Thánh ATHANASIUS
(296?-373)
Lược sử
Cuộc đời Thánh
Athanasius đầy bôn ba vì tận tụy phục vụ Giáo Hội. Ngài là quán quân bảo vệ
đức tin đối với sự lan tràn của lạc thuyết Arian. Sự nhiệt huyết của ngài
được thể hiện trong các trước tác giúp ngài xứng đáng là Tiến Sĩ Hội Thánh.
Sinh trong một gia
đình Kitô Giáo ở Alexandria và được giáo dục kinh điển, Athanasius gia nhập
hàng giáo sĩ và là thư ký cho Đức Alexander, Giám Mục của Alexandria, và sau đó
chính ngài được nâng lên hàng giám mục. Vị tiền nhiệm của ngài, Đức Alexander,
từng là người lớn tiếng chỉ trích một phong trào mới đang bành trướng ở Đông
Phương thời bấy giờ, đó là lạc thuyết Arian, họ khước từ thiên tính của Đức
Kitô.
Khi Đức Athanasius đảm nhận vai trò
Giám Mục của Alexandria, ngài tiếp tục chống với lạc thuyết Arian. Lúc đầu, cuộc
chiến dường như dễ dàng chiến thắng và lạc thuyết Arian sẽ bị kết án. Nhưng
thực tế thì trái ngược. Công Đồng Tyre đã được triệu tập và vì một vài lý do
không rõ ràng, Hoàng Đế Constantine đã trục xuất Đức Athanasius đến miền bắc
nước Gaul. Đây là chuyến đi đầu tiên trong một chuỗi hành trình và lưu đầy có
nét phảng phất như cuộc đời Thánh Phaolô.
Khi Constantine từ
trần, hoàng tử kế vị đã phục hồi quyền giám mục của Đức Athanasius. Nhưng chỉ
được có một năm, ngài lại bị truất phế vì sự liên hiệp của các giám mục theo
phe Arian. Đức Athanasius đã đệ đơn lên Rôma, và Đức Giáo Hoàng Julius I đã
triệu tập một công đồng để duyệt qua vấn đề và các khó khăn liên hệ.
Trong bốn mươi sáu năm
làm giám mục, ngài đã phải lưu đầy mười bảy năm chỉ vì bảo vệ tín điều về
thiên tính của Đức Kitô. Trong một thời gian, ngài được an hưởng 10 năm tương
đối bình an để đọc sách, viết lách và cổ võ lý tưởng của đời sống đan viện mà
ngài hết lòng tận tụy.
Các văn bản và giáo lý
của ngài hầu hết là các bài bút chiến, trực tiếp chống lại mọi góc cạnh của lạc
thuyết Arian. Trong các văn bản của ngài về đời sống khổ hạnh, cuốn Đời Sống
Thánh Anthony được nhiều người biết đến và góp phần lớn trong việc thiết lập
đời sống đan viện trên khắp thế giới Kitô Giáo Tây Phương.
Suy niệm 1: Quán
quân
Thánh Athanasius là quán quân bảo vệ đức
tin đối với sự lan tràn của lạc thuyết Arian.
Trong nghành thể dục thể thao, hầu hết các
vận động viên đều đã dày công tập luyện cũng như tham gia thi đấu với ước mong
đạt được ngôi vị quán quân. Trong số đó, có người cũng thỏa mãn được ước mong
để giữ được thứ bậc cao nhất là số 1 thế giới trong nhiều năm, nhưng thực tế
luôn bị sóng sau xô sóng trước chứ không giữ vững mãi suốt đời.
Thánh Athanasius thì khác, ngài chuyên chăm
sống và bảo vệ đức tin nhằm chống lại lạc thuyết Arian với bao sóng gió trong
cuộc đời đến mức phải bị lưu đầy mười bảy năm chỉ vì bảo vệ tín điều về thiên
tính của Đức Kitô. Chính nhờ thế ngài đã được tuyên dương là quán quân đến suốt
đời.
* Lạy
Chúa Giêsu, xin giúp chúng con kiên tâm chạy thẳng tới đích để đoạt giải thiên
đàng (Pl 3,14).
Suy niệm 2: Nhiệt
huyết
Sự nhiệt huyết của Thánh Athanasius được
thể hiện trong các trước tác giúp ngài xứng đáng là Tiến Sĩ Hội Thánh.
Các văn bản và giáo lý của ngài hầu hết là
các bài bút chiến, trực tiếp chống lại mọi góc cạnh của lạc thuyết Arian, vốn
là một phong trào mới đang bành trướng ở Đông Phương thời bấy giờ, họ khước từ
thiên tính của Đức Kitô.
Đồng quan điểm với Thánh Athanasius, Hội
Thánh đã tuyên xưng trong Tuyển tập các Tín điều, các Định Tín và tuyên bố về
đức tin và luân lý: Trong cùng một Đức Kitô duy nhất, là Đức Chúa, là Chúa Con
duy nhất, chúng ta phải tin nhận có hai bản tính, không lẫn lộn, không thay
đổi, không phân chia, không tách biệt. Sự khác biệt giữa hai bản tính không hề
bị mất đi do việc kết hợp, nhưng các đặc điểm của mỗi bản tính đã được bảo tồn
và hợp nhất trong cùng một ngôi vị duy nhất và một ngôi hiệp duy nhất (DS
301-302).
* Lạy
Chúa Giêsu, chúng con đồng tuyên tín Chúa trọn vẹn trong thiên tính và trọn vẹn
trong nhân tính, đích thực là Thiên Chúa và đích thực là người.
Suy niệm 3: Thư ký
Athanasius gia nhập hàng giáo sĩ và là thư
ký cho Đức Alexander, Giám Mục của Alexandria.
Với chức vụ làm thư ký cho Đức Alexander,
Giám Mục của Alexandria, chắc hẳn Thánh Athanasius có cơ hội gần gũi với Đức
Alexander, để học hỏi cách điều hành giáo phận cũng như cách đối phó với các
biến cố lớn của thời đại. Nhờ thế mà chính ngài được nâng lên hàng giám mục.
Một biến cố lớn xảy ra vào thời đó phải nói
đến, đó chính là sự xuất hiện của tà thuyết Arian. Với chức vụ làm thư ký,
Thánh Athanasius đã đồng tâm hiệp lực với Đức Alexander để chống lại tà thuyết,
nhằm bảo vệ đức tin chân chính của Hội Thánh, đặc biệt bằng các bài viết chống
lại mọi góc cạnh của lạc thuyết Arian.
* Lạy
Chúa Giêsu, xin giúp chúng con biết vận dụng mọi khả năng Chúa ban, để giữ vững
niềm tin cho mình và cho người.
Suy niệm 4: Đảm nhận
Khi Đức Athanasius đảm nhận vai trò Giám
Mục, ngài tiếp tục chống với lạc thuyết Arian.
Khi là Giám Mục của Alexandria, Thánh
Athanasius đã phải đau khổ nhiều vì những thử thách. Ngài được Chúa ban ơn kiên
cường để chống lại một điều tưởng như không thể nào vượt qua được vào lúc bấy
giờ.
Thánh Athanasius đã sống trọn vẹn trách
nhiệm của một vị giám mục. Ngài bảo vệ đức tin chân chính cho đàn chiên, bất kể
giá phải trả: Nào là bị Hoàng Đế Constantine trục xuất đến miền bắc nước Gaul.
Nào là bị truất phế vì sự liên hiệp của các giám mục theo phe Arian. Nào là bị
lưu đầy mười bảy năm chỉ vì bảo vệ tín điều về thiên tính của Đức Kitô.
* Lạy
Chúa Giêsu, xin giúp chúng con, vì trong thế giới ngày nay, chúng con cũng được
mời gọi để giữ vững đức tin chân chính với bất cứ giá nào.
Suy niệm 5: Tiếp tục
Khi Đức Athanasius đảm nhận vai trò Giám
Mục, ngài tiếp tục chống với lạc thuyết Arian.
Một tâm lý thường tình hay cám dỗ những
người mới kế vị trách nhiệm, đó là hay muốn thay đổi hiện trạng bằng những điều
mới mẻ hơn, chứ không muốn duy trì những cái cũ của vị tiền nhiệm.
Cách chung những cái mới thì chưa có giá
trị, còn những cái không mới thì thường có giá trị vì đã được trải nghiệm qua
thời gian và của bao người. Chính vì thế Đức Athanasius đã tiếp tục đường lối
cũ của vị tiền nhiệm trong việc chống lại tà thuyết Arian.
* Lạy
Chúa Giêsu, xin giúp chúng con sáng suốt để duy trì những điều hay dù là cũ, và
đừng chạy theo những cái mới không mang tính hữu ích cho môi trường.
Suy niệm 6: Lưu đầy
Đây là chuyến đi đầu tiên trong một chuỗi
hành trình và lưu đầy của Thánh Athanasius có nét phảng phất như cuộc đời Thánh
Phaolô.
Những khó nhọc mà Thánh Athanasius đã phải
đau khổ trong khi lưu đầy -- trốn tránh, bỏ chạy từ nơi này sang nơi khác --
nhắc nhở chúng ta về những gì mà Thánh Phaolô đã đề cập đến trong cuộc đời
ngài:
"Trong nhiều cuộc hành trình, gặp bao
nguy hiểm trên sông, nguy hiểm do trộm cướp, nguy hiểm do đồng bào, nguy hiểm
vì dân ngoại, nguy hiểm ở thành phố, ở sa mạc, ngoài biển khơi, nguy hiểm do
những kẻ giả danh là anh em; trong vất vả mệt nhọc, qua những đêm không ngủ,
qua sự đói khát, thường xuyên phải nhịn ăn uống, qua sự lạnh lẽo và trần
truồng. Ngoài những điều này, hằng ngày tôi còn bị ray rứt vì sự ưu tư lo cho
tất cả các giáo hội" (2 Cr 11,26-28).
* Lạy
Chúa Giêsu, xin giúp chúng con theo gương các thánh nhân cam chịi gian khổ vì
Chúa.