Trong
cô đơn và lãng quên,
một bác sĩ Công Giáo cứu giúp kẻ liệt
tại vùng chiến sự Sudan
một bác sĩ Công Giáo cứu giúp kẻ liệt
tại vùng chiến sự Sudan
Theo hồi ký của ông Alex Perry, giám đốc báo chí cuả TIME tại
Phi Châu, thì nhiều người Công Giáo vẫn lì lợm ở lại vùng nuí Nuba hẻo lánh cuả
Sudan để cứu giúp những người thiểu số đang bị săn đuổi tàn sát:
Tại bệnh viện Đức Mẹ Thương Xót (Mother of Mercy Hospital) nằm
sâu trong vùng kiểm soát cuả phiến quân ở vùng núi Nuba cuả Sudan, em Daniel
Omar, 14 tuổi, kể lại trường hợp cuả em bị chặt đứt cả hai tay vì một quả bom
vào đầu tháng ba vừa qua như sau:
"Em đang chăn bò ở Dar El thì nghe thấy tiếng máy bay
Antonov, vì vậy em vội nằm xuống. Sau đó, em nghe thấy tiếng rít cuả bom và
nhìn thấy nó đang rơi xuống ngay trên đầu mình. Vì vậy, em nhảy lên, nấp sau một
gốc cây, và ôm chặt lấy thân cây."
Quả bom rơi cách Daniel chỉ có vài mét. Cái cây, thực ra chỉ là
một loại bụi gai ở sa mạc có một cái gốc dày, đã bảo vệ cơ thể của Daniel,
nhưng hai tay của em đã bị sức nổ phá nát. "Em nhìn thấy máu", Daniel
nói. "Em không nhìn thấy tay nữa. Em thậm chí không khóc lên được. Em đứng
lên, và bắt đầu đi, rồi gục xuống. Một người lính chạy đến và kéo em vào trong
bóng râm. Sau đó, ông ta lấy một chiếc xe hơi, rửa và băng bó cho em, và đưa em
tới đây. "
Nói chung, những câu chuyện như vậy ở Châu Phi thì ít khi mang
nhiều sự thật. Châu Phi - một lục địa có hơn 50 quốc gia và một tỷ người - đã nổi
danh vì những câu chuyện được phóng đại trước mặt những người Tây phương. Nhưng
trong trường hợp của Daniel và hàng trăm người khác ở nơi đây, lý do duy nhất
mà họ còn sống để kể những câu chuyện là bởi vì có sự tận tâm của một bác sĩ phẫu
thuật Mỹ, BS Tom Catena, người đã sống ở vùng núi Nuba từ năm 2008.
Catena, 47 tuổi, đến từ New York, ông đã làm việc ở vùng núi
Nuba ba năm trước khi chính phủ Khartoum của Sudan phát động một cuộc tấn công
vào phiến quân Nuba hồi cuối tháng Sáu năm ngoái. Nhưng những gì bắt đầu như một
cuộc tấn công vào quân du kích nhanh chóng trở thành một cuộc tấn công vào tất
cả các sắc dân thiểu số nói chung. Mỗi khi chính phủ kiểm soát một khu vực nào
thì sẽ có hàng loạt các vụ tàn sát dân thường: dự án truyền hình vệ tinh
Sentinel, điều chỉnh sự theo dõi từ trên không gian nhắm vào các hành động tàn
bạo và các cuộc hành quân ở Sudan, đã tìm thấy nhiều vết tích trông giống như
tám ngôi mộ tập thể ở trong và xung quanh thủ phủ Kadugli.
Bác sĩ Catena là người duy nhất ở nhà thương có khả năng đối phó
với những thương tích nghiêm trọng. Và như vậy, có lẽ không ai có uy tín hơn để
mô tả những gì chính quyền Khartoum
đang làm với công dân của họ. Tôi hỏi Catena có bao nhiêu người bị thương mà
ông đã điều trị kể từ khi cuộc chiến bắt đầu: 822, ông nói. Trong số đó, 140 vụ
là thương tích thường và 102 vụ là nghiêm trọng, chủ yếu là phải cắt bỏ. Catena
cho biết thêm rằng số bệnh nhân bị thương nặng nhất là 73 và là nạn nhân cuả
các vụ đánh bom từ máy bay Antonov. Ông không có nghi ngờ nào về ý định của Khartoum. Đó là, ông nói,
"đã có những tính toán trước khi đánh bom trên vùng dân sự. .. để khủng bố
người dân và buộc họ rời khỏi nhà của họ, và đất đai của họ."
BS Tom Catena, là thành viên hội đồng quản trị các Tình Nguyện
viên Công giáo, đã làm việc tại Bệnh viện Mother of Mercy ở miền núi Nuba Sudan
từ năm 2007.
Đây là lần thứ hai tôi gặp BS Catena. Lần đầu tiên hồi cuối
tháng Sáu khi chiến dịch thanh trừng sắc tộc cuả chính quyền Khartoum khởi sự. Lúc đó, ông đã cho phép tôi
đi lang thang trong khu bệnh viện của ông để thu thập lời khai. Bây giờ là mười
tháng sau, trông ông hốc hác hẳn ra. Liên tục làm việc trong khu cấp cứu, BS
Catena đã không thể rời khu giải phẫu trong 14 tháng dài, dưới sự đe doạ bị tấn
công bất cứ lúc nào. "Tôi không biết lý do tại sao chúng tôi đã không bị bỏ
bom", ông nói. "Mỗi khi họ bay qua, tôi nghĩ rằng: 'đây có phải là
ngày đó chăng?" Thực ra họ chẳng phải là những người có lòng nhân đạo, hay
có chút e dè về một nguyên tắc đạo lý nào cả. Vì họ đã từng đánh bom nhiều bệnh
viện trước đây."
Được hỏi tại sao ông trông xanh xao như thế này, ông cho biết
"có một chút sốt rét" và cũng còn bị xúc động vì một cái chết trong
đêm trước của một bệnh nhân. "Ông ta bị 20 lỗ trong ruột của mình,"
Bs Catena nói "Chúng tôi ráng chữa một số và ông ta có vẻ hồi phục, thế là
mỗi đêm chúng tôi cố chữa thêm một cái gì đó nữa cho ông ta, và ông ta lại bình
phục rất tốt, giống như một con thuyền êm ả lướt sóng vậy. Thế rồi, ông ta tự
nhiên bật ngửa ra chết vào lúc ba giờ sáng. Tôi không thể giải thích nổi."
BS Catena hiểu rất rõ ràng về những gì đã thu hút ông đi tới miền
núi Nuba: đó là đức tin Kitô giáo của mình. Ông luôn luôn ấp ủ ý định làm việc
truyền giáo, và sau khi đậu bằng kỹ sư cơ khí và trả xong nợ, ông trở lại học y
khoa. "Tôi nhận ra là ngành cơ khí không thích hợp cho công việc truyền
giáo." Ông gia nhập Hải quân để có cơ hội học y khoa và phục vụ là một bác
sĩ cho các phi công Hải quân cho đến khi trả xong nợ của Hải Quân. Thế rồi, ông
bắt đầu đi về châu Phi, làm việc ở Kenya, ở Nam Sudan, và sau cùng là bệnh viện
Mother of Mercy, khi bệnh viện này mở cửa vào tháng 3 năm 2008. "Ý tưởng
chính là phục vụ", ông nói. "Bạn lấy Chúa Kitô làm hướng dẫn cho bạn,
làm cố vấn của bạn. Đây là những gì Ngài đã làm. Ngài đến để phục vụ, chứ không
phải được phục vụ, và tôi cố gắng noi theo cái gương đó. "
Đức tin cuả Catena cũng đã thuyết phục ông ở lại sau khi chiến
tranh bùng nổ, ngay cả khi vị giám đốc của ông muốn ông rút lui. "What the
heck?" ("Sao phi lý thế") Ông kêu lên. "Chúng ta là nhà
truyền giáo mà. Thời gian của Chúa Kitô chính là những lúc bạn có nghĩa vụ phải
có mặt. Chứ đâu phải là những lúc bạn thối lui." Tuy nhiên ông không phải
là một nhà tuyên truyền. Việc tuyên truyền không phù hợp với người Nuba, là những
người hoàn toàn khác với nhóm Hồi giáo hiếu chiến, áp bức của chính phủ Khartoum - họ (dân Nuba)
cho phép tự do và hỗn hợp tôn giáo, ngay cả trong một gia đình. Em Daniel là một
trường hợp diển hình. Em đeo một cây thánh giá trên cổ, nhưng em nói: "cha
mẹ em là người Hồi giáo. Nhưng ngay từ khi em biết nói, em đã quyết định làm một
Kitô hữu. Và họ để mặc em."
Tuy nhiên đức tin cuả Catena cũng không thể ngăn cản ông ta tưởng
tượng ra những giải pháp thực dụng rất là 'trần thế' để giải quyết cái khổ mà mọi
người đang nhìn thấy mỗi ngày. "Chúng ta cần phải thiết lập ra một hành
lang nhân đạo", ông nói. "Một khu vực cấm bay là một ý tưởng tốt,
nhưng có nhiều người cho rằng chi phí cho giải pháp này là quá cao. Vâng, tôi
đã từng phục vụ trong 1 phi đội F-18 của Hải quân và tôi biết chỉ cần 1 phi đội
duy nhất là có thể kết thúc toàn bộ không lực của Sudan trong vòng một
ngày."
Sự tức giận cuả BS Catena lại tăng thêm với ý nghĩ rằng, ông sắp
phải điều trị đợt thứ hai cho các nạn nhân bị oanh kích. Hầu hết các gia đình
đã phải rời bỏ làng xóm của họ, một số đi tới các trại tị nạn ở Nam Sudan,
nhưng hàng trăm hàng ngàn người khác đã tìm trú ẩn trong các hang động rải rác
trên miền núi đá Nuba. Xa quê hương bản thổ và không thể trồng cấy, một nạn đói
- và có thể là một cuộc chạy loạn ồ ạt - đang lấp ló xuất hiện.
Nhưng sau cùng thì, ngay cả đối với một bác sĩ phẫu thuật, rất
có thể là một trong những người 'cưa chân cắt tay' nhiều kinh nghiệm nhất thế
giới, cũng có nhiều điều ông ta không thể sửa chữa nổi. Sau hơn một tháng, những
vết thương của Daniel đã lành, hai cổ tay cuả em trông trơn tru và gọn gàng, chỉ
lờ mờ là một vết sẹo. Nhưng hình như cái đau trong lòng thì vẫn chưa lành được.
"Nếu không có bàn tay, em không thể làm bất cứ điều gì", Daniel nói.
"Em thậm chí không thể chiến đấu. Em sẽ là một gánh nặng cho gia đình
trong tương lai"
Daniel đã nhìn thẳng vào mắt tôi và nói "Nếu em có thể chết
được, thì em cũng muốn chết phứt đi cho rồi."