HỒNG Y LÀ AI VÀ CÓ
CHỨC NĂNG GÌ?
LTS. Để giúp mọi người có thể
hiệp thông trong sự hiểu biết về cơ cấu tổ chức của Hội Thánh Công Giáo Toàn Cầu,
BBT xin hân hạnh giới thiệu bài viết của Lm Px. Ngô Tôn Huấn về chức vụ Hồng Y
và ngay bên dưới là Lời Mời Gọi của Đức Hồng Y Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn
xin Cầu Nguyện Cho Việc Bầu Giáo Hoàng trong những ngày sắp tới.
Nhân
biến cố Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đột nhiên loan báo thoái vị ngày 11 tháng 2
vừa qua hoàn toàn vì lý do sức khỏe, và các Hồng Y dưới 80 tuổi sắp họp Mật Nghị
(Conclave) để bầu Tân Giáo Hoàng cho Giáo Hội, tôi xin được trả lời chung những
câu hỏi của nhiều đôc giả về vai trò và trách nhiệm của tước vị Hồng Y trong
Giáo Hội Công Giáo La Mã như sau:
Trước
hết, về ngữ căn (etymology), từ Hông Y (Cardinal) xuất phát từ nguyên ngữ Latin
CARDO có nghĩa là “cái bản lề.(hinge) “tức bộ phân then chốt để giừ cho cánh cửa
được đứng vững trong khung cửa. Từ ý nghĩa tượng trưng này, các Hồng Y được mệnh
danh là “những vị Hoàng tử ( princes) của Giáo Hội với 2 chức
năng rất quan trọng sau đây:
1- Là cố vấn để đóng góp
ý kiến (kiến thức và khôn ngoan) cho Đức Thánh Cha trong việc điều hành và cai
tri Giáo Hôi Công Giáo hoàn vũ
2- Khi vào Mật nghị
(Conclave) để bầu Giáo Hoàng mới , tất cả các Hông Y đủ điều kiện theo luật bầu
cử- nghĩa là dưới 80 tuổi- đều đương nhiên là các ứng viên (potential
candidates có thể được bầu chứ không ra ứng cử) và cũng là những người được quyền
bỏ phiếu chọn (elector) Giáo Hoàng mới, khi đương kim Giáo Hoàng qua đời (hay
đột nhiên từ nhiệm như trường hợp cá biệt của Đức Thánh Cha Biển Đức XVI hiện
nay. (x. Giáo luật số 349)
Theo
Luật bầu Giáo Hoàng hiên hành, áp dụng từ nhiều năm qua, thì khi tròn 80 tuổi,
các Hồng Y không còn được tham dự Mật nghị để bầu Giáo Hoàng mới hay tham dự bất
cứ mật hội nào do Đức Thánh Cha triệu tập và chủ tọa để bàn thảo về một vấn đề
quan trọng nào của Giáo Hội.Thêm nữa, khi các Hồng Y đến tuổi 75, và hiện đang
coi sóc các Tổng Giáo Phận hay các Bộ hoặc Cơ quan trọng yếu trong Giáo Triều
Roma thì cũng phải xin từ chức, để tùy Đức Thanh Cha quyết định chấp nhận hay
cho lưu nhiệm thêm. Thí dụ, trường hợp Đức đương kim Giáo Hoàng.Biển Đức XV!,
khi đang còn làm Tổng Trưởng Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin, đã xin nghỉ hưu năm ngài
75 tuổi nhưng đã được Đức cố Giáo Hoàng Gioan-Phaolô II yêu cầu tiếp tục nhiệm
vụ thêm thời gian nữa, nên ngài vẫn đảm trách chức vụ Tổng Trưởng trên cho đến
khi ngài được bầu lên ngôi Giáo Hoàng ngày 19-tháng 4 năm 2005 (x.giáo luật số
354)
Trước
năm 1917 tức là năm ban hành bộ Giáo luật cũ, (giáo luật mới 1983 thay giáo luật
cũ 1917) các Hồng Y có thể là những thường dân không có chức linh mục hay giám
mục được Giáo Hoàng ban cho tước vị này, vì những lý do riêng tư. Nhưng với
Giáo luật năm 1917, thì người thường dân không còn được chọn nữa, mà chỉ dành
cho các linh mục hay giám mục xuất sắc mà thôi. Đến thời Đức cố Giáo Hoàng
Gioan XXIII, thì ai được phong tước Hông Y cũng phải được thụ phong Giám mục nếu
vị đó chưa là giám mục. Sở dĩ thế vì cho đến nay, thì tước Hồng Y vẫn còn được
trao cho một số linh mục xuất sắc, từng giữ các chức vụ quan trọng trong Tòa
Thánh hoặc là những thần học gia nổi tiếng như các linh mục Yves M.J Congar
(O.P) Henri de LuBac và Allen Dulles (SJ) ( đều đã qua đời) ..Trong đợt Hồng Y
mới được công bố ngày 06 tháng 1 năm 2012, cũng có 3 linh mục xuất sắc, từng phục
vụ đắc lực trong Giáo Triều Roma được chọn làm Hồng Y.
Cũng
cần nói thêm là khác với thông lệ trong quá khứ khi Hông Y được chọn từ những
gia đình quí tộc ỏ Âu Châu hoặc những người được Giáo hoàng ưu đãi, thưởng công
riêng, các Hồng Y ngày nay phần lớn xuất thân từ những gia đình đạo đức, bình
dân, phải là nam giới và ít nhất là người có chức linh mục và “ trỗi vượt về đạo
lý, tác phong, đạo đức và khôn ngoan” ( x. giáo luật số 351 & 1).Nhưng thường
là các giám mục xuất sắc về đức độ và khả năng để có thể trở thành Giáo Hoàng
cai quản Giáo Hội trong tương lai. Lại nữa, vì Hồng Y có thể là linh mục , nên
nếu vị này được đắc cử Giáo Hoàng thì phải được Hồng Y niên trưởng tấn phong chức
Giám Mục trước khi đăng quang. Nếu Hồng Y niên Trưởng vắng mặt thì Hồng YPhó
niên trưởng sẽ làm việc này. Nếu vị này cũng vắng mặt, thì Hồng Y cao niên nhất
thuộc đẳng Giám mục sẽ truyền chức Giám mục cho tân Giáo Hoàng chưa có chức
Giám mục. ( x.giáo luật số 355, &1) .
Tuy
nhiên việc này chưa từng xẩy ra vì các Hồng Y từ nhiều thập niên qua đều là những
vị có chức Giám mục hay đã được tấn phong giám mục sau khi được phong tước Hồng
Y. Nghĩa là không có trường hợp môt Hồng Y chỉ có chức linh mục mà được bầu làm
Giáo Hoàng từ nhiều thập niên qua. Cho nên không thể nói cách chung chung là
các Giám mục hay linh mục có thể được bầu làm Giáo Hoàng. Phải nói cho đúng là
cho đến nay, chỉ có các Hồng Y dưới 80 tuổi mới đủ điều kiện để đi bầu Giáo
Hoàng mà thôi, vì tất cả các Hông Y trong Giáo Triều Rôma hiện nay đều có chức
Giám mục, chứ không có vị nào còn là linh mục., cho dù mỗi lần tấn phong thêm Hồng
Y, đều có một vài ba Linh mục được chọn, nhưng các vị này đều đã quá 80 hay gần
80 tuổi rồi nên không có triển vọng được bầu làm Giáo Hoàng. Theo danh sách mới
được công bố thì chỉ có 117 Hồng Y dưới 80 tuỗi sẽ đi bầu Giáo Hoàng kỳ này và
trong số này không có vị nào chỉ có chức linh mục thôi.
Như
thế cho thấy chức Giám mục là chức thánh quan trọng nhất của Giáo Hội, vì Giám
mục là những người kế vị các Thánh Tông Đồ trong chức năng và sứ mệnh rao giảng
Tin Mừng cứu độ, dạy dỗ chân lý và cai trị Giáo Hội. Chúa Giêsu xưa chỉ chọn
các nam Tông Đồ, mà người kế vị các ngài là các Giám mục ngày nay trong Giáo Hội.
Hồng Y không phải là một chức thánh mà chỉ là tước vị (Title) do Giáo Hội đặt
ra vì nhu cầu chọn người kế vị Thánh Phêrô, tức Đức Thánh Cha cũng là Giám mục
Rôma và là Thủ lãnh Giáo Hội Công Giáo hoàn vũ.
Các
Hồng Y họp lại thành Hồng Y Đoàn riêng biệt (College of Cardinals) do một vị
làm niên trưởng (Dean)
Có 3 đẳng cấp Hồng Y sau đây.
1- Hồng Y Giám mục; (Cardinal bishops) là những giám mục từng coi sóc những giáo phận chung
quanh Rôma nhưng nay là những Hồng Y thâm niên làm việc trọn thời gian
(full-time) trong Giáo Triều Roma. (Roman Curia)
2- Hồng Y Linh mục (Cardinal Priests) là những Hồng Y hoăc làm việc trong Giáo
Triều hoặc đang coi sóc cácTổng Giáo Phận ngoài Roma tức là các Tổng Giáo phận ở
Ý hay ở các quốc gia trên thế giới như Paris, New York, Sydney, Houston,
Saigon, Manilla v.v
3- Hồng Y Phó Tế (Cardinal Deacons) từng là những Giám mục hiệu tòa ( Titular Bishops) tức là
không coi sóc Giáo phận nào, và đang làm việc trọn thời gian trong Giáo Triều.
Khi
các Hồng Y họp kín để bầu Giáo Hoàng mới, Hồng Y Trưởng đẳng Phó tế sẽ công bố
danh tánh vị được đắc cử và có thể thay thế Đức Thánh Cha để trao dây Pallium
cho các tân Tổng Giám mục hoặc cho người đại diện các vị vắng mặt. ( x. giáo luật
số 355, & 2)
Thêm
nữa, tất cả các Hồng Y, khi được Đức Thánh Cha chọn và trao tước vị này, đều được
chỉ đinh tước hiệu (Title) của một thánh đường trong hoặc ngoài Rôma. Với tước
hiệu đó, tân Hông Y đến thánh đường được chỉ định để nhận tòa nhưng không có
quyền quản trị nào về hành chánh, nhân sự cũng như tài sản của thánh đường đó,
mà chỉ hiệp thông để hỗ trợ về mặt tinh thần mà thôi.( giáo luật số 357 &1)
Sau
hết, tất cả các Hồng Y, nếu không đảm nhận chức vụ Tổng Giám Mục để coi sóc các
Tổng giáo phận ở đâu trên thế giới, thì đều phải cư trú ở Rôma hoặc phải trở về
Giáo đô khi Đức Thánh Cha triệu tập để họp bàn việc gì quan trọng của Giáo Hội
(giáo luật số 356)
Chúng
ta hãy cầu nguyện nhiều cho các Hồng Y sắp nhóm họp Mật Nghi để Chúa Thánh Thần
soi sáng chỉ dẫn cho các ngài chọn đúng Tân Giáo Hoàng mà Chúa mong muốn để tiếp
tục sứ vụ coi sóc Giáo Hội mà Đức Thánh Cha Biển Đức XVI phải bỏ dở vì lý do sức
khỏe kể từ 20 giờ địa phương ngày 28 tháng 2 tới đây.
LM. Phanxicô Xaviê Ngô tôn Huấn
CẦU NGUYỆN CHO
VIỆC BẦU GIÁO HOÀNG
VIỆC BẦU GIÁO HOÀNG
Tòa Tổng Giám Mục, ngày 25.02.2013
Kính gởi : Linh mục, tu sĩ, giáo dân trong gia đình giáo
phận,
Anh chị em rất thân mến,
1. Như anh chị em đã biết, ngày 11 tháng 2 năm 2013, Đức
Bênêđictô XVI đã thông báo quyết định từ nhiệm của Ngài. Ngài nói : “Trong thế
giới ngày nay, một thế giới có quá nhiều thay đổi mau chóng, một thế giới đặt
ra những vấn đề khẩn thiết cho đời sống đức tin, để cai quản con thuyền của
Thánh Phêrô và để loan báo Tin Mừng, cần có sức khỏe cả tinh thần lẫn thể xác;
và trong ít tháng qua, tôi thấy sức khỏe sa sút đến mức không thể chu toàn sứ vụ
được trao phó cho tôi cách cân xứng. Vì lý do đó, với ý thức rất rõ về tính
nghiêm trọng của quyết định này, cùng với tất cả tự do, tôi từ nhiệm sứ vụ Giám
mục Rôma, Người kế vị Thánh Phêrô, sứ vụ mà các Đức Hồng Y đã trao cho tôi từ
ngày 19 tháng 4 năm 2005. Do đó, kể từ 20g00 ngày 28 tháng 2 năm 2013, Tòa
Rôma, Tòa Thánh Phêrô, sẽ trống và Mật Tuyển viện sẽ được triệu tập do các vị
có thẩm quyền”.
2. Chắc chắn tất cả chúng ta đều lấy làm tiếc nuối trước
quyết định của Đức Bênêđictô XVI, vì Ngài đã tận tụy phục vụ Giáo Hội với sự
sáng suốt và lòng nhiệt thành của vị mục tử gương mẫu. Tôi cảm nhận sự tiếc nuối
này rất rõ trong những ngày qua, ở khắp các nơi mà tôi đến thăm Tết, trong
Thành phố cũng như khắp đồng bằng sông Cửu Long. Mặt khác, chính sự kiện này
đánh thức lòng tin của nhiều người, làm cho hồng ân đức tin lan tỏa trong xã hội
hôm nay. Vì thế, trong sự đồng cảm với Giáo Hội, chúng ta đón nhận quyết định của
Đức Bênêđictô XVI với tinh thần vâng phục của đức tin, đồng thời vững bước tiến
tới tương lai dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần.
3. Sau khi Đức Bênêđictô XVI chính thức từ nhiệm vào ngày
28-2-2013, các hồng y sẽ được triệu tập về Rôma để chuẩn bị việc bầu Giáo hoàng
mới. Riêng tôi có thể sẽ lên đường đi Rôma vào những ngày cuối tuần I, đầu
tháng 3, 2013. Xin anh chị em cầu nguyện cho tôi và tất cả các hồng y sẽ tham dự
Mật tuyển viện sắp tới, để chúng tôi biết đón nhận ơn soi sáng của Chúa Thánh
Thần mà bầu ra vị giáo hoàng như lòng Chúa mong muốn và như Dân Chúa mong đợi.
4. Cũng vì thế, trước khi đi Rôma, tôi muốn đề nghị với
anh chị em hiệp lòng, hiệp ý cầu nguyện cho việc bầu vị Giáo Hoàng mới :
- tại Nhà Thờ Chính tòa vào Thánh lễ lúc 8:30g ngày thứ Bảy
09.03.2013
- tại mỗi giáo xứ và tại mỗi Dòng tu, vào Thánh lễ Chúa Nhật,
10.03.2013
kể từ 20g00 ngày 28-2 (giờ Rôma), tức là rạng sáng ngày
01.03.2013 tại Việt Nam, cho đến khi có Giáo hoàng mới, trong Kinh nguyện Thánh
Thể, các linh mục chỉ xướng tên của giám mục giáo phận mà thôi.
Chúng ta hãy cùng nhau cầu nguyện cho Đức Bênêđictô XVI và
cho vị Giáo hoàng tương lai, để ngài tiếp nối các vị tiền nhiệm đáng kính, hướng
dẫn chúng ta bước theo Chúa Giêsu Đấng Cứu độ, trên con đường hòa nhập vào gia
đình nhân loại, yêu thương đến cùng, khiêm tốn phục vụ cho sự sống mới và sự
phát triển toàn diện của con người.
Xin Chúa chúc lành cho anh chị em.
Hồng y Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn
Tổng Giám Mục Tổng Giáo phận Saigon
(Tp. HCM)