VATICAN. Chiều tối ngày thứ bẩy 7-9-2013, ĐTC
Phanxicô đã bắt đầu chủ sự buổi canh thức cầu nguyện tại Quảng trường Thánh
Phêrô cho hòa bình tại Siria, Trung Đông và các nơi trên thế giới.
Buổi cầu nguyện,
được chính ĐTC loan báo trong buổi đọc kinh Truyền Tin trưa chúa nhật 1-9 vừa
qua, đã khởi sự lúc 7 giờ tối và kéo dài đến 12 giờ đêm. Đây là buổi cầu nguyện
dài nhất từ trước đến nay do một vị Giáo Hoàng chủ sự. Rất nhiều nơi trên thế
giới đã hưởng ứng lời kêu gọi của ĐTC và tổ chức các thánh lễ, các buổi cầu
nguyện cầu cho hòa bình. Cả các tín hữu Kitô không Công Giáo, tín đồ tôn giáo
khác cũng tổ chức cầu nguyện theo thể thức của họ.
Trong số hàng chục
ngàn người hiện diện tại Quảng trường, cũng có đại diện của các cộng đoàn Arập
và những người không tín ngưỡng, nhiều giới chức chính quyền Italia và thành phố
Roma, như ông Mario Mauro, Bộ trưởng quốc phòng, Ông Mario Giro, thứ trưởng ngoại
giao Italia, với phái đoàn Cộng hòa Trung Phi gồm 17 người. Nhiều đại biểu quốc
hội, các vị đại diện 20 nước cạnh Tòa Thánh, v.v. Về phía các chức sắc có hơn
40 HY và GM, cùng với một số GM Chính Thống giáo.
Từ 4 giờ rưỡi
chiều, Quảng trường Thánh Phêrô bắt đầu mở ra để đón nhận các tín hữu tham dự.
Vì ngày 7-9 cũng là ngày ăn chay trong tinh thần thống hối để cầu xin ơn hòa
bình, nên từ lúc 5 giờ 45, đã có 50 LM giải tội túc trực tại hai vòng cột bên
phải và bên trái của Quảng trường để đón nhận các tín hữu muốn hòa giải với
Thiên Chúa và Giáo Hội. ĐTC Phanxicô nhắc nhở rằng ”hòa bình đích thực nảy sinh
từ con tim của người được hòa giải với Thiên Chúa và anh chị em mình”.
Lúc 6 giờ rưỡi,
bài Huấn dụ của ĐTC trong buổi đọc kinh Truyền Tin trưa chúa nhật vừa qua (1-9)
đã được một xướng ngôn viên đọc lại để nhắc nhở các tín hữu hiện diện về ý
nghĩa buổi canh thức cầu nguyện đặc biệt này.
ĐTC đã tiến vào
quảng trường lúc 7 giờ tối, và sau lời chào phụng vụ của ngài, ca đoàn và các
tín hữu hát kinh ”Veni Creator” cầu xin Thánh Linh của Chúa Phục Sinh linh hoạt
và hướng dẫn buổi cầu nguyện. Tiếp đến là ảnh Đức Mẹ là Phần Rỗi của dân Roma
đã được 4 vệ binh Thụy sĩ rước lên lễ đài. Có hai thiếu nữ và 2 thanh niên tháp
tùng mang hoa kính mừng Đức Mẹ.
Phần đầu tiên của
buổi cầu nguyện là kinh Mân Côi với 5 mầu nhiệm mùa Vui. Vào đầu mỗi chục kinh
có một đoạn Kinh Thánh được công bố, kèm theo một bài suy niệm và một bài thơ của
Thánh Mữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu. Và sau mỗi chục kinh Kính Mừng có thêm lời cầu:
”Lạy Nữ Vương Hòa Bình, xin cầu cho chúng con!” Kinh Mân Côi kết thúc với bài
thánh ca Lạy Nữ Vương và kinh cầu Đức Bà.
Bài suy niệm của Đức
Thánh Cha
”Thiên Chúa thấy
đó là điều tốt lành” (St 1,12.18.21.25). Trình thuật Kinh Thánh về khởi đầu lịch
sử thế giới và nhân loại nói với chúng ta về Thiên Chúa, Đấng nhìn xem công
trình sáng tạo, hầu như là chiêm ngưỡng công trình ấy và lập lại: đó là điều tốt
lành. Điều này đưa chúng ta vào con tim của Thiên Chúa, và chính từ thẳm sâu của
Thiên Chúa, chúng ta lãnh nhận sứ điệp của Ngài.
”Chúng ta có thể
tự hỏi sứ điệp ấy có nghĩa là gì? Sứ điệp này nói gì với tôi, với bạn, với tất
cả chúng ta?
1. Sứ điệp ấy nói với chúng ta đơn giản rằng thế giới
này ở trong tâm trí Thiên Chúa là ”căn nhà hòa hợp và hòa bình” và là nơi trong
đó tất cả có thể tìm được chỗ đứng của mình và cảm thấy thoải mái như ở nhà
mình, vì đó là ”điều tốt lành”. Toàn thể công trình sáng tạo họp thành một tập
hợp hài hòa, tốt lành, nhưng nhất là con người, được dựng nên theo hình ảnh giống
Thiên Chúa, họ là một gia đình duy nhất, trong đó những tương quan huynh đệ
đích thực không những được công bố bằng lời nói mà thôi: tha nhân là anh chị em
cần yêu thương, và tương quan với Thiên Chúa là tình thương, là lòng trung
thành, là sự thiện hảo phản ánh trên tất cả các quan hệ giữa con người với nhau
và mang lại sự hài hòa cho toàn thể công trình sáng tạo. Thế giới của Thiên
Chúa là một thế giới trong đó mỗi người cảm thấy có trách nhiệm đối với tha
nhân, đối với thiện ích của tha nhân. Tối hôm nay, trong sự suy tư, chay tịnh,
cầu nguyện, mỗi người chúng ta, tất cả chúng ta hãy suy tư trong thâm tâm mình:
phải chăng đây là thế giới mà tôi mong muốn? Phải chăng đây là thế giới mà tất
cả chúng ta mang trong con tim? Thế giới mà chúng ta mong muốn chẳng phải là một
thế giới hài hòa và hòa bình trong chúng ta, trong các quan hệ với tha nhân,
trong gia đình, trong các thành thị, trong và giữa các quốc gia sao? Và tự do
đích thực trong việc chọn lựa những con đường cần đi theo trên thế giới này có
phải là con đường duy nhất hướng về thiện ích của tất cả mọi người và được tình
thương hướng dẫn hay không?
2. Nhưng giờ đây chúng ta hãy tự hỏi: phải chăng đó
là thế giới mà chúng ta đang sống? Công trình tạo dựng giữ nguyên vẻ đẹp của nó
làm cho chúng ta đầy kinh ngạc, tiếp tục là một công trình tốt đẹp. Nhưng cũng
có cả ”bạo lực, chia rẽ, đụng độ, chiến tranh”. Điều này xảy ra khi con người,
- ở tột đỉnh của việc tạo dựng-, không còn nhìn chân trời của vẻ đẹp và của sự
tốt lành nữa, để rồi khép kín mình trong sự ích kỷ.
Khi con người chỉ
nghĩ đến mình, tới lợi lộc riêng của mình và đặt mình ở trung tâm, khi con người
để cho mình bị thu hút vì những thần tượng thống trị và quyền lực, khi con người
coi mình thay Thiên Chúa, thì lúc đó nó làm hư hỏng mọi tương quan, làm tan vỡ
tất cả, và mở cửa cho bạo lực, cho sự dửng dưng, cho xung đột. Đó chính là điều
mà đoạn sách Sáng Thế ký muốn cho chúng ta hiểu, đoạn sách trong đó có thuật lại
tội lỗi của con người: con người bắt đầu xung đột với chính mình, nhận thấy
mình trần truồng và ẩn nấp vì sợ hãi (St 3,10), con người sợ cái nhìn của Thiên
Chúa; cáo buộc người nữ vốn là thịt bởi thịt của mình (v.12); con người phá vỡ
sự hài hòa với thiên nhiên, đi tới độ giơ tay chống lại em mình để giết hại em.
Chúng ta có thể nói rằng từ sự hòa hợp, người ta tiến tới sự thiếu hòa hợp
(disarmonia) hay chăng? Không, không có sự thiếu hòa hợp: hoặc là có sự hòa hợp,
hoặc người ta rơi vào tình trạng hỗn độn, trong đó có bạo lực, tranh giành, đụng
độ và sợ hãi.
”Con người ở
trong tình trạng xáo trộn ấy khi Thiên Chúa hỏi lương tâm con người: ”Abel em
ngươi ở đâu?” Và Cain trả lời: ”Tôi không biết. Tôi có phải là người canh giữ
em tôi đâu?” (St 4,9). Câu hỏi này cũng được gửi đến chúng ta và chúng ta cũng
nên tự hỏi: ”Tôi có phải là người canh giữ anh em tôi không?” Đúng, ngươi là
người canh giữ anh em ngươi! Là người có nghĩa là người canh giữ nhau! Và trái
lại, khi người ta phá vỡ sự hài hòa, thì xảy ra một sự biến thái: người anh em
cần phải canh giữ và yêu thương trở thành một đối thủ phải bài trừ, phải tiêu
diệt. Bao nhiêu bạo lực xảy ra từ lúc ấy, bao nhiêu xung đột, bao nhiêu chiến tranh
xảy ra trong lịch sử chúng ta! Chỉ cần nhìn xem nỗi đau khổ của bao nhiêu anh
chị em chúng ta. Đây không phải là một cái gì tình cờ, nhưng là một sự thật:
trong mỗi bạo lực và trong mỗi chiến tranh chúng ta làm tái sinh Cain. Tất cả
chúng ta! Và cả ngày nay chúng ta tiếp tục để cho những thần tượng, lòng ích kỷ,
những lợi lộc riêng tư hướng dẫn, và thái độ này đi xa hơn: chúng ta đã kiện
toàn các võ khí, lương tâm chúng ta ngái ngủ, chúng ta làm cho những lý luận của
mình trở nên tinh tế để biện minh cho mình. Chúng ta tiếp tục gieo rắc tàn phá,
đau thương, chết chóc, như thể đó là một điều bình thường!
3. Về điểm này tôi tự hỏi: có thể đi theo một con
đường khác hay không? Chúng ta có thể ra khỏi cái vòng lẩn quẩn đau thương và
chết chóc hay không? Chúng ta có thể học lại cách bước đi trên những con đường
hòa bình hay không? Khi cầu khẩn ơn phù trợ của Thiên Chúa, dưới cái nhìn từ mẫu
của Đức Mẹ là Phần Rỗi của dân Roma, là Nữ Vương hòa bình, tôi muốn trả lời rằng:
Có, tất cả chúng ta đều có thể đi theo một con đường khác! Tối hôm nay, tôi muốn
rằng từ mọi nơi trên trái đất chúng ta kêu lên: Có, tất cả mọi người đều có thể
đi con đường khác! Đúng hơn, tôi muốn mỗi người chúng ta, từ nhỏ chí lớn, cho tới
cả những người được kêu gọi cai trị các dân nước, hãy trả lời: Có, chúng tôi muốn
con đường khác! Đức tin Kitô của tôi thúc đẩy tôi nhìn lên Thánh Giá.
Tôi ước ao rằng
trong lúc này đây tất cả mọi người nam nữ thiện chí nhìn lên Thánh Giá! Tại đó
người ta có thể đọc được câu trả lời của Thiên Chúa: tại đó, người ta không đáp
trả bạo lực bằng bạo lực, không dùng ngôn ngữ chết chóc để đáp lại chết chóc.
Trong thinh lặng của Thánh Giá, tiếng bom đạn im bặt và người ta nói với ngôn
ngữ của sự hòa giải, tha thứ, đối thoại, hòa bình. Tối hôm nay tôi muốn cầu xin
Chúa cho chúng ta là các tín hữu Kitô, cho các anh chị em thuộc các tôn giáo
khác, mỗi người nam nữ thiện chí mạnh mẽ kêu lên: bạo lực và chiến tranh không
bao giờ là con đường hòa bình! Ước gì mỗi người nhìn vào thẳm sâu của lương tâm
mình và lắng nghe tiếng nói: ngươi hãy ra khỏi lợi lộc riêng tư đang góp nghẹt
con tim ngươi, hãy vượt thắng sự dửng dưng đối với tha nhân, sự dửng dưng làm
cho con tim ngươi không còn nhạy cảm, hãy chiến thắng những lý lẽ chết chóc của
ngươi và hãy cởi mở đối thoại, hòa giải: hãy nhìn nỗi đau khổ của anh em ngươi
và đừng chất thêm những đau khổ khác, hãy ngừng tay lại, hãy tái tạo sự hòa hợp
đã bị phá tan; và thực hiện điều này không phải bằng sự đụng độ, nhưng bằng sự
gặp gỡ! Hãy chấm dứt những tiếng ồn của võ khí! Chiến tranh luôn đánh dấu sự thất
bại của hòa bình, luôn luôn là một sự thất bại cho nhân loại. Một lần nữa những
lời của Đức Phaolô VI vang vọng: ”Đừng chống lại nhau nữa, đừng bao giờ nữa!..
Đừng bao giờ chiến tranh, đừng chiến tranh nữa!” (Diễn văn tại LHQ, 4-10-1965:
AAS 57 [1965], 881). ”Hòa bình chỉ được khẳng định bằng hòa bình, hòa bình
không tách rời khỏi nghĩa vụ công lý, nhưng được nuôi dưỡng bằng sự hy sinh của
mình, bằng lòng khoan nhân, từ bi, bác ái” (Sứ điệp Ngày Hòa bình thế giới
1976: AAS 67 [1975], 671). Tha thứ, đối thoại, hòa giải, đó là những lời hòa
bình: tại quốc gia Siria yêu quí, tại Trung Đông, trên toàn thế giới! Chúng ta
hãy cầu nguyện cho sự hòa giải và cho hòa bình, hãy làm việc cho hòa giải và
hòa bình và tất cả chúng ta đều trở thành những người hòa giải và hòa bình
trong mỗi môi trường. Amen”
Chầu Mình Thánh Chúa
Sau bài suy niệm
của ĐTC là phần Thờ Lạy Mình Thánh Chúa. Hai nữ tu Phi châu mang lên bàn thờ
hai bó hoa lớn rồi Mặt Nhật Mình Thánh Chúa được thày phó tế đặt trên bàn thờ.
Buổi chầu Mình
Thánh Chúa có phần hướng dẫn, diễn ra qua 5 hồi: mỗi hồi có một bài sách thánh
về đề tài hòa bình, rồi lời nguyện của ĐTC cũng về chủ đề hòa bình, sau đó là
những lời khẩn cầu dưới hình thức đáp ca để xin ơn bình an. Tiếp đến là bài thánh
ca, và nghi thức dâng hương. Có 5 đôi vợ chồng đến từ Siria, Ai Cập, Thánh Địa,
Hoa Kỳ và Nga tiến lên bỏ hương vào lò than đặt bên phải bàn thờ. Mỗi hồi trong
buổi chầu Thánh Thể được kết thúc trong thinh lặng để mỗi người thờ lạy Thánh
Thể trong tâm hồn.
Buổi cầu nguyện
được nối tiếp với giờ độc vụ với hình thức dài hơn dành cho các buổi canh thức,
với các thánh vịnh, bài đọc trích từ sách Ngôn Sứ Giêrêmia (37,21;38,14-28), đoạn
bài giảng của thánh Lêô Cả Giáo Hoàng về các mối phúc (Disc. 95,6-8) và sau
cùng là đoạn Tin Mừng được chọn cho phần canh thức này trích từ Tin Mừng theo
thánh Gioan, đoạn 20, kể lại cuộc hiện ra của Chúa Giêsu Phục Sinh với các môn
đệ ở trong nhà đóng kín vì sợ người Do thái. Chúa chúc bình an cho họ, trao ban
Thánh Thần và sai họ ra đi. Chúa cũng ban quyền tháo giải cho các môn đệ. Chúa
hiện ra 8 ngày sau đó và lần này có cả Tông đồ Tôma. Ngài đã hoán cải và làm
cho ông tuyên xưng niềm tin nơi ngài.
Cuối giờ độc vụ, trời đã quá 10 giờ 15, ĐTC và cộng
đoàn đã cầu nguyện trong thinh lặng, gần 30 phút, rồi mọi người Chầu Mình Thánh
trước khi ngài ban phép lành kết thúc. (SD 7-9-2013)