Thánh NICHOLAS
(c. 350?)
Lược sử
Việc thiếu những dữ kiện "xác thực" của lịch sử
không ảnh hưởng đến sự nổi tiếng của các thánh, như trường hợp
của Thánh Nicholas cho thấy. Cả hai giáo hội Đông Phương và Tây Phương đều vinh
danh ngài, có thể nói, sau Đức Mẹ, ngài là vị thánh thường được các nghệ sĩ
Kitô Giáo mô tả. Tuy nhiên, về phương diện lịch sử, chúng ta chỉ biết một dữ kiện,
Thánh Nicholas là giám mục ở
Myra vào thế kỷ thứ tư - Myra là một thành phố nằm trong Lycia, một tỉnh của Tiểu
Á.
Tuy nhiên, như nhiều vị thánh khác, chúng ta có thể biết được
mối quan hệ giữa thánh nhân và Thiên Chúa qua sự ngưỡng mộ mà các Kitô Hữu dành
cho ngài - sự ngưỡng mộ được diễn tả qua các câu truyện đầy màu sắc và thường được kể đi kể lại trong nhiều thế kỷ.
Suy niệm 1: Nổi tiếng
Việc thiếu những dữ kiện
"xác thực" của lịch sử không ảnh hưởng đến sự nổi tiếng của các
thánh, như trường hợp của Thánh Nicholas cho thấy.
Cả hai giáo hội Đông Phương
và Tây Phương đều vinh danh ngài, có thể nói, sau Đức Mẹ, ngài là vị thánh thường
được các nghệ sĩ Kitô Giáo mô tả. Cùng với thánh Anrê Tông Đồ, Ngài là Quan Thầy
nước Nga. Tại Đức, Thụy Sĩ và Hòa Lan, người ta tỏ lòng tôn kính ngài bằng nhiều
tục lệ tốt đẹp. Ngài còn là Bổn mạng nước Hy lạp và Sicilia, là một vị thánh được
nhiều người biết đến và ái mộ, nhất là trẻ em. Đặc biệt ngày nay, người ta cho
rằng hình ảnh Ông già Noel trong dịp Lễ Giáng Sinh chính là hiện thân của Thánh
Nicholas. Mặc dù vậy, những người La Mã lại luôn khinh miệt ngài. Họ bắt giam
và tra tấn ngài trong ngục tối. Khi Constantinus trở thành Hoàng đế La Mã thì
ông đã trả tự do cho Nicholas. Cũng từ đó Constantinus trở thành một Kitô hữu.
Ông triệu tập Công đồng Nicaea I và Nicholas được mời làm đại biểu của hội nghị.
Thánh Nicholas qua đời tại Myra vào thế kỷ thứ 4. nhiều nhà thờ tại Á Châu và
Âu Châu được xây dựng để kính nhớ ngài. Thế kỷ 17, khi quân Thổ Nhĩ Kỳ tấn công
Myra. Người ta đã di hài cốt ngài về táng tại Pari, nước Ý và tại đó hài cốt
ngài vẫn còn tồn tại đến ngày nay.
Ngài được nhiều người biết
đến vì biết thương người nghèo và dành cả đời mình để phục vụ Thiên Chúa. Có lẽ
câu truyện nổi tiếng nhất về Thánh Nicholas là lòng bác ái của ngài đối với một
gia đình nghèo khổ mà ông bố không có của cải để cho ba cô con gái làm của hồi
môn:
Ngày kia, Nicholas nghe kể
về một người bạn của cha chàng, ông ta cũng là người thành Patara, nhưng làm ăn
suy xụp. Do sự suy xụp này ông ta không đủ tiền để sắm sửa cho ba cô con gái đã
đến tuổi thành hôn. Ông ta dự tính sẽ gửi cả ba đứa con vào làm cho một tửu
quán gần nhà, để chúng có thể kiếm tiền lập gia đình. Khi nghe câu truyện,
Nicholas tỏ ra rât bực tức, vì cũng như mọi người trong thành, chàng biết rằng
người chủ quán là một kẻ tội lỗi. Những nàng con gái làm trong tửu quán đó
không khỏi đi theo đàng tội! Ngay đêm đó, Nicholas bỏ đầy một túi nhỏ những đồng
tiền vàng, đi thẳng tới nhà người bạn của cha chàng. Qua cánh cửa sổ đang mở,
chàng thẩy túi vàng trên bàn, nơi người con gái lớn đang ngồi. Khi nghe tiếng
la sửng sốt của cô con gái vì túi vàng bỗng dưng từ đâu bay tới, Nicholas lanh
lẹ trốn mất! Không lâu sau đó, chàng nghe kể cô ta đã lập gia đình trong hạnh
phúc. Nhưng hai cô em còn ở lại nhà vì chưa có tiền! Rồi chẳng bao lâu,
Nicholas lại lần mò đến, chàng thẩy một túi vàng khác vào chỗ cô gái kế, và cũng
nhờ túi vàng này, người con gái lập được tổ ấm hạnh phúc.
Thời gian kén rể cho cô
con gái út đã đến, đêm nào cũng thế, người cha cẩn thận rình mò gần cửa sổ. Ông
nói với cô con gái cưng: -Ba cần phải biết ai đã giúp đỡ chúng ta, để chúng ta
còn nói với người một lời cám ơn. Đêm đó, Nicholas lại bí mật ném túi vàng thứ
ba qua cửa sổ. Nhưng bỗng nhiên tay chàng bị nắm lại. Chàng bị bắt quả tang! -À
thì ra anh Nicholas, chính anh là người đã cho chúng tôi những túi vàng! Chúng
tôi cần phải biết vị ân nhân của chúng tôi. Xin mời anh vào trong nhà, để chúng
tôi còn tỏ lòng biết ơn anh. -Không! Không! Tôi không muốn việc tôi làm bị bại
lộ. Cách tốt nhất ông tỏ lòng biết ơn tôi là xin hứa với tôi, sẽ không bao giờ
nói cho ai biết việc tôi đã làm. Sau đó, Nicholas chẳng những dâng hiến của cải
và thời giờ cho Chúa, chàng còn dâng mình để trở thành một linh mục. Một thời
gian sau, ngài được chọn làm Giám Mục thành Myra, không xa Patara là bao. Lòng
nhân ái và quảng đại đối với người nghèo của ngài đồn ra khắp nơi.
Suy niệm 2: Nổi tiếng-Ông già Noel
Việc thiếu những dữ kiện
"xác thực" của lịch sử không ảnh hưởng đến sự nổi tiếng của các
thánh, như trường hợp của Thánh Nicholas cho thấy.
Trong thế giới nói tiếng
Anh, Thánh Nicholas trở thành Santa Claus và người Việt thường gọi là ông già
Noel. Ở đất nước Hà Lan, truyền thuyết về thánh Nicholas luôn sống mãi trong
lòng mỗi người dân. Người Hà Lan phát âm từ St. Nicholas thành Sint Nicholaas,
sau đó nói chệch thành Sinterklaas và cuối cùng được những người theo Anh Giáo đọc
thành Santa Claus.
Người ta đồn rằng các món
quà bất ngờ đều do thánh Nicholas mang đến và cũng chính ngài là người luôn
mang quà đến cho trẻ em vào các dịp Noel. Trong đêm vọng lễ kính ngài, ngày 6
tháng 12, trẻ em thuộc nhiều quốc gia đặt giầy của chúng ra ngoài nhà để cho
thánh Nicholas bỏ đầy kẹo bánh và đồ chơi. Nếu chúng vẫn tỏ ra ngoan ngoãn,
chúng có quyền hy vọng như vậy. Người Hà Lan đã đem những tục lệ này vào Mỹ.
Thánh Nicholas hay “Sint Klaus” của người Hà Lan từ đó được biết như “ông già
Noel” (Santa Claus). Rồi thay vì đặt giầy ra ngoài nhà vào đêm vọng lễ thánh
Nicholas, các trẻ em Mỹ treo những đôi vớ của chúng vào đêm Sinh Nhật để được
“ông già Noel” bỏ đầy kẹo bánh và đồ chơi. Ông già Noel ngày nay đã bị xã hội tục
hóa quá nhiều khiến lu mờ đi ý nghĩa chính của câu truyện, đó là tấm gương quảng
đại của vị giám mục thánh thiện này. Trong cuộc đời thánh nhân ngài luôn nghĩ tới
kẻ khác, âm thầm giúp đở trong khiêm nhu đúng với tinh thần bác ái Chúa đã dạy.
Cái nhìn có tính cách phê
phán của lịch sử hiện đại giúp chúng ta nhận ra ý nghĩa sâu xa hơn của các huyền
thoại về Thánh Nicholas. Có lẽ, bài học thiết thực nhất của ngài là lòng bác
ái. Hãy nhìn đến thái độ của chúng ta đối với vật chất trong mùa Giáng Sinh, và
hãy tìm ra các phương cách để chia sẻ của cải ấy cho những người có nhu cầu.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con
biết sưởi ấm Chúa Hài đồng bằng việc chia sẻ của cải cho những người có nhu cầu.
Suy niệm 3: Nổi tiếng-Trẻ em
Việc thiếu những dữ kiện
"xác thực" của lịch sử không ảnh hưởng đến sự nổi tiếng của các thánh,
như trường hợp của Thánh Nicholas cho thấy.
Thánh Nicholas được đặc
biệt ca tụng vì tình yêu của ngài dành cho trẻ em. Vào thế kỉ thứ 16, ở Hà Lan,
trẻ em thường đặt những chiếc giầy gỗ của mình bên cạnh lò sưởi với hy vọng là
chúng sẽ được thánh Nicholas thết đãi no nê. Dần dà, ngài được coi như một vị
thánh của trẻ nhỏ qua sự tích sau đây:
Thành Patara thơ mộng, một
thành phố cổ thuộc miền Tiểu Á, ngày nay nằm ở vùng nam duyên hải Thổ Nhĩ Kỳ.
Trên ngọn đồi, Nicholas ngồi bên tảng đá, chàng hết ngắm nhìn biển xanh rồi lại
quay nhìn ngôi nhà xinh xắn của chàng. Rất nhiều lần chàng đã ngắm nhìn như thế,
nhưng hôm nay chàng mới để ý nhà chàng đẹp và sang trọng nhất thành. Chàng liên
tưởng tới song thân đạo hạnh mới lần lượt vĩnh biệt chàng đi vào thế giới vô
hình, để lại cho chàng một gia tài kích xù. Chàng nhớ đến những chiếc rương nặng,
đầy vàng bạc và châu báu đang khóa kỹ tại kho tàng nhà chàng… Nicholas chậm rãi
hướng cặp mắt lên bầu trời muôn mầu sắc lúc hoàng hôn, chàng thầm thĩ cầu nguyện:
Lạy Chúa, Ngài biết rằng con không cần đến mọi của cải đó. Con ước ao phụng sự
Ngài. Xin Ngài dậy con phải làm gì!
Nicholas hiểu rằng Chúa sẽ
không trực tiếp trả lời chàng, nhưng chàng tin rằng Ngài sẽ đáp lại lời nguyện
cầu của chàng bằng cách này hay cách khác. Vì thế, chàng chờ đợi… Một hôm,
Nicholas cỡi ngựa qua một xóm nghèo. Bọn trẻ quần áo xác xơ, cả lũ ngừng chơi
nhìn chằm chặp vào chàng thanh niên đẹp trai cỡi trên lưng con ngựa quí. Lập tức,
Nicholas đọc được trong những đôi mắt và trên thân hình gầy gò của chúng sự
nghèo túng, đói khát và đáng thương. Đột nhiên chàng nhớ lại lời Chúa Kitô:
“Các con làm điều gì cho một kẻ bé mọn nhất trong anh em Ta đây, chính là các
con làm cho Ta”. “Những kẻ bé Mọn! Các trẻ nhỏ!” Nicholas tự nghĩ: “ Chúa muốn
tôi giúp đỡ các trẻ nhỏ”. Lập tức chàng quay ngựa đi thẳng đến phố chợ. Tại đây,
chàng mua sắm những quần áo sặc sỡ, những đôi giầy đủ mầu đủ cỡ, rồi chàng xin
những người bán hàng chất các rổ, các thúng với mọi thứ thịt thà, bánh kẹo, hạt
giẻ và trái cây. Đồng thời chàng nhờ họ giữ thứ đó cho tới khi chàng trở lại. Đêm
ấy, khi thành phố đã yên giấc, bọn trẻ đã ngủ say, Nicholas bí mật đi từ nhà
này sang nhà khác, qua những cửa sổ mở trống, chàng đặt trên sàn nhà từng chiếc
rổ, chiếc thúng đầy ắp những bánh quà, thịt thà và quần áo. Chàng không quên bốc
những nắm kẹo và hạt giẻ bỏ vào những đôi giầy mới để gây ngạc nhiên cho bọn trẻ.
Cứ thế, từ hôm này qua hôm khác, ban ngày Nicholas đi tìm kiếm kẻ nghèo đói, đêm
đến chàng rảo qua các nhà, bí mật bỏ lại những món quà. Chẳng mấy chốc, người
trong thành đã xôn xao bàn tán, họ hỏi nhau: Ai là người đã bí mật trao tặng
chúng ta những món đồ cần thiết, mà chúng ta không hay biết? Khi nghe được những
lời bàn tán của dân chúng, Nicholas tạm ẩn mặt một thời gian. Chàng chỉ muốn một
mình Chúa biết việc chàng làm. Chàng tự nghĩ: “Nếu mình nhận lời cám ơn về việc
mình làm, thì ra như đã nhận công thưởng đời này rồi!”
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con
biết yêu quý trẻ nhỏ để dễ trở nên như chúng hầu được vào Nước Trời (Mt 18,3)
Suy niệm 4: Nổi tiếng-Văn hóa quần chúng
Việc thiếu những dữ kiện
"xác thực" của lịch sử không ảnh hưởng đến sự nổi tiếng của các
thánh, như trường hợp của Thánh Nicholas cho thấy.
Hầu hết các truyền thuyết
về thánh Nicôla đều bắt nguồn từ Hoa Kỳ. Người Hà Lan khi đến khắp các vùng đất
trên thế giới đã mang theo các truyền thuyết về vị thánh này. Họ xây dựng nhà
thờ đầu tiên ở New York và lấy tên thánh đặt cho nhà thờ. Năm 1822, Clement
Clarke Moore đã viết truyện "Đêm trước Giáng Sinh" (The Night Before
Christmas) để kể cho trẻ em trong gia đình nghe vào đêm Noel. Câu chuyện có lẽ
chỉ được lưu truyền trong gia đình nhà Moore nếu như không có một người bạn của
gia đình gửi bản thảo câu chuyện đó tới tòa báo.
Nhà sản xuất phim hoạt
hình thế kỷ 19, Thomas Nast đã hiện đại hóa hình ảnh ông già Noel. Trong phim
hoạt hình của mình về Giáng Sinh, ông đã tạo dựng nên hình ảnh ông già Noel vui
tính, râu tóc trắng xóa, má đỏ hồng, mặc bộ đồ đỏ trắng, đi khắp ngõ phố mang
quà đến cho trẻ em. Trong phim của Thomas Nast, ông già Noel dành cả năm để đọc
thư trẻ em khắp nơi trên thế giới gửi đến, và sản xuất đồ chơi theo ý muốn của
các em. Các hình ảnh này, ngày nay đã gắn liền với truyền thuyết về ông già Noel.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con hồi
phục niềm vui Giáng sinh chứ đừng để bị tục hóa.
Suy niệm 5: Giám mục
Thánh Nicholas là giám mục
ở Myra vào thế kỷ thứ tư.
Có quá nhiều huyền thoại
về Thánh Nicholas khiến nhiều người phải tự hỏi, không biết vị thánh này có thật
hay không. Tuy nhiên, với một số dữ kiện lịch sử thu thập được thì có thể nói rằng
vị thánh này đã sống trong thời tiên khởi Kitô Giáo. Nicholas sinh trong khoảng
năm 280 tại Myra. Đó là hải cảng bận rộn trong vùng Lycea của Tiểu Á (ngày nay
là Demre, Thổ Nhĩ Kỳ). Từ nhỏ, thánh Nicholas đã sống một cuộc đời đạo đức, ăn
chay hãm mình, lại nữa được người chú là Ðức Gíam mục Patara chăm sóc dạy dỗ
nên sau khi chịu chức linh mục một thời gian ngắn thì được phong chức Tổng Giám
mục Myra.
"Để có thể nhận ra
các nhu cầu phúc lợi thích hợp cho tín hữu tùy theo hoàn cảnh của mỗi người, vị
giám mục phải cố gắng quen thuộc với nhu cầu của họ trong các hoàn cảnh xã hội
mà họ sinh sống... Ngài phải bày tỏ sự lưu tâm đến tất cả mọi người, bất kể tuổi
tác, tình trạng, hay quốc tịch, dù họ là người bản xứ, người xa lạ, hay người nước
ngoài" (Sắc Lệnh về Văn Phòng Mục Vụ của các Giám Mục, 16).
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp các giám mục
chu toàn sứ vụ nặng nề theo tinh thần của Sắc Lệnh.
Suy niệm 6: Câu truyện
Sự ngưỡng mộ Thánh
Nicholas được diễn tả qua các câu truyện đầy màu sắc và thường được kể đi kể lại
trong nhiều thế kỷ.
Thánh Nicholas còn là người
bảo vệ cho các thủy thủ đảo Xixinli của nước Hy Lạp và nước Nga. Người ta kể rằng,
một đêm bão tố khủng khiếp tại biển Aegean, Nicholas cứu nguy một chiếc tầu đã
hầu chìm đắm nhờ kêu cầu sự trợ giúp của Thiên Chúa. Do câu truyện này, các thủy
thủ ở miền đó thường kêu tên Nicholas trước các chuyến hải hành. Họ chúc nhau một
cuộc hành trình tốt đẹp khi nói: Xin thánh Nicholas cầm lái!
Trong một câu chuyện
khác, kể lại thánh nhân đã quên mọi nguy hiểm về tính mạng mình để cứu người vô
tội. Có ba người thanh niên vô tội bị đem đi trảm quyết. Khi đao phủ thủ vừa đưa
đao lên sắp hành quyết thì thánh Nicholas chạy đến chụp lấy đao, ném đi và
tuyên bố những người này đều vô tội. Việc này có thể làm phật lòng nhà vua và
nguy hiểm đến tính mạng nhưng thánh nhân đã tuân theo Thánh thần làm đúng việc
phải làm.
Câu chuyện về thánh
Nicolas nhắc nhở chúng ta là ngài không bao giờ mêt mỏi làm những điều công
chính và ban phát tặng phẩm cho kẻ khác.