Đức Thánh Cha Biển Đức
XVI đã nói như trên với gần 7.000 ngàn tín hữu và du khách hành hương tham dự
buổi gặp gỡ chung tại đại thính đường Phaolô VI sáng thứ tư 5-12-2012.
Trong bài huấn dụ ngài
đã giải thích ý nghĩa bài thánh ca mở đầu thư thánh Phaolô gửi tín hữu Êphêxô,
chúc tụng chương trình tình yêu xót thương của Thiên Chúa đối với con người.
Thánh Phaolô dâng lên Thiên Chúa lời chúc tụng này từ tận đáy con tim, bởi vì
thánh nhân nhìn vào hành động của Thiên Chúa trong lịch sử đạt tột đỉnh với sự
nhập thể, cái chết và sự phục sinh của Đức Giêsu; và thánh nhân chiêm ngưỡng việc
Thiên Chúa Cha đã chọn lựa chúng ta từ thuở tạo dựng thế giới, cho chúng ta trở
thành nghĩa tử của Người, trong Người Con duy nhất của Người là Đức Giêsu Kitô
(x. Rm 8,14 tt; Gl 4,4 tt.) Ngay từ đời đời chúng ta đã hiện hữu trong trí của
Thiên Chúa, trong một chương trình, mà Thiên Chúa Cha đã giữ gìn trong chính
Người và đã quyết định thực hiện và mạc khải khi đến thời viên mãn (x. Ep
1,10). Như thế thánh Phaolô làm cho chúng ta hiểu rằng toàn thụ tạo, và đặc biệt
người nam và người nữ, không phải là hoa trái ngẫu nhiên, nhưng trả lời cho một
dự án tốt lành trong lý lẽ vĩnh cửu của Thiên Chúa, Đấng tạo thành thế giới với
quyến năng tạo dựng và cứu độ của Lời Người. Đức Thánh Cha giải thích thêm điểm
này như sau:
Khẳng định đầu tiên này
nhắc cho chúng ta biết rằng ơn gọi của chúng ta không chỉ đơn thuần là sống
trong thế giới, được tháp nhập vào một lịch sử, cũng không phải chỉ là các thụ
tạo của Thiên Chúa; nó là cái gì cao cả hơn: đó là được Thiên Chúa tuyển chọn,
trước cả khi tạo thành vũ trụ, trong Đức Giêsu Kitô Con của Người. Trong Người
chúng ta hiện hữu từ luôn mãi. Thiên Chúa chiêm ngưỡng chúng ta trong Đức Kitô,
như nghĩa tử. Chương trình tốt lành của Thiên Chúa, mà thánh Tông Đồ cũng định
tính như là ”chương trình tình yêu” (Ep 1,5), được định nghĩa là ”mầu nhiệm” ý
muốn cửa Thiên Chúa (c. 9), đã bị dấu ẩn, nhưng giờ đây được biểu lộ nơi Con
Người và công trính của Đức Kitô. Sáng kiến của Thiên Chúa đi trước mọi đáp trả
của con người: đó là một ơn nhưng không của tình yêu của Thiên Chúa bao bọc và
biến đổi chúng ta.
Mục đích cuối cùng, trọng
tâm của chương trình mầu nhiệm này là ”dẫn đưa mọi sự tới với Đức Kitô là thủ
lãnh duy nhất” (c. 10). Trong các kiểu nói này chúng ta tìm thấy một trong các
công thức chính yếu của Tân Ước, giúp hiểu chương trình cứu độ của Thiên Chúa,
giúp hiểu dự án tình yêu của Người đối với nhân loại, một công thức mà thánh
Ireneo thành Lyon chọn như trung tâm nền Kitô học của người: “thâu tóm” toàn thực
tại trong Đức Kitô. Đây là công thức Đức Giáo Hoàng Pio X đã dùng để thánh hiến
thế giới cho Thánh Tâm Chúa Giêsu: ”tái lập mọi sự trong Chúa Kitô”, là kiểu
nói của thánh Phaolô và cũng là khẩu hiệu của Đức Pio X. Nhưng Đức Thánh Cha
minh xác thêm như sau:
Tuy nhiên, một cách
chính xác hơn, thánh Tông Đồ nói tới việc thâu tóm vũ trụ nơi Đức Kitô, và điều
này có nghĩa là trong chương trình của việc tạo dựng cao cả và của lịch sử,
Chúa Kitô đứng lên như trung tâm toàn lộ trình của thế giới, như trục đỡ nâng tất
cả, lôi kéo toàn thực tại tới với Người, để thắng vượt sự phân tán và hạn chế
và dẫn đưa tất cả tới sự viên mãn như Thiên Chúa đã muốn (x. Ep 1,33).
Chương trình tốt lành
này đã không ở trong sự thinh lặng của Thiên Chúa, ở trên trời cao, mà Người đã
làm cho nó được biết tới, khi bước vào trong tương quan với con người, mà Thiên
Chúa tự mạc khải cho. Người đã không chỉ thông truyền đơn thuần một mớ sự thật,
mà tự thông truyền chính Người cho chúng ta, cho tới chỗ nhập thể làm người.
Công Đồng Chung Vaticăng II đã khẳng định trong Hiến chế về Mạc Khải như sau:
”Thiên Chúa nhân lành và khôn ngoan đã muốn mặc khải chính mình và tỏ cho mọi
người biết bí tích Thánh Ý Ngài. Nhờ đó loài người có thể đến cùng Chúa Cha, nhờ
Chúa Kitô Ngôi Lời nhập thể, trong Chúa Thánh Thần, và được thông phần bản tính
của Thiên Chúa” (s.2). Thiên Chúa vém mở chương trình tình yêu cao cả của Người
bằng cách bước vào trong tương quan với con người, tới gần nó cho tới chỗ trở
thành một người.
”Thiên Chúa vô hình
trong chương trình tình yêu cao cả của Người nói với con người như bạn hữu (x.
Xh 33,11; Ga 15,14-15) và sống giữa họ (x. Br 3,38), để mời goi họ và chấp nhận
họ vào sự hiệp thông với Người” (ibidem). Chỉ với trí thông minh và các khả
năng của mình con người đã không thể đạt sự mạc khải sáng láng như vậy của tình
yêu Thiên Chúa; chính Thiên Chúa đã mở cửa Trời và cúi xuống hướng dẫn con người
trong vực thẳm tình yêu của Người.
Thánh Phaolô còn viết
cho tín hữu giáo đoàn Côrintô như sau: ”Điều mắt chẳng hề thấy, tai chẳng hề
nghe, lòng người không hề nghĩ tới, đó lại là điều Thiên Chúa đã dọn sẵn cho
cho những ai mến yêu Người” (1 Cr 2,9-10). Và trong một trang chú giải nối tiếng
đầu thư gửi tín hữu Êphêxô thánh Gioan Kim Khẩu mời gọi nếm hưởng vẻ đẹp của
”chương trình lòng lành” ấy của Thiên Chúa đã được mạc khải nơi Chúa Kitô, với
các lời sau đây: ”Bạn thiếu cái gì? Bạn đã trở thành bất tử, bạn đã trở thành tự
do, bạn đã trở thành con, bạn đã trở thành công chính, bạn đã trở thành em, bạn
đã trở thành người đồng thừa tự, với Chúa Kitô bạn cai trị, với Chúa Kitô bạn
được vinh hiển. Mọi sự đã được ban cho chúng ta, và như đã viết, làm sao Thiên
Chúa lại sẽ không ban mọi sự cho chúng ta với Người?” (Rm 8,32. Của lễ đầu mùa
của bạn (x. 1 Cr 15,20.23) được các thiên thần trang điểm... vậy bạn thiếu cái
gì?” (PG 62,11).
Sự hiệp thông trong
Chúa Kitô bởi Chúa Thánh Thần, được Thiên Chúa cống hiến cho tất cả mọi người với
ánh sáng của sự Mạc Khải, không phải là cái gì được chồng lên trên nhân tính của
chúng ta, mà là sự thành toàn các khát vọng sâu thẳm nhất, ước muốn vô tận và
tràn đầy nằm sâu trong con người, và mở nó ra cho một niềm hạnh phúc không phải
tạm thời và có giới hạn, nhưng vĩnh cửu. Nói về việc Thiên Chúa tự mạc khải và
nói với chúng ta qua Thánh Kinh để dẫn chúng ta tới với Người thánh Bonaventura
thành Bagnoregio khẳng định: ”Thánh Kinh là... cuốn sách trong đó chúng ta sẽ
thấy, sẽ yêu và tất cả các ước muốn của chúng ta sẽ được thực hiện”
(Breviloquium, Prol.; Opera Omnia V,201 s.). Ngoài ra, Chân Phước Giáo Hoàng
Gioan Phaolô II còn nhắc nhở rằng: ”sự Mạc Khải đặt để vào trong lịch sử một điểm
tham chiếu mà con người không thể tách rời được, nếu muốn đi tới chỗ chiêm ngưỡng
mầu nhiệm cuộc sống của mình; nhưng đàng khác sự hiểu biết này lại liên tục quy
chiếu về mầu nhiệm của Thiên Chúa, mà trí tuệ không thể làm cạn kiệt, mà chỉ có
thể tiếp nhận trong đức tin” (Enc. Fides et ratio, 14).
Trong viễn tượng đó Đức
Thánh Cha định nghĩa đức tin như sau:
Nó là câu trả lời của
con người cho sự Mạc Khải của Thiên Chúa, là Đấng tự làm cho mình được hiểu biết,
là Đấng biểu lộ chương trình lòng lành của Người đối với nhân loại. Để dùng một
kiểu nói của thánh Agostino, tin là để cho mình bị nắm bắt bởi Chân Lý là Thiên
Chúa, một Chân Lý là Tình Yêu. Vì thế thánh Phaolô nhấn mạnh sự vâng lời của đức
tin đối với Thiên Chúa, là Đấng đã vén mở mầu nhiệm của Người (Rm 16,26; x.
1,5; 2 Cr 10,5-6). Sự vâng lời của đức tin, như Công Đồng Chung Vaticăng II
nói, là thái độ qua đó con người phó thác toàn thân cho Thiên Chúa bằng cách tự
do dâng lên Thiên Chúa mặc khải sự quy phục hoàn toàn của lý trí và ý chí” (Dei
Verbum, 5).
Tất cả những điều này
đưa tới một sự thay đổi nền tảng và toàn diện kiểu tương quan với toàn thực tại;
đây là một sự ”hoán cải” đích thực, một sự ”thay đổi tâm thức”, bởi vì Thiên
Chúa, Đấng đã tự mặc khải nơi Đức Kitô và đã cho chúng ta biết chương trình
tình yêu cứu độ của Người, nắm bắt chúng ta, lôi kéo chúng ta tới với Người, trở
thành ý nghĩa nâng đỡ cuộc sống, đá tảng trên đó nó có thể tìm thấy sự ổn định.
Trong Thánh Kinh Cựu Ước chúng ta tìm thấy một kiểu nói súc tích về đức tin, mà
Thiên Chúa đã tín thác cho ngôn sứ Isaia để ông thông truyền cho Achaz, vua
Giuđa. Thiên Chúa khẳng định rằng: ”Nếu các ngươi không tin, nghĩa là nếu các
ngươi không trung thành với Thiên Chúa, các ngươi sẽ không đứng vững” (Is
7,9b).
Như thế có một mối dây
giữa ”ở” và ”hiểu” diễn tả đúng đức tin là một tiếp nhận trong cuộc sống quan
điểm của Thiên Chúa về thực tại, để cho Thiên Chúa hướng dẫn với Lời Người và
các Bí Tích trong việc hiểu điều gì chúng ta phải làm, con đường nào chúng ta
phải đi. Nhưng đồng thời chính là hiểu theo Thiên Chúa, theo ý muốn của Người,
nhìn với đôi mắt của Người, là Đấng khiến cho cuộc sống được vững vàng, là Đấng
cho phép chúng ta ”đứng vững”, không ngã.
Đức Thánh Cha đã chào
các tín hữu bằng nhiều thứ tiếng khác nhau. Chào giới trẻ, các anh chị em đau yếu
và các cặp vợ chồng mới cưới, Đức Thánh Cha nói Mùa Vọng mới bắt đầu trong các
ngày này nhận được ánh sáng từ gương sống rạng ngời của Đức Trinh Nữ Vô Nhiễm.
Xin Mẹ thúc đẩy các bạn trẻ trên con đường tin nơi Chúa Kitô. Xin Mẹ nâng đỡ
các anh chị em đau yếu canh tân niềm hy vọng. Và xin Mẹ hướng dẫn các đôi tân
hôn trong việc xây dựng gia đình.
Sau cùng ngài cất kinh
Lậy Cha và ban phép lành tòa thánh cho mọi người.
Linh Tiến Khải