹ
tự do đáp lời “Xin vâng” là khởi đầu bình mình ơn cứu độ cho thế nhân.
Mẹ Maria đã đáp “Xin vâng” không chỉ một lần mà còn nhiều lần
trong đời. Mẹ Maria mãi mãi là tấm gương cho chúng ta soi trong cuộc đối thoại
lắng nghe Lời Chúa và đáp trả Lời Chúa. Thiên Chúa đã chứng tỏ nơi Mẹ điều
không thể để trở nên điều có thể. Vì “cái gì cũng có thể đối với người có lòng
tin” (Mc 9,23).