Khám phá ra sớm để hỗ
trợ, cứu giúp là điều cần thiết ngõ hầu tránh được những hậu quả không tốt cả về
thể chất lẫn tâm thần và xã hội cho con trẻ.
Trong cuộc bầu cử chức vụ Tổng Thống Hoa kỳ
cũng như Thượng Hạ Viện liên bang ngày 6 tháng 11, 2012 vừa qua, có thêm hai tiểu
bang Connecticut và Massachusetts đã hợp thức việc dùng cần sa trong mục đích y
học. Như vậy là hiện nay có 18 tiểu bang Hoa Kỳ và Washington D.C. cho phép
dùng cần sa để trị bệnh. Trước sự việc này, nhiều bậc phụ huynh cảm thấy e ngại
vì con em mình sẽ có thêm cơ hội để hút cần sa.
Tại nhiều quốc gia, trẻ em bắt đầu thử với cần
sa ngay từ khi còn ở lớp 8, lớp 10. Trẻ em ghiền dễ đưa tới những hành động vô
ý thức, những tổn thương cơ thể do tai nạn hoặc dính líu vào hành động tình dục
không muốn và không an toàn. Chúng cũng hay mang vũ khí nhỏ và hay đánh lộn hơn
là trẻ không dùng cần sa.
Sớm khám phá để hỗ trợ, cứu giúp là điều cần
thiết ngõ hầu tránh được những hậu quả không tốt cả về thể xác, tâm thần và xã
hội cho con trẻ
a- Những
dấu hiệu dùng cần sa ở tuổi trẻ
Trẻ em dùng cần sa đều rất dễ dàng nói dối để
phủ nhận có vấn đề khi cha mẹ căn vặn. Nhiều khi nói chỉ hút chứ không hít vào.
Cho nên các bậc cha mẹ đều cần đề cao cảnh giác, để ý những dấu báo hiệu dùng
thuốc ở con mình.
Dấu hiệu sớm nhất thường là thay đổi thái độ và hành động của chúng.
Học hành đang chăm chỉ tiến bộ, trở thành chểnh
mảng, có điểm xấu, hay trốn học hoặc đi học trễ, bị đuổi; tính tình thay đổi,
kém tập trung, mau quên.
Tác phong bất thường có thể là tự cô lập, thu
mình không giao tiếp với ai, buồn rầu, cáu gắt với anh chị em trong nhà, bỏ những
giải trí thường ưa thích, đôi khi ăn cắp vặt để có tiền mua thuốc.
Các em ăn ngủ thất thường, hay than phiền chóng
mặt, mệt mỏi, bước đi không vững, mắt đỏ hoe. Nhiều em trở nên hoang tưởng, hoảng
hốt một cách vô cớ. Trên quần áo, trong phòng ngủ có mùi cần sa.
b- Những
nguy cơ đưa đến tuổi trẻ dùng cần sa
Hầu hết người dùng cần sa đều nói là để có cảm
giác thoải mái và yêu đời. Với trẻ em thì có rất nhiều lý do khiến các em hút rồi
ghiền cần sa.
- Nhiều em thấy người khác hút, tò mò thử coi xem sao, sau
nhiều lần thấy thích rồi thành thói quen và ghiền.
- Có em thì bị bạn bè ép dụ hoặc tình nguyện
dùng khi muốn được chấp nhận vào băng nhóm.
- Nhiều khi các em dùng vì sống trong gia đình có người ghiền rượu, thuốc ma túy.
- Các em dùng để giải tỏa buồn bực, khó khăn xảy
ra trong gia đình như bố mẹ bất hòa, vắng mặt thường xuyên, tính tình bất nhất
lúc khó khăn lúc buông thả.
- Các em gặp trở ngại trong việc học, không
được hướng dẫn cho tương lai, trốn học.
- Có nghiên cứu cho thấy gene di truyền cũng có vai trò trong
việc dùng cần sa và các thuốc khác.
c- Tác dụng
của cần sa
Cần sa có tác dụng khác nhau trên cơ thể tùy
theo cách dùng, có dùng chung với rượu hay các thuốc khác, nhất là có chứa nhiều
hay ít hoạt chất cannabinol.
Có cháu sau khi dùng trở nên như mất cảm giác,
tê dại. Nhưng đa số lại thấy tinh thần lên cao do đó có chuyện lạm dụng. Cháu cười nói huyên
thuyên nhưng không gẫy gọn, mạch lạc. Chúng như bị thu hút bởi những cảm giác,
âm thanh, mùi vị thông thường và thấy những sự việc vụn vặt trở nên hấp dẫn,
khêu gợi. Với các cháu, khái niệm về không gian không còn, chúng như bị phân
đôi và thời gian như lắng đọng, chậm lại.
Các cháu cảm thấy khát nước và đói. Tim tăng nhịp đập, miệng
khô, đi đứng nghiêng ngả mất thăng bằng, cử động chậm chạp, cặp mắt đỏ ngầu,
con ngươi mở to. Huyết áp lên cao, nhất là khi dùng cần sa chung với các thuốc
kích thích khác hay với rượu.
Sau đó khoảng vài ba giờ thì triệu chứng phai lạt
dần và người phi thuốc cảm thấy rã rượi rồi đi vào giấc ngủ triền miên.
d- Diễn
biến sự lạm dụng
Cũng như đối với các hóa chất có thể lạm dụng
khác, người dùng cần sa sẽ trải qua mấy giai đoạn:
- Nghe nói cần sa làm tinh thần phấn khởi, yêu
đời, nên muốn thử cho biết.
- Sau vài lần thử thấy hay hay, hấp dẫn bèn thử nữa.
- Ám ảnh với cảm giác thích thú kích động bèn dùng thường xuyên hơn và dùng mọi thủ đoạn để
có thuốc.
- Giai đoạn cuối là dùng bất cứ thuốc nào khác thay thế để thỏa
mãn cảm giác mong muốn.
Đó là điểm nguy hại vì khởi đầu từ cần sa các
cháu có thể đi tới nghiện các loại thuốc khác độc hại hơn như là hồng phiến, bạch
phiến, rượu mạnh, các hóa chất kích thích tâm thần khác.
e- Để
ngăn ngừa con em dùng cần sa
Thực ra không có phương cách toàn hảo nào để
ngăn ngừa việc con người mắc vào các tật ghiền, nghiện ngập. Hơn nữa thuốc gây
nghiền lại hiện diện khắp nơi, tương đối mua dễ dàng lại luôn luôn quyến rũ người
không có nghị lực, không có quan niệm sống lành mạnh.
Cho tới nay, chưa có dược phẩm nào để chữa người
nghiền cần sa, ngoại trừ cố vấn, đối thoại, giải thích.
- Sự hỗ trợ của gia đình, bạn bè đóng vai trò rất quan
trọng.
- Điều cần là cha mẹ phải sống gần gũi với con cái, hỗ trợ, theo dõi sinh
hoạt hàng ngày của con mình.
- Bắt đầu nói chuyện với con cái về ảnh
hưởng không tốt đối với sức khỏe của cần sa và các loại thuốc gây nghiền ngay
khi còn bé.
- Cho con cái hay là chúng có thể thảo luận các vấn đề khó khăn với
mình bất cứ lúc nào và trong tinh thần cởi mở, hiểu biết.
- Luôn luôn đề cao cảnh giác: khi nghi là con cái
dùng cần sa thì phải hành động ngay để cứu chữa.
- Đừng ngần ngại do dự khi thấy cần sự giúp đỡ các nhà chuyên
môn về ghiền hút.
- Có nhiều chương trình phục hồi dành riêng cho giới trẻ
nghiện ngập. Nơi đây các em sống hoàn toàn nhịn thuốc đồng thời học hỏi cách thức
đối phó với các vấn đề khó khăn về cảm xúc, hành vi, thể xác gây ra do cần sa.
- Quan trọng hơn cả là chính các em phải ý thức được
vấn đề và muốn thay đổi.
Kết luận.
Vấn đề dùng cần sa trong trị bệnh đang còn được
tranh luận. Phe ủng hộ cũng nhiều mà phe chống đối cũng không phải là ít. Nhưng
việc dùng cần sa để trở thành ghiền của các em thiếu niên đang là một vấn nạn
cho nhiều gia đình và xã hội. Việc con cái dùng cần sa hoặc các chất gây ghiền
khác là mối quan tâm lớn của các bậc làm cha mẹ.
Tại nhiều quốc gia, trẻ em bắt đầu thử với cần
sa ngay từ khi còn ở lớp 8, lớp 10. Trẻ em ghiền dễ đưa tới những hành động vô
ý thức, những tổn thương cơ thể do tai nạn hoặc dính líu vào hành động tình dục
không muốn và không an toàn. Chúng cũng hay mang vũ khí nhỏ và hay đánh lộn hơn
là trẻ không dùng cần sa.
Khám phá ra sớm để hỗ trợ, cứu giúp là điều cần
thiết ngõ hầu tránh được những hậu quả không tốt cả về thể chất lẫn tâm thần và
xã hội cho con trẻ.
Bác sĩ Nguyễn Ý-Đức
www.bsnguyenyduc.com