TÔNG ĐỒ SỐNG ĐẠO: Lời Chúa cntn 6a _ làm chứng bằng sự thật

LÀM CHỨNG BẰNG SỰ THẬT

“Lời nói của các con phải là: có thì nói có, không thì nói không .”

Lm. Giuse Đỗ Đình Tiệm

Kết thúc bài tin mừng Chúa phán:

“Lời nói của các con phải là: có thì nói có, không thì nói không .”

Năm ngày sau khi bị bắt, cha Lê Bảo Tịnh (tử đạo ngày 6.4.1857, 64 tuổi) được đưa ra công đường. Quan thượng Đạt, muốn cứu Cha khỏi chết, đã cho cha được viết lại bản lý lịch, cha vẫn xác nhận mình là linh mục. Quan thượng Đạt khuyên cha không nên viết thế, chỉ nên khai là giáo hữu chuyên dạy chữ nho và làm thuốc, để thoát án tử hình. Cha cảm ơn hảo ý của quan muốn cứu sống mình nhưng vẫn giữ y lời khai là linh mục vì lấy đó là một vinh dự lớn lao. Cha sẵn sàng chịu tất cả, vì vinh dự ấy.

Lê Bảo Tịnh sinh năm 1793, tại xã Trịnh Hà, huyện Hoàng Hóa, là con thứ ba trong một gia đình Công Giáo. Năm 12 tuổi, cậu được ở với cha Duệ xứ Bạch Bát (Ninh Bình). Sau 3 năm, cậu được cha gởi đi học chủng viện Vĩnh Trị (Nam Định). Trong chủng viện, cậu là một chủng sinh gương mẫu. Trí năng bình thường, nhưng cậu hơn hẳn anh em về sự chăm chỉ và tinh thần đạo đức, hãm mình. Cậu ăn chay các ngày thứ sáu. Đánh tội và nằm đất. Khuynh hướng sống khổ hạnh đó là bước đầu dẫn đến ý định ẩn tu của thầy Tịnh. Chính vì thế, thầy tích trữ cơm khô, âm thầm rời bỏ chủng viện vào sâu trong rừng vắng để có dịp cầu nguyện và kết hiệp mật thiết với Chúa .

Nhưng đức cha Longer Gia đã chỉ thị cho các cha trong địa phận: “Nếu thầy Tịnh đến xưng tội, không linh mục nào được quyền giải tội, phải bảo thầy đến gặp Đức Cha ngay.”

Và thầy ẩn sĩ đạo đức ấy đã tìm ra ý Chúa qua đức Giám mục. Sau một năm xung phong truyền giáo bên Ai Lao, tuy rất kết quả, nhưng tình hình thay đổi, đoàn truyền giáo Lê Bảo Tịnh vâng lời trở về nước.

Giờ đây thầy Bảo Tịnh sẽ đón nhận những hy sinh mới, những công tác mà Giáo hội đợi chờ nơi thầy. Để chuẩn bị cho những công tác lớn lao hơn, Đức cha cho thầy Tịnh tiếp tục học thần học, lãnh các chức nhỏ. Đức cha Havard Du, kế vị đức cha Gia, cử thầy sang Macao để nhận những khoản trợ cấp cho địa phận. Hai chuyến đi trong hai năm, đồng thời cũng là hai lần thoát chết khỏi tay hải tặc và giông tố. Đức cha Retord Liêu, người kế vị đức cha Havard Du và đức cha Borie Cao cử thầy Tịnh đi dạy giáo lý tân lòng tại làng Thạnh Tổ, xứ Bích Trì (Hà Nam). Cuối năm 1841, lý trưởng làng Thạnh Tổ đã rình bắt được thầy Tịnh. Giáo hữu đem tiền nộp quan để chuộc thầy, nhưng thầy tỏ ra khí khái nói với quan: “Nếu chỉ vì tiền mà tha, thì tôi không muốn.”

Thế là thầy Tịnh bị giải về Châu Cầu (Phủ Lý) thị xã Hà Nam, rồi lên Hà Nội. Tại công đường, các quan nạt nộ mà vẫn không thể khuất phục được thầy, nên các quan đệ án vè kinh xin trảm quyết.

Nhưng khi ấy vua Thiệu Trị mới lên ngôi, bầu khí ác cảm với đạo đã giảm đi. Sáu lần quan đệ án vào kinh, cả 6 lần không được chấp thuận, để đến lần thứ bảy chuyển thành án lưu đầy chung thân vào Phú Yên. Trên đường lưu đày, người tù có thân hình mảnh mai nhưng tâm hồn cương nghị ấy luôn trung thành với chân lý mình đang theo. Thầy đã mãnh liệt phản kháng khi người ta gọi gia tô tả đạo, đồng thời giải thích với mọi người về Tôn giáo của mình. Thời gian phát lưu được vài ba năm, thì vua Triệu Trị băng hà ngày 4.11.1847. Vua Tự Đức lên kế ngôi và ban ân xá, phóng thích tù nhân.

Trở về địa phận, thầy Tịnh vâng lời đức cha lãnh chức linh mục, khi đã 56 tuổi. Khoảng một năm sau, vị tân linh mục nhận chức Giám Đốc kiêm giáo sư chủng viện Vĩnh Trị. Nhờ trước đây đã chữa bệnh đau mắt cho quan tổng đốc Nam Định Phan Bá Đạt, nên cha giám đốc đã xin được giấy phép cho chủng viện được hoạt động một cách bán công khai, dưới hình thức một trường dạy Hán Văn và Đông Y.

Ở cương vị một giám đốc chủng viện, cha Lê Bảo Tịnh tỏ ra là một linh mục đầy lòng nhân ái, giản dị, khôn ngoan, và từng trải. Những bước thăng trầm đây đó cùng với số tuổi khá cao khi đã lãnh chức linh mục đã ảnh hưởng tới cuộc sống tông đồ của cha. Người tận dụng thời giờ thật khít khao, cốt sao đạt được ích lợi tối đa. Trong những năm tháng đảm nhiệm chủng viện Vĩnh Trị với bao công việc, cha giám đốc vẫn thu xếp được thời giờ để viết sách. Chúng ta có thể kể những tác phẩm của cha sau đây: “Phúc Âm Dẫn Giải”, “Giáo Lý Đại Cương”, “Lục vấn Lương Tâm”, “Những lời khuyên thực hành để giúp xa lánh tội trọng và dọn mình chết lành.”

Trong khi hướng dẫn chủng sinh, cha thường khuyên họ tuân giữ kỷ luật, vì chính cha đã từng có kinh nghiệm sâu sắc: Kỷ luật là kim chỉ nam của đời tu, giúp thể hiện lòng Mến Chúa thương người. Đàng khác cha còn chú tâm huấn luyện chủng sinh về đời sống cầu nguyện. Lúc này, tuy không còn trực tiếp coi sóc giáo hữu, nhưng cha rất siêng năng ngồi tòa Hòa Giải, giúp đỡ các tâm hồn trở về với Chúa. Một khía cạnh khác trong đời cha Phaolô Tịnh là lòng tôn sùng Thánh Giá. Bất cứ nơi nào cha đã từng sống, đều có bóng dáng của Cây Thập Giá. Sau này khi bị bắt, các quan thấy cha có nhiều Thánh Giá quá đã kháo láo với nhau: “Ông cụ này nghiện Thập Tự.”

Đúng vậy, cha có lòng sùng kính cuộc Tử Nạn Chúa Kitô. Đồng thời ao ước sống đời Thánh Giá. Lòng Tôn Sùng ấy đã bộc lộ qua nếp sống thật nhiệm nhặt. Khi làm thầy ẩn tu, cũng như khi làm cha giám đốc chủng viện. Bữa cơm thường nhật của cha là vài chén cơm với chút nước mắm và đĩa rau luộc. Giường cha nằm ngủ nghỉ là manh chiếu trải trên đất. Thân xác cha hao mòn, nhưng cha vẫn có một tâm hồn mãnh liệt, một trí thông minh sắc sảo. Cha sống nghiệm ngặt đến quên thân mình, nhưng lại luôn lo lắng cho người khác. Cha thường thăm viếng, an ủi, ban phát Bí Tích, giúp đỡ người nghèo, nhất là các bệnh nhân, kể cả những người bị bệnh nan y như phong cùi.

Năm 1857, cha Kỳ và cha Hảo về tổ chức lễ tại nhà thờ Phát Diệm. Dịp này ngoài thánh lễ còn có những cuộc rước kiệu. Sự kiện rầm rộ này bị kẻ xấu , báo cáo xuyên tạc với quan tuần phủ Ninh Bình: “Cụ đạo mở cờ khao quân.” Quan quân liền kéo về Phát Diệm vây bắt, nhưng hai cha Kỳ và Hảo đã về Vĩnh Trị rồi, nên họ gởi giấy yêu cầu quan Nam Định đi bắt hai linh mục đó. Quan tổng đốc Nam Định Phan Bá Đạt vẫn nhớ ân tình với cha Phaolô Tịnh (Vị ân nhân đã chữa mắt cho mình), nên đã cố gắng ngăn cản nhưng không xong. Kế hoạch vây bắt được ấn định vào ngày 27.2.1857 do quan phủ Nghĩa Hưng chỉ huy.

Trong khi đó, quan tổng đốc đã nhờ người báo cha Tịnh ở Vĩnh Trị, nhưng vì bất ngờ lâm bệnh nặng người đó không đi báo được nên chủng viện vẫn sinh hoạt bình thường cho đến khi quan quân vây kín làng. Sau mấy phút hội ý, đức cha Retord Liêu và các cha đồng ý chạy trốn, chỉ để một mình cha Tịnh ở lại đối phó, với hi vọng tránh được những tàn phá. Cha Tịnh bình tĩnh mời quan phủ Nghĩa Hưng và ông phán Trứ vào phòng dùng trà, rồi trình bày giấy phép của quan tổng đốc. Nhưng không xong, vì trong nhà trường có nhiều đồ quốc cấm như sách Latinh, đồ lễ và nhiều vật dụng từ khác từ nước ngoài gởi về, nên quan phủ cho lập biên bản và yêu cầu cha Tịnh theo họ để điều tra thêm.

Trước khi đi, cha Tịnh vào nhà thờ cầu nguyện và từ giã các chủng sinh, những người con yêu quý nhất của cha. Đức Cha Liêu tìm cách chuộc lại cha Tịnh trước khi quan phủ giải cha lên tỉnh nhưng không thành công. Đức cha liền cho người báo trước với quan tổng đốc để nhờ quan xử trí. Hôm sau, ông phán Trứ giải cha ra Tỉnh. Các quan khác nghi cha Tịnh đã phải mất một số tiền khá lớn, để được tờ giấy phép đó. Tờ giấy phép đã đưa quan thượng Đạt lâm vào thế kẹt, khó xử. Ông biết rõ cuộc đời thân thế và sự nghiệp của cha Tịnh, thế mà lúc này chính ông lại là người đứng ra hỏi cung, Tại phiên tòa, quan không hỏi han gì cả, chỉ xin cha khóa quá rồi sẽ tha về. Nhưng cha Tịnh từ chối lời yêu cầu ấy.

Quan tổng đốc tìm cách cứu gỡ vị ân nhân của mình. Chính tay ông viết bản án và điền thêm ở dưới: “Xét rằng Lê Bảo Tịnh đã ngoài 60 tuổi, chiếu theo luật nước không nên xử tử những người già nua tuổi tác như thế, xin cứ giam ở Nam Định và cứ giữ ở đó là tiện nhất.”

Trong khi chờ đợi vua Tự Đức Phúc đáp nghị án, cha Tịnh bị giam ở trại Vệ 37 ngày, nơi có nhiều tín hữu bị cầm giữ. Cha không thể quên được đoàn con thân yêu ở chủng viện Vĩnh Trị. 12 ngày trước khi bị án xử, cha viết cho họ một tấm thư rất cảm động, cha chứa những tư tưởng đạo đức.

Ngày 5.4.1857 bản án ra tới tỉnh, Vua Tự Đức cải án giam thành án trảm quyết. Ngày hôm sau, cha Phaolô Tịnh bị xử tại pháp trường Bảy Mẫu.

Lúc chém người lát thứ nhất, gươm của lý hình gẫy, phải lấy một cái khác. Thấy vậy quan xét rằng đó là dấu linh mục này vô tội phải chết oan, tối đến ông thắp hương nến cầu khẩn vong linh người chết xá tội cho ông.

Thi hài đấng tử đạo được đưa về Vĩnh Trị ngay đêm ấy.

Lm. Giuse Đỗ Đình Tiệm

Đề tựa của Lm. HK

Lời Chúa Tuần 6 Thường Niên

Thường niên V-GS C-PS Ngoại lịch

TÔNG ĐỒ SỐNG ĐẠO

Lời Chúa cntn 6a _ làm chứng bằng sự thật

Bài đăng phổ biến

HỌC LÀM NGƯỜI

các liên kết hữu ích