(1469-1535)
Thánh Gioan
Fisher là một con người học thức, thân quen với giới trí thức và chính trị thời
bấy giờ. Ngài đã chịu tử đạo vì không chấp nhận cho Henry,
vua nước Anh, ly dị vợ và tự xưng mình là thủ lãnh tối cao của Giáo Hội Anh
Quốc.
Thánh
Gioan Fisher thường có liên hệ với Erasmus, Thomas More và những người thuộc
phong trào nhân bản thời Phục Hưng. Bởi đó, cuộc đời ngài không có nét bề ngoài
như đời sống các thánh khác. Ðúng hơn, ngài là một con người học thức, thân
quen với giới trí thức và chính trị thời bấy giờ.
Gioan
Fisher sinh ở Beverley, Yorkshire Anh Quốc, tốt nghiệp Ðại Học Cambridge, thụ
phong linh mục năm 1491 và lấy bằng Tiến Sĩ Thần Học năm 1501. Ngài có tài quản
trị nên được nhà trường lần lượt giao cho các chức vụ tổng giám thị, phó chưởng
ấn và chưởng ấn. Trong thời gian này, ngài là cha giải tội của mẹ vua Henry VII
và đã khuyên bảo bà dùng của cải một cách bác ái, cũng như đưa môn thuyết giảng
vào hai đại học lớn ở Anh. Cũng chính thời gian này, ngài làm bạn với Erasmus
và Thomas More.
Vào năm
1504, ngài được làm giám mục ở Rochester và cai quản giáo phận nghèo nàn này
trong ba mươi năm; ngài đích thực là một giám mục, sống làm gương cho các linh
mục và chú ý đến đời sống tâm linh của họ. Chính Ðức Giám Mục Fisher là một văn
bút và vị giảng thuyết sáng giá. Các bài giảng của ngài về ăn năn sám hối được
tái bản đến bảy lần trước khi ngài từ trần. Với sự tràn lan của giáo phái
Luther, ngài đã tham dự vào các cuộc tranh luận. Tám cuốn sách ngài viết để chống
với lạc giáo đã đem lại cho ngài địa vị hàng đầu của các thần học gia Âu Châu.
Cần nhận xét ở đây là Ðức Gioan Fisher không bao giờ dùng lời lẽ hạ cấp để nhục
mạ đối phương như trong các cuộc tranh luận thời bấy giờ, nhưng ngài dùng lý lẽ
để khuyên bảo những người lầm đường lạc lối.
Vào năm
1527, ngài được yêu cầu xem xét vấn đề hôn nhân của vua Anh là Henry VIII. Nhà
vua muốn li dị hoàng hậu hiện thời là bà Catherine ở Aragon vì bà không sinh được
con trai nối dõi. Ðức Fisher đã làm vua Henry tức giận khi tuyên bố hôn nhân cũ
của nhà vua vẫn còn giá trị, và sau này Ðức Fisher còn từ chối không chấp nhận
Henry là thủ lãnh tối cao của Giáo Hội Anh Quốc như nhà vua tự xưng.
Trong
mưu toan hãm hại Ðức Fisher, đầu tiên vua Henry buộc tội ngài là không phúc
trình các "mặc khải" chống đối nhà vua của sơ Elizabeth Barton. Sau
đó ngài bị triệu đến để thề chấp nhận Ðạo Luật Thừa Kế. Tất cả các quan trong
triều đều tuyên thệ chấp nhận, ngoại trừ Ðức Giám Mục Fisher và Thomas More, cả
hai từ chối vì Ðạo Luật này hợp pháp hóa sự li dị của Henry cũng như chấp nhận
ông là thủ lãnh của Giáo Hội Anh. Cả hai người bị tống ngục Tower, khi ấy Ðức
Fisher đã sáu mươi lăm tuổi và bệnh tật đang làm hao mòn sức khỏe của ngài.
Vào năm
1535, đức giáo hoàng tấn phong Ðức Gioan Fisher làm hồng y, nhà vua lại càng
thêm tức giận và đã gài bẫy để đưa Ðức Gioan ra tòa về tội phản quốc. Ngài bị kết
án và bị hành quyết, thi thể ngài bị để nằm nguyên ngày trên giàn chém và đầu của
ngài bị treo trên cầu Luân Ðôn. Hai tuần sau, Thomas More cũng bị xử tử.
Ðức
Gioan Fisher và Thomas More được phong thánh năm 1935.
Lời Bàn
Ngày
nay, có nhiều vấn đề được nêu lên về việc tích cực tham gia sinh hoạt xã hội của
linh mục và giáo dân. Ðức Gioan Fisher đã trung thành với ơn gọi giám mục của
ngài. Ngài cương quyết duy trì giáo huấn của Giáo Hội; lý do ngài bị tử đạo là
vì trung thành với Rôma. Ngài đã can dự đến các sinh hoạt văn hóa cũng như
tranh chấp chính trị thời bấy giờ. Sự can dự này khiến ngài phải thắc mắc về tư
cách đạo đức của người lãnh đạo quốc gia. "Giáo Hội có quyền, đúng hơn là
nhiệm vụ, để đề cao sự công bằng trong lãnh vực xã hội, quốc gia và quốc tế, để
lên án những bất công, khi các quyền căn bản của con người và sự cứu độ của họ
đòi hỏi" (Công Bình Trong Thế Giới, Thượng Hội Ðồng Giám Mục 1971).
Lời Trích
Erasmus
đã nói về Ðức Gioan Fisher như sau: "Ngài là con người mà thời bấy giờ
không ai sánh được về sự chính trực của đời sống, về học thuật và về nét cao
quý của linh hồn."